ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΓΙΑ ΛΟΓΟΥΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΦΥΓΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ ΑΠΑΞΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ

Η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας από ορυκτά καύσιμα στα κτίρια αποτελεί βασικό ζητούμενο στις σύγχρονες κατασκευές με πολλαπλά περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη και προϋποθέτει τη μείωση των αναγκών των κτιρίων σε ενέργεια μέσα από τον κατάλληλο σχεδιασμό τους, την αποτελεσματική χρήση της ενέργειας μέσω πολύ αποδοτικών συστημάτων θέρμανσης, ψύξης και φωτισμού, και, τέλος, την αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, κατά το δυνατόν στο ίδιο το περιβάλλον του κτιρίου.

Αρχιτεκτονική μελέτη: ΑΣ.ΠΑ. Α.Ε., Παρουσίαση: Dimand
Φωτογραφίες: Νίκος Δανιηλίδης, Sandra Bär

To 2018 εγκαινιάστηκε το "Piraeus Port Plaza 1", ένας καινούριος, σύγχρονος χώρος γραφείων μέσα σε μια εγκαταλελειμμένη αποθήκη της καπνοβιομηχανίας "Παπαστράτος". Αποτελεί το πρώτο κτίριο της αστικής ανάπλασης του Αγίου Διονυσίου.
Το υφιστάμενο κτίριο ήταν ένα απλό, μεταλλικό, ισόγειο κτίριο με κέλυφος από πετάσματα πολυουρεθάνης, με εξωτερική όψη λαμαρίνας, χωρίς ανοίγματα πέραν της κεντρικής εισόδου. Η αλλαγή της χρήσης και οι απαιτήσεις βιωσιμότητας, δημιούργησαν ανάγκες φυσικού φωτισμού και θερμικής άνεσης. Έτσι, αποφασίστηκε να τροποποιηθεί το κέλυφος της παλαιάς αποθήκης, ώστε να επιτρέπει περιμετρικά ανοίγματα για παράθυρα και νέο κεντρικό αίθριο, ενώ κατασκευάστηκε μια θερμομονωτική στρώση εσωτερικά του κελύφους.
Βασικό κριτήριο σχεδιασμού αποτέλεσε η μεταμόρφωση του κτιρίου σε έναν "πράσινο" χώρο εργασίας, χωρίς την αλλοίωση του βιομηχανικού του χαρακτήρα. Όλα τα κατασκευαστικά υλικά εξετάστηκαν ως προς τη συμπεριφορά τους στο περιβάλλον, με προτίμηση σε πρώτες ύλες, που προέρχονται από διαδικασία ανακύκλωσης. Το Δεκέμβριο του 2018, το κτίριο πιστοποιήθηκε με LEED® Gold.

To αρχιτεκτονικό μας γραφείο ανέλαβε να ανανεώσει το πρώτο showroom της εταιρίας Silwood LTD που βρίσκεται στην πόλη της Λάρισας. Το βασικό ζητούμενο του σχεδιασμού ήταν την εργονομική παρουσίαση μίας μεγάλης γκάμας υλικών και η βιωματική εμπειρία των προϊόντων δαπέδου αλλά και πάσης φύσεως επιφανειών επένδυσης που μπορεί κάποιος να προμηθευτεί στο κατάστημα.
Βασιζόμενοι σε αυτά τα ζητούμενα αναπτύξαμε μία μέθοδο σχεδιασμού όπου κάθε στοιχείο του κτηρίου αλλά και κάθε πρόσθετη κατασκευή για δειγματισμό ή αποθήκευση ύλης που θα φιλοξενούνταν στο χώρο θα έπρεπε αφενός να ενσωματώνεται στο αρχικό κέλυφος ανεπιτήδευτα και αφετέρου να είναι τόσο διαπερατή ώστε να μπορεί να προσπελαστεί από τους χρήστες του χώρου για λειτουργικούς λόγους. Συνεπώς, καλεστήκαμε να αξιοποιήσουμε το χώρο καθ’ όλο το ύψος και πλάτος δεδομένης της έντονης εναλλαγή των υψών λόγω του παταριού στο πίσω μέρος του καταστήματος. Χάρη στις επιβλητικές κατασκευές από μέταλλο και ξύλο ο επισκέπτης μπορεί να δει-αλλά πολύ σημαντικότερα-να βιώσει την εφαρμογή των υλικών σε κάθετες ή οριζόντιες επιφάνειες προτού επιλέξει.
Στο μπροστά τμήμα δεσπόζει μία καμάρα με ενσωματωμένη συρταριέρα στη βάση της. Την καμπυλότητα αυτή ενισχύουν ξύλινες πήχεις όπου ανάμεσα του ξεπροβάλλουν μίνιμαλ φωτιστικά για κατευθυνόμενο ή γενικό φωτισμό. Σε αυτό το σημείο βρίσκεται και η κεντρική κολώνα του καταστήματος που μετατράπηκε σημείο δειγματισμού με δείγματα να ξεπροβάλλουν περιμετρικά από εκείνη. Σε πρώτο πλάνο της βιτρίνας βρίσκονται τέσσερεις περιστρεφόμενες κατασκευές με κυκλικά δείγματα ποικίλων υλικών που δίνουν τη δυνατότητα στον επισκέπτη να περιπλανηθεί ανάμεσά τους ώστε να βρει την κατάλληλη για κάθε ανάγκη. Φυσικά από την τελική σύνθεση δεν θα μπορούσε να λείπει ο χώρος συζήτησης με τους επισκέπτες όπου πραγματοποιήθηκε με ένα οργανικό σε σχήμα πάγκο και μία κατασκευή οροφής που είναι πιστή προβολή του σχήματός του εμπλουτισμένη στο εσωτερικό με κρεμαστά φωτιστικά και κάθετες ξύλινες πήχεις ποικίλων υψών. Στο χώρο πίσω από τον πάγκο συζήτησης δεσπόζει μία κατασκευή αλυσίδα όπου αποτελείται από δύο ξύλινες τριγωνικές ντουλάπες στα όρια της και ενδιάμεσα υπάρχει μία διαμπερής μεταλλική κατασκευή με θέσεις για δείγματα με εφαρμογή σε δάπεδο, τοιχοποιία και οροφή. Μικρές προσθήκες σε κάθε βιτρίνα με περιστρεφόμενες περσίδες διπλής όψης είναι ένας μικρός δειγματισμός στους διερχόμενους πεζούς και οχήματα όσον αφορά το τι μπορούν να βρουν μέσα στο κατάστημα.
Οι αποχρώσεις που έχουν επιλεγεί για τοιχοποιία και δάπεδο είχαν ως στόχο τη δημιουργία ενός ουδέτερου καμβά μέσα από τον οποίο θα ξεπροβάλλει το πλήθος των αποχρώσεων των υλικών που προμηθεύεται το κατάστημα. Το επίχρισμα της τοιχοποιίας είναι πατητή τσιμεντοκονία με σύσταση από θηραϊκή γη(lava), ποταμίσια άμμο και υδράσβεστο που το καθιστούν κατάλληλο για επαγγελματικούς χώρους μιας και κατατάσσεται στα πιο ισχυρά υδραυλικά κονιάματα.
Η περιστροφικότητα των κατασκευών σε συνδυασμό με την τοποθέτηση τους σε επίπεδο κάτοψης καθιστά δυνατή την περιπλάνηση ακόμα και ανάμεσα από αυτές. Με αυτό τον τρόπο η επίσκεψη στο χώρο γίνεται μία εμπειρία 360°.

Το ''Anasa Luxury Resort 5*'' βρίσκεται στην Παραλία Ελαιοχωρίου, παράκτια ακτή της περιοχής της Καβάλας. Η περιοχή προσφέρει ένα ήσυχο περιβάλλον που επενδύεται από τον ήχο του κύματος και προσφέρει ανεμπόδιστη θέα προς το Αιγαίο Πέλαγο. Το έντονο ανάγλυφο και το πλούσιο υπέδαφος δημιουργούν μια ενδιαφέρουσα αντίθεση υφών με την αμμώδη παραλία. Το δομημένο περιβάλλον του ξενοδοχείου μέσα σε αυτό δημιουργεί ένα καταφύγιο επαφής με την φύση. Η αρχιτεκτονική ιδέα βασίστηκε στον σεβασμό απέναντι στη φύση. Στόχος της ήταν να δημιουργηθεί ένα ησυχαστήριο για το πνεύμα και το σώμα εναρμονισμένο με το φυσικό περιβάλλον. Το ξενοδοχείο βρίσκεται σκαρφαλωμένο στο βράχο και ατενίζει το Αιγαίο Πέλαγος και το πυκνόφυτο δάσος της γύρω περιοχής. Από την είσοδο στο οικόπεδο και μέχρι το φυσικό του όριο, που είναι ο βράχος και η θάλασσα , ο επισκέπτης βιώνει μια διαδικασία εξοικείωσης με τον χώρο. Στην είσοδο του λόμπυ τον υποδέχεται μια μικρή επιφάνεια νερού. Μια αλληλουχία εσωτερικών κι εξωτερικών χώρων λόμπυ αποτελεί τη γραμμική πορεία που καταλήγει στην μοναδική θέα που προσφέρει η άκρη του βράχου και η υπερχείλιση της πισίνας. Οι χαράξεις του εκτεταμένου περιβάλλοντα χώρου του ξενοδοχείου οδηγούν στην πολυεπίπεδη πισίνα υπερχείλισης που ενσωματώνεται στο έδαφος σεβόμενη το ανάγλυφο. Το υπαίθριο περιβάλλον που δημιουργείται με τις φυτεύσεις και τις χαράξεις έχει ως έμπνευση την Μεσόγειο, εναρμονίζεται με την φύση της περιοχής και διαμορφώνει ένα φιλόξενο τοπίο χαλάρωσης κι ευεξίας. Με την κατάλληλη διάταξη χαράξεων και φυτεύσεων προκύπτουν μικρής κλίμακας ιδιωτικές γωνιές ενταγμένες στον περιβάλλοντα χώρο. Ως όχημα υλοποίησης της αρχιτεκτονικής ιδέας χρησιμοποιήθηκαν τα φυσικά υλικά και μια εκλεπτυσμένη χρωματική παλέτα σε γήινους τόνους με έμπνευση από την φύση, το έντονο ανάγλυφο και την αμμώδη παραλία. Το φως που ανεμπόδιστα λούζει το έργο χρησιμοποιήθηκε ως σχεδιαστικό εργαλείο με την μορφή κρυφού φωτισμού κατά την μελέτη των εξωτερικών κι εσωτερικών χώρων του ξενοδοχείου. Η θάλασσα αποτελεί κυρίαρχο στοιχείο του φυσικού περιβάλλοντος του ξενοδοχείου. Η θέα προς αυτή εκτείνεται ανεμπόδιστα μέχρι τον ορίζοντα, και γι’ αυτό το λόγο το στοιχείο του νερού επαναλαμβάνεται με την μορφή της πολυεπίπεδης πισίνας, των διαδρομών και των επιφανειών νερού που διατρέχουν το δομημένο περιβάλλον του. Ιδιαιτερότητα του έργου αυτού, αποτελεί η κατακόρυφη σύνδεση του ανελκυστήρα, από το επίπεδο του οικοπέδου στο επίπεδο της θάλασσας. Η σύνδεση αυτή, πέραν από επιθυμία του πελάτη, αποτέλεσε καθοριστικό στοιχείο του σχεδιασμού. Οι σχεδιαστικές παρεμβάσεις στο υφιστάμενο αρχιτεκτονικό κέλυφος χαρακτηρίζονται από τη διάθεση να εισαχθούν χαρακτηριστικά μοτίβα που ενισχύουν την ιδιωτικότητα και δημιουργούν ένα άνετο κι ασφαλές περιβάλλον. Για τη διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος ευεξίας στους ιδιωτικούς χώρους του ξενοδοχείου διατηρείται η γήινη χρωματική παλέτα, που εναρμονίζεται με τον υπαίθριο χώρο. Με έμπνευση από τις βραχώδεις διαμορφώσεις του ανάγλυφου διαμορφώνονται οι υγροί χώροι των δωματίων και από την αμμώδη έκταση αντλεί τη χρωματική παλέτα ο χώρος ξεκούρασης του δωματίου. Όπου είναι εφικτό διαμορφώνεται ιδιωτική πισίνα στην επέκταση της ιδιωτικής βεράντας του δωματίου, ενισχύοντας το συσχετισμό του ιδιωτικού χώρου με το στοιχείο του νερού, που διέπει ολόκληρο το σχεδιασμό. Η εμπειρία φιλοξενίας που προσφέρεται ολοκληρώνεται από τις επιπλέον υπηρεσίες που προσφέρονται στους κοινόχρηστους χώρους του κτιρίου. Εκεί διαμορφώνεται χώρος γυμναστηρίου, σπα και περιποίησης άκρων για την φροντίδα του σώματος. Στο ισόγειο και με ανεμπόδιστη θέα στην πισίνα υπερχείλισης και τον ορίζοντα προς τη θάλασσα χωροθετήθηκε το εστιατόριο με τον εκτεταμένο εξωτερικό χώρο, που προσφέρει μοναδικές γαστρονομικές εμπειρίες που ολοκληρώνουν την εμπειρία με τη θρέψη του σώματος στο περιβάλλον του ξενοδοχείου.

Το αρχιτεκτονικό γραφείο GROUND PLAN ιδρύθηκε το 2010 από τον αρχιτέκτονα Θεόδωρο Αρσενόπουλο και σταδιακά μετατράπηκε σε μια πολυμελή ομάδα νέων και έμπειρων επαγγελματιών. Έκτοτε δραστηριοποιείται στο τομέα της μελέτης –κατασκευής μονοκατοικιών, πολυκατοικιών καθώς προσφέρει μία ευρεία γκάμα υπηρεσιών σε ιδιώτες και επιχειρηματίες οι οποίοι ενδιαφέρονται να δημιουργήσουν ένα ξεχωριστό προσωπικό ή επαγγελματικό χώρο.
Στόχος του γραφείου είναι η υλοποίηση μιας αρχιτεκτονικής που δίνει έμφαση σε βασικές προτεραιότητες του σχεδιασμού όπως η σχέση εσωτερικού και εξωτερικού χώρου, η σωστή λειτουργική διάρθρωση των χώρων, οι αναλογίες, τα σχήματα, τα υλικά, τα χρώματα καθώς και μιας αρχιτεκτονικής που εκφράζεται με απλά μέσα και με λιτές μορφές. Αυτό που επιδιώκεται σε κάθε μελέτη είναι η εκπλήρωση των στόχων που τίθενται από κοινού με τον εργοδότη, η πρωτοτυπία της πρότασης και ο λεπτομερής και σαφής σχεδιασμός της.
Πολλά από τα έργα του γραφείου έχουν διακριθεί με βραβεία σε πανελλήνιους διαγωνισμούς όπως τα Ιnteriors Awards 2022, πράγμα που μας κάνει ακόμα πιο αφοσιωμένους στο εταιρικό όραμα.

Μια ξεχασμένη αποθήκη μεταμορφώνεται στο μεζεδοπωλείο «Αυλή» στην πόλη των Φαρσάλων χάρη σε ένα σχεδιασμό που δεν «κρύβει» το παλιό κτίριο αλλά αντίθετα τονίζει τα αρχιτεκτονικά του χαρακτηριστικά αφήνοντας απαράλλαχτους τους όγκους του. Καθότι η υλοποίηση ξεκίνησε την covid-19 περίοδο πηγή έμπνευσης αποτέλεσε το εξωτερικό περιβάλλον στο σύνολό του. Βασιζόμενοι σε αυτό, έγινε μία προσπάθεια στοιχεία και υλικά που μπορεί κανείς να συναντήσει σε μία αποθήκη αλλά και στον εξωτερικό χώρο να μεταφερθούν στο εσωτερικό ώστε να αναγεννηθεί μία «εσωτερική αυλή».
Δεδομένου ότι ο χώρος διαθέτει πατάρι, δόθηκε προτεραιότητα στη διάταξη και τη λειτουργικότητα καθώς και στην προσβασιμότητα ατόμων με περιορισμένη κινητικότητα. Γι’ αυτό το λόγο η πρόσβαση στο κατάστημα γίνεται από κεκλιμένο δάπεδο με τα τραπεζοκαθίσματα να δεσπόζουν στα δεξιά και τους χώρους εξυπηρέτησης όπως κουζίνα, bar, wc και αποθήκη τροφίμων να βρίσκονται στο βάθος σε ισόγειο και πατάρι. Με αυτό τον τρόπο δημιουργήθηκε ένα φόντο υπενδεδυμένο με παλαιωμένο διακοσμητικό τουβλάκι, ένα bar με στέγαστρο από μεταλλική κυματοειδή λαμαρίνα και επάνω από αυτό μία βιομηχανικού τύπου ανοιχτή σκάλα με μεταλλικό σκελετό και πάτημα από φυσικό ξύλο που απλώνεται κατά μήκος όλης της πλευράς.
Με αυτή τη σύνθεση ο διαθέσιμος χώρος εκμεταλλεύθηκε στο έπακρο και η κίνηση του προσωπικού από κουζίνα και bar προς το χώρο εξυπηρέτησης διευκολύνθηκε σημαντικά. Ο τρόπος που διαρθρώθηκαν τα τραπεζοκαθίσματα με τα stand στο πίσω μέρος και τα χαμηλά τραπέζια και τα παγκάκια στο μπροστά τμήμα δίνει σε όλους τους καθούμενους το πλεονέκτημα της θέας του πάρκου αλλά και της οπτικής περιπλάνησης στο χώρο γενικότερα.
Η σύνθεση των χρωμάτων και υλικών ενίσχυσαν τη δημιουργία της «εσωτερικής» αυλής. Έγινε χρήση τεχνητού παλαιωμένου τούβλου που προέρχεται από ελαφροβαρή αδρανή καθώς και εμφανούς σκυροδέματος στην τοιχοποιία. Επίσης, στο χώρο συναντάμε μεταλλικά διακοσμητικά τύπου κυματοειδούς λαμαρίνας και συρματοπλέγματος σε υφή σκουριάς. Το δάπεδο στρώθηκε με πλακάκι τύπου κυβόλιθο πάνω από το οποίο δεσπόζουν τα τραπεζοκαθίσματα από φυσικό ξύλο προσδίδοντας έτσι την απαραίτητη ζεστασιά στην ατμόσφαιρα. Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην σύνθεση της οροφής με μία κατασκευή από ξύλο, σχοινί και κρεμαστές γλάστρες με τεχνητά φυτά.
Ανάμεσα στην σύνθεση της οροφής σημαντικό ρόλο έχει ο φωτισμός με στρόγγυλες κρεμαστές λάμπες που προσομοιάζουν φωτιστικά εξωτερικού χώρου. Τέλος, η πρόσοψη διαχειρίστηκε με αντίστοιχη φιλοσοφία καθώς δημιουργήθηκαν ανοίγματα με τόξα στην κορυφή τους, επενδύθηκε με παλαιωμένο διακοσμητικό τούβλο και εμπλουτίστηκε με διακοσμητικά μεταλλικά ρολά τα οποία υπήρχαν ήδη στην αποθήκη και πλέον έρχονται να καλύψουν τα ανοίγματα. Με αυτό τον τρόπο αντικείμενα και κατασκευές που βρέθηκαν εκεί αξιοποιήθηκαν κατάλληλα και κλήθηκαν να ξαναπάρουν μία διαφορετική χρήση αυτή τη φορά για αισθητικούς λόγους.
Τα υλικά και οι υφές που χρησιμοποιήθηκαν τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά του μεζεδοπωλείου στοχεύουν στην εμπειρία μίας εσωτερικής αυλής που θα ενώσει εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον με κοινό στόχο την άνετη και ζεστή ατμόσφαιρα.

Ο σχεδιασμός άντλησε έμπνευση από την τοπική αρχιτεκτονική παράδοση σε μια σύγχρονη διάσταση, συνθέτοντας δυο κτιριακούς όγκους ενταγμένους στην κλίμακα και στο περιβάλλον της περιοχής.
Η κατοικία "Green Line" βρίσκεται στη Warmia της βόρειας Πολωνίας, μια περιοχή που χαρακτηρίζεται από αραιή και χαμηλή δόμηση. Η έκταση, μέσα στην οποία κατασκευάστηκε η κατοικία, παρουσιάζει σε ένα τμήμα της εντονότερη κλίση και εκεί επιλέχθηκε να χωροθετηθεί το κτίριο, με τρόπο που να εντάσσεται στο φυσικό του περιβάλλον. Η κατοικία, ακολουθώντας τη φυσική κλίση του εδάφους, διαμορφώνεται σε δύο διακριτούς κτιριακούς όγκους με έντονη μεταξύ τους υψομετρική διαφορά. Στο ανώτερο επίπεδο χωροθετούνται τα υπνοδωμάτια και στο χαμηλότερο επίπεδο οι χώροι διημέρευσης. Οι δύο όγκοι συνδέονται μεταξύ τους εσωτερικά και εξωτερικά μέσω ενός επιβλητικού κλιμακοστασίου.
Ο κτιριακός όγκος των υπνοδωματίων διαμορφώνεται από δύο επικλινή επίπεδα, κλίσης 45^o, που παραπέμπουν στις δίρριχτες στέγες της τοπικής αρχιτεκτονικής παράδοσης. Κατά αναλογία μάλιστα της διακόσμησης των αετωμάτων στα παραδοσιακά κτίσματα με ξύλινες σανίδες σε διάφορα μοτίβα, οι δύο τριγωνικές πλαϊνές όψεις τις κατοικίας φέρουν επένδυση από κατακόρυφα ξύλινα στοιχεία.
Ο δεύτερος κτιριακός όγκος διατάσσεται σε σχήμα μορφής "L", διάταξη συνηθισμένη στην τοπική παράδοση μιας αγροικίας, συνθέτοντας έτσι ένα εσωτερικό αίθριο, το οποίο οριοθετείται από τους δύο κτιριακούς όγκους και προστατεύεται από τους ισχυρούς ανέμους της περιοχής. Οι όψεις στους χώρους διημέρευσης, οι οποίοι διαμορφώνονται σε μια ενιαία κάτοψη, διαμορφώνονται από γυάλινα σταθερά ή κινητά πετάσματα, εξασφαλίζοντας το φυσικό φωτισμό και την απρόσκοπτη θέα προς το φυσικό τοπίο και την παρακείμενη λίμνη. Οι συμπαγείς επιφάνειες του κελύφους επενδύονται με πετάσματα αλουμινίου και με μεγάλα πλακίδια.
Η διάσπαση της κατοικίας σε επί μέρους κτιριακούς όγκους, οι οποίοι διαμορφώνονται παράλληλα με την τοπογραφία της έκτασης, εξασφάλισε την ομαλή ένταξη της κατοικίας στο φυσικό περιβάλλον, με τρόπο που παρά την μεγάλη της κλίμακα να μην επισκιάζει το τοπίο. Σε αυτό συνετέλεσε σημαντικά και η φύτευση τόσο της επικλινούς στέγης του πρώτου κτιριακού όγκου όσο και του επίπεδου δώματος του δεύτερου με τα φυτά της τοπικής χλωρίδας.

Τον Ιούνιο του 2012 η παλαιά κλειστή αγορά της μικρής πόλης Reinosa στη βόρεια Ισπανία καταστράφηκε ολοσχερώς λόγω πυρκαγιάς. Το κτίριο, που χρονολογούνταν από τα τέλη του 19ου αιώνα, είχε παραμεληθεί έπειτα από την τελευταία ανακαίνιση του 1986 και φιλοξενούσε μόνο ένα καθαριστήριο και ορισμένες τοπικές εκδηλώσεις. Με αφορμή τη φωτιά που κατεδάφισε το κτίριο οι δημοτικές αρχές προχώρησαν σε διεξαγωγή αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για την ανέγερση ενός νέου κτιρίου σ’ αυτή την κεντρική τοποθεσία, που θα ικανοποιούσε πιο αποτελεσματικά τις σύγχρονες ανάγκες της τοπικής κοινωνίας.
Πρώτη θέση στο διαγωνισμό κέρδισε η συμμετοχή "Impluvium" του γραφείου RAW/deAbajoGarcia με έδρα τη Μαδρίτη και επικεφαλής τους αρχιτέκτονες Carlos García Fernández και Begoña de Abajo Castrillo. Η ονομασία που δόθηκε στην πρόταση αναφέρεται στον όρο που χρησιμοποιούνταν στα ρωμαϊκά σπίτια για την κεντρική λεκάνη απορροής υδάτων στο εσωτερικό τους αίθριο. Η αναφορά στο μοντέλο της κλασικής αρχαιότητας είναι εμφανής στη μορφολογία της κατασκευής, η οποία στεγάζεται από μονόκλιτες στέγες με κλίση προς μια εσωτερική αυλή, που αποτελεί και το κεντρικό σημείο αναφοράς του συγκροτήματος.
Μορφολογία κελύφους
Το νέο κοινοτικό κέντρο αποτελείται από τέσσερα “κουτιά”, τα οποία ξεκινούν από το έδαφος και στεγάζονται από μια μεγάλη στέγη από πολυστρωματική ξυλεία, που στηρίζεται σε λίγα αλλά δυνατά υποστυλώματα. Η χωροθέτηση αυτών των “κουτιών” γίνεται με στρατηγικό τρόπο, περιμετρικά ενός αίθριου. Η εσωτερική αυλή που δημιουργείται δεν τοποθετείται στο κέντρο, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται στο ισόγειο χώροι διαφορετικού μεγέθους, ικανοί να φιλοξενήσουν ποικίλες δραστηριότητες. Επιπροσθέτως, καθ’ ύψος του κτιρίου κατασκευάζεται ένα μεσοπάτωμα που αναρτάται από το σκελετό του και προσφέρει χώρους μεγαλύτερης ιδιωτικότητας. Η γραμμική τοποθέτηση του πατώματος περιμετρικά του κελύφους βοηθάει στην καλύτερη εκμετάλλευση του φυσικού φωτός, που φιλτράρεται χάρη στις ξύλινες περσίδες που τοποθετούνται εξωτερικά.
Η ομάδα έδωσε ιδιαίτερη σημασία στη μετάβαση από το εσωτερικό του κτιρίου στο αίθριο. Η αυλή βυθίζεται σε σχέση με τους εσωτερικούς χώρους, δημιουργώντας μια διαφορά επιπέδου ανάμεσα στις δύο ενότητες. Αυτή η διαφορά επιπέδου μοιράζεται ανάμεσα στους στεγασμένους και μη χώρους του αίθριου, δημιουργώντας μια ποικιλία χώρων καθιστικού για τους χρήστες εσωτερικά και εξωτερικά των υαλοπινάκων που χωρίζουν τις δύο ενότητες. Μ’ αυτό τον τρόπο, στο εξωτερικό του κτιρίου δημιουργούνται παγκάκια σε σκιασμένες επιφάνειες κατάλληλα για τους θερινούς μήνες, ενώ στο εσωτερικό δημιουργούνται καθίσματα που δέχονται άμεση ηλιακή ακτινοβολία μέσα από τους υαλοπίνακες και είναι κατάλληλα για τους χειμερινούς μήνες.
Παράλληλα, το ισόγειο δάπεδο της νότιας πλευράς κατασκευάζεται σε συνέχεια με το επίπεδο του εξωτερικού εδάφους, επεκτείνοντας το δημόσιο χώρο προς το εσωτερικό και συνδέοντας οπτικά το κτίριο με το δρόμο.
Υλικά κατασκευής
Το ξύλο είναι το βασικό υλικό που χρησιμοποιείται τόσο για την κατασκευή της περσιδωτής όψης με τη μορφή κατακόρυφων σανίδων από ξύλο καστανιάς, όσο και για την οροφή με τη μορφή πολυστρωματικής δομικής ξυλείας. Στο εσωτερικό του κτιρίου και πάλι κυριαρχεί το ξύλο, το οποίο συνδυάζεται με το εμφανές σκυρόδεμα στις τοιχοποιίες, το γυαλισμένο σκυρόδεμα στα πατώματα και το μέταλλο στους σωλήνες του εξαερισμού που μένουν εμφανείς. Όλα τα δομικά στοιχεία της κατασκευής παράχθηκαν βιομηχανικά και συναρμολογήθηκαν επί τόπου στο εργοτάξιο.
Ευελιξία σχεδιασμού
Η μορφολογία του κτιρίου χαρίζει μια πολύ μεγάλη ποικιλία διαφορετικών χώρων στεγασμένων και μη εντός και εκτός του κτιρίου, προσφέροντας μια τεράστια ευελιξία ως προς τις χρήσεις του κοινοτικού κέντρου. Στο ισόγειο στεγάζεται μια καφετέρια, ενώ οι χώροι διατίθενται για διεξαγωγή ποικίλων εκδηλώσεων, από συναυλίες και εκθέσεις, έως υπαίθριες αγορές και γιορτές. Παράλληλα, το μεσοπάτωμα προσφέρεται για δραστηριότητες λιγότερων ατόμων, όπως τουρνουά παιχνιδιών και ομαδικά εργαστήρια.

Το έργο αφορά την ολική ανακαίνιση ενός διαμερίσματος 100 m² στο Παλαιό Φάληρο, το οποίο αποτελείται από ενιαίο σαλόνι κουζίνα, ένα λουτρό, ένα wc-laundry και δύο υπνοδωμάτια.
Ο σχεδιασμός ξεκίνησε από τον ενιαίο χώρο σαλονιού και κουζίνας. Προκειμένου να υπάρχει μια ομαλή είσοδος στο διαμέρισμα, σχεδιάστηκε ένα μεταλλικό γραμμικό διαχωριστικό. Ο καθρέφτης με τον οποίο επενδύεται ο μεγαλύτερος τοίχος του σαλονιού, επεκτείνει οπτικά το χώρο και ενισχύει τον φυσικό φωτισμό. Το παλιό τζάκι αντικαταστάθηκε από ενεργειακό, το οποίο αποκτά κεντρικό ρόλο λόγω της θέσης του και της χρήσης του, καθώς δημιουργεί έναν άξονα διαχωρισμού της κουζίνας και του καθιστικού. Ο άξονας αυτός προεκτείνεται με την τραπεζαρία στα αριστερά του και την κρυφή βιβλιοθήκη/πάγκο για μαξιλάρες στα δεξιά του. Τα ντουλάπια της βιβλιοθήκης, έχουν την ίδια διάσταση με τα ψηλά ντουλάπια της κουζίνας, δημιουργώντας ένα ενιαίο μέτωπο με συνεχές ρυθμό. Η επένδυση καθρέφτη στον τοίχο που ακουμπά η τραπεζαρία, διευρύνει τον χώρο της και συμβάλλει σε ένα παιχνίδι πολλαπλών αντανακλάσεων.
Πρόθεση ήταν η δημιουργία λιτών χώρων, χωρίς ιδιαίτερη πληροφορία, με ένταση μόνο σε λεπτομέρειες και δευτερεύοντα στοιχεία και έμφαση στον φωτισμό. Για τον λόγο αυτόν επιλέχθηκε για το δάπεδο όλου του διαμερίσματος, κεραμικό ματ πλακάκι μεγάλης διάστασης σε μοτίβο όνυχα, λευκό χρώμα στους τοίχους, λευκή λάκα στα κάτω ντουλάπια της κουζίνας, ενώ για τα επάνω επιλέχθηκε υλικό με υφή μπετόν, ώστε να δημιουργούνται διαφορετικά παιχνιδίσματα με το φως ανάλογα με την υλικότητα. Το μαύρο χρώμα τονίζει λεπτομέρειες όπως, το λεπτό σόκορο του πάγκου της κουζίνας, την επέκταση του τζακιού, τα φωτιστικά και το διαχωριστικό της εισόδου, ενώ η μπλε βελούδινη κουρτίνα προσδίδει ζωηρά μια πιο σκηνογραφική αισθητική στην συνολική σύνθεση.

Την Τετάρτη 15 Μαρτίου 2023 και ώρα 11.15 π.μ. θα πραγματοποιηθεί διάλεξη του καθηγητή Γιώργου Μαντάνη στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας στο τμήμα Πολιτικών Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής, στο πλαίσιο της σειράς επιστημονικών διαλέξεων που διεξάγονται κατά το ακαδημαϊκό έτος 2022 - 2023. Η διάλεξη διοργανώνεται από κοινού με το τμήμα Δασολογίας, Επιστημών Ξύλου και Σχεδιασμού.

Η διάλεξη αφορά στις παραδοσιακές και τις σύγχρονες τεχνικές προστασίας του ξύλου. Ο εισηγητής αρχικά επιχειρεί να καλύψει την έννοια του ξύλου ως βιολογικού υλικού, τα κύρια μειονεκτήματα που έχει, και να παρουσιάσει τους κυριότερους βιοτικούς και αβιοτικούς "εχθρούς" του. Μετά, αναλύεται η έννοια της διαβάθμισης επικινδυνότητας για τις ξύλινες κατασκευές και επεξηγούνται οι κλάσεις ανθεκτικότητας ανά χρήση (use classes), που σχετίζονται άμεσα με τη βιολογική αντοχή των ειδών ξύλου με βάση την προδιαγραφή ΕΝ 350. Στη συνέχεια, μετά από μια συνοπτική ιστορική αναδρομή στις ξύλινες κατασκευές, παρουσιάζονται παλαιές τεχνικές προστασίας και συντήρησης του ξύλου, που σχετίζονται με το κατράμι, τα φυσικά έλαια και τις φυσικές ρητίνες. Από τις σύγχρονες τεχνικές προστασίας, παρουσιάζεται η τεχνολογία εμποτισμού της ξυλείας και δίνονται τεχνικές και λοιπές πληροφορίες για το θέμα αυτό, όπως και για την ορθή χρήση και εφαρμογή του. Τέλος, συζητιέται και η τεχνική Yakisugi.

Κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να παρακολουθήσει live τη διάλεξη στο κανάλι του τμήματος Πολιτικών Μηχανικών στο YouTube, στον παρακάτω σύνδεσμο: https://www.youtube.com/watch?v=axVrTyoYl6Y