Το μουσείο FRAC στη Μασσαλία εντυπωσιάζει με την ιδιαίτερη πρόσοψή του, η οποία αποτελείται από εκατοντάδες ορθογώνια, αδιαφανή γυάλινα πετάσματα, που δημιουργούν μια εικονική "σκακιέρα" πλήρων και κενών στον αέρα. Η πρόσοψη, αναρτημένη σε μεταλλικό σκελετό σε απόσταση από το φέροντα οργανισμό, καλύπτει σε ύψος και τους έξι ορόφους του κτιρίου, ενώ τα πετάσματα είναι τοποθετημένα με ειδικές ενώσεις υπό διάφορες γωνίες και όχι απολύτως παράλληλα της εξωτερικής τοιχοποιίας, έτσι ώστε να δημιουργούν μεταβαλλόμενες φωτοσκιάσεις στο εσωτερικό. Το κρύσταλλο, από το οποίο είναι κατασκευασμένα τα πετάσματα, έχει υποστεί θερμική επεξεργασία σκλήρυνσης, η οποία βελτιώνει τη μηχανική του αντοχή και τη θερμική του αντίσταση, ενώ παράλληλα αποκτά ιδιότητες ασφαλούς θραύσης. Παράλληλα, για να δημιουργηθεί κάθε πέτασμα χρησιμοποιήθηκαν δύο γυαλιά, συγκολλημένα μεταξύ τους με ειδική ενδιάμεση συγκολλητική μεμβράνη (laminated), η οποία συμβάλλει, ώστε να δημιουργηθεί ένα νέο αδιαχώριστο σώμα, παχύτερο και ανθεκτικότερο, που σε περίπτωση θραύσης τα κομμάτια του τείνουν να παραμείνουν προσκολλημένα στην παρεμβαλλόμενη μεμβράνη.

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ: KENGO KUMA & ASSOCIATES

Η αρχιτεκτονική του κτήματος Constantia επιτυγχάνει μια εξαιρετική ενσωμάτωση στη φύση, αντλώντας έμπνευση από το ίδιο το τοπίο. Το κτίριο, χαμηλά ενσωματωμένο στην πλαγιά, διατηρεί μια διακριτική παρουσία, ενώ τα εκτεταμένα γυάλινα ανοίγματα προσφέρουν πανοραμική θέα προς το Table Mountain και το δάσος. Οι φυσικοί υλικοί τόνοι, όπως το τσιμέντο με υφή που θυμίζει τοπική πέτρα, και τα φυτεμένα δώματα, ενισχύουν την αίσθηση αρμονίας. Ο σχεδιασμός των διαδρομών, η έμφαση στη βιοποικιλότητα και στοιχεία όπως η πλωτή λιμνούλα, δημιουργούν μια δυναμική σχέση μεταξύ της αρχιτεκτονικής και του φυσικού περιβάλλοντος, προσφέροντας μια εμπειρία σύνδεσης και ηρεμίας.

Αρχιτεκτονική μελέτη: Malan Vorster Architecture Interior Design
Φωτογραφίες: Elsa Young | A Lookbook Studio production

Η είσοδος της κατοικίας διαμορφώνεται με έμφαση στην ιδιωτικότητα και τη λειτουργικότητα, μέσα από τη χρήση υλικών υψηλής ποιότητας και στρατηγικές σχεδιαστικές επιλογές. Δύο τοίχοι χωρίς ανοίγματα, επενδυμένοι με τραβερτίνη, πλαισιώνουν την είσοδο, προστατεύοντας τον εσωτερικό χώρο από τα αδιάκριτα βλέμματα των γειτόνων. Η πρόσβαση γίνεται μέσω ενός διαδρόμου που περιβάλλεται από παρτέρια με παχύφυτα, δημιουργώντας μια φυσική και γαλήνια ατμόσφαιρα. Οι κινητές ξύλινες mashrabiya στις όψεις ενισχύουν την προστασία της ιδιωτικότητας, ενώ παράλληλα επιτρέπουν τη ρύθμιση του φωτός και του αερισμού, προσδίδοντας λειτουργικότητα και αισθητική αρμονία στον χώρο.

Αρχιτεκτονική μελέτη: Marcos Bertoldi Arquitetos
Φωτογραφίες: Eduardo Macarios

Το κτίριο της Ακαδημίας Aga Khan στη Ντάκα του Μπανγκλαντές ενσωματώνει την παράδοση της τοπικής αρχιτεκτονικής με μοντέρνες εκπαιδευτικές ανάγκες, δημιουργώντας μια οπτική και λειτουργική αρμονία. Οι όψεις, επενδεδυμένες με τοπικά τούβλα, δίνουν μια αίσθηση ζεστασιάς και σταθερότητας, ενώ η χωροταξία τους, γύρω από τον κεντρικό Maidan, εξασφαλίζει έναν ήσυχο, φυσικό χώρο μέσα στον αστικό ιστό. Οι γραμμές και τα ύψη του σχεδίου παραπέμπουν σε παραδοσιακά πανεπιστήμια, διατηρώντας ισορροπία μεταξύ πολιτιστικής αναφοράς και σύγχρονης αισθητικής.

Αρχιτεκτονική μελέτη: Feilden Clegg Bradley Studios & Shatotto Architecture
Φωτογραφίες: Asif Salman

Στην καρδιά του ιστορικού κέντρου της Αθήνας στο Θησείο, το Sentō Urban Spa and Shop φέρνει μια νέα αντίληψη για την ευεξία και την κοινωνική επαφή. Ως μέρος της τριλογίας αστικών spa "The Baths Experience", ο σχεδιασμός του συνδυάζει την παράδοση των ιαπωνικών "Sentō" με ελληνικά υλικά και την πολυπλοκότητα του αθηναϊκού αστικού περιβάλλοντος, δημιουργώντας έναν χώρο που προσφέρει όχι μόνο στιγμές χαλάρωσης αλλά και έναν χώρο συνάντησης για την κοινότητα.

Το Sentō Urban Spa βρίσκεται στο υπόγειο ενός διατηρητέου κτιρίου, στο κέντρο της Αθήνας, σε έναν χώρο που φιλοξενούσε προηγουμένως ένα τουρκικό χαμάμ. Το βασικό αίτημα του πελάτη ήταν η δημιουργία ενός αυθεντικού ιαπωνικού Sentō , το οποίο θα συνδύαζε τη δυνατότητα κοινωνικής επαφής με εξειδικευμένες υπηρεσίες, όπως το ιαπωνικό μασάζ κεφαλής και ποικίλες θεραπείες ομορφιάς. Ως αποτέλεσμα, ο χώρος έπρεπε να λειτουργεί όχι μόνο ως κέντρο χαλάρωσης, αλλά και ως σημείο συγκέντρωσης, προσφέροντας μια ήρεμη απόδραση από τους ρυθμούς της πόλης.

Όπως το νερό που κυλά, ο σχεδιασμός του χώρου ρέει αβίαστα, οδηγώντας τους επισκέπτες από το φως του ισογείου στην απόλυτη γαλήνη του υπόγειου spa. Εδώ, κάθε υφή, κάθε λεπτομέρεια μιλά μια γλώσσα που γιορτάζει την ανθρώπινη σύνδεση και την επιστροφή στις βασικές αισθήσεις.

Κεντρικό στοιχείο του σχεδιασμού είναι οι "Διαβαθμίσεις Ιδιωτικότητας" , μια ιδέα που υλοποιήθηκε μέσω της στρατηγικής τοποθέτησης των λειτουργικών ζωνών και της στοχευμένης επιλογής αρχιτεκτονικών στοιχείων. Τα ιδιωτικά αποδυτήρια βρίσκονται στα όρια του χώρου, τα κοινόχρηστα ντους και τα λουτρά Sentō  τοποθετήθηκαν στο κέντρο, ενώ οι περιοχές περιποίησης άκρων είναι σχεδόν δημόσιες. Οι περιοχές περιποίησης πεντικιούρ βρίσκονται σε υπερυψωμένες πλατφόρμες, ενισχύοντας την άνεση και τον διαχωρισμό από το υπόλοιπο περιβάλλον. Ένας φωτιζόμενος τοίχος προσθέτει ένα κομψό στοιχείο εστίασης.

Κάθε χώρος έχει σχεδιαστεί ώστε να εξισορροπεί το φως, την κίνηση και την ηρεμία. Τα διάτρητα τούβλα φιλτράρουν τη θέα, αφήνοντας ταυτόχρονα τον επισκέπτη να νιώσει μέρος του συνόλου, ενώ τα Ιαπωνικά υφασμάτινα παραπετάσματα (noren) δημιουργούν ευέλικτες διαχωριστικές γραμμές μεταξύ διαφορετικών λειτουργιών. Το φως δεν κυριαρχεί· ρέει απαλά, σαν να αποκαλύπτει μόνο ό,τι χρειάζεται.

Στον επάνω όροφο, Το Sentō  Urban Shop σχεδιάστηκε και αυτό ως σημείο συγκέντρωσης όπου οι επισκέπτες μπορούν να δοκιμάσουν αρώματα, προϊόντα ομορφιάς και τσάι. Εδώ, το ξύλο κυριαρχεί· το κεντρικό τραπέζι, χειροποίητο και ζεστό στην υφή, είναι ένας τόπος συνάντησης. Οι επισκέπτες συγκεντρώνονται γύρω του, δοκιμάζουν αρώματα, γεύονται τσάι, μοιράζονται στιγμές.

Το κατάστημα δεν είναι απλώς ένας εμπορικός χώρος. Είναι ένα σαλόνι φιλοξενίας, όπου κάθε προϊόν αφηγείται μια ιστορία, ενώ η παραδοσιακή ιαπωνική ξυλουργική—χωρίς καρφιά—υπενθυμίζει τη διαχρονικότητα της χειροποίητης δεξιοτεχνίας.

Το Sentō Spa and Shop δεν είναι απλώς ένα spa· είναι ένας χώρος που γεφυρώνει την πολιτιστική παράδοση της Ιαπωνίας με τη σύγχρονη αθηναϊκή καθημερινότητα. Αποτελεί μια πρόταση για το πώς η αρχιτεκτονική μπορεί να δημιουργήσει χώρους συνάντησης και να προάγει την ευεξία μέσω της σύνδεσης με την παράδοση και τη φύση.

Πρόκειται για βιομηχανικό κτίριο παραγωγής συμπληρωμάτων διατροφής στη ΒΙ.ΠΕ. Μαρκοπούλου στην Αττική. Είναι κατασκευασμένο από μεταλλικό σκελετό με εξωτερική επικάλυψη από λευκά πάνελ πολυουρεθάνης και αποτελείται από ισόγειο και μηχανολογικό όροφο.
Το σχήμα του κτιρίου ακολουθεί τις γραμμές του γηπέδου προκειμένου να γίνει εκμετάλλευση της μέγιστης επιτρεπόμενης κάλυψης. Στην πρόσοψη ένας κύβος από εμφανές μπετό διεισδύει στον μεταλλικό όγκο του κτιρίου σηματοδοτώντας, τόσο με την διαφοροποίηση του υλικού του όσο και με την τοποθέτηση σε διαφορετικό κάναβο, την κεντρική είσοδο. Τα παράθυρα με μορφή οριζόντιων σχισμών περιορίζονται στο μπροστινό τμήμα του κτιρίου, στο χώρο των γραφείων αφού ο άμεσος ηλιακός φωτισμός είναι βλαβερός για τα προϊόντα της παραγωγής. Στο κεντρικό τμήμα του κτιρίου υπάρχει αίθριο, ένας κήπος με φαρμακευτικά βότανα της ελληνικής γης που αποτελούν τις πρώτες ύλες των προϊόντων της εταιρείας και συμβάλει στον φυσικό φωτισμό και δροσισμό των χώρων που το περιβάλουν όπως η αίθουσα εκπαίδευσης - σεμιναρίων, ο χώρος συνάθροισης - εστίασης των εργαζομένων και ο χώρος υποδοχής της εισόδου.
Ο εμφανής λευκός μεταλλικός σκελετός στο εσωτερικό του κτιρίου, το ανεπίχριστο σκυρόδεμα στον κύβο της εισόδου, η τσιμεντοκονία στο δάπεδο καθώς και οι αποχρώσεις του πράσινου στα ηχοαπορροφητικά πάνελ και έπιπλα συμβολίζουν την ειλικρίνεια και την φυσική προέλευση των πρώτων υλών της παραγωγής των προϊόντων της εταιρείας. Η πλούσια βλάστηση από μεσογειακά φυτά στην είσοδο του οικοπέδου μετριάζει την αναγκαιότητα των δρόμων μετακίνησης των οχημάτων φορτοεκφόρτωσης των εμπορευμάτων και των θέσεων στάθμευσης που βρίσκονται στο πλαϊνό και πίσω μέρος του κτιρίου.

Το Canopy House προσφέρει στον χρήστη τη δυνατότητα να βιώνει το φυσικό περιβάλλον μέσω των αισθήσεων (φως, άνεμος, ήχοι, μυρωδιές). Αντί για εσωτερικές μεταβάσεις, ενισχύει την εξωτερική κίνηση που ενσωματώνει την εμπειρία του καιρού. Σε συνδυασμό με το ελάχιστο ενεργειακό αποτύπωμα μέσω της επιλογής υλικών και κατασκευαστικών μεθόδων που είναι φιλικές προς το περιβάλλον και την χρήση ανοιγμάτων για φυσικό αερισμό και φωτισμό, μειώνει την ανάγκη για μηχανικά και ενεργοβόρα μέσα.

Αρχιτεκτονική μελέτη: Marcio Kogan, Regiane Leão e Marcio Tanaka | Studio MK27
Φωτογραφίες: Fernando Guerra
Πηγή: V2com

Σε παλαιό ελαιώνα ζητήθηκε ο σχεδιασμός ισόγειας κατοικίας με σοφίτα, τμήμα υπογείου και κολυμβητική δεξαμενή. Στο οικόπεδο προϋπήρχε πέτρινο περιτύπωμα, η παλαιά δίχωρη οικία της οικογένειας, που επί χρόνια είχε το ρόλο αποθήκης.
Η σύνθεση οργανώθηκε με γνώμονα τη διατήρηση του πέτρινου κελύφους και την ενσωμάτωσή του στη νέα κατοικία. Βασική συνθετική επιλογή ήταν το υπάρχον πέτρινο να φιλοξενήσει τη διημέρευση / το δημόσιο και η υπόστασή του να βιώνεται τόσο από το εσωτερικό, όσο και από τον περιβάλλοντα χώρο. Το παλαιό πέτρινο κτίσμα ενισχύθηκε εσωτερικά με υποστυλώματα οπλισμένου σκυροδέματος.

Αρχιτεκτονική μελέτη:
Σοφία Αγγελάκη
Φωτογραφίες:
Γεώργιος Αναστασάκης

Το κουρείο ή αλλιώς «Μπαρμπέρικο» είναι ένας τόπος καλλωπισμού και ομορφιάς αλλά και ένας τόπος συναναστροφής και κοινωνικής αλληλεπίδρασης των θαμώνων. Το Ιsola Studio ανέλαβε τη ριζική ανακαίνιση ενός κουρείου στην πόλη της Κέρκυρας έχοντας ως βασικούς άξονες σχεδιασμού την αισθητική αναβάθμιση του χώρου αλλά και τις λειτουργικές απαιτήσεις των κουρέων. Το «Μπαρμπέρικο» από το 2005 που ξεκίνησε την λειτουργία του δεν είχε ανακαινιστεί ποτέ οπότε έχρηζαν απαραίτητες σημαντικές αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις για την βελτίωση του. Η πλήρης αντικατάσταση του δαπέδου με τσιμεντοπλακάκια σχεδιασμένα από τους αρχιτέκτονες καθώς και η αντικατάσταση της εξωτερικής τζαμαρίας με δρύινα μασίφ κουφώματα αποτέλεσαν βασικές σχεδιαστικές χειρονομίες.
Το βασικό πρόγραμμα του κουρείου έτσι όπως συζητήθηκε με τους κουρείς και παρατηρήθηκε από τους αρχιτέκτονες περιλαμβάνει: τον χώρο αναμονής, το χώρο λουσίματος, τον κύριο χώρο κουρέματος με τις καρέκλες, και το ταμείο. Αναγκαία ήταν επίσης η ύπαρξη του WC και η δημιουργία παραπάνω αποθηκευτικού χώρου. Οι αρχιτέκτονες θέλησαν να τονίσουν ακόμη περισσότερο τη σημασία κάθε χώρου, διαφοροποιώντας με την επιλογή υλικών την κάθε χωρική κατάσταση την οποία βιώνει ο πελάτης και προσπαθώντας να δημιουργήσουν μια τελετουργία καλλωπισμού και χαλάρωσης.
Πιο συγκεκριμένα, για το χώρο αναμονής οι άλλοτε άβολες καρέκλες αντικαταστάθηκαν με έναν μεγάλο πράσινο καναπέ που βλέπει στον κύριο χώρο του κουρέματος. Από εκεί οι πελάτες θα μπορούν να παρακολουθούν τη διαδικασία του κουρέματος όσο περιμένουν τη σειρά τους. Πίσω από τον καναπέ φαίνονται και τα ίνοξ ράφια που τοποθετήθηκαν για την προβολή και προώθηση προϊόντων. Σημαντική προσθήκη για τον χώρο αναμονής έγινε και ένα εξωτερικό παγκάκι που ενσωματώνεται πλέον στα νέα ξύλινα κουφώματα της όψης. Το κουρείο είναι ένας τόπος συνάντησης ανθρώπων όπου συμβαίνει μια σημαντική ανταλλαγή νέων και πληροφοριών και οι αρχιτέκτονες θεώρησαν απαραίτητο να εκμεταλλευτούν το θερμό κλίμα ούτως ώστε να δημιουργήσουν πολλαπλούς ευχάριστους χώρους για συναναστροφές.
Οι παλιές καρέκλες αντικαταστάθηκαν με καινούριες, vintage αισθητικής ενώ ο πάγκος, σχεδιάστηκε με τέτοιο τρόπο ώστε να υπάρχει ο απαραίτητος αποθηκευτικός χώρος με συρτάρια καθώς και χώρος για μηχανήματα και εξαρτήματα. Σχεδιάστηκαν επίσης ιδιοκατασκευές για τους καθρέφτες που κοσμούν τον τοίχο καθώς θεωρήθηκαν αναπόσπαστο κομμάτι της νέας διαμόρφωσης. Κάτω από το υφιστάμενο πατάρι αναδιοργανώθηκε πλήρως ο χώρος λουσίματος και δημιουργήθηκε επίσης μια θέση παιδικού κουρέματος. Βασική προσθήκη στον συγκεκριμένο χώρο αποτελεί μια ίνοξ ραφιέρα η οποία καλύπτει όλο τον τοίχο προσθέτοντας την ψευδαίσθηση επιπλέον βάθους. Το ταμείο περικυκλώνεται από μάρμαρο travertino δίνοντας την αίσθηση bar, όπως σχολίασαν πολλοί από τους θαμώνες και πίσω από αυτό βρίσκεται μια μεγάλη ντουλάπα με γκαρνταρόμπα, αποθηκευτικό χώρο και ράφια. Η ιδέα είναι ότι οι κουρείς θα μπορούν να προσφέρουν στους πελάτες τσάι ή καφέ καθώς περιμένουν.
Μεγάλη πρόκληση αποτέλεσε το υφιστάμενο πατάρι που λειτουργεί ως αποθηκευτικός χώρος. Οι αρχιτέκτονες επέλεξαν αντί να το καμουφλάρουν, να το αναδείξουν τοποθετώντας και φωτίζοντας τεχνητά φυτά πίσω από μια ημιδιάφανη τζαμαρία. Αντικαταστάθηκε επίσης η παλιά επιγραφή του καταστήματος με νέα φωτιζόμενη.
Χρησιμοποιώντας αντιθέσεις υλικών, από φυσικά υλικά όπως μάρμαρο και ξύλο έως σκληρές ίνοξ επιφάνειες οι αρχιτεκτονική μελέτη προσπαθεί να φέρει κοντά και σε ισορροπία το παλιό με το νέο, την ανάγκη για εκσυγχρονισμό αλλά και την σχέση με την παράδοση σε ένα τυπικό μπαρμπέρικο όπου συγκεντρώνει καθημερινά τις σκέψεις και τους προβληματισμούς των ανδρών της γειτονιάς.

Το υδάτινο στοιχείο στις κατασκευές και συγκεκριμένα στα δάπεδα εξωτερικών χώρων αποτελεί έναν παράγοντα κινδύνου, που πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη κατά τον σχεδιασμό τους. Οι καθιζήσεις, τα λιμνάζοντα ύδατα, οι λάσπες, οι φθορές και οι παραμορφώσεις είναι μερικά μόνο από τα αποτελέσματα της δράσης του νερού, τα οποία επηρεάζουν αρνητικά τη λειτουργική, αλλά και την αισθητική κατάσταση των δαπέδων που βρίσκονται σε άμεση επαφή με τις καιρικές συνθήκες. Τη λύση σε τέτοια φαινόμενα έρχονται να δώσουν υλικά και τεχνολογίες διαχείρισης όμβριων υδάτων, όπως τα υδατοδιαπερατά δάπεδα, τα οποία εξασφαλίζουν τη γρήγορη διείσδυση του νερού προς τις υποκείμενες στρώσεις τους μέσω των πόρων ή και των διακένων που υπάρχουν στην επιφάνειά τους. Η κατασκευή της επιφανειακής στρώσης των υδατοδιαπερατών δαπέδων μπορεί να πραγματοποιηθεί από μείγματα διαφόρων υλικών, ενώ οι υποκείμενες στρώσεις αποτελούνται από θραυστά υλικά με διαφορετική κοκκομετρική διαβάθμιση και μεγάλη αποστραγγιστική ικανότητα.