Η 18η Διεθνής Έκθεση Αρχιτεκτονικής της Biennale της Βενετίας άνοιξε τις πόρτες της για το κοινό το Σάββατο 20 Μαΐου 2023 και θα διαρκέσει έως την Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2023.
Την έκθεση με τίτλο "The Laboratory of the Future" επιμελείται η Lesley Lokko και είναι μια έκθεση σε έξι μέρη με έμφαση στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, στην αποαποικιοποίηση και στην ανά τον κόσμο αφρικανική αρχιτεκτονική παραγωγή.
"Κεντρικές σε όλα τα έργα είναι η υπεροχή και η ισχύς ενός εργαλείου: της φαντασίας. Είναι αδύνατο να φτιάξεις έναν καλύτερο κόσμο, αν δεν μπορείς πρώτα να τον φανταστείς", λέει η Lokko.

      Το συγκρότημα Arsenale. Φωτογραφία: Andrea Avezzù. Courtesy of La Biennale di Venezia.

Το "Laboratory of the Future" ξεκινά στο Central Pavilion στο Giardini, όπου έχουν συγκεντρωθεί 16 συμμετοχές στην ενότητα "Force Majeure", που αντιπροσωπεύουν την αρχιτεκτονική παραγωγή της Αφρικής και της αφρικανικής διασποράς. Συνεχίζεται στο συγκρότημα Arsenale, με τους συμμετέχοντες στην ενότητα "Dangerous Liaisons" –που παρουσιάζονται επίσης και στο Forte Marghera στο Mestre– και τα "Special Projects" της επιμελήτριας. Ανάμεσα στα έργα και στους δύο χώρους είναι οι "Guests from the Future", των οποίων το έργο αφορά άμεσα στα δύο θέματα της έκθεσης: την αποαποικιοποίηση και την απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα, παρέχοντας μια γεύση από μελλοντικές πρακτικές και τρόπους ύπαρξης και θέασης του κόσμου.

"Native(s) Lifeways" by Hood Design Studio στην ενότητα "Force Majeure" στο Giardini.
Φωτογραφία: Marco Zorzanello. Courtesy of La Biennale di Venezia.

"Threads" των Kate Otten Architects για την ενότητα Dangerous Liaisons στο Arsenale.
Φωτογραφία: Andrea Avezzù. Courtesy of La Biennale di Venezia.

"Partition - Partage" των Adjaye Associates με το Kiran Nadar Museum of Art, στην ενότητα "Special Projects".
Φωτογραφία: Andrea Avezzù. Courtesy of La Biennale di Venezia.

"The BLACK City Astrolabe - A Constellation of African Diasporic Women" της J. Yolande Daniels στην ενότητα "Special Projects".
Φωτογραφία: Andrea Avezzù. Courtesy of La Biennale di Venezia.

64 εθνικές συμμετοχές διοργάνωσαν τις εκθέσεις τους στα ιστορικά περίπτερα στο Giardini, στο Arsenale και στο κέντρο της πόλης της Βενετίας, με τον Νίγηρα να συμμετέχει για πρώτη φορά.

Την ελληνική συμμετοχή επιμελήθηκαν ο Κωστής Πανηγύρης, καθηγητής στο τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και ο Ανδρέας Νικολοβγένης, επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Τα "Υδάτινα Σώματα" παρουσιάζουν φράγματα και ταμιευτήρες που μεταμόρφωσαν μια χώρα (ήδη από τη δεκαετία του ’30) μέσα από ένα εκτεταμένο και συλλογικό πρόγραμμα συγκράτησης νερού, που παρέχει άρδευση, ύδρευση και ενέργεια.
Όπως είπε στην Κ ο Κωστής Πανηγύρης: "Η Μπιενάλε και τα βραβεία εστίαζαν σε θέματα ακτιβισμού γύρω από την οικολογία και την αποαποικιοποίηση. Μην έχοντας προλάβει να δω αναλυτικά την έκθεση, νομίζω ότι εμείς είχαμε μια πιο αρχιτεκτονική πρόταση στα ζητήματα αυτά. Ακούσαμε πάρα πολλά ευνοϊκά σχόλια, για το ότι κρατήσαμε μια ήρεμη και "αρχιτεκτονική" στάση, ενώ υπήρχε από όλους η αίσθηση ότι είναι μια "ειρηνική" συμμετοχή, με πολύ ιδιαίτερο θέμα".
Κεντρική φωτογραφία:Το ελληνικό περίπτερο με τίτλο "Υδάτινα Σώματα", που επιμελήθηκαν ο Κωστής Πανηγύρης και ο Ανδρέας Νικολοβγένης. Φωτογραφία: Matteo de Mayda, Courtesy of La Biennale di Venezia.

Στην κατοικία "ο Λόφος" ο σχεδιασμός συνδυάζει φυσικά υλικά, που χρησιμοποιούνται συχνά στην τοπική λαϊκή παράδοση, όπως το ξύλο και η πέτρα. Ταυτόχρονα, η ατμόσφαιρα είναι σύγχρονη, συνδυάζοντας την έμφυτη σκανδιναβική ευαισθησία και τον οργανικό μινιμαλισμό των block722 με επιρροές από την ιαπωνική αρχιτεκτονική.
Σ’ αυτό το πλαίσιο επιλέχθηκαν ανοιγόμενα ξύλινα πετάσματα στον εξωτερικό χώρο, τα οποία δίνουν στους χρήστες τη δυνατότητα απόλυτης προστασίας από τον ήλιο και τον άνεμο.
Φωτογραφία: Ana Santl

Το καταπράσινο, άγριο κρητικό τοπίο καθορίζει το έργο "ο Λόφος". Η κατοικία εντάσσεται αβίαστα στο άγριο γεωφυσικό υπόβαθρο και διαθέτει γενναιόδωρους εξωτερικούς χώρους. Εκεί, το υδάτινο στοιχείο κυριαρχεί. Διαπερνάει τους δύο χαμηλούς όγκους μέσα από έναν ημίκλειστο χώρο και αναπτύσσεται σε πολλαπλά επίπεδα, δίνοντας την αίσθηση ότι οι σταθερές επιφάνειες πλέουν στην επιφάνειά του.
Φωτογραφίες: Ana Santl

Ο σχεδιασμός της κατοικίας "ο Λόφος" στην Κρήτη συνδυάζει φυσικά υλικά, που χρησιμοποιούνται συχνά στην τοπική λαϊκή παράδοση, όπως το ξύλο και η πέτρα.
Στον χώρο της κουζίνας και σε αντίθεση με τον αυστηρό, σχεδόν ψυχρό κεντρικό μαρμάρινο όγκο που δεσπόζει, η οροφή επενδύεται με ξύλινη κατασκευή με καλαμιές, δίνοντας μια αίσθηση ζεστασιάς και παράδοσης.
Φωτογραφία: Ana Santl

Το Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου (CΑΜ) στο πλαίσιο μιας σειράς διαλέξεων αρχιτεκτόνων για το 2023 διοργανώνει διάλεξη του αρχιτεκτονικού γραφείου Post-Spectacular με τίτλο “What we see from where we stand”, η οποία θα πραγματοποιηθεί στο Μεγάλο Αρσενάλι στα Χανιά στις 25 Μαΐου. Την ευθύνη της διοργάνωσης έχουν η ΚΕΠΠΕΔΗΧ-ΚΑΜ και η Αρχιτεκτονική Επιτροπή του CΑΜ.
Οι Post-Spectacular Office είναι ένα δημιουργικό σχήμα καθοδηγούμενο από την έννοια της αφήγησης. Ξεκινώντας από την ιδέα για μια συνολική προσέγγιση του σχεδιασμού, συνθέτει εμπειρίες από τα πεδία της γραφιστικής, της αρχιτεκτονικής, του εκθεσιακού σχεδιασμού, της ακαδημαϊκής κοινότητας και των τεχνών. Στόχος είναι η δημιουργία οπτικών-εικονικών και χωρικών περιβαλλόντων με εννοιολογική-αφηγηματική δυναμική και διάσταση. Το γραφείο εμπλέκεται σε όλες τις κλίμακες και τα στάδια του σχεδιασμού με κριτήριο την επιστημονικότητα και στόχο την υλοποίηση των ιδεών του στον κόσμο.
Την επιμέλεια της διάλεξης έχει αναλάβει η αρχιτέκτονας Πέννυ Χωραφά σε συνεργασία με την Αρχιτεκτονική Επιτροπή του Κέντρου Αρχιτεκτονικής Μεσογείου (Λευτέρης Βεργεράκης, Βαλίνα Γεροπάντα, Ανδρέας Θεοδωρίδης, Γιώργος Καλλιγέρης, Ζαχαρίας Πιστόπουλος, Δημήτρης Τσακαλάκης).
Ημερομηνία: Πέμπτη 25 Μαΐου 19:30,
Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου
Η είσοδος θα είναι ελεύθερη.

Τα αρχιτεκτονικά βραβεία Pritzker σε συνεργασία με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, θα παρουσιάσουν τον αρχιτέκτονα Sir David Alan Chipperfield, τον αρχιτέκτονα που θα επεκτείνει και θα ανακαινίσει το αρχαιολογικό μουσείο, (βραβείο Pritzker 2023) την Τρίτη 23 Μαΐου και ώρα 3.40 - 6.00 μ.μ., σε διάλεξη με θέμα: "The Role of Practice", που θα γίνει στη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Ε.Μ.Π., Συγκρότημα Πατησίων, κτίριο Αβέρωφ, Αίθουσα Καυταντζόγλου. Θα γίνεται παράλληλη προβολή στα Αμφιθέατρα Α002 & Α008.
Στην εκδήλωση θα συμμετέχουν διαδικτυακά: το Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, το Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Πατρών, και η Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Πολυτεχνείου Κρήτης.
Ο Alejandro Aravena, Πρόεδρος της Κριτικής Επιτροπής και βραβευμένος για το 2016, θα παρουσιάσει τον αρχιτέκτονα David Chipperfield και μια σύντομη επισκόπηση του έργου του. Μετά τη διάλεξη, θα ακολουθήσει συζήτηση μεταξύ του David Chipperfield και των ήδη βραβευμένων αρχιτεκτόνων Diébédo Francis Kéré (Pritzker 2022), Anne Lacaton και Jean-Philippe Vassal (Pritzker 2021).
Η εκδήλωση θα είναι διαθέσιμη για παγκόσμια προβολή στον σύνδεσμο: bit.ly/2023-laureate-lecture ή στο YouTube @SchoolofArchitectureNTUA και μέσω του Facebook και του Instagram Live @PritzkerArchitecturePrize.

Η ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΘΟΡΥΒΟΥ ΜΕ ΤΗ ΣΩΣΤΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΥΜΒΑΛΛΕΙ ΣΤΗΝ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΑΝΕΣΗΣ

Έχει διαπιστωθεί από πολλές μελέτες πως η ελλιπής αντιμετώπιση των προβλημάτων ακουστικής στους εσωτερικούς χώρους των κτιρίων επηρεάζει αρνητικά την παραγωγικότητα, την ικανότητα συγκέντρωσης, την κανοποίηση και κατ’ επέκταση τη σωματική και ψυχολογική υγεία των χρηστών. Ο ακουστικός σχεδιασμός αποτελεί μια από τις πιο πολύπλοκες πτυχές της αρχιτεκτονικής, αλλά, αν συμπεριληφθεί από τα αρχικά στάδια της κατασκευής ή της ανακαίνισης ενός χώρου, μπορεί να εξασφαλίσει τη δημιουργία ενός άνετου και υγιούς εσωτερικού περιβάλλοντος, που εξυπηρετεί τις ανάγκες και τις προδιαγραφές του κάθε έργου.
Ανάλογα με το σκοπό του κτιρίου ή του δωματίου, οι αρχικές ακουστικές απαιτήσεις μπορεί να περιλαμβάνουν τον έλεγχο των οχλήσεων.

Αναζητώντας ένα μέρος για να χτίσουν το εξοχικό τους, οι ιδιοκτήτες δεν χρειάστηκε να ψάξουν πολύ, η απόφαση ήταν αρκετά εύκολη γι’ αυτούς. Η κληρονομιά τους ήταν στενά συνδεδεμένη με τα απομακρυσμένα και τραχιά εδάφη της χερσονήσου της Μάνης. Ήταν αυτή η τοποθεσία που είχαν βάλει την καρδιά τους για να δημιουργήσουν το δικό τους καταφύγιο διακοπών για την πολυπληθή οικογένειά τους. Το οικόπεδο βρισκόταν ψηλά σε μια πλαγιά βουνού με απέραντη θέα, που μπορεί πραγματικά να συγκριθεί με τη θέα που αντικρίζει κανείς από το αεροπλάνο, κοιτάζοντας κάτω το χωριό και τη θάλασσα.
Η ιδέα
Αρχικό όραμα των Etsi Architects ήταν να δημιουργήσουν έναν χώρο συνάντησης και ένωσης όλης της οικογένειας, ενώ παράλληλα να υπάρχουν ξεχωριστοί χώροι ιδιωτικότητας μέσα στο συγκρότημα. Λόγω της απομακρυσμένης και αρκετά άγριας τοποθεσίας του σπιτιού, η ασφάλεια ήταν ένα σημαντικό ζήτημα. Ακόμη, μια αίθουσα διαλογισμού ήταν στις επιθυμίες των ιδιοκτητών. Ο σχεδιασμός προσφέρει την τέλεια ισορροπία μεταξύ του ανοίγματος των διαδρόμων και των γύρω τοίχων του ιερού.
Η πρόκληση
Στόχος ήταν η δημιουργία μιας κατοικίας, η οποία θα μπορεί να ενσωματωθεί ομαλά στο γύρω περιβάλλον, αφομοιώνοντας αρμονικά τον τραχύ χαρακτήρα του τοπίου. Ήταν επίσης σημαντικό να δημιουργηθεί ένας χώρος, ο οποίος θα αποπνέει οικειότητα και ασφάλεια. Όραμα των αρχιτεκτόνων ήταν ένα κτίριο το οποίο θα έμοιαζε αρκετά στα μοναστήρια που υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα. Ένα συγκρότημα, που θα είχε ξεχωριστές δομές στο εσωτερικό, προσφέροντας έτσι ιδιωτικότητα και ασφάλεια. Το εσωτερικό συγκρότημα σχεδιάστηκε, έτσι ώστε να παρέχει εξωστρέφεια, μη αναμενόμενη από τους εξωτερικούς τοίχους, με κάθε ξεχωριστή περιοχή να έχει πρόσβαση μόνο μέσω εξωτερικών διαδρόμων.
Λόγω της ιδιαίτερης αγάπης των ιδιοκτητών για τα τοπικά παραδοσιακά πέτρινα κτίρια με κεραμοσκεπές, αλλά και των πιο σύγχρονων με επίπεδη στέγη και μινιμαλιστική αισθητική, δημιουργήσαμε μια κατοικία που τα συνδυάζει αρμονικά -χρησιμοποιώντας το πιο σύγχρονο στυλ για τους επιμέρους χώρους, όπως τα υπνοδωμάτια και την κουζίνα, και το παραδοσιακό στους κοινόχρηστους.
Το αποτέλεσμα
Το έργο στέφθηκε με μεγάλη επιτυχία, δημιουργώντας ενθουσιασμό τόσο στους ιδιοκτήτες, όσο και στους αρχιτέκτονες. Δημιουργήθηκε έτσι ένα οικογενειακό σπίτι, με τις ρίζες του βαθιά στο ορεινό τοπίο. Χρησιμοποιώντας την ιδέα ενός μοναστηριού ως οδηγό, δημιουργήθηκε ένα καταφύγιο, το οποίο οι ιδιοκτήτες ένιωσαν δικό τους σχεδόν αμέσως. Συνδυάζοντας σύγχρονα και παραδοσιακά στυλ κτιρίων, επιτεύχθηκε κάτι μοναδικό για την περιοχή – ένα έργο που οι ιδιοκτήτες μπορούν να είναι περήφανοι αποκαλώντας το σπίτι τους.

Η κατοικία βρίσκεται σε γωνιακό οικόπεδο σε ανατολική πλαγιά της Πάρνηθας και σχεδιάστηκε για να στεγάσει οικογένεια με δυο παιδιά.
Η τοποθέτηση του κτιρίου έγινε στο υψηλότερο σημείο του οικοπέδου, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η καλύτερη δυνατή θέα και ο νότιος προσανατολισμός. Οι χώροι διατάσσονται σε δύο ορόφους, στο ισόγειο οι χώροι διημέρευσης, ενώ στον όροφο τα υπνοδωμάτια. Ο όγκος του κτηρίου έχει σχήμα Γ για προστασία του άμεσου αύλιου χώρου και της πισίνας από τους βορεινούς ανέμους. Αυτός είναι και ο λόγος που η βορεινή πλευρά του κτιρίου είναι κατασκευασμένη από φέρουσα λιθοδομή , προϊόν της εκσκαφής του οικοπέδου και έχει τα μικρότερα δυνατά ανοίγματα. Αντίθετα στη νότια και δυτική πλευρά υπάρχουν μεγάλα υαλοστάσια που επιτρέπουν το φώς και τις θέες προς το βουνό και το δάσος να διεισδύουν στους εσωτερικούς χώρους. Η στέγη του κτιρίου έχει μια κλίση και προς τον βορά για την προστασία από τις έντονες χιονοπτώσεις που επικρατούν στην περιοχή.
Η είσοδος του κτιρίου για τους πεζούς γίνεται από την κεντρική οδό, ενώ για τα αυτοκίνητα από τον κάθετο χωματόδρομο, μέσω ράμπας που οδηγεί στο υπόγειο γκαράζ. Το ισόγειο εξελίσσεται σε δύο επίπεδα ακολουθώντας την κλίση του εδάφους , με το πιο ψηλό αυτό της εισόδου, της κουζίνας και των βοηθητικών χώρων, ενώ το πιο χαμηλό αυτό της τραπεζαρίας και του καθιστικού. Ανάμεσα στα δύο επίπεδα τοποθετήθηκε ο ανελκυστήρας ώστε εκτός από την κεντρικά λειτουργική του θέση δημιουργεί ένα διαχωριστικό που κρύβει εν μέρει τις λειτουργίες της κουζίνας και δημιουργεί δυο διαδρομές προς την κουζίνα και την έξοδο της κατοικίας. Η σκάλα που οδηγεί προς τον όροφο σχεδιάστηκε ώστε να είναι ανάλφρη στον χώρο, χωρίς ρίχτια και εμφανή μεταλλικό σκελετό ώστε να επιτρέπει τις θεες προς τον ανατολικό κήπο της κατοικίας αλλά και να δημιουργεί ένα διάλογο με τα καΐτια του μεγάλου υαλοστασίου που συνορεύει.
Στον όροφο διατάσσονται τρία υπνοδωμάτια με τέτοιο τρόπο ώστε να έχουν θέες προς το βουνό και την θάλασσα που φαίνεται προς τον νότο. Το κεντρικό υπνοδωμάτιο έχει εξώστη που δημιουργεί στέγαστρο στο καθιστικό του ισογείου και διακόπτεται από γωνιακή τζαμαρία που αφαιρεί την αίσθηση των ορίων προς το δάσος και το βουνό. Η σύνδεση του με τα αλλά δυο υπνοδωμάτια και τον ανελκυστήρα γίνεται μέσω γέφυρας πάνω από το κεντρικό αίθριο της τραπεζαρίας που εννοποιεί οπτικά τους χώρους του ισογείου και του ορόφου.
Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή της κατοικίας όπως το ξύλο η πέτρα και το μπετό παρέμειναν στη φυσική τους μορφή, ώστε να υπάρχει όσο το δυνατόν σύνδεση με το φυσικό περιβάλλον που την περικλείει.

Η κατοικία "XV" στο Χαλάνδρι απαντά στις ανάγκες μιας τριμελούς οικογένειας, με χώρους υποδοχής, διημέρευσης, υπνοδωμάτια, υγρούς χώρους, βοηθητικούς χώρους, αποθήκες και κλειστό χώρο στάθμευσης στο υπόγειο.
Η κεντρική ιδέα της αρχιτεκτονικής σύνθεσης είναι ο μορφολογικός διαχωρισμός του προγράμματος της κατοικίας, αφενός σε ανοικτούς και διαφανείς δημόσιους χώρους και αφετέρου σε κλειστούς και προστατευμένους ιδιωτικούς. Έτσι, το επίπεδο του ισογείου διαμορφώνεται ως ένας ενιαίος, ανοικτός χώρος με μεγάλες διαφάνειες στις όψεις, ενώ τα υπνοδωμάτια οργανώνονται σε έναν διώροφο, κλειστό, μονολιθικό όγκο που μοιάζει να αιωρείται πάνω από το ισόγειο.
Το ισόγειο διαμορφώνεται έτσι ώστε το καθιστικό (στη νοτιοδυτική άκρη του όγκου) να ενοποιείται με τον χώρο της εισόδου, την τραπεζαρία και την ανοικτή κουζίνα στο βορειοανατολικό άκρο. Ο μακρόστενος αυτός χώρος διαθέτει ένα πολύ μαλακό και διαφανές όριο στη νοτιοανατολική και νοτιοδυτική όψη, και επικοινωνεί άμεσα τόσο οπτικά όσο και λειτουργικά κατά τους θερινούς μήνες με τον κήπο και την πρασιά, μέσω μεγάλων επάλληλων υαλοστασίων. Η βόρεια όψη του ισογείου παρουσιάζεται ως πιο κλειστή, όπου και τοποθετούνται ο ανελκυστήρας, η γραμμική σκάλα για τα υπνοδωμάτια και οι βοηθητικές χρήσεις.
Στον όροφο χωροθετούνται τα δύο υπνοδωμάτια της κατοικίας: το master bedroom με ξεχωριστό χώρο ιματιοθήκης και δικό του λουτρό και το παιδικό δωμάτιο δίπλα στο κοινόχρηστο λουτρό ορόφου. Στον όροφο αυτόν προβλέπεται και ο ανοικτός χώρος του γραφείου στην απόληξη της σκάλας, σε απρόσκοπτη επαφή με το καθιστικό μέσω του χώρου διπλού ύψους που δημιουργείται στο ισόγειο. Στον όροφο επίσης ξεχωρίζουν τρία έρκερ, τα δύο στην κύρια όψη (νοτιοανατολική) και το τρίτο στην πίσω όψη (βορειοδυτική). Τα έρκερ αποτελούν λειτουργικές επεκτάσεις του παιδικού υπνοδωματίου, του master bedroom και του χώρου της ιματιοθήκης αντίστοιχα, ενώ μαζί με τις εσοχές των ημιυπαίθριων και τα ανοίγματα ποικίλων μεγεθών δίνουν μια γλυπτική διάσταση στον όγκο της κατοικίας.