Ο σχεδιασμός της κατοικίας στηρίχθηκε σε μινιμαλιστικές μορφολογικές επιλογές, οι οποίες έγιναν για να ξεχωρίσουν τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του, ενώ η ταύτιση του σχεδιασμού με μοντερνιστικά πρότυπα οδήγησε σ’ ένα αποτέλεσμα χωρίς διακοσμήσεις και υπερβολές. Έτσι, η κεντρική ιδέα αναλύεται στη σύνθεση δύο βασικών όγκων, οι οποίοι διαχωρίζονται με βάση τη λειτουργία τους αλλά και το υλικό τους –εμφανές σκυρόδεμα για τους κοινόχρηστους χώρους, λευκό χρώμα για τους ιδιωτικούς.
Γενικότερα, ο σχεδιασμός κινείται με απλές γεωμετρίες αγγίζοντας τις σύγχρονες μινιμαλιστικές τάσεις. Αυτή η λογική οδήγησε στη χρήση του ειλικρινούς εμφανούς σκυροδέματος, των μεγάλων ξύλινων επιφανειών και του ουδέτερου λευκού και γκρίζου χρώματος. Η διαφοροποίηση στο υλικό και στο χρωματισμό κάθε όγκου, ακολουθεί τη διαφοροποίηση στην εσωτερική του λειτουργία, ακολουθώντας τη θεμελιώδη ρήση του μοντερνισμού "η μορφή ακολουθεί τη λειτουργία" ("form follows function"). Η ίδια λογική ακολουθείται και στο εσωτερικό, αφού η προσπάθεια διατήρησης της απλότητας στη γεωμετρία εκφράζεται μέσα από το σχεδιασμό και την επιλογή των υλικών τόσο στη σκάλα, όσο και στη σταθερή επίπλωση.
Παράλληλα, σημαντικό σχεδιαστικό εργαλείο αποτέλεσε η βιοκλιματική προσέγγιση στο σχεδιασμό, που οδήγησε σε ένα κτίριο σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας (nZEB). Εφαρμόστηκαν πρακτικές παθητικού ηλιασμού και ηλιοπροστασίας, οι οποίες εκφράστηκαν τόσο μέσω της ίδιας της ογκοπλασίας του κτιρίου και της γεωμετρίας των ανοιγμάτων, όσο και με τη χρήση συσκευών ηλιοπροστασίας. Συγκεκριμένα, ο λευκός όγκος έχει διττό ρόλο, αφού πέραν της μορφολογικής σηματοδότησης του έργου, λειτουργεί και ως συσκευή παθητικής ηλιοπροστασίας του, αφού προβάλλεται με τέτοιο τρόπο ώστε να προστατεύονται οι χώροι του ισογείου, ενώ τα πλαίσια που σχηματίζει στον όροφο έχουν την ίδια παθητική λειτουργία. Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε και στο φυσικό αερισμό του κτιρίου, αφού μέσω της διάταξης των ανοιγμάτων εξασφαλίζεται ο διαμπερής αερισμός του στην πλειονότητα των χώρων.Σχετικά με την εξασφάλιση του φυσικού φωτισμού για όλους τους χώρους, ο λευκός όγκος στον όροφο "αποκολλήθηκε" από τη γειτονική ημι-εφαπτόμενη οικοδομή, έτσι ώστε να μπορέσουν όλοι οι χώροι του να έχουν φυσικό φωτισμό, αφού τοποθετήθηκαν ανοίγματα και στις τέσσερις πλευρές του. Αυτή η κίνηση έδωσε τη δυνατότητα για δημιουργία ενός μικρού αιθρίου στο ισόγειο, το οποίο πέραν του φυσικού φωτός που παρέχει, ενοποιεί τον εσωτερικό με τον εξωτερικό χώρο δίνοντας μία αίσθηση συνέχειας στο χρήστη. Στα πλαίσια της παθητικής θωράκισης του κτιρίου, περιλαμβάνεται και η προσθήκη εσωτερικής και εξωτερικής θερμομόνωσης του κτιρίου από εξηλασμένη πολυστερίνη 8 cm, που πετυχαίνει ένα μέσο συντελεστή θερμοπερατότητας 0,349 W/K για τα κατακόρυφα στοιχεία και 0,365 W/K για τα οριζόντια, η οποία συνδυάζεται με τη χρήση θερμομονωτικών κουφωμάτων, τα οποία έχουν ένα μέσο συντελεστή θερμοπερατότητας 2,214W/K.
Η ολιστική προσέγγιση στον περιβαλλοντικό σχεδιασμό του κτιρίου, συμπληρώνεται από τα ενεργητικά συστήματα που τοποθετήθηκαν, τα οποία έρχονται να δράσουν συμπληρωματικά στον παθητικό χαρακτήρα του κτιρίου. Συγκεκριμένα, από πλευράς συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τοποθετήθηκε φωτοβολταϊκό σύστημα ισχύος 3kW, καθώς επίσης ηλιακό θερμικό σύστημα για την παροχή ζεστού νερού χρήσης. Σχετικά με τα συστήματα θέρμανσης και ψύξης του κτιρίου, τοποθετήθηκε ενδοδαπέδια θέρμανση, η οποία λειτουργεί με ηλεκτρική αντλία θερμότητας υψηλής ενεργειακής απόδοσης και κλιματιστικές μονάδες Α+++ για την ψύξη του κτιρίου. Ο φωτισμός του γίνεται με φωτοδιόδους (LED), μία κίνηση η οποία στοχεύει στη μείωση των φορτίων για φωτισμό, καθώς επίσης και στη μείωση των θερμικών φορτίων που μπορεί να προέρχονται από παλαιότερες τεχνολογίες φωτισμού. Όλες οι πιο πάνω σχεδιαστικές κινήσεις, ενεργητικές και παθητικές, οδήγησαν σε μία σαφώς μειωμένη κατανάλωση ενέργειας, αφού οι ψηφιακές προσομοιώσεις που έγιναν για την ενεργειακή πιστοποίηση του κτιρίου με βάση την ευρωπαϊκή μεθοδολογία και λογισμικό, κατέδειξαν ότι το κτίριο υπολογίζεται να έχει ετήσιες πρωτογενείς ενεργειακές ανάγκες 71 kWh/m2 και ετήσιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα 21 kgCO2/m2, τη στιγμή που για να θεωρείται ένα κτίριο nZEB με βάση την κυπριακή νομοθεσία, μεταξύ άλλων πρέπει να έχει μέγιστη ετήσια κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας 100kWh/m2.
Τέλος το μικρό μέγεθος του οικοπέδου οδήγησε στην προσεκτική χωροθέτηση των χρήσεων, με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι πλήρως λειτουργική και με πλήρη εκμετάλλευση των περιβαλλοντικών συνθηκών για εξοικονόμηση ενέργειας και επίτευξη θερμικής άνεσης για τους χρήστες.

Ο χώρος για τη φιλοξενία βρεφών και νηπίων βρίσκεται στον Αδελιανό Κάμπο του Νομού Ρεθύμνου της Κρήτης, ενταγμένο στο Ξενοδοχείο Rithymna Beach της Grecotel. Αποτελεί επέκταση, νέα πτέρυγα του παιδικού χωριού (χώροι παραμονής και δημιουργικής απασχόλησης παιδιών ηλικίας 3-12 ετών) που είχε υλοποιηθεί το 1993 στο ξενοδοχειακό συγκρότημα. Το “Nursery” περιλαμβάνει χώρους ύπνου για τα βρέφη, υγιεινής (αλλαξιέρες), παρασκευής φαγητού, υπαίθριους χώρους παιχνιδιού και συμπληρώνεται από ένα ξύλινο κτίριο για την ημερήσια παραμονή και απασχόληση των νηπίων (το τελευταίο βρίσκεται υπό κατασκευή). Οι συνθετικές αρχές προκύπτουν μέσα από έναν διάλογο με αυτές της μελέτης του πρώτου κτιρίου κατοικίας, όπου αρχετυπικές μορφές κατοίκησης - κόγχες, δημιουργούν μια ανοιχτή γειτονιά με όρια ρευστά μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου χώρου. Αυτή τη φορά οι «κόγχες» γίνονται κοιλότητες, ρέουσες μορφές, μνήμη του πρώτου μητρικού χώρου κατοίκησης του εμβρύου. Η «τομή» της διαδρομής παραμένει «ανοιχτή» για να συνδιαλεχθεί κατευθείαν με το περιβάλλον και αντίστροφα. Η κατασκευή βασίζεται σε οικολογικά υλικά, φιλικά στον άνθρωπο και στο περιβάλλον ενώ ταυτόχρονα διέπεται από αρχές βιοκλιματικού σχεδιασμού: περιβάλλεται από γη και η στέγη της είναι ένας κήπος, εναρμονίζεται με το τοπίο, προστατεύεται από τον ήλιο, χρησιμοποιεί τον άνεμο και το φυσικό φως. Μια έντονη πλαστικότητα χαρακτηρίζει τον υπαίθριο χώρο εκτόνωσης, ο φωτισμός του υπόσκαφου χώρου ύπνου και των χώρων υγιεινής και φροντίδας είναι έμμεσος. Ο κινητός και σταθερός εξοπλισμός ακολουθεί τις οργανικές μορφές των εσωτερικών χώρων. Στον χώρο δημιουργικής απασχόλησης ο εξοπλισμός του εσωτερικού χώρου είναι συνέχεια και αναπόσπαστο κομμάτι της ρέουσας μορφής του κελύφους.

Το οικόπεδο βρίσκεται σε περιοχή ειδικού χαρακτήρα στο Στρόβολο, κι απολαμβάνει μια ήσυχη και σχετικά πράσινη αστική συνθήκη. Η πρόταση αποτελείται βασικά από μία κατοικία με χωρική πρόνοια για κατακόρυφη ανάπτυξη.
Η κατοικία στρέφεται προς το νότο. Ως εκ τούτου, η πρόσοψη με βόρειο προσανατολισμό αποτελείται κυρίως από τυφλές επιφάνειες και πράσινες ενότητες.
Η είσοδος προς την κατοικία οργανώνεται ως κιναισθητικό καθημερινό δρώμενο στο δυτικό πλάι του οικοπέδου με γέφυρα πάνω από τον υπόσκαφο χώρο, παράλληλο στο δρόμο. Η δευτερεύουσα είσοδος προτείνεται από τον υπόγειο χώρο στάθμευσης, ο οποίος επίσης προσφέρει ιδιαίτερες χωρικές ποιότητες.
Δυο κύρια θέματα διέπουν τον σχεδιασμό της οικοδομής. Η μετεξέλιξη της παραδοσιακής σοφίας της εσωτερικής αυλής και η βιοκλιματική προσέγγιση. Η πρόταση αντιδρά στον αποικιοκρατικό πολεοδομικό κανονισμό των τριών μέτρων από το σύνορο, που είναι ακόμα σε ισχύ, με επακόλουθο την εγκληματική διακοπή της σοφίας της κοινωνικής και βιοκλιματικής αειφόρου ανάπτυξης της τυπολογίας των εσωτερικών αυλών.
Η συνθετική χωρική επίλυση χαρακτηρίζεται από την φιλοξενία τεσσάρων κύριων εγκοπών- εσωτερικών αυλών σε ένα γλυπτικά σκαλισμένο κτιστό κύβο. Ο χειρισμός αυτός διασφαλίζει νότιο προσανατολισμό και διαμπερή αερισμό σε όλους τους χώρους. Ταυτόχρονα ενεργοποιείται άμεση οργανική σχέση μεταξύ κάθε χώρου με τη φύση και διάλογος μεταξύ των εσωτερικών χώρων μέσω του συστήματος των εσωτερικών αυλών και ως εκ τούτου η ουσιαστική συμβολή του μικροκλίματος που αναπτύσσεται.
Ο χώρος εισόδου οργανώνεται κεντροβαρικά της κατοικίας που διοχετεύει οργανικά τις προσβάσεις προς όλους τους χώρους. Η ροϊκή σύνδεση των χώρων του ισογείου εμπλέκεται με την σκηνική παρουσία της σκάλας- βιβλιοθήκης που συνδέει τα τρία επίπεδα. Το ισόγειο φιλοξενεί την ενότητα των κοινόχρηστων χώρων του καθιστικού, της κουζίνας και τραπεζαρίας και την ιδιωτική περιοχή του γραφείου και κυρίως υπνοδωματίου. Ο όροφος αποτελείται από τα τρία υπνοδωμάτια για τα παιδιά της οικογένειας. Στο υπόγειο οργανώνεται ένας ακόμα χώρος φιλοξενίας και ένα λουτρό (jacuzzi).
Ο κάθε χώρος όπως και η κάθε αυλή αποτελεί μια μοναδική οντότητα με ιδιαίτερες ποιότητες μικρό-περιβάλλοντος και πρασίνου, που συνεργάζονται μέσω των εσωτερικών συνθηκών. Οι συνέργειες αυτές επεκτείνονται και στην κατακόρυφη ανάπτυξη με συνέχειες του φυτικού κόσμου να ξεφυτρώνει από τα ανοίγματα οριζόντια. Τα πολλαπλά χωρικά επίπεδα και βάθη συνεισφέρουν στην πολυεπίπεδη κοινωνική συμπεριφορά του κτιρίου. Την ίδια στιγμή. η κατοικία έχει μια λιτή παρουσία στη γειτονιά ως μια ζούσα, εξελισσόμενη οντότητα συμβίωσης του κτιστού και φυσικού. Τα κουφώματα μπορούν να ‘εξαφανιστούν’ μέσα στους διπλούς τοίχους ενδυναμώνοντας την διαπραγμάτευση των ορίων του εσωτερικού και εξωτερικού χώρου.

Η μεγαλύτερη αρχιτεκτονική γιορτή της Θεσσαλονίκης, γιορτάζει φέτος τα δέκα χρόνια και επιστρέφει δυναμικά στις 26 & 27 Νοεμβρίου 2022, με ένα πρόγραμμα γεμάτο εκδηλώσεις, ξεναγήσεις ειδικού ενδιαφέροντος, διαδρομές, διαγωνισμούς, επετειακά προϊόντα κ.ά.

MADE in Thessaloniki 19&20.11
Η φετινή διοργάνωση ξεκινάει στις 19-20/11 με το MADE in Thessaloniki και περιλαμβάνει ξεναγήσεις σε χώρους δημιουργίας και παραγωγής, με στόχο να γνωρίσει το κοινό τη δημιουργική κοινότητα της πόλης, καθώς και τις παραγωγικές διαδικασίες που κρύβει κάθε επάγγελμα. Οι ξεναγήσεις γίνονται από τους ίδιους τους δημιουργούς και οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να δουν από κοντά τον τρόπο με τον οποίο εργάζονται, χρησιμοποιώντας σύγχρονες και παραδοσιακές μεθόδους. Το MADE in Thessaloniki ξεκίνησε ως παράλληλη δράση το 2015 κι έκτοτε καθιερώθηκε, με τη συμμετοχή περίπου 10-20 δημιουργών κάθε χρόνο.
Στο φετινό πρόγραμμα συμμετέχουν 22 χώροι, περισσότερες πληροφορίες στο https://www.openhousethessaloniki.gr/event/made-in-thessaloniki/.

OPEN TOURS 26&27.11
Η κύρια δράση του ΟΗΤ αφορά αρχιτεκτονικές ξεναγήσεις σε κτίρια δημόσια και ιδιωτικά, σύγχρονα και ιστορικά, μνημεία, σχολεία, κατοικίες, ξενοδοχεία, γραφεία κ.ά. Οι ξεναγήσεις είναι δωρεάν και πραγματοποιούνται από τους 550 εθελοντές του ΟΗΤ.
Τα κτίρια που συμμετέχουν μπορεί να τα βρει κανείς στο: https://www.openhousethessaloniki.gr/buildings/open2022/.

Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα, τις παράλληλες δράσεις και τους διαγωνισμούς του ΟΗT 2022 θα βρείτε εδώ: http://www.openhousethessaloniki.gr/events/.

Ο ΘΕΣΜΟΣ OPEN HOUSE
Πρόκειται για έναν από τους σημαντικότερους διεθνείς θεσμούς για την ανάδειξη και προώθηση της αρχιτεκτονικής. Η ιδέα ξεκίνησε από το Λονδίνο το 1992 και μέχρι σήμερα έχει διαδοθεί σε περισσότερες από 50 πόλεις ανά την υφήλιο. Η δράση Open House προσκαλεί το ευρύ κοινό να εξερευνήσει και να κατανοήσει την αξία της αρχιτεκτονικής και του δομημένου περιβάλλοντος.
Κάθε χρόνο, για ένα διήμερο, δημόσια και ιδιωτικά κτίρια με αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον ανοίγουν τις πύλες τους στο κοινό δωρεάν, και η πόλη μετατρέπεται σε ένα ανοιχτό μουσείο, με εκθέματα τα ίδια της τα κτίρια και την αρχιτεκτονική τους.

Το συγκρότημα αφορά τρεις εξοχικές κατοικίες σε κοντινή απόσταση από την παραλία Αχλαδιές της Σκιάθου. Η έντονη κλίση του εδάφους και ο προσανατολισμός προς τη θάλασσα υπαγόρευσαν μια παράλληλη, κλιμακωτή διάταξη των κτιρίων προκειμένου να εξασφαλιστεί η άπλετη θέα από όλα τα επίπεδα. Οι δύο κατοικίες τοποθετούνται μία στάθμη χαμηλότερα από τον δρόμο πρόσβασης, ενώ η τρίτη στην προέκταση του δαπέδου των άλλων δύο. Ως αποτέλεσμα, ο επισκέπτης προσεγγίζοντας το έργο από τη στάθμη του δρόμου αντικρίζει μόνο τα δώματα, τις πέργκολες και τις υδάτινες επιφάνειες των κτιρίων.
Στη συνέχεια μία εξωτερική κλίμακα σε πρόβολο ενώνει χωρικά και οπτικά το επίπεδο της στάθμευσης με το πρώτο επίπεδο και το υπόγειο. Στο πρώτο επίπεδο, η επιμήκης διάρθρωση των μονολιθικών όγκων δημιουργεί στη βορεινή πλευρά μία γραμμική κυκλοφορία με φόντο τον πέτρινο τοίχο. Ο πέτρινος αυτός τοίχος πέρα από αναλημματική στήριξη δημιουργεί εσοχές, φωταγωγούς και υπόσκαφα δωμάτια· διατρέχει τις δύο κατοικίες και απολήγει αντιδιαμετρικά στις δύο προστατευμένες βεράντες κατά μήκος των οποίων βρίσκονται οι κολυμβητικές τους δεξαμενές.
Ανάμεσα στις δύο κατοικίες του πρώτου επιπέδου μία υπαίθρια σκάλα από προβόλους σκυροδέματος, η οποία οδηγεί σε μία ενδιάμεση αυλή και την τρίτη κατοικία. Η γραμμική λογική συνεχίζεται και σε αυτό το επίπεδο. Στο πίσω μέρος βρίσκεται η ζώνη κυκλοφορίας. Ένας γραμμικός διάδρομος, κατά μήκος του κτιρίου, στεγασμένος με ξύλινα στοιχεία, ο οποίος πέρα από χώρο κίνησης λειτουργεί και ως φωταγωγός, επιτρέποντας σε όλους τους κλειστούς χώρους να είναι διαμπερείς. Οι κύριοι χώροι αναπτύσσονται σε γραμμική διάταξη παράλληλα στη θέα. Στην προέκτασή τους απλώνεται μία γραμμική βεράντα και κατά μήκος της η ιδιωτική κολυμβητική δεξαμενή. Στην ανατολική πλευρά η βεράντα καταλήγει σε ένα μπαλκόνι εν μέρη σε πρόβολο, το οποίο προεκτείνει τον χώρο διημέρευσης στον εξωτερικό χώρο.
Οι αναλογίες των ανοιγμάτων και η διάσπαση των όγκων και των επιπέδων σε συνδυασμό με τις γήινες αποχρώσεις και τα φυσικά υλικά όπως η πέτρα, το ξύλο και τα καλάμια επιχειρούν να διαμορφώσουν μία νέα νησιωτική κλίμακα και εικόνα. Μία κατασκευή που με το χρόνο θα ενσωματωθεί στο περιβάλλον ενώ παράλληλα θα αναδεικνύει και θα πλαισιώνει τη θέα από κάθε σημείο και επίπεδό της.

Οι αποχρώσεις του φυσικού ξύλου στην καμπυλωτή οροφή, σε συνδυασμό με το λευκό στις μεγάλες επιφάνειες τοίχων-ντουλαπιών, δημιουργεί ένα ιδιαίτερο "ζεστό" σύνολο, απόλυτα ταιριαστό με κάθε τύπου ξύλινα έπιπλα.
Φωτογραφίες: Nicole Franzen

Αναδιαρρύθμιση διαμερίσματος τύπου loft με μία σύγχρονη πρόταση σχεδιασμού open plan χώρου καθιστικού - κουζίνας και μεγάλα κρεμαστά φωτιστικά οροφής.
©gregrogers3d, Modlin Group

Σύγχρονος σχεδιασμός lobby ξενοδοχείου, συνδυάζοντας με απόλυτη αρμονία την καμπυλωτή μορφή της σκάλας με τα γραμμικά φωτιστικά στην οροφή, σε γήινες αποχρώσεις.
Φωτογραφίες: Nicholas Koenig, ©Rockwell Group

Ιδέα σχεδιασμού εξωτερικής σπειροειδούς σκάλας σε κατοικία, για εξοικονόμηση χώρου, αλλά και λόγους εντυπωσιασμού.
Φωτογραφία: Tamara Uribe

Το "European Centre for Architecture Art Design and Urban Studies" σε συνεργασία με το "Chicago Athenaeum: Museum of Architecture and Design" θα παρουσιάσει τους νικητές του προγράμματος "Europe 40 Under 40 Awards" με μια αρχιτεκτονική έκθεση υψηλών προδιαγραφών με τα ανερχόμενα ταλέντα της αρχιτεκτονικής και του βιομηχανικού σχεδιασμού της Ευρώπης για 2021 - 2022 με τίτλο "40 Young European Architects with New Visions" την Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου, στο European Centre / Contemporary Space Athens, Μητροπόλεως 74 στην Πλάκα.

Οι επιλεγμένοι αρχιτέκτονες για τα βραβεία «Europe 40 Under 40» προέρχονται από τις ακόλουθες χώρες: Αλβανία, Αυστρία, Γαλλία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρωσική Ομοσπονδία, Ισπανία, Ολλανδία, Τουρκία, παρέχοντας μία πλήρη εικόνα για την αρχιτεκτονική σκηνή στην Ευρώπη. Από την Ελλάδα, νικητής του βραβείου είναι ο Ερμής Χαλβατζής, από το γνωστό αρχιτεκτονικό γραφείο Lianou Chalvatzis Architects (Lc Architects).

Οι νικητές μαζί με τα έργα τους παρουσιάζονται στην ειδική έκδοση που κυκλοφορεί, από την εταιρεία Metropolitan Arts Press, παρουσιάζοντας την "Επόμενη Νέα Ταλαντούχα Γενιά Ευρωπαίων Αρχιτεκτόνων και Σχεδιαστών" για το 2021-2022. Η έκδοση θα είναι διαθέσιμη στην επίσημη ιστοσελίδα του metropolitanartspress.com.

Πληροφορίες για τους αρχιτέκτονες και σχεδιαστές μαζί με τα έργα του μπορεί να βρει κανείς στο: https://www.europeanarch.eu/europe-40under40-2021-winners-bio.html.
Για συμμετοχή στο πρόγραμμα "Europe 40 Under 40 Awards" για το 2023, μπορεί να επισκεφτεί κανείς την ιστοσελίδα The European Center | Europe 40 under 40 (europeanarch.eu). Η προθεσμία συμμετοχών είναι μέχρι 1 Δεκεμβρίου 2022.