Αυτή η κατοικία στη Στοκχόλμη, από σκυρόδεμα, αποτελεί έναν κατακόρυφο όγκο με πτυχώσεις origami, που ξεπροβάλλει από τον βράχο.
Φωτογραφίες: Åke E:son Lindman

Τα υλικά στο εσωτερικό των τριών εξοχικών κατοικιών στη Σέριφο έχουν γήινες φυσικές αποχρώσεις, σε συνέχεια του εξωτερικού χώρου και του περιβάλλοντος. Τα υλικά, ντόπια πέτρα της περιοχής, σκυρόδεμα χρωματισμένο από την κόκκινη άμμο της εκσκαφής και εκτεταμένες μεταλλικές κατασκευές, αναφέρονται στον τόπο και στην παράδοση των μεταλλείων της Σερίφου.
Φωτογραφίες: Γιώργος Σφακιανάκης

Οι "Pnoēs", μέλος των design hotels, αποτελούν έναν σύγχρονο προορισμό, που βρίσκεται στο νησί της Τήνου, στις Κυκλάδες. Σχεδιάστηκε ως ένα συγκρότημα κατοικιών με ιδιωτικές πισίνες και ιδιαίτερο περιβάλλοντα χώρο, το οποίο ενσωματώνει το πνεύμα του τόπου και τη φιλοσοφία της φιλοξενίας στις αρχές του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, έχοντας ως σκοπό να προσφέρει την αίσθηση της χαλάρωσης και της αναγέννησης.
Η αρχιτεκτονική του έργου εμπνέεται από τα τρία στοιχεία που καθορίζουν το νησί. Η γη, ο αέρας και το νερό αποτελούν τα βασικά στοιχεία της αρχιτεκτονικής σύνθεσης και της επιλογής της υλικότητας του έργου.
Η γη εκφράζεται εννοιολογικά με τα υπόσκαφα τμήματα των κατοικιών, που σαν σύγχρονες σπηλιές λαξευμένες στον βράχο, σε γήινες αποχρώσεις, προσδίδουν την αίσθηση της προστασίας και της ιδιωτικότητας. Σ’ αυτά τα τμήματα τοποθετούνται οι χώροι των υπνοδωματίων της κάθε κατοικίας, παραμένοντας κρυφοί και ημι-βυθισμένοι, προσδίδοντας μ’ αυτόν τον τρόπο μια μυσταγωγική εμπειρία στον επισκέπτη και πλαισιώνοντας το ευρύτερο τοπίο.
Ο αέρας εκφράζεται από τους τρείς ασβεστωμένους κύβους των κατοικιών, που αιωρούνται διακριτικά επάνω από τη γη. Η ανοιχτή τους πλευρά προσανατολίζεται στον ιδιωτικό διαμορφωμένο χώρο τους, καθώς και στη θέα του κυκλαδικού καθηλωτικού τοπίου. Σε μια προσπάθεια ερμηνείας της κυκλαδικής ογκοπλαστικής, οι αέρινοι λευκοί όγκοι των κύβων δημιουργούν ένα παιχνίδι κενού και πλήρους, που επιτρέπει στον αέρα να ταξιδεύει ανάμεσά τους και στον ήλιο να δημιουργεί μια ατέρμονη εναλλαγή σκιάσεων στη διάρκεια της ημέρας.
Το τρίτο στοιχείο της σύνθεσης, το στοιχείο του νερού "αγκαλιάζει" τους όγκους των κατοικιών, δημιουργεί την αντανάκλασή τους και αποτελεί βασικό εργαλείο διαμόρφωσης του εξωτερικού χώρου για κάθε κατοικία. Περιτριγυρισμένοι από το υγρό στοιχείο δημιουργείται μια αίσθηση προστασίας των χώρων διημέρευσης των κατοικιών. Αυτό το υδάτινο "πλέγμα" λειτουργεί καταλυτικά για το σύνολο της σύνθεσης και αναμειγνύει όλα τα επί μέρους υλικά και χρώματα του έργου.
Το τελικό αρχιτεκτονικό αποτέλεσμα αποπνέει γαλήνη και ηρεμία και καλεί τον επισκέπτη σε μια εμπειρία αναγέννησης και επαφής τόσο με τον εαυτό του, όσο και με τον ίδιο τον τόπο και το κυκλαδικό στοιχείο αφυπνίζοντας τις αισθήσεις.

Με στόχο να συνδέσει τη γνωστή εταιρεία Μεταξά με τις ρίζες της, το Liknon βρίσκεται σε έναν αμπελώνα 100 ετών στη Σάμο, όπου φύεται μια ιδιαίτερη ποικιλία σταφυλιού, το γλυκό μοσχάτο.
Το έργο αποτελεί ορόσημο σε μια κοιλάδα κάτω από το χωριό Βουρλιώτες και αναδεικνύει τις ρίζες του οίκου Μεταξά, που είναι στενά συνδεδεμένες με τον πολιτισμό του νησιού, με μακρά παράδοση στην οινοποίηση και στα προϊόντα υψηλής ποιότητας.
Στο Liknon, το αμπέλι είναι ο πρωταγωνιστής και η παραδοσιακή ιδέα ενός κτιρίου μουσείου διαλύεται σε μια περιήγηση και μια εξερεύνηση γύρω από τον βιότοπο του αμπελιού.
Μαζί με την εμπειρία στις εγκαταστάσεις της Κηφισιάς, το Liknon προβάλλει όχι μόνο την προέλευση του Metaxa, αλλά και τη συνέχιση και επέκταση του κύκλου παραγωγής του πέρα από τα όριά του, μέσα από πειραματικά νέα προϊόντα και πρακτικές, καθώς και τη συναρπαστική εξερεύνηση των υφών του ποτού, που σερβίρεται μαζί με τοπικά προϊόντα.
Αντί για κτίριο, το Liknon αποτελεί ένα τοπίο, το οποίο δανείζεται τη δυναμική των ανθρωπογενών ξερολιθιών, που εξαπλώνονται στην κοιλάδα. Ακολουθώντας τα ίχνη ενός αρχαίου μονοπατιού, ξετυλίγεται σε αλλεπάλληλα επίπεδα, που συγκρατούνται από τις "πεζούλες", οδηγώντας τον επισκέπτη σε μια βόλτα γύρω και κάτω από τη γενέτειρα των αμπελιών, βυθίζοντάς τον υπόγεια για να έρθει σε επαφή με τις ρίζες της επωνυμίας μέσω μιας διαδραστικής εμπειρίας και μιας σειράς από αισθητηριακές ενεργοποιήσεις.

Ο χώρος γραφείων βρίσκεται στην πυκνοκατοικημένη περιοχή της Καλλιθέας, στον 1ο όροφο διώροφης πολυκατοικίας με μοναδικά ανοίγματα σε βορρά και νότο. Η βορινή πλευρά εφάπτεται σε μερικώς φυτεμένο αδιέξοδο δρόμο, ενώ η νότια σε ακάλυπτο χώρο.
Ο χώρος είναι ορθογωνίου σχήματος, διαστάσεων 17 × 11 (m) και ύψους 2,85 m, διαμπερής και ενιαίος, χωρίς περιορισμούς από τον στατικό φορέα ή υφιστάμενους τοίχους πληρώσεως.
Το κτιριολογικό πρόγραμμα προέβλεπε χώρο αναμονής επισκεπτών 2 - 3 ατόμων, 6 θέσεις εργασίας, 2 θέσεις διευθυντών, 1 χώρο συνεδριάσεων χωρητικότητας 10 ατόμων, έναν μεικτό χώρο μηχανημάτων με δυνατότητα προσθήκης επιπλέον θέσεων εργασίας και χώρους βοηθητικών χρήσεων, που προϋπήρχαν (κουζινάκι, WC).
Η αρχιτεκτονική πρόθεση ήταν η αξιοποίηση του διαμπερούς του χώρου και η δημιουργία ενός ευέλικτου εργασιακού περιβάλλοντος. Βάση αυτού οι χρήσεις διαμοιράστηκαν σε τρία τμήματα. Στη νότια πλευρά τοποθετήθηκε ο χώρος των μηχανημάτων και οι βοηθητικοί χώροι, ενώ στο βόρειο τμήμα τα γραφεία των διευθυντών και ο χώρος συνεδριάσεων. Μεταξύ αυτών χωροθετήθηκαν τα γραφεία των υπαλλήλων και ένας μικρός χώρος αναμονής. Γυάλινα διαφανή διαχωριστικά με μεταλλικά πλαίσια χρησιμοποιήθηκαν για την οριοθέτηση των χρήσεων στη νότια και βόρεια πλευρά. Ο χώρος αναμονής διαφοροποιήθηκε από τα γραφεία των υπαλλήλων με μια μεταλλική διάτρητη βιβλιοθήκη, η οποία σχεδιάστηκε με τέτοιο τρόπο ώστε να μην παρεμποδίζεται η συνολική οπτική αντίληψη του χώρου. Παράλληλα, τα γραφεία των διευθυντών τοποθετήθηκαν εκατέρωθεν του χώρου συνεδριάσεων και συνδέονται με αυτόν τόσο οπτικά όσο και χρηστικά με τη χρήση γυάλινων συρόμενων διαχωριστικών. Εξωτερικά, σε όλο το μήκος των εξωστών τοποθετήθηκαν ζαρντινιέρες για τη δημιουργία ενός φυσικού ορίου αλλά και για τη νοητή επέκταση του εσωτερικού χώρου.
Σημαντικό κριτήριο σχεδιασμού αποτέλεσε ο προσανατολισμός και κατ’ επέκταση ο φυσικός φωτισμός του χώρου. Τον χειμώνα οι ακτίνες του ήλιου εισέρχονται μέχρι και το ήμισυ του χώρου, σε αντίθεση με το καλοκαίρι όπου ο άμεσος φυσικός φωτισμός είναι περιορισμένος. Για την επίτευξη της βέλτιστης θερμικής και οπτικής άνεσης τοποθετήθηκαν κάθετες κινητές και περιστρεφόμενες περσίδες σε όλα τα ανοίγματα. Μ’ αυτόν τον τρόπο η αντίληψη και η αίσθηση του χώρου αλλάζει συνεχώς ανάλογα με την εποχή, την ώρα της ημέρας και τη διάταξη των περσίδων.
Η γενικότερη αισθητική προσέγγιση βιομηχανικού ύφους άντλησε έμπνευση σε μεγάλο βαθμό από τις υφές και τα υλικά που προϋπήρχαν. Το μωσαϊκό δάπεδο επισκευάστηκε και διατηρήθηκε στην αρχική του μορφή. Η οροφή από εμφανές σκυρόδεμα αποκαλύφθηκε, επιδιορθώθηκε και αναδείχθηκε με τη χρήση έμμεσου φωτισμού. Τα πλαίσια των γυάλινων διαχωριστικών και το έπιπλο βιβλιοθήκης κατασκευάστηκαν από μέταλλο, ενώ για τον τεχνητό φωτισμό χρησιμοποιήθηκαν κρεμαστά γραμμικά φωτιστικά εφάμιλλου τύπου. Παρόμοια λογική ακολουθήθηκε στην επιλογή των επίπλων γραφείων και στον σχεδιασμό του τραπεζιού συσκέψεων και των λοιπών επίπλων.

H πέτρινη κατοικία της δεκαετίας του 1930 βρισκόταν σε εγκατάλειψη, με σημαντικές φθορές στη φέρουσα τοιχοποιία και στη στέγη της.
Κεντρική ιδέα του σχεδιασμού ήταν να διατηρηθεί ο υφιστάμενος όγκος του κεντρικού κτιρίου από εμφανή λιθοδομή, ο οποίος βρισκόταν σε καλύτερη κατάσταση και να αναδειχθεί ως κεντρικός πυρήνας της κατοικίας με δύο νέους, μικρότερης κλίμακας, λευκούς κτιριακούς όγκους εκατέρωθεν.
Πρόκληση αποτέλεσε η διατήρηση και η ανάδειξη της υφιστάμενης πέτρινης καμάρας εντός του νότιου κτιρίου, όπου σήμερα φιλοξενείται η κουζίνα. Επαναλαμβανόμενα κατακόρυφα ανοίγματα στον λευκό εξωτερικό τοίχο συγκροτούν ένα κτιστό όριο, που καδράρει την καμάρα, ενώ ταυτόχρονα επιτρέπει στο φως να εισέρχεται στο κτίριο. Στον ξενώνα, επειδή ένα μεγάλο μέρος της φέρουσας τοιχοποιίας είχε καταστραφεί, η ανακατασκευή του έγινε με διαφορετικό υλικό και συγκεκριμένα με εμφανές σκυρόδεμα.
Στον κεντρικό κτιριακό όγκο, διατηρήθηκαν τα παραδοσιακά στοιχεία και το ίχνος των υφιστάμενων ανοιγμάτων, στα οποία στερεώθηκαν μεταλλικά μαύρα πλαίσια. Επιπλέον έγινε καθ’ ύψος επέκταση ώστε ο νέος όροφος να φιλοξενήσει τους χώρους διανυκτέρευσης. Στη νότια όψη του κεντρικού κτιρίου το νέο άνοιγμα, σε συνδυασμό με τη λευκή πέργκολα, λειτουργούν ως συνδετικά στοιχεία μεταξύ της σύγχρονης και της παραδοσιακής τεχνοτροπίας.
Η επανάχρηση έγινε με γνώμονα τον σεβασμό στον παραδοσιακό χαρακτήρα του υφιστάμενου κτιρίου και την προσαρμογή του στις ανάγκες των χρηστών, χωρίς να αλλοιωθεί η ιδιαίτερη ταυτότητά του. Λίθινα και ξύλινα στοιχεία συνδυάζονται με τεχνοτροπίες και υλικά, όπως το πατητό τσιμεντοκονίαμα, το γυαλί και το μαύρο αλουμίνιο, με στόχο την αρμονική συνύπαρξη του παραδοσιακού και του σύγχρονου.

Βασικό στοιχείο του σχεδιασμού της κατοικίας αποτέλεσε η δίριχτη στέγη, η οποία καθόρισε τη μορφή και την εσωτερική διαρρύθμιση του κτιρίου.
Η κατασκευή αποτελείται από μεταλλικό σκελετό. Το περίβλημα εξωτερικά από το σύστημα εξωτερικής θερμομονωτικής προστασίας περιλαμβάνει ολόκληρη την οροφή και απλοποιεί τη γενική εμφάνιση.
Η οροφή προεκτείνεται κατά μήκος του κτιρίου, πέρα από το σαλόνι για να καλύψει τη βεράντα, καθιστώντας το λειτουργικό μέρος της κατοικίας ως επέκταση του σαλονιού και της κουζίνας. Η οροφή είναι επενδυμένη με ξύλο ιρόκο σε σανίδια.
Η μεταλλική κατασκευή και η επένδυση ολόκληρης της κατοικίας με σύστημα θερμομόνωσης εξωτερικά, σε συνδυασμό με τα παράθυρα αλουμινίου με θερμοδιακοπή, παρέχουν ένα εξωτερικό κέλυφος με αποτελεσματική θερμομόνωση και μια κατοικία με υψηλή ενεργειακή απόδοση.
APXITEKTONIKH MEΛETH, EΠIBΛEΨH: VARDASTUDIO ARCHITECTS & DESIGNERS
ΦΩTOΓPAΦIEΣ: CREATIVE PHOTO ROOM / ΜΑΡΙΑ ΕΥΘΥΜΙΟΥ

Η αρχιτεκτονική είναι η εφαρμοσμένη επιστήμη του σχεδιασμού και της υλοποίησης κατασκευών, με γνώμονα τη λειτουργικότητα, την εργονομία, την αισθητική των χώρων και την ασφάλεια των χρηστών. Στο πλαίσιο της ασφάλειας των χρηστών σε συνδυασμό με την αυξανόμενη ανάπτυξη των παθογόνων μικροοργανισμών και ιών, επιβλαβών για τη δημόσια υγεία, αναζητώνται αρχιτεκτονικές λύσεις με σκοπό την υγειονομική προστασία των ανθρώπων, οι οποίες θα είναι εφαρμόσιμες όχι μόνο σε χώρους υψηλής αποστείρωσης και υγειονομικής προστασίας (π.χ. νοσοκομειακών κλινών, χειρουργείων, μικροβιολογικών εργαστηρίων, βιομηχανιών παρασκευής τροφίμων) αλλά και σε χώρους κοινής χρήσης (γραφείων, εστιατορίων, ξενοδοχείων, μέσων μεταφοράς κ.ά.).

Στο κέντρο του κτιρίου αφαιρείται κτιριακή μάζα από τον όγκο του αίθριου διατρυπώντας κατακόρυφα τον φέροντα οργανισμό του κτιρίου. Μέσα από την παρεμβολή του κενού επιτυγχάνεται η οπτική επικοινωνία μεταξύ των ορόφων, η έλευση άπλετου φυσικού φωτισμού αλλά και το πλαισίωμα του ουρανού. Επιτυγχάνεται ακόμα, η βέλτιστη βιοκλιματική λειτουργία της κατοικίας ενεργοποιώντας το φαινόμενο της καμινάδας που επιτρέπει το δροσισμό των χώρων με τον διαμπερή αερισμό.
Φωτογραφίες: Creative Photo Room

Το αρχιτεκτονικό γραφείο MVRDV σχεδίασε μία μοναδική στο είδος της πρόσοψη για το κατάστημα Tiffany&Co. στο αεροδρόμιο Changi της Σιγκαπούρης. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερο σύστημα όψης, για την κατασκευή του οποίου χρησιμοποιήθηκε ανακυκλωμένο πλαστικό. Αυτή η ιδιαίτερη όψη δημιουργήθηκε με τρισδιάστατη εκτύπωση, με τη βοήθεια της εταιρείας Aectual με έδρα το Άμστερνταμ, μέσω μιας διαδικασίας για την παραγωγή ενός περιβλήματος πάχους 50 mm, χρησιμοποιώντας ανακυκλωμένο πλαστικό και ανακυκλωμένα δίχτυα ψαρέματος. Είναι εμπνευσμένη από τη δομή των κοραλλιών στους κοραλλιογενείς ύφαλους της Σινγκαπούρης, παρουσιάζοντας ένα οργανικό μοτίβο, που θυμίζει κυψέλες.
Φωτογραφίες: Courtesy of Tiffany&Co.