Το Αμερικανικό Κολλέγιο Ανατόλια προχώρησε στην ανακαίνιση και αναβάθμιση των υφιστάμενων αιθουσών διδασκαλίας της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, βάσει του συγκεκριμένου υλοποιημένου παραδείγματος. Κύριος στόχος του έργου, κάτι το οποίο επηρέασε τη μελέτη σε όλα τα στάδια της, ήταν ο σχεδιασμός ενός χώρου κατάλληλου για τη φιλοξενία ευέλικτων μεθόδων διδασκαλίας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, προδιαγράφηκαν εγκαταστάσεις και εξοπλισμός, που επιτρέπουν τη διεξαγωγή μαθημάτων σε όλες τις πιθανές διατάξεις και με όλα τα πιθανά μέσα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η κατασκευή του πίνακα της αίθουσας, ο οποίος καταλαμβάνει μεγάλο μέρος των κατακόρυφων επιφανειών του χώρου και παράλληλα "προσφέρει" πολλές περισσότερες υπηρεσίες από μία απλή συνήθη επιφάνεια γραφής. Αυτή η επιφάνεια αποτελείται από απλή μονή γυψοσανίδα με ειδική τελική διάφανη βαφή. Ένα συρόμενο τμήμα, το οποίο βάφεται με μαγνητική βαφή και κινείται σε ράγα χωνευτή σε πλαίσιο μασίφ ξυλείας, "κρύβει" μια οθόνη αναρτημένη σε μεταλλική βάση με διπλό βραχίονα, ο οποίος της επιτρέπει να περιστρέφεται.
Αρχιτεκτονική μελέτη: Θέμης Χατζηγιαννόπουλος & συνεργάτες αρχιτέκτονες
Φωτογραφίες: Αρχείο Αμερικάνικου Κολλεγίου Ανατόλια

Οι συνεργάτες του "Civitas Destinations" ανακοινώνουν την έκδοση του βιβλίου "Sustainable Mobility for Island Destinations" (Βιώσιμη Κινητικότητα για Νησιωτικούς Προορισμούς) από τον εκδοτικό οίκο Springer. Το βιβλίο είναι ανοικτής πρόσβασης, και ως εκ τούτου διατίθεται δωρεάν στο κοινό, στοχεύοντας στην ευρύτερη διάδοση της εμπειρίας, των βέλτιστων πρακτικών και των ερευνητικών αποτελεσμάτων από τις πόλεις-εργαστήρια που συμμετείχαν στο Destinations.
Το "Civitas Destinations", ένα έργο που χρηματοδοτήθηκε από το πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής "Ορίζοντας 2020" κατάφερε να δημιουργήσει μια απτή σύνδεση μεταξύ της κινητικότητας και του τουρισμού σε νησιωτικούς προορισμούς. Το έργο αντιμετώπισε τις αυξημένες ανάγκες κινητικότητας που δημιουργούνται από τον τουρισμό και τις σχετικές επιπτώσεις από την εποχική διακύμανση, και τις ενσωμάτωσε στο σχεδιασμό και την εφαρμογή λύσεων κινητικότητας, ενισχύοντας με τον τρόπο αυτό τη βιωσιμότητα, την ελκυστικότητα, την προσβασιμότητα και αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών και υποδομών κινητικότητας τόσο για τους κατοίκους όσο και για τους επισκέπτες, σε έξι νησιωτικές πόλεις:
Τα ακόλουθα θέματα που αναπτύσσονται σε αυτό το βιβλίο, αναδεικνύουν τις προκλήσεις και ταυτόχρονα το σημαντικό δυναμικό που έχουν τα νησιά στο θέμα της βιώσιμης κινητικότητας, αποτελώντας ιδανικά "εργαστήρια" πιλοτικών εφαρμογών για καινοτόμα συστήματα και πολιτικές.
Επισκόπηση της μεθοδολογίας και των αποτελεσμάτων του "Civitas Destinations", που επιδεικνύει 83 διαφορετικά μέτρα βιώσιμης κινητικότητας σε έξι ευρωπαϊκούς νησιωτικούς προορισμούς Funchal (Μαδέρα-Πορτογαλία), Las Palmas de Gran Canaria (Ισπανία), Elba (Ιταλία), Λεμεσός (Κύπρος), Ρέθυμνο (Κρήτη-Ελλάδα) και Βαλέτα (Μάλτα).
• Αξιολόγηση πολιτικών βιώσιμης αστικής κινητικότητας σε μεσογειακούς τουριστικούς προορισμούς μέσω πολύ-κριτηριακών μοντέλων λήψης αποφάσεων, παρουσιάζοντας ένα πολύτιμο εργαλείο για τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων, ώστε να συμπεριλάβουν τις απόψεις των ενδιαφερομένων φορέων κατά τη διαμόρφωση μελλοντικών πολιτικών.
• Καινοτομία, ψηφιακές λύσεις και η έννοια "Mobility as a Service" (MaaS) σε τουριστικούς νησιωτικούς και αγροτικούς προορισμούς, με επίκεντρο την περίπτωση του Shared Mobility Agency στην Elba και προτάσεις προς τις αρχές και τους φορείς κινητικότητας.
• Συνδημιουργία λύσεων βιώσιμης αστικής κινητικότητας για επισκέπτες και κατοίκους στο νησί της Elba, με έμφαση στα διδάγματα και καλές πρακτικές που αντλούνται.
• Μελέτη των αναγκών και των αντιλήψεων των χρηστών για τις υπηρεσίες διαμοιραζόμενης κινητικότητας στη Μάλτα, αυξάνοντας την κατανόηση σε θέματα αλλαγής συμπεριφοράς για την υποστήριξη καινοτόμων λύσεων κινητικότητας.
• Αξιολόγηση της ποδηλασίας ως εναλλακτικού τρόπου μεταφοράς σε μια εξαρτώμενη από το αυτοκίνητο Μεσογειακή πόλη (Ρέθυμνο-Κρήτη) μέσω της μελέτης της κοινής γνώμης, εντοπίζοντας τους μηχανισμούς που θα καθιστούσαν τη χρήση ποδηλάτου πιο ελκυστική για τις καθημερινές μετακινήσεις.
• Προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας σε τουριστικούς προορισμούς μέσω της ανάπτυξης Mobility Centers (Κέντρων Κινητικότητας), περιγράφοντας αναλυτικά την έννοια και τη μεθοδολογία.
• Αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μέσω έξυπνων συστημάτων περιβαλλοντικής παρακολούθησης του αστικού οικοσυστήματος σε νησιωτικές τουριστικές πόλεις, με έμφαση στην εμπειρία από το Ρέθυμνο και τη Μαδέρα.
Την επιμέλεια του βιβλίου έχει ο Καθηγητής Θεοχάρης Τσούτσος, Διευθυντής του Εργαστηρίου Ανανεώσιμων και Βιώσιμων Ενεργειακών Συστημάτων της Σχολής Χημικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης.
Το βιβλίο είναι διαθέσιμο διαδικτυακά στη διεύθυνση:
https://link.springer.com/book/10.1007/978-3-030-73715-3.

Λόγω του αρκετά μεγάλου μεγέθους των ιδιωτικών χώρων της κατοικίας στην Κρήτη η μπανιέρα και οι πάγκοι νιπτήρων χωροθετούνται μέσα στον κυρίως χώρο, ώστε να μπορούν να εκμεταλλεύονται τις νότιες θεάσεις.
Φωτογραφίες: Γιάννης Λούκης, Δημήτρης Καλαποδάς

Ο διαθέσιμος υπαίθριος χώρος της κατοικίας στη Λευκωσία αξιοποιείται στο μέγιστο δυνατό βαθμό, καθότι επιτελεί πολλαπλό ρόλο: υπόστεγη βεράντα και αυλή ταυτόχρονα σε συνέχεια με τον εσωτερικό χώρο και το καθιστικό. Με την πυκνή και κατάλληλη φύτευση στο πίσω μέρος της πισίνας εξασφαλίζεται η απαραίτητη ιδιωτικότητα για τους ενοίκους, με τη δημιουργία ενός τύπου "κλειστής αυλής" ή αιθρίου και την παροχή, ταυτόχρονα, σκίασης από τον ανεπιθύμητο δυτικό ήλιο του καλοκαιριού.
Φωτογραφίες: Χάρης Σολωμού

Η εξαρχής γλυπτική χειρονομία της κατοικίας στο Ηράκλειο προκύπτει από την ηλιόλουστη συνθήκη: επιδιώκεται μέσω μιας διπλής καμπυλότητας το κτίριο να καμπυλωθεί, να λυγίσει από τη δύναμη της πορείας του ήλιου από την ανατολή στη δύση. Ο κυρίως όγκος λειτουργεί όχι μόνο ως υποδοχέας των ιδιωτικών χώρων χαλάρωσης, αλλά και ως στέγαστρο, για την ημιυπαίθρια εκτόνωση της κατοικίας και τον κήπο.
Φωτογραφίες: Πέτρος Περάκης

Η διάτρηση στο λευκό περίβλημα της κατοικίας στο Ισραήλ επιτρέπει την αναπαραγωγή του φωτός και της σκιάς, δημιουργώντας σε έναν ήρεμο κατά τα άλλα χώρο μια λυρική και αρμονική κίνηση, που φαινομενικά "χορεύει" και αποπνέει ζωή στους σιωπηρούς τοίχους. Ο αρχιτέκτονας έκανε περαιτέρω χρήση αυτού του σχεδίου, χρησιμεύοντας ως διαχωριστικό ανάμεσα στην είσοδο και στην κουζίνα.
Φωτογραφίες: Amit Geron

ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΓΙΑ ΤΑ ΚΤΙΡΙΑΚΑ ΕΡΓΑ

Στα τέλη του 20ου αιώνα ξεκίνησαν οι πρώτες προσπάθειες για τον περιορισμό της επίπτωσης των δραστηριοτήτων του ανθρώπου στο φυσικό περιβάλλον. Το 1987 η Παγκόσμια Επιτροπή Περιβάλλοντος και Ανάπτυξης (WECD) διατύπωσε τον ορισμό της αειφόρου ανάπτυξης ως την "ανάπτυξη που ικανοποιεί τις ανάγκες των τωρινών γενεών δίχως να θέτει σε κίνδυνο τις ανάγκες των μελλοντικών γενεών" (WCED 1987). Ένας από τους κύριους παράγοντες υποβάθμισης του φυσικού περιβάλλοντος είναι η υποβέλτιστη δομή και λειτουργία των κτιριακών εγκαταστάσεων.

Τα χαρακτηριστικά του υπάρχοντος χώρου -τα οριακώς επαρκή τετραγωνικά μέτρα, η σχεδόν τετράγωνη αναλογία του καθώς και το μεγάλο του ελεύθερο ύψος- επηρέασαν άμεσα τις αρχές σχεδιασμού. Η βασική σχεδιαστική χειρονομία εκφράζεται χωρικά μέσα από τον επιμερισμό του τετραγώνου σε δύο δυναμικά οξυγώνια τρίγωνα, τα οποία ανταποκρίνονται στο προγραμματικό σενάριο του χώρου. Το πρώτο τρίγωνο αφορά στους επισκέπτες και στις ροές κινήσεων εισόδου και εξόδου. Η υλοποίηση αυτού του τριγώνου στο χώρο πραγματοποιείται μέσω της δημιουργίας μιας εσωτερικής στοάς από μεταλλικές κοίλες διατομές 30 Χ 30 mm, που λειτουργούν ως φωτιστικές γραμμές. Το δεύτερο εσωτερικό τρίγωνο υλοποιείται μέσω της δημιουργίας μιας εσωτερικής όψης πάγκου - ραφιέρας, η οποία διαχωρίζει το χώρο εργασίας και παρασκευαστηρίου από τον ελεύθερο χώρο των επισκεπτών. Οι παραπάνω χειρονομίες δημιουργούν την οπτική "ψευδαίσθηση" ενός μεγαλύτερου χώρου σε σχέση με την πραγματικότητα Τα βασικά υλικά που χρησιμοποιήθηκαν είναι ο σίδηρος σε λευκό χρωματισμό, το κόντρα πλακέ θαλάσσης σημύδα και η γκρι τεχνοτροπία ακανόνιστου σοβά, καθώς και ο τεχνητός φωτισμός, που στο συγκεκριμένο έργο αντιμετωπίστηκε ως το τέταρτο "υλικό" τονισμού των μεταλλικών σκελετών και έντασης της προοπτικής.
Η κίνηση του επισκέπτη καθοδηγείται από την υπό γωνία και παράλληλα στην κίνηση τοποθέτηση του πάγκου, καθώς και από τη γεωμετρία της εσωτερικής στοάς.
Ο πάγκος εργασίας καθώς και το επίμηκες ράφι άνωθεν αυτού διαμορφώνουν μια εσωτερική όψη, που ακολουθεί την πορεία κίνησης του επισκέπτη και διαμορφώνεται σε τρεις ζώνες καθ' ύψος. Το πρώτο τμήμα αναρτάται από την οροφή με στραντζαριστές διατομές Π 30 Χ 30 mm και εξυπηρετεί το λειτουργικό κομμάτι της αποθήκευσης του καφέ. Η δεύτερη ζώνη διαμορφώνεται ως κενό θέασης και εξυπηρέτησης και η τρίτη ζώνη αποτελείται από τον πάγκο εργασίας. Η πτυχοειδής λαμαρίνα - επένδυση του πάγκου τοποθετείται με τα νερά της κατακόρυφα και το ίδιο συμβαίνει με το σκελετό της ραφιέρας σε ανάρτηση.
Στο σκελετό της οροφής επιλέχθηκε η δομή του "ψαροκόκαλου", ραχοκοκαλιά του οποίου αποτελεί η κοινή πλευρά των δύο τριγώνων. Υλοποιείται από στραντζαριστές διατομές 30 Χ 30 mm σε ορθή γωνία μεταξύ τους. Η πλευρά άνωθεν του τριγώνου επισκεπτών λειτουργεί ως σκελετός για τον εγκιβωτισμό ταινίας led εντός θολού προφίλ αλουμινίου, ενώ φωτιστικές ράγες spot αναρτώνται εναλλάξ στα διάκενα του σκελετού παράλληλα ως προς αυτόν.
Ο διαχωρισμός των δύο τριγώνων σε κάτοψη αποτυπώνεται και σε διαφορετική επιλογή στο χρωματισμό της δαπεδόστρωσης με λευκό γρανιτοπλακάκι στο χώρο των επισκεπτών και μαύρο στο χώρο εργασίας και παρασκευής.
Ο φωτισμός εγκιβωτίζεται ως έμμεσος, ακολουθεί και αγκιστρώνεται ή αναρτάται παρακολουθώντας τη γεωμετρία του χώρου και των κατασκευών

Το ξενοδοχείο Sunrise Village Hotel βρίσκεται μέσα στον παραδοσιακό οικισμό της Σκοπέλου, με ανεμπόδιστη θέα προς τη θάλασσα, αφού εκτείνεται μπροστά στην παραλιακή ζώνη. Στο οικόπεδο προϋπήρχαν πέντε ανεξάρτητα κτίρια με την πισίνα να δεσπόζει στο κέντρο του συγκροτήματος.
Στόχος για την ανακατασκευή και επανασχεδίαση του εσωτερικού του ξενοδοχείου, ήταν αφενός να διατηρήσει το αποτύπωμα των υφιστάμενων κτιρίων στον περιβάλλοντα χώρο και στη μορφολογία των όψεων και αφετέρου να "χρωματίσει" δύο νέες σχεδιαστικές γραμμές, αυτή της κυριαρχίας του σκανδιναβικού λευκού και αυτή της επιρροής του "boho chic" στυλ.
Η αποκατάσταση αφορά σε πρώτη φάση τις τρεις από τις πέντε κτιριακές εγκαταστάσεις, οι οποίες αρθρώνονται βαθμιδωτά σε τρεις ορόφους. Εξωτερικά κλιμακοστάσια οδηγούν στις εισόδους των δωματίων. Οι ανανεωμένες προσόψεις με τις ξύλινες λευκές πέργκολες με καραβόπανο καδράρουν τη θέα προς την πισίνα και τη θάλασσα. Στα ανακατασκευασμένα κτίρια έμφαση δίνεται στην παράδοση μέσω των τοπικών υλικών και του λευκού χρώματος.
Το πρώτο κτίριο άλλαξε ριζικά όψη συνδυάζοντας στους ορόφους του στοιχεία σκανδιναβικού στυλ και σύγχρονης σχεδιαστικής αισθητικής. Οι λευκές αποχρώσεις επιφανειών σε συνδυασμό με το βινυλικό δάπεδο σε απόχρωση δρυς δημιουργούν το κατάλληλο υπόβαθρο για τα ειδικά κατασκευασμένα έπιπλα και τα φωτιστικά αναδεικνύοντάς τα ως πρωταγωνιστές του σκηνικού. Κεραμικά πλακίδια στο χώρο του λουτρού σε υφή πατητής τσιμεντοκονίας προσδίδουν μία νότα ζεστασιάς στο χώρο.
Στο ισόγειο του κτιρίου φιλοξενείται η αίθουσα πρωινού, που συνδυάζει φυσικά υλικά, μπαμπού ξύλο και υφές πατητής τσιμεντοκονίας σε γκρι και μπεζ αποχρώσεις.
Στο δεύτερο και τρίτο κτίριο έντονες είναι οι "bohemian" πινελιές. Οι υφές και οι γραμμές ειδικά κατασκευασμένα έπιπλα προσθέτουν εντάσεις, αντιθέσεις, ποιότητες με αναφορές στην τοπικότητα, αλλά και σε στοιχεία του σύγχρονου σχεδιασμού.
Ακανόνιστες και ανάγλυφες επιφάνειες φυσικής καστανιάς συνδυασμένες με ψάθα, καλαμωτή, φυσικά κλαδιά, τριχιές και βινυλικό δάπεδο δημιουργούν την αίσθηση της θαλπωρής και ηρεμίας.
Τα ιδιαίτερα φωτιστικά boho αισθητικής που επιλέχθηκαν συμβάλλουν στη δημιουργία μιας άκρως χαλαρωτικής για τον επισκέπτη ατμόσφαιρα, τονίζοντας την κομψότητα ενός interior design με έμφαση στις λεπτομέρειες. Η ανοιχτή ντουλάπα ακολουθώντας τη διαφάνεια και την χαλαρότητα του ελληνικού καλοκαιρού προσφέρει λειτουργικότητα και ιδιαίτερη αισθητική στο χώρο.
Τα λουτρά με τους ελεύθερους πάγκους νιπτήρα μέσα στα δωμάτια και τις καμπυλωτές επιφάνειες, επιχρισμένες με πατητή τσιμεντοκονία σε γκρι απόχρωση, επιτυγχάνουν το συνδυασμό απλότητας και ομοιομορφίας.

Οι στόχοι που τέθηκαν κατά το σχεδιασμό της κατοικίας F ήταν η λειτουργικότητα, η ροϊκότητα, η υγιεινή ατμόσφαιρα και η εσωστρέφεια που θα επιτρέπει στην οικογένεια των ιδιοκτητών να ζουν σε μια προστατευμένη μονοκατοικία με κήπο στο κέντρο της μεσσηνιακής κωμόπολης των Φιλιατρών.
Η κατοικία αποτελείται από την κύρια κατοικία δύο υπνοδωματίων στο ισόγειο και έναν αυτοτελή ξενώνα με καθιστικό στον όροφο. Λόγω της μικρής έκτασης του αστικού οικοπέδου, η κατοικία έχει σχεδιαστεί σε σχήμα Γ ώστε να αγκαλιάσει τον ακάλυπτο χώρο δημιουργώντας έτσι έναν κήπο ορατό και προσβάσιμο από όλους τους χώρους της κύριας κατοικίας. Δεδομένου ότι η περιοχή των Φιλιατρών απολαμβάνει καλοκαιρία τους περισσότερους μήνες, τα ανοίγματα προς τον κήπο έχουν πολύ μεγάλες διαστάσεις ώστε η κίνηση στους χώρους και τον κήπο να γίνεται ανεμπόδιστα. Αντίθετα η σχέση με το δρόμο είναι προστατευμένη.
Η αρχιτεκτονική του κτιρίου χαρακτηρίζεται από γεωμετρική απλότητα και αποτελείται από τρεις όγκους και μια κατασκευή προστεγάσματος που αγκαλιάζει τους υποκείμενους όγκους εντείνοντας της αίσθηση της εσωστρέφειας προς τον κήπο που πραγματοποιήθηκε και σε επίπεδο κάτοψης.
Όσον αφορά στην επιλογή των υλικών, χρησιμοποιήθηκε τοπική πέτρα, που συναντάται στην παραδοσιακή τοπική αρχιτεκτονική της περιοχής, σε συνδυασμό με διαπνέοντα ασβεστοκονιάματα και ξύλο που δρουν ευεργετικά στην υγιεινή ατμόσφαιρα των χώρων.
Έχουν εφαρμοστεί οι αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού για την ελαχιστοποίηση των ενεργειακών αναγκών, όπως το ενεργειακό κέλυφος, ο σχεδιασμός μηδενικών θερμογεφυρών και ο αερισμός με ανάκτηση ενέργειας. Στην ίδια λογική επιλέχθηκαν συστήματα που εξασφαλίζουν θερμική άνεση με μικρό ενεργειακό αποτύπωμα.