Το κτίριο περιλαμβάνει καταστήματα, γραφεία και υπόγειους χώρους στάθμευσης και έχει ανεγερθεί σε οικόπεδο επί των οδών Λ. Αλεξάνδρας, Πατριάρχου Ιερεμίου και Αχιλλέως Παράσχου στους Αμπελοκήπους, σε μικρή υποχώρηση έναντι των οικοδομικών γραμμών των δύο πίσω οδών και σε απόσταση 25 μέτρων από τη Λ. Αλεξάνδρας. Στην όψη επί της λεωφόρου υπήρχε υφιστάμενο ισόγειο κτίριο 5 καταστημάτων, το οποίο τροποποιήθηκε για να δημιουργηθεί πρόσβαση προς το νέο κτίριο.

Γενικά, δόθηκε εκ μέρους των μελετητών ιδιαίτερη προσοχή στη μορφή και στη χωροθέτηση του νέου κτιρίου, ώστε να εκπληρούνται ταυτόχρονα οι παρακάτω στόχοι, που ήταν απαιτήσεις του ιδιοκτήτη:
• ένταξη του κτιρίου στον πολεοδομικό ιστό της πόλης, με προσαρμογή του στη γεωμορφολογία της περιοχής,
• τοποθέτηση του κτιρίου στο οικόπεδο με τρόπο, ώστε να δημιουργούνται και στους τρείς δρόμους ενδιαφέρουσες όψεις και να ικανοποιούνται οι απαιτήσεις του ιδεατού στερεού,
• αρμονική συνύπαρξη με τα συμβατικής κατασκευής κτίρια της περιοχής, δίχως να προκαλεί ούτε με τη μορφολογία των όψεων του, ούτε με τον όγκο και το ύψος του.

Με βάση το κτιριολογικό πρόγραμμα του ιδιοκτήτη, οι χρήσεις του κτιρίου οργανώνονται ως εξής:
Το ισόγειο από την οδό Αχιλλέως Παράσχου, στη στάθμη -4.03 m., λειτουργεί ως χώρος διαλέξεων, με τους απαραίτητους βοηθητικούς χώρους. Το ισόγειο από την Λ. Αλεξάνδρας στη στάθμη -0.15 m²., λειτουργεί ως χώρος καταστημάτων και γραφείων.
Οι όροφοι, των οποίων το εμβαδό μειώνεται κλιμακωτά προς τον τελευταίο, από τον πρώτο μέχρι και τον πέμπτο λειτουργούν ως χώροι γραφείων. Ο σχεδιασμός αυτών των ορόφων είναι "ανοικτής κάτοψης" για την καλύτερη προσαρμογή από τον κάθε χρήστη, σύμφωνα με τις ανάγκες για βέλτιστη λειτουργία του.
Το κτίριο διαθέτει και τρία υπόγεια, που λειτουργούν ως χώροι στάθμευσης.

Μορφολογία
Πρόθεση της μελέτης ήταν η δημιουργία ενός κτιρίου με ύψος και όγκο που να εναρμονίζεται με το περιβάλλον και τις χρήσεις του και συγχρόνως να είναι εμφανές από τη Λ. Αλεξάνδρας καθότι είναι σε υποχώρηση 25 m².
Η μορφολογική λύση που έχει δοθεί στις κύριες όψεις του κτιρίου είναι αποτέλεσμα του συνδυασμού 3 βασικών λύσεων:
• του εξωτερικού περιβλήματος ηλιοπροστασίας (σε απόσταση από το κτίριο), κατασκευασμένου από διάτρητα πετάσματα αλουμινοκυψελών,
• των υαλοπετασμάτων και υαλοστασίων από αλουμίνιο και
• των επιχρισμάτων επί της εξωτερικής θερμοπρόσοψης.
Με τα διάτρητα πετάσματα, τα οποία αποτελούνται από αλουμινοκυψέλες, επενδύθηκε μεγάλο μέρος της κυρίας όψης του κτιρίου επί της Λεωφ. Αλεξάνδρας. Λόγω του νότιου προσανατολισμού βοηθούν στη σκίαση των όψεων, όπως επίσης στη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και στη δημιουργία ευχάριστων εσωτερικών χώρων εργασίας. Στις πίσω όψεις του κτιρίου τα πετάσματα εμφανίζονται ως "στηθαία" με μικρότερο ρόλο σκίασης, αλλά ολοκληρώνοντας αισθητικά το σύνολο του κτιρίου.
Η χρωματική επιλογή των πετασμάτων είναι το πράσινο του οξειδωμένου χαλκού, ώστε να δημιουργεί χρωματική αντίθεση με το σκούρο γκρι χρώμα των επιχρισμάτων.
Ένα διακοσμητικό στοιχείο από λευκό αλουμίνιο με χρήση στεγάστρου, αγκαλιάζει όλο το κτίριο και ενοποιεί όλες τις όψεις.

Βασικά δομικά στοιχεία
Ο σκελετός του κτιρίου αποτελείται από οπλισμένο σκυρόδεμα C25/30 και χάλυβα Β - 500C. Οι τοιχοποιίες πλήρωσης από μπατική ή δρομική οπτοπλινθοδομή και εξωτερική θερμοπρόσοψη. Τα υαλοπετάσματα στις όψεις του κτιρίου είναι προφίλ αλουμινίου, ενώ τα υαλοστάσια επιλέχθηκαν με Ug <=1 W/m²K σύμφωνα με την απαίτηση των προδιαγραφών LEED.
Τα δάπεδα των ισογείων και των υπέργειων ορόφων είναι επιστρωμένα με κεραμικά πλακίδια και χρησιμοποιήθηκε υπερυψωμένο δάπεδο για τους χώρους των γραφείων για μέγιστη ελευθερία χωροθέτησης.
Οι κυριότερες προδιαγραφές ενεργειακής πιστοποίησης LEED GOLD είναι οι εξής:
• Δημιουργία εσωτερικών και εξωτερικών θέσεων στάθμευσης ποδηλάτων και διαμόρφωση αποδυτηρίων.
• Φύτευση του περιβάλλοντα χώρου και των δωμάτων στις εσοχές τρίτου μέχρι και έκτου ορόφου, βελτιώνοντας το μικρόκλιμα.
• Σήμανση για απαγόρευση καπνίσματος.
• Δημιουργία προθαλάμων και τοποθέτηση ποδομάκτρων μήκους τριών μέτρων σε κεντρικές εισόδους και κλιμακοστάσια υπογείου.
• Κουφώματα ενεργειακών υαλοστασίων με θερμική διαπερατότητα υάλου Ug<=1 W/m²K
• Διαμόρφωση κεντρικού χώρου συγκέντρωσης ανακυκλώσιμων υλικών και υποδομή σε κάθε όροφο.
• Χρήση υλικών χαμηλού ενεργειακού αποτυπώματος.
• Χρήση προϊόντων πιστοποιημένης ξυλείας.
• Χρήση βαφών και επιχρισμάτων με χαμηλές εκπομπές πτητικών οργανικών ενώσεων, καθώς επίσης και κόλες, σφραγιστικά, δάπεδα, ψευδοροφές, τοίχοι, θερμική και ακουστική μόνωση με τις ίδιες ιδιότητες.
• Φορτιστές ηλεκτρικών αυτοκινήτων στους χώρους στάθμευσης.
• Χρήση κατάλληλων προϊόντων κρουνοποιίας με πολύ χαμηλή κατανάλωση νερού.
• Σύστημα ελέγχου φωτισμού και κλιματισμού γραφείων με αισθητήρες παρουσίας.
• Σύστημα ελέγχου φωτισμού χώρων στάθμευσης με αισθητήρες.
• Χρήση φωτιστικών σωμάτων πολύ χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης.
• Ηλιακοί θερμοσίφωνες για τους δύο τελευταίους ορόφους.
• Αισθητήρες CO2 ελέγχου ποιότητας αερισμού στους εσωτερικούς χώρους κάθε ορόφου.
• Εναλλάκτες αέρα – αέρα για παροχή νέου αέρα στον κάθε όροφο.
• Μετρητές κατανάλωσης ζεστού και κρύου νερού ανά όροφο.
• Μετρητές ηλεκτρικής κατανάλωσης για τον κλιματισμό, το φωτισμό και τις πρίζες.
• Ανελκυστήρες MRL με εσωτερικό μηχανοστάσιο.
• Ολοκληρωμένο σύστημα BMS και ΚΝΧ ανά όροφο.

Καινοτομίες στη χρήση αλουμινίου
Η κατασκευή των διάτρητων πετασμάτων αλουμινοκυψέλης στις όψεις έγινε από ελληνική εταιρεία και χρησιμοποιήθηκαν 100% ελληνικές πρώτες ύλες. Οι προμηθευτές των υλικών για τη κατασκευή των πετασμάτων επιλέχθηκαν με βάση τη χιλιομετρική απόσταση (γύρω στα 20 χλμ.) από το εργοστάσιο κατασκευής τους, ώστε να μειωθεί η περιβαλλοντολογική επιβάρυνση κατά τη μεταφορά. Το βάρος των συγκεκριμένων πετασμάτων είναι 4 kg/m², που σημαίνει ελάχιστο μεταλλικό σκελετό στήριξης. Έχουν τέλεια επιπεδότητα και δεν θερμαίνονται από την ηλιακή ακτινοβολία λόγω των αλουμινοκυψελών. Έχουν αντοχή στα χημικά, στην ηλιακή ακτινοβολία και στους ατμοσφαιρικούς ρύπους. Είναι πυράντοχα και τέλος 100% ανακυκλώσιμα. Η συντήρηση τους είναι μηδενική καθώς το GRC επίχρισμα είναι UV resistant και ξεπλένεται με το βρόχινο νερό. Η αντισεισμική συμπεριφορά είναι άριστη καθώς είναι αδύνατο να καταρρεύσουν ως ένα ενιαίο μεταλλικό στοιχείο.

ΓΙΑ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Υ.Π.ΕΝ. ΠΟΥ ΑΦΟΡΑ ΣΤΟΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΠΛΗΣΙΟΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ

Με κοινή τους επιστολή προς τον Υπουργό και Υφυπουργό Περιβάλλοντος & Ενέργειας, κ. Κώστα Σκρέκα και κ. Γιώργο Αμυρά, οι ειδικοί επιστήμονες σε θέματα ξύλου και ξύλινων κατασκευών εκφράζουν τις ενστάσεις του για το νομοσχέδιο που αφορά στον κανονισμό πυροπροστασίας ακινήτων πλησίον δασικών εκτάσεων. Παρακάτω παρατίθεται η επιστολή.

Δρ. Γεώργιος Ι. Μαντάνης FIAWS, Καθηγητής, Επιστήμων ξύλου
Τμήμα Δασολογίας, Επιστημών Ξύλου & Σχεδιασμού, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Δρ. Λάζαρος Τσανταρίδης, Ερευνητής Α’, Ειδικός Μηχανικός Πυραντίστασης Ξύλου
Ερευνητικό Ινστιτούτο RISE, Σουηδία

Δρ. Χάρης Σταματόπουλος, Αναπλ. Καθηγητής, Πολ. Μηχανικός με ειδίκευση στις Ξύλινες Κατασκευές, Τμ. Δομικής Μηχανικής, Norwegian Univ. of Science & Technology, Νορβηγία

Δρ. Ελευθερία Τσακανίκα, Επίκουρος Καθηγήτρια, Πολ. Μηχανικός με ειδίκευση στις Ξύλινες Κατασκευές, Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ)

ΠΡΟΣ:      κ. Υπουργό Περιβάλλοντος & Ενέργειας
κ. Υφυπουργό Περιβάλλοντος & Ενέργειας

Αξιότιμε κ. Υπουργέ και αξιότιμε κ. Υφυπουργέ

Ως ειδικοί επιστήμονες σε θέματα ξύλου και ξύλινων κατασκευών, με την παρούσα επιστολή, σας εκφράζουμε τον έντονο προβληματισμό και τις σοβαρές ενστάσεις μας για το ν/σ του κανονισμού πυροπροστασίας, το οποίο απαγορεύει το ξύλο ως υλικό δόμησης σε στέγες και άλλες εφαρμογές ακινήτων, πλησίον των δασικών εκτάσεων. Με βάση την επιστημονική γνώση και τεχνολογική εμπειρία μας για το ξύλο, τη συμμετοχή μας σε ερευνητικά προγράμματα και διεθνείς επιτροπές, καθώς και τη συμμετοχή μας σε μελέτες και έργα που αφορούν ξύλινες κατασκευές, τα προτεινόμενα στο ν/σ «κινούνται» στον 20ο αιώνα και όχι, όπως θα έπρεπε, στον 21ο αιώνα που διανύουμε με βάση την παρούσα επιστημονική στάθμη διεθνώς (state of the art) για τις ξύλινες κατασκευές και την επιδεινούμενη κλιματική αλλαγή.
Σήμερα για την πραγματική «πράσινη» ανάπτυξη στην πατρίδα μας, χρειαζόμαστε το ξύλο όσο ποτέ άλλοτε. Είναι το πιο οικολογικό υλικό δόμησης που υπάρχει, με μοναδικά πλεονεκτήματα ως προς την αειφορική ανάπτυξη και παράλληλα, όσο οξύμωρο και αν ακούγεται, η αύξηση της χρήσης του, έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των δασών της Ευρώπης. Η Γαλλία με σχετικό νόμο υλοποιεί όλα τα Ολυμπιακά έργα της με ξύλο και θεσμοθετεί την υποχρεωτική χρήση του ξύλου στα δημόσια κτίρια.
Όντως, η φωτιά αποτελεί τον κυριότερο αβιοτικό «εχθρό» του ξύλου. Όμως, πολλαπλά μεγάλης κλίμακας πειράματα έχουν πιστοποιήσει ότι η συμπαγής ξυλεία & βιομηχανικά προϊόντα αυτής μεγάλων διατομών (π.χ. επικολλητή ξυλεία-glulam, CLT), παρουσιάζουν σημαντική πυραντίσταση. Είναι χαρακτηριστικό ότι ασφαλιστικές εταιρείες, μπορεί να ασφαλίσουν με μικρότερα ασφάλιστρα, εγκαταστάσεις με ξύλινους φορείς (π.χ. πλαίσια από επικολλητή ξυλεία), από ότι αντίστοιχες εγκαταστάσεις, π.χ. με μεταλλικούς φορείς. Το θέμα όμως είναι ευρύτερο, με πολλές παραμέτρους και σχετίζεται και με την όλη πυρασφάλεια και το σχεδιασμό του κάθε κτιρίου.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, πολλά ερευνητικά έργα σχετικά με τη συμπεριφορά των ξύλινων κατασκευών στη φωτιά έχουν εκπονηθεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες (ΗΠΑ, Καναδάς, Αγγλία, Σουηδία, Φινλανδία, Γερμανία, Νορβηγία) και έχουν αναπτυχθεί νέες έννοιες και μοντέλα σχεδιασμού έναντι της πυρκαγιάς. Όπως γνωρίζετε, ειδικά σε αυτές της χώρες, η πλειονότητα των κατοικιών είναι ξύλινες (το σύνολο τους, όχι μόνο η στέγη), είτε είναι δομημένες σε αστικό
περιβάλλον είτε σε δασικές περιοχές. Σήμερα, το 2022, στη βόρεια και κεντρική Ευρώπη, στις ΗΠΑ – Καναδά, στην Αυστραλία «χτίζονται» εξ ολοκλήρου ξύλινες κατασκευές ύψους 100 m. Πως είναι δυνατόν στην Ελλάδα να απαγορεύσουμε το ξύλο, έστω και για τις περιπτώσεις που αναφέρονται στο σχετικό νομοσχέδιο;
Η υπάρχουσα τεχνογνωσία στον τομέα του σχεδιασμού ξύλινων και σύμμεικτων κατασκευών, σε συνδυασμό με τα σύγχρονα τεχνικά μέσα (χρήση ειδικών πυράντοχων βερνικιών, συστήματα καταιονισμού, ανίχνευσης του καπνού κλπ.), επιτρέπουν την ασφαλή χρήση της ξυλείας σε ένα ευρύ πεδίο εφαρμογών στη δόμηση. Εξάλλου, η σύγχρονη τάση στο σχεδιασμό κατασκευών έναντι της φωτιάς - όπως προβλέπεται και στους Ευρωπαϊκούς κανονισμούς - βασίζεται στην αξιολόγηση της πυροπροστασίας δομικών στοιχείων βάσει υπολογισμού των δεικτών πυραντίστασης και όχι στην «επιλεκτική» διάκριση μεταξύ των δομικών υλικών. Ο καθορισμός, επομένως, με αυστηρότητα δεικτών πυραντίστασης (REI) του κάθε δομικού στοιχείου, ανεξάρτητα αν είναι από ξύλο, χάλυβας ή σκυρόδεμα, είναι προς τη σωστή κατεύθυνση.
Με βάση τα ισχύοντα σήμερα, κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς, η αντίσταση στη φωτιά πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 30 min (RΕΙ 30) για βασικά δομικά μέλη. Ξύλινα φέροντα στοιχεία (στέγες, πατώματα, τοίχοι), μπορεί να προστατεύονται π.χ. με γυψοσανίδες που έχουν υψηλή πυραντίσταση (REI 30 έως REI 120) και ανήκουν στην κλάση A2-s1,d1. Πρόσθετα, σε ειδικές περιπτώσεις πυκνού δάσους (τραχείας ή χαλεπίου πεύκης), αν απαιτείται ισχυρή πυροπροστασία, τότε στις προσόψεις να γίνεται χρήση συμπαγούς ξύλου εμποτισμένου υπό υψηλή πίεση με αντιπυρικές ενώσεις (fire retardants), που ανήκει στην κλάση Β-s1,d0 (ELOT ΕΝ 13501-1). Η διά νόμου επίσης καθιέρωση και επιβολή συγκεκριμένων ορίων μέγιστης αντίστασης στη φωτιά, παραδείγματος χάριν, για φέροντες και διαχωριστικούς τοίχους, στέγες, οροφές κλπ., θα βοηθήσει τη χώρα μας στην εναρμόνιση και την προσέγγιση των Ευρωπαϊκών δεδομένων. Τα προαναφερθέντα και πολλά άλλα που αφορούν στο ξύλο αποτελούν προτάσεις για το νέο κανονισμό πυροπροστασίας των κτιρίων, στον οποίο πρέπει να ληφθεί υπόψη και το ξύλο, ισότιμα δίπλα στα άλλα δομικά υλικά, απαλλαγμένο από «μύθους» και προβλήματα που έχουν πλέον λυθεί.
Κλείνοντας, θα παρακαλούσαμε να διαχωρίσετε τις δασικές περιοχές της χώρας, στις οποίες θα επιβληθούν όρια μέγιστης αντίστασης των δομικών υλικών στη φωτιά, διότι το ν/σ αφορά πρωτίστως περιοχές με «χαμηλά» δάση τραχείας και χαλεπίου πεύκης. Έτσι, δεν σχετίζεται καθόλου με περιοχές της χώρας που έχουν «υψηλά» δάση, λ.χ. δάση της ελάτης, της μαύρης πεύκης, της καστανιάς, και της οξιάς, τα οποία δεν έχουν σοβαρό κίνδυνο πυρκαγιάς, όπως έχει δείξει η δασική πράξη τα τελευταία 60 έτη.

Με τον προσήκοντα σεβασμό

Δρ. Γεώργιος Ι. Μαντάνης                                          Δρ. Λάζαρος Τσανταρίδης
         Παν. Θεσσαλίας                                                              RISE, Σουηδία

Dr. Haris Stamatopoulos                                           Δρ. Ελευθερία Τσακανίκα
          NTNU, Νορβηγία                                                               Ε.Μ.Π.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα πρόσφατης σχετικής έρευνας του Οργα¬νισμού Ηνωμένων Εθνών, η χώρα μας καταγράφει μία από τις χειρότερες επιδόσεις σε παγκόσμιο επίπεδο στη σπατάλη τροφίμων (food waste), καθώς εκτιμάται πως καταλήγουν στα σκουπίδια 142 κιλά τροφίμων ανά κάτοικο ετησίως. Εκτός του φαινομένου της πείνας, που μαστίζει μεγάλο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού, η σπατάλη τροφίμων επηρεάζει και την κλιματική κρίση μέσω της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Το τελευταίο διάστημα έχουν ξεκινήσει στην Ελλάδα τη λειτουργία τους εστιατόρια σύγχρονης γαστρονομίας, βασισμένα στη βιωσιμότητα, με στόχο τίποτα να μην πηγαίνει χαμένο, μέσα από τη δημιουργική και μελετη¬μένη χρήση του κάθε υλικού, την επανάληψή τους στα πιάτα του καταλόγου, καθώς και τη συνεργασία με τοπικές φάρμες, δίνοντας προτεραιότητα στα λαχανικά και στα φρούτα. Η εντοπιότητα αποτελεί ένα σημαντικό παρά-γοντα, καθώς με μικρότερη διαδρομή του προϊόντος μέχρι το εστιατόριο δημιουργείται και μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Ακολουθώντας το παράδειγμα των εστιατορίων, σε ένα μπαρ βασική τεχνική για τη μηδενική σπατάλη είναι η αφύγρανση, ώστε να αφαιρείται η υγρασία από τα υλικά, προκειμένου να συντηρηθούν παραπάνω και να επαναχρησιμοποιηθούν.
Ακόμη, η ορθολογική διαχείριση των απορριμμάτων μέσω κομποστοποίη¬σης, η μείωση της κατανάλωσης νερού και ενέργειας και η αξιοποίηση της εποχικότητας θέτουν τις βάσεις για τη βιώσιμη λειτουργία ενός εστιατορίου όχι μόνο στο κομμάτι της πρώτης ύλης, που είναι πολύ σημαντικό, αλλά και ως μια γενικότερη φιλοσοφία.

Το αρχιτεκτονικό στούντιο Cheng Chung Design δημιούργησε ένα εστιατόριο και έναν εκθεσιακό χώρο στους σπηλαιώδεις εσωτερικούς χώρους μιας εγκατάστασης τέχνης από τούβλα στην πόλη Mile στην Κίνα. Σε αυτή την περιοχή ο καλλιτέχνης Luo Xu δημιούργησε την ξεχωριστή σχεδιαστική γλώσσα της περιοχής με τα διάσημα συμπλέγματα από τα τούβλινα κτίρια - γλυπτά του.
Το εστιατόριο "50% Cloud Artists Lounge" βρίσκεται σε ένα ασυνήθιστο κτίριο χτισμένο από τα τοπικά κόκκινα τούβλα της περιοχής, χωρίς ίχνος μεταλλικών ενισχύσεων. Το κτίριο διατηρεί τη δική του μοναδική ταυτότητα και εμφανίζεται σαν μια μεγάλης κλίμακας εγκατάσταση έργου τέχνης, με την κυματοειδή πρόσοψή του να μπερδεύεται με τα σύννεφα στον ουρανό.
Οι αρχιτέκτονες ολοκλήρωσαν το εσωτερικό του κτιρίου μέσω του σχηματισμού συμπαγών προσόψεων, καμπύλων περιγραμμάτων και όγκων, με τον εσωτερικό χώρο να επεκτείνει τις φυσικές καμπύλες των εξωτερικών χώρων και να χαρακτηρίζεται από μεγάλες καμάρες και ψηλές οροφές.
Στις στέγες σκαλίστηκαν φεγγίτες που κατανέμουν ομοιόμορφα το φως σε ολόκληρο το κτίριο, δημιουργώντας έτσι μοτίβα καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Σύμφωνα και με τον ιδρυτή του CCD, Joe Cheng, το φως αποτελεί ένα βασικό στοιχείο στον χώρο, με τους επισκέπτες να μπορούν να βιώσουν την αλλαγή του φωτός σε κάθε λεπτό. Με αυτόν τον τρόπο το φυσικό φως "αφηγείται" το πέρασμα του χρόνου και δημιουργεί διαφοροποιημένους τρόπους έκφρασης του χώρου.
Η διάταξη του μπαρ και των τραπεζοκαθισμάτων του εστιατορίου ανταποκρίνεται στις καμπύλες των σπηλαιοειδών εσωτερικών χώρων, που αποτελούν το ιδανικό σκηνικό για τα έργα τέχνης που εκτίθενται σ' αυτό. Στόχος του εστιατορίου είναι να χρησιμεύσει και ως εκθεσιακός χώρος για διάφορους πολιτισμούς και τέχνες, παρέχοντας τη δυνατότητα στο κοινό να προσεγγίσει από κοντά και να απολαύσει την τέχνη. Τα έπιπλα διατηρούνται απλά, με ψυχρά χρώματα και κυρτές καμπύλες που ακολουθούν τη μορφή του κτιρίου.
Το κτίριο έλαβε τη διάκριση "Winner Building of the Year 2022" στην κατηγορία "Hospitality Architecture" του ArchDaily.

Τα διαμερίσματα βρίσκονται στο κέντρο του οικισμού της Ύδρας δίπλα στον Καθεδρικό Ναό και μόλις 100 m από το λιμάνι. Η πρόσβαση σε αυτά πραγματοποιείται από το κύριο ανηφορικό μονοπάτι του νησιού, που συνδέει το λιμάνι με το μοναστήρι Προφήτης Ηλίας, κοντά στην κορυφή Έρος του βουνού της Ύδρας.
Τα διαμερίσματα φιλοξενίας διαμορφώνονται σε δύο υφιστάμενα σε επαφή κελύφη, κατασκευασμένα περί τα τέλη του 19ου αιώνα. Αποτελούν χαρακτηριστικά δείγματα της τοπικής αρχιτεκτονικής, με εξωτερικούς πέτρινους τοίχους, ξύλινες δίρριχτες κεραμοσκεπείς στέγες και υπόγειες δεξαμενές αποθήκευσης βρόχινου νερού.
Έχουν επιμήκη κάτοψη με προσανατολισμό από ανατολή προς δύση, διαστάσεων 4,5 Χ 15 m έκαστο, συνολικού μεικτού εμβαδού 140 m και ύψους ανωδομής περίπου 6 m. Τα μοναδικά ανοίγματα στην κύρια ανατολική και στην πίσω δυτική όψη τους, αλλά και ο περίκλειστος ακάλυπτος χώρος των 45 m στη δυτική πλευρά προσδίδουν έναν εσωστρεφή χαρακτήρα στον εσωτερικό χώρο.
Ως κεντρικός στόχος της αρχιτεκτονικής προσέγγισης τέθηκε η ανάδειξη των χαρακτηριστικών της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής των κτισμάτων, ως ιδιαίτερων τύπων της, σε συνδυασμό με την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών ενός άρτιου σημερινού συγκροτήματος φιλοξενίας.
Τα κτίρια επιμερίστηκαν σε δύο ίσα τμήματα κατά την έννοια του μήκους, προκειμένου να δημιουργηθούν 4 διώροφα διαμερίσματα των 70 m², προσπελάσιμα από τον κύριο παρακείμενο άξονα πεζών. Στο κεντρικό τμήμα του συνολικού μήκους των πτερύγων διαμορφώθηκαν οι βοηθητικοί χώροι (κουζίνες, λουτρά, ντουλάπες, σκάλες), ενώ στις άκρες του, χωροθετήθηκαν το καθιστικό στο ισόγειο και τα υπνοδωμάτια στον όροφο, εξασφαλίζοντας επαρκή φυσικό φωτισμό.
Δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή για την επιτυχία διακριτής χωρικής ταυτότητας στο κάθε διαμέρισμα. Στα δύο ανατολικά, που βλέπουν στον κεντρικό πεζόδρομο, ο όροφος αντιμετωπίζεται σαν πατάρι σε υποχώρηση, επιτρέποντας στον επισκέπτη ή στον περαστικό την αντίληψη του διώροφου χώρου στο σύνολό του. Στα δύο δυτικά διαμερίσματα μεγάλη έμφαση δίνεται στην κατά μήκος σύνδεση του ισόγειου χώρου με τις υπαίθριες αυλές τους ως ιδιαίτερου στοιχείου τους. Οι αυλές αντιμετωπίζονται ως προστατευμένοι από τα γειτονικά κτίρια μικροί χώροι ανάπαυλας και ησυχίας, αποτελώντας φυσική συνέχεια του εσωτερικού χώρου.
Σε ό,τι αφορά στον εσωτερικό διάδρομο προσπέλασης στα διαμερίσματα, αυτός διαμορφώθηκε ως σημαντικό στοιχείο προβολής του εσωτερικού χώρου του συγκροτήματος στον πλακόστρωτο πεζόδρομο, μέσα από το σχεδιασμό του ως ημιυπαίθριου με ανάλογη μεταχείριση των υλικών και του τεχνητού φωτισμού.
Γενικότερα, ο τεχνητός φωτισμός των διαμερισμάτων αποτέλεσε επίσης σημαντικό στοιχείο της αρχιτεκτονικής μελέτης με κύριο στόχο την ανάδειξη των επί μέρους περιοχών τους και των χωρικών χαρακτηριστικών τους (καθιστικά, γωνιές ύπνου, λουτρά, κουζίνες, σκάλες), ενισχύοντας την απαραίτητη διακριτή ατμόσφαιρα που συνοδεύει την κάθε μια από αυτές. Παράλληλα επιδιώχθηκε η ανάδειξη της αντίθεσης της ιστορικότητας των κελυφών σε σχέση με το σύγχρονο χαρακτήρα των νέων διαμορφώσεων.

Το συγκρότημα των τριών εξοχικών κατοικιών αναπτύσσεται σε μία πλαγιά με έντονη κλίση, βορειοανατολικό προσανατολισμό και ανεμπόδιστη θέα προς την περιοχή της Ασίνης και τη θάλασσα.
Οι τρεις κατοικίες σχεδιάστηκαν στην πλαγιά αμφιθεατρικά, συνδυάζοντας υπέργεια και υπόσκαφη δόμηση, με στόχο την πλήρη ένταξη στο φυσικό τοπίο και την ανεμπόδιστη θέα όλων των χώρων των κατοικιών.
Στο άνω μέρος του οικοπέδου στο φυσικό, υπάρχον πλάτωμα τοποθετήθηκε η υπέργεια Κατοικία 1. Πρόκειται για μια ισόγεια κατοικία, η οποία ορίζεται από 2 διακριτούς όγκους, που διαχωρίζονται μεταξύ τους από ένα αίθριο με φύτευση .
Ο όγκος με τη δίρριχτη στέγη, αποτελεί τον ενιαίο χώρο που φιλοξενεί τους χώρους διημέρευσης, ενώ ο δεύτερος όγκος, που τοποθετείται κάθετα στον πρώτο, περιλαμβάνει 2 υπνοδωμάτια με τα λουτρά τους.
Στη μέση του οικοπέδου, αρκετά χαμηλότερα από την υπέργεια κατοικία και ακολουθώντας το φυσικό ανάγλυφο οργανώνεται η υπόσκαφη Κατοικία 2 και ακόμη χαμηλότερα, η Κατοικία 3 εκμεταλλεύεται τις έντονες κλίσεις στο σημείο αυτό και εντάσσεται στο φυσικό τοπίο , παραμένοντας και αυτή εξολοκλήρου υπόσκαφη.
Οι 2 υπόσκαφες κατοικίες αποτελούνται από δύο τμήματα, που διαχωρίζονται μεταξύ τους από ένα αίθριο. Το ένα υπόσκαφο τμήμα φιλοξενεί σε έναν ενιαίο χώρο την είσοδο και τους χώρους διημέρευσης, ενώ στο άλλο υπόσκαφο τμήμα, υποβιβασμένο κατά 1.00 m, οργανώνονται τα υπνοδωμάτια και τα λουτρά. Η κατοικία 3 διαθέτει επιπλέον έναν ανεξάρτητο, υπόσκαφο ξενώνα σε ακόμη χαμηλότερη στάθμη .
Τα λουτρά και οι Κουζίνες οργανώνονται στο πίσω μέρος, ενώ για το φυσικό φωτισμό και αερισμό τους έχουν σχεδιαστεί κατακόρυφοι δίοδοι .
Τα δώματα τους σκεπασμένα και φυτεμένα με χώμα, προσφέρουν μόνωση και εναρμόνιση με το φυσικό τοπίο. Οι πισίνες και οι εξωτερικοί πλακόστρωτοι χώροι του συγκροτήματος αναπτύσσονται παράλληλα με τις 3 κατοικίες σε άμεση επαφή με τους χώρους διημέρευσης, έχοντας θέα στη θάλασσα.
Όλοι οι χώροι των κατοικιών έχουν άμεση πρόσβαση στην ύπαιθρο και στους διαμορφωμένους εξωτερικούς χώρους, μέσω μεγάλων κουφωμάτων. Την επιλογή μεγάλων υαλοστασίων, επέτρεψε άλλωστε και ο βορειοανατολικός προσανατολισμός των κτισμάτων.
Το συγκρότημα μελετήθηκε με γνώμονα τη δημιουργία λιτών και καθαρών όγκων.
Τα κτίσματα παραμένουν ισόγεια και εντάσσονται στο φυσικό τοπίο.
Ο συνδυασμός υπέργειων και υπόσκαφων κτισμάτων, βατών δωμάτων και στεγών, δημιουργεί ένα ιδιαίτερο και ενδιαφέρον σύνολο, ήπια ενταγμένο στο περιβάλλον του.
Οι πέτρινοι -κατά τμήματα- τοίχοι, το σύστημα εξωτερικής θερμομόνωσης και τα φυτεμένα δώματα, διατηρούν τις κατοικίες δροσερές το καλοκαίρι και ζεστές τον Χειμώνα. Φυσικός κλιματισμός επιτυγχάνεται επιπλέον με τα κατάλληλα τοποθετημένα ανοίγματα σε κάθε χώρο και τις κατακόρυφες διόδους φωτισμού - αερισμού.
Ο περιβάλλοντας χώρος διαμορφώνεται με πλακοστρωμένα πλατώματα και τοίχους αντιστήριξης από πέτρα, ενώ παλαιά ελαιόδεντρα, κυπαρίσσια αλλά και νέα φύτευση ολοκληρώνουν το φυσικό τοπίο.

Ο Francis Kéré –αρχιτέκτονας, εκπαιδευτικός, κοινωνικός ακτιβι¬στής– είναι ο νικητής του βραβείου αρχιτεκτονικής Pritzker για το 2022. Γεννημένος στην Μπουρκίνα Φάσο, είναι βραβευμένος με το βραβείο "Aga Khan" το 2004 και έχει σχεδιάσει το διάσημο περίπτερο Serpentine Pavilion το 2017. Είναι ο πρώτος Αφρικανός που κερδίζει το συγκεκριμένο βραβείο, το οποίο θεσπίστηκε το 1979 κι έκτοτε θεωρείται η μεγαλύτερη διάκριση στον τομέα της αρχιτεκτονικής.
Απέκτησε την πρώτη αίσθηση του αρχιτέκτονα από την παιδική του τάξη, που δεν είχε αερισμό και φως, αλλά και από ένα μικρό, με λίγο φως, αλλά ασφαλή χώρο, μέσα στον οποίο η γιαγιά του του έλεγε ιστορίες. Το 1998 ίδρυσε το ίδρυμα "Kéré" για να συγκεντρώσει χρή¬ματα και να υπερασπιστεί το δικαίωμα των παιδιών σε μια άνετη τάξη. Το πρώτο του κτίριο, το δημοτικό σχολείο "Gando", το 2001, χτίστηκε από και για τους ντόπιους, οι οποίοι κατασκεύασαν κάθε μέρος του με το χέρι, με οδηγό τις "εφευρετικές μορφές εγχώριων υλικών και τη σύγχρονη μηχανική" του αρχιτέκτονα. Ξεκίνησε το δικό του γραφείο Kéré Architecture, στο Βερολίνο της Γερμανίας, το 2005. Με πρώτη ύλη τοπικά υλικά αντί για εισαγόμενα, το γραφείο του Kéré Architecture προτείνει ένα διαφορετικό όραμα αρχιτεκτονικής, που ανταποκρίνεται στην κλιματική κρίση.
Άλλα βραβεία, με τα οποία έχει τιμηθεί, είναι το "Cité de l' Architecture et du Patrimoine" για τη βιώσιμη αρχιτεκτονική (2009), το "BSI Swiss Architectural Award" (2010), τα "Global Holcim Awards Gold" (2012, Ζυρίχη, Ελβετία), το "Schelling Architecture Award" (2014), το "Memorial Prize Arnold W Brunner" από την Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών & Γραμμάτων (2017) και το "Μετάλλιο του Ιδρύματος Thomas Jefferson" (2021).
Ολόκληρο το έργο του Francis Kéré δείχνει τη δύναμη της υλικότη¬τας, που έχει τις ρίζες από τον τόπο του. Τα κτίριά του έχουν άμεση σχέση με τις κοινότητες που θα τα κατοικήσουν όσον αφορά στην κατασκευή τους, στα υλικά τους, στα προγράμματά τους, αλλά και στους μοναδικούς χαρακτήρες τους. Ακόμη, υπενθυμίζει τον απαραί¬τητο αγώνα για την αλλαγή των μη βιώσιμων προτύπων παραγωγής και κατανάλωσης, με διαρκή προσπάθεια παροχής επαρκών κτιρίων και υποδομών για δισεκατομμύρια ανθρώπους που έχουν ανάγκη, με αναφορά στις παραδόσεις, στις ανάγκες και στα έθιμα κάθε χώρας.

Το αρχιτεκτονικό γραφείο doxiadis+ σχεδίασε ένα σύγχρονο πάρκο πραγματοποιώντας το όραμα της εταιρείας "Lamda Development" και ολοκληρώνοντας έτσι το πρώτο έργο στην περιοχή του Ελληνικού. Σύμφωνα και με τον ιδρυτή των doxiadis+ Θωμά Δοξιάδη, το "Experience Park" έχει στον πυρήνα την έννοια της συμβίωσης, δηλαδή την ικανοποίηση των αναγκών τόσο του ανθρώπου, όσο και της φύσης, ώστε και οι δύο κόσμοι να είναι υγιείς και να αλληλοσυμπληρώνονται σε ένα πλαίσιο αρμονικής συνύπαρξης, εξασφαλίζοντας έτσι τη μελλοντική ευημερία του πλανήτη.
Βασισμένο σε βιοφιλικές αρχές σχεδιασμού, το νέο πάρκο στο Ελληνικό, έκτασης 75 στρεμμάτων, αποτελεί μέρος του Μητροπολιτικού Πάρκου του Ελληνικού, στο χώρο του πρώην διεθνούς αεροδρομίου της Αθήνας, όπου δεσπόζουν τα τρία υπόστεγα της Πολεμικής Αεροπορίας, τα οποία είναι χαρακτηρισμένα από το Υπουργείο Πολιτισμού ως νεότερα μνημεία. Περιλαμβάνει περισσότερα από 500 δέντρα και 50.000 φυτά, τέσσερις πλατείες, και τέσσερις διαφορετικές περιοχές πρασίνου. Το πάρκο διατηρεί στο μέγιστο δυνατό βαθμό τα όμορφα στοιχεία του αεροδρομίου, τόσο τα φυσικά, όσο και τα δομημένα, δημιουργώντας ένα πλαίσιο διαλόγου, ανάδειξης και ανακάλυψης των επί μέρους χαρακτηριστικών του.
Η μοναδικότητα του έργου είναι εμφανής από τη διαχείριση του εδάφους, το οποίο διατηρείται και εμπλουτίζεται για να γίνει πιο γόνιμο, ενώ τα φυτά και τα δέντρα παραμένουν και συμπληρώνονται με ιθαγενή, που φανερώνουν την ομορφιά της αττικής φύσης. Τα παλαιά δάπεδα διατηρούνται σε μεγάλο μέρος και αναδεικνύονται με φροντίδα, ενώ κομμάτια που αφαιρούνται μετατρέπονται σε μικρές εκπλήξεις. Τέλος, μικρά, νέα κτίρια κατασκευάζονται από ελαφρά και οικολογικά υλικά, μειώνοντας έτσι τις εκπομπές άνθρακα από την κατασκευή του πάρκου, μέσω της μέγιστης δυνατής επανάχρησης και φροντίζοντας αυτό να είναι λειτουργικό και σε θερμότερο κλίμα.
Χαρακτηριστικό είναι το στοιχείο του νερού, μελετημένο σε συνεργασία με την εταιρεία "Fontana Fountains", ενώ η παιδική χαρά αποτελεί έναν διαφορετικό για τα δεδομένα πόλο έλξης για μικρούς και μεγάλους.

ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΕΦΑΡΜΟΓΗ;

Το ξύλο είναι ένα φυσικό υλικό, θερμομονωτικό, με μεγάλη αισθητική αξία, διαθέσιμο σε πολλούς συνδυασμούς χρωμάτων και σχεδίασης, "ζεστό" με ιδιαίτερη αίσθηση στην αφή, με εξαιρετικές μηχανικές ιδιότητες, καθώς επίσης, οικολογικό και ανανεώσιμο. Γενικότερα, τόσο σε εξωτερικές, όσο και εσωτερικές εφαρμογές, σε κατοικίες και επαγγελματικούς χώρους, σε χώρους διασκέδασης και αναψυχής, το ξύλο χρησιμοποιείται πάρα πολύ. Τα διαθέσιμα είδη ξυλείας στην αγορά –σήμερα κυρίως εισαγόμενα– είναι πολλά και η επιλογή του κατάλληλου τύπου ανά εφαρμογή είναι ιδιαίτερα σημαντική.

Αειφόρος σχεδιασμός, νέα υλικά και προηγμένη τεχνολογία συνθέτουν τη δημιουργία της οργανικής μορφής του νέου τροπικού θερμοκηπίου του πανεπιστημίου Aarhus της Δανίας. Ο χαρακτηριστικός διαφανής θόλος είναι κατασκευασμένος με "μαξιλάρια" αέρα από φθοροπολυμερή φύλλα (ΕΤFΕ ethylene tetrafluoroethylene), που εσωτερικά φέρουν σύστημα σκίασης. Το πολυμερές ΕΤFΕ συγκρινόμενο με το γυαλί, έχει μόλις το 1% του βάρους του, επιτρέπει τη διέλευση περισσότερου φωτός, είναι καλύτερο μονωτικό και η εγκατάστασή του κοστίζει 24% - 70% λιγότερο. Είναι επίσης ελαστικό (ικανό να αντέξει 400 φορές το βάρος του, με μια κατ' εκτίμηση διάρκεια ζωής 50 ετών), αυτοκαθαριζόμενο (οι ρύποι γλιστρούν στην αντικολλητική επιφάνειά του) και ανακυκλώσιμο. Στη νότια πλευρά του κτιρίου, τα μαξιλάρια κατασκευάστηκαν από τρεις επάλληλες στρώσεις / φύλλα, τα δύο εκ των οποίων φέρουν ένα τύπωμα. Μέσω αλλαγών στην πίεση, οι σχετικές θέσεις των τυπωμένων φύλλων μπορεί να ρυθμιστούν. Έτσι, μπορεί να μειώθει ή να αυξήθει η διαύγεια των μαξιλαριών, αλλάζοντας την εισροή φυσικού φωτός και θερμότητας στο εσωτερικό του θερμοκηπίου.

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ: C.F. MØLLER ARCHITECTS

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: KRISTIN MENGEL