Ξύλινη οροφή και περσιδωτή όψη σε κοινοτικό κέντρο στην Ισπανία

Τον Ιούνιο του 2012 η παλαιά κλειστή αγορά της μικρής πόλης Reinosa στη βόρεια Ισπανία καταστράφηκε ολοσχερώς λόγω πυρκαγιάς. Το κτίριο, που χρονολογούνταν από τα τέλη του 19ου αιώνα, είχε παραμεληθεί έπειτα από την τελευταία ανακαίνιση του 1986 και φιλοξενούσε μόνο ένα καθαριστήριο και ορισμένες τοπικές εκδηλώσεις. Με αφορμή τη φωτιά που κατεδάφισε το κτίριο οι δημοτικές αρχές προχώρησαν σε διεξαγωγή αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για την ανέγερση ενός νέου κτιρίου σ’ αυτή την κεντρική τοποθεσία, που θα ικανοποιούσε πιο αποτελεσματικά τις σύγχρονες ανάγκες της τοπικής κοινωνίας.
Πρώτη θέση στο διαγωνισμό κέρδισε η συμμετοχή "Impluvium" του γραφείου RAW/deAbajoGarcia με έδρα τη Μαδρίτη και επικεφαλής τους αρχιτέκτονες Carlos García Fernández και Begoña de Abajo Castrillo. Η ονομασία που δόθηκε στην πρόταση αναφέρεται στον όρο που χρησιμοποιούνταν στα ρωμαϊκά σπίτια για την κεντρική λεκάνη απορροής υδάτων στο εσωτερικό τους αίθριο. Η αναφορά στο μοντέλο της κλασικής αρχαιότητας είναι εμφανής στη μορφολογία της κατασκευής, η οποία στεγάζεται από μονόκλιτες στέγες με κλίση προς μια εσωτερική αυλή, που αποτελεί και το κεντρικό σημείο αναφοράς του συγκροτήματος.
Μορφολογία κελύφους
Το νέο κοινοτικό κέντρο αποτελείται από τέσσερα “κουτιά”, τα οποία ξεκινούν από το έδαφος και στεγάζονται από μια μεγάλη στέγη από πολυστρωματική ξυλεία, που στηρίζεται σε λίγα αλλά δυνατά υποστυλώματα. Η χωροθέτηση αυτών των “κουτιών” γίνεται με στρατηγικό τρόπο, περιμετρικά ενός αίθριου. Η εσωτερική αυλή που δημιουργείται δεν τοποθετείται στο κέντρο, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται στο ισόγειο χώροι διαφορετικού μεγέθους, ικανοί να φιλοξενήσουν ποικίλες δραστηριότητες. Επιπροσθέτως, καθ’ ύψος του κτιρίου κατασκευάζεται ένα μεσοπάτωμα που αναρτάται από το σκελετό του και προσφέρει χώρους μεγαλύτερης ιδιωτικότητας. Η γραμμική τοποθέτηση του πατώματος περιμετρικά του κελύφους βοηθάει στην καλύτερη εκμετάλλευση του φυσικού φωτός, που φιλτράρεται χάρη στις ξύλινες περσίδες που τοποθετούνται εξωτερικά.
Η ομάδα έδωσε ιδιαίτερη σημασία στη μετάβαση από το εσωτερικό του κτιρίου στο αίθριο. Η αυλή βυθίζεται σε σχέση με τους εσωτερικούς χώρους, δημιουργώντας μια διαφορά επιπέδου ανάμεσα στις δύο ενότητες. Αυτή η διαφορά επιπέδου μοιράζεται ανάμεσα στους στεγασμένους και μη χώρους του αίθριου, δημιουργώντας μια ποικιλία χώρων καθιστικού για τους χρήστες εσωτερικά και εξωτερικά των υαλοπινάκων που χωρίζουν τις δύο ενότητες. Μ’ αυτό τον τρόπο, στο εξωτερικό του κτιρίου δημιουργούνται παγκάκια σε σκιασμένες επιφάνειες κατάλληλα για τους θερινούς μήνες, ενώ στο εσωτερικό δημιουργούνται καθίσματα που δέχονται άμεση ηλιακή ακτινοβολία μέσα από τους υαλοπίνακες και είναι κατάλληλα για τους χειμερινούς μήνες.
Παράλληλα, το ισόγειο δάπεδο της νότιας πλευράς κατασκευάζεται σε συνέχεια με το επίπεδο του εξωτερικού εδάφους, επεκτείνοντας το δημόσιο χώρο προς το εσωτερικό και συνδέοντας οπτικά το κτίριο με το δρόμο.
Υλικά κατασκευής
Το ξύλο είναι το βασικό υλικό που χρησιμοποιείται τόσο για την κατασκευή της περσιδωτής όψης με τη μορφή κατακόρυφων σανίδων από ξύλο καστανιάς, όσο και για την οροφή με τη μορφή πολυστρωματικής δομικής ξυλείας. Στο εσωτερικό του κτιρίου και πάλι κυριαρχεί το ξύλο, το οποίο συνδυάζεται με το εμφανές σκυρόδεμα στις τοιχοποιίες, το γυαλισμένο σκυρόδεμα στα πατώματα και το μέταλλο στους σωλήνες του εξαερισμού που μένουν εμφανείς. Όλα τα δομικά στοιχεία της κατασκευής παράχθηκαν βιομηχανικά και συναρμολογήθηκαν επί τόπου στο εργοτάξιο.
Ευελιξία σχεδιασμού
Η μορφολογία του κτιρίου χαρίζει μια πολύ μεγάλη ποικιλία διαφορετικών χώρων στεγασμένων και μη εντός και εκτός του κτιρίου, προσφέροντας μια τεράστια ευελιξία ως προς τις χρήσεις του κοινοτικού κέντρου. Στο ισόγειο στεγάζεται μια καφετέρια, ενώ οι χώροι διατίθενται για διεξαγωγή ποικίλων εκδηλώσεων, από συναυλίες και εκθέσεις, έως υπαίθριες αγορές και γιορτές. Παράλληλα, το μεσοπάτωμα προσφέρεται για δραστηριότητες λιγότερων ατόμων, όπως τουρνουά παιχνιδιών και ομαδικά εργαστήρια.