Η λέξη "liminal" προέρχεται από το λατινικό "limen", που σημαίνει "κατώφλι." Στο πλαίσιο της αρχιτεκτονικής και του σχεδιασμού αναφέρεται σε χώρους που βρίσκονται σε μεταβατική κατάσταση, όπως ένα σπίτι που σχεδιάζεται για να ανταποκρίνεται στις μεταβαλλόμενες ανάγκες των κατοίκων του. Οι μεταβαλλόμενες ανάγκες μιας οικογένειας αποτέλεσαν την αφορμή για τους σχεδιαστές να φανταστούν ένα σπίτι που θα ενσωματώνει την έννοια της μετάβασης, τόσο σε εννοιολογικό όσο και σε βιωματικό επίπεδο. Οι ιδιοκτήτες προσέγγισαν τους μελετητές σε μια καθοριστική φάση της ζωής τους, καθώς τα παιδιά τους είχαν μεγαλώσει και επρόκειτο να φύγουν από το σπίτι.
Η τοποθεσία του έργου βρίσκεται στη διασταύρωση μεταξύ μιας προαστιακής κατοικημένης γειτονιάς και της φυσικής βραχώδους ακτογραμμής του Δυτικού Βανκούβερ. Βρίσκεται σε ένα εκτεταμένο όριο μεταξύ στεριάς και θάλασσας και για τον λόγο αυτό κατασκευάζεται με σκυρόδεμα, βαμμένο ξύλο accoya και πλάκα αλουμινίου − ανθεκτικά υλικά, που αντέχουν την επίδραση της θάλασσας.
Οι αρχιτέκτονες υιοθετούν μια σκηνογραφική προσέγγιση, όπου το σπίτι γίνεται κατανοητό μετά από την κίνηση μέσα αλλά και γύρω από αυτό. Η διαμόρφωση των αυλών καταργεί τα όρια μεταξύ του σπιτιού και του φυσικού περιβάλλοντος.
Η μεταβαλλόμενη εξωτερική ατμόσφαιρα στην ακτή όχι μόνο δίνει ζωή στο σπίτι, αλλά και εμψυχώνεται από το σπίτι: οι θέες πλαισιώνονται μεταξύ στερεών τοίχων και τοίχων από γυαλί, με τις εικόνες τους να αντικατοπτρίζονται σε μια σκοτεινή πισίνα στην άκρη της ιδιοκτησίας και στους υαλοπίνακες των εσωτερικών αυλών.
Η κατοικία "Liminal House" έχει κερδίσει το πρώτο βραβείο στην κατηγορία "Εσωτερικοί Χώροι Κατοικιών" τόσο από την κριτική επιτροπή, όσο και από το κοινό, στα A+Awards του Architizer.

Σε ένα αστικό περιβάλλον με αυξανόμενη αποσύνδεση μεταξύ του χρήστη και της φύσης, οι μελετητές προτείνουν τη δημιουργία μιας πράσινης αστικής ζώνης, για να αναθερμάνουν τη σχέση των κατοίκων με τη φύση στο άμεσο περιβάλλον τους. Η κατοικία Villa KD45 αναδύεται από το τοπίο, με στόχο τη δημιουργία μέγιστης πράσινης κάλυψης στο οικόπεδο και την αξιοποίηση της θέας του γειτονικού πάρκου. Μια κεκλιμένη φυτεμένη διαδρομή αποτελεί την οροφή του ισογείου και καταλήγει σε ένα φυτεμένο δώμα και στην είσοδο της κατοικίας στον πρώτο όροφο. Ο καταπράσινος κήπος στη βεράντα και η φυτεμένη ράμπα δίνουν την αίσθηση ότι η κατοικία γίνονται ένα με την φύση και συμβάλλουν στο ενεργειακό αποτύπωμα του κτιρίου.

Αρχιτεκτονική μελέτη: Studio Symbiosis
Φωτογραφίες: Niveditaa Gupta

Τα συμπαγή υποστρώματα εξασφαλίζουν τη σταθερότητα της τελικής κατασκευής και βελτιώνουν τα χαρακτηριστικά των δαπέδων.
Το υπόστρωμα ενός δαπέδου εφαρμόζεται επάνω σε φέρουσα κατασκευή, η οποία συνήθως είναι πλάκα οπλισμένου σκυροδέματος. Ανάλογα με τις ιδιαίτερες απαιτήσεις και με τη φύση και την κατάσταση του υπόβαθρου μπορεί να παρεμβληθούν κατάλληλα υποστρώματα. Τα ίδια υποστρώματα βρίσκουν εφαρμογές σε ποικιλία δαπέδων, ενώ πολλά υλικά επίστρωσης φέρουν ενσωματωμένα υποστρώματα, που καλύπτουν τις συνήθεις απαιτήσεις.

Εμφανές σκυρόδεμα διαμορφώνει τις πλαϊνές όψεις μονοκατοικίας στην Βραζιλία. Ανάμεσά τους, μεγάλα ξύλινα κινητά καφασωτά πετάσματα δημιουργούν διάτρητες όψεις, για μεγαλύτερη ιδιωτικότητα, αερισμό και άνεση σε υψηλές θερμοκρασίες. Γενικότερα, η αισθητική της κατοικίας βασίζεται στα δύο αυτά υλικά.

Αρχιτεκτονική μελέτη: Marcos Bertoldi Arquitetos
Φωτογραφίες: Eduardo Macarios

Το μουσείο Biesbosch, έχει επανασχεδιαστεί με σκοπό την ελαχιστοποίηση της κατανάλωσης ενέργειας. Οι διαμορφώσεις εδάφους, που περικλείουν τη βορειοδυτική πλευρά, μαζί με την πράσινη στέγη λειτουργούν μονωτικά και ως ρυθμιστές θερμότητας. Επάνω από τον κεκλιμένο χαλύβδινο σκελετό της οροφής τοποθετήθηκαν θερμομονωτικά πετάσματα, στεγανοποίηση δύο στρώσεων πλαστομερούς ασφαλτικής μεμβράνης (ασφαλτόπανου), βάσης ατακτικού πολυπροπυλενίου (APP) και ανθεκτικής σε διεισδύσεις ριζικών συστημάτων, ειδικό υπόστρωμα και η τελική στιβάδα της βλάστησης, καλύπτοντας τη φυτεμένη στέγη. Ένα φράγμα υδρατμών για την παρεμπόδιση της διάχυσης των υδρατμών και την αποτροπή της συμπύκνωσής τους εφαρμόστηκε στο κάτω μέρος των πετασμάτων. Εσωτερικά η οροφή καλύφθηκε από σύστημα ψευδοροφής με μεταλλικό σκελετό και γυψοσανίδα πάχους 12,5 mm, ενώ στους χώρους με ανάγκες ακουστικής διόρθωσης και ηχοαπορρόφησης τοποθετήθηκε επιπλέον μόνωση πετροβάμβακα και ινοπλισμένη γυψοσανίδα με ακουστικό φίλτρο και επένδυση υαλοπιλήματος.

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ: STUDIO MARCO VERMEULEN
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: RONALD TILLEMAN

Οι όψεις, είτε διαφανείς είτε αδιαφανείς, αποτελούν τις κατακόρυφες διαχωριστικές επιφάνειες μεταξύ του εσωτερικού χώρου ενός κτιρίου και του εξωτερικού περιβάλλοντος, οι οποίες βάσει του σχεδιασμού τους, των κατασκευαστικών λεπτομερειών και των υλικών που εφαρμόζονται μπορούν να συνεισφέρουν στην ελαχιστοποίηση των ενεργειακών απαιτήσεων του κτιρίου και ταυτόχρονα να εξασφαλίσουν ένα ιδανικό εσωτερικό περιβάλλον, το οποίο ενισχύει την υγεία και την παραγωγικότητα των χρηστών του κτιρίου. 

Ο σχεδιασμός σύμμεικτων δομικών στοιχείων συνεπάγεται την επιλογή διατομών μικρότερου βάρους και διαστάσεων σε σύγκριση με αυτές που κατασκευάζονται αμιγώς από οπλισμένο σκυρόδεμα (Ο/Σ) ή μορφοχάλυβα.
Τα σύμμεικτα κτίρια υπερτερούν έναντι των απλών μεταλλικών, διότι με τη χρήση του σκυροδέματος μειώνεται το μέγεθος των μεταλλικών διατομών και το κόστος κατασκευής.

Το αρχιτεκτονικό γραφείο Zaha Hadid Architects σχεδίασε την πρώτη υποδομή ανεφοδιασμού υδρογόνου στον κόσμο για σκάφη αναψυχής. Οι σταθμοί πρόκειται να εγκατασταθούν σε 25 ιταλικές μαρίνες και λιμάνια ξεκινώντας τις εργασίες το καλοκαίρι του 2024, ενώ πρόκειται να επεκταθούν σε περισσότερες από 100 τοποθεσίες ανά τη Μεσόγειο τα επόμενα έξι χρόνια.
Σε μια προσπάθεια αποτελεσματικής απόκρισης στην ολοένα και αυξανόμενη ζήτηση για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οι σταθμοί βασίζονται σε τεχνολογίες που αναπτύχθηκαν από την εταιρεία NatPower H για την παροχή πράσινου υδρογόνου, το οποίο μετατρέπεται σε βιώσιμο καύσιμο. Αρκετές μαρίνες σε όλο τον κόσμο απαγορεύουν πλέον τη χρήση κινητήρων ντίζελ, προωθώντας μια ταχεία ενεργειακή μετάβαση στη βιομηχανία σκαφών. Η προτεινόμενη υποδομή στοχεύει στη δημιουργία ενός δικτύου ενεργειακών κόμβων, η οποία θα ενθαρρύνει την περαιτέρω ανάπτυξη σκαφών που κινούνται με υδρογόνο.
Οι ίδιοι οι σταθμοί προσπαθούν επίσης να τηρούν τις αρχές βιωσιμότητας. Πρόκειται να κατασκευαστούν χρησιμοποιώντας ένα αρθρωτό σύστημα, το οποίο μπορεί να προσαρμοστεί σε ποικίλες τοποθεσίες σε όλη τη Μεσόγειο, επιτρέποντας έτσι στις κατασκευές να ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένες τοπικές ανάγκες όπως το συνολικό μέγεθος, τα καθίσματα, η κυκλοφορία των πεζών και οι εγκαταστάσεις φόρτισης ποδηλάτων. Τα τμήματα κάθε ενότητας κατασκευάζονται χρησιμοποιώντας τεχνολογίες τρισδιάστατης εκτύπωσης, οι οποίες επιτρέπουν την κατασκευή ρευστών γεωμετριών εμπνευσμένων από τα μεσογειακά τοπία και τα θαλάσσια οικοσυστήματα.
Τα δομοστοιχεία που προκύπτουν, τα οποία είναι πλήρως ανακυκλώσιμα, θα συναρμολογηθούν σε ξηρή κατάσταση επί τόπου, ελαχιστοποιώντας τα κατασκευαστικά απόβλητα. Ο σχεδιασμός έχει αναπτυχθεί από τη συνεργασία της ZHA's Computation and Design Research Group (ZHA CODE) με το Block Research Group και το Incremental3D.
Σύμφωνα με την εταιρεία, οι προβλεπόμενοι 100 σταθμοί ανεφοδιασμού θα λειτουργήσουν μέχρι το 2030, παραδίδοντας έως και 3.650 τόνους πράσινου υδρογόνου ετησίως. Το γεγονός αυτό θα αποτρέψει περίπου 45.000 τόνους εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ετησίως από τα σκάφη αναψυχής της Μεσογείου.

Αρχιτεκτονική μελέτη: Zaha Hadid Architects
Σχεδιασμός: Zaha Hadid με Patrick Schumacher
Διεύθυνση έργου: Filippo Innocenti
Διάρκεια έργου: 2024 - 2030
Φωτορεαλιστικά: Tecma Solutions

Το κτίριο ανήκε στη μεγαλύτερη φάρμα κοτόπουλου στις Βαλεαρίδες Νήσους, από το 1960. Το 1997, ένας Γερμανός ζωγράφος το αγόρασε και το μετέτρεψε στο στούντιο. Σταδιακά, σε πρώτη φάση μετέτρεψε το παλιό πέτρινο κτίριο 300 ετών σε κατοικία Η δεύτερη φάση επικεντρώνεται στις τρεις μεγάλες αίθουσες, που κάποτε ήταν κοτέτσια, οι οποίες διαμορφώνονται σε στούντιο και γκαλερί. Εξωτερικά, τονίστηκε η σύνδεση του σπιτιού με το υπάρχον αίθριο, του οποίου ο καλυμμένος χώρος επεκτείνει φυσικά το σπίτι. Χρησιμοποιώντας ένα απλό ξύλινο πλέγμα, δημιουργήθηκε ένα μοτίβο σκίασης, που επαναλαμβάνεται σε όλο το σπίτι, προσθέτοντας μια μοντέρνα πινελιά.

Architects: beef architekti
Φωτογραφίες: Tomeu Canyellas

Με τα χρόνια, διάφορες επεμβάσεις και ανακαινίσεις παραμόρφωσαν αυτό το πανεπιστημιακό σύμπλεγμα κτιρίων στη Γάνδη. Παρά τη στιβαρή δομή τους, οι υπάρχοντες κύριοι όγκοι δεν ήταν συμβατοί με τις σύγχρονες απαιτήσεις άνεσης και αντικαταστάθηκαν από έναν νέο όγκο με ξύλινη δομή. Χτίζοντας με ξύλο, το αποτύπωμα άνθρακα του νέου κτιρίου μειώνεται σημαντικά. Σε συνεργασία με το Bureau Bouwtechniek, με βάση μια μελέτη δυναμικού φωτός και σκίασης, έγινε το σχέδιο της σκίασης της όψης. Αναπτύχθηκε μια ισορροπία μεταξύ της πρόσβασης στο φως της ημέρας, της σκίασης, της άμεσης εξωτερικής ορατότητας και των παραμέτρων συντήρησης για την επίτευξη των σωστών διαστάσεων των πτερυγίων και των διαστάσεων του πλέγματος της πρόσοψης. Οι κατακόρυφες ξύλινες περσίδες, με διαφορετικές κλίσεις, προστατεύουν από το άμεσο ηλιακό φως, ενώ τα λευκά λακαρισμένα οριζόντια πτερύγια αντανακλούν καλά το διάχυτο φως της ημέρας στα γραφεία. Οι ξύλινες περσίδες, που αποτελούνται από θερμικά επεξεργασμένες σανίδες πεύκου, όχι μόνο παρέχουν παθητική αντηλιακή προστασία στους χώρους των γραφείων, αλλά δίνουν στο κτίριο ρυθμό και αισθητική.

Αρχιτέκτονες: evr-Architecten
Φωτογραφίες: Stijn Bollaert