Το κτίριο κατασκευάστηκε για να στεγάσει το Μουσείο Αρχαίας Οχυρωματικής Τέχνης. Χωροθετείται στην περιοχή εισόδου του αρχαιολογικού χώρου των Αστικών Πυλών του Αρχαίου Πειραιά και έχει τη μορφή ενός σκληρού κελύφους σχήματος "Π". Καλύπτεται με πτυχωτή στέγη και κλείνει στην όψη με ξύλινη κατασκευή, η οποία σχεδιάζεται ως συνέχεια του ξύλινου καταστρώματος του αρχαιολογικού χώρου σε ανάκλιση, παραπέμποντας επιπλέον στις ξυλαποθήκες, που αποτελούν την ιστορική μνήμη της περιοχής. O φέρων οργανισμός του κτιρίου και της πρόσοψης είναι μεταλλικός, όπως και αυτός της πτυχωτής στέγης από χαλκό, ενώ όλη η κατασκευή διαθέτει θερμομόνωση ξυλόμαλλου με πετροβάμβακα.

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΚΑΝΙΑΤΣΑΣ, ΣΠΥΡΟΣ ΜΟΥΝΤΡΙΧΑΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΙΛΗΣ, ΝΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΟΥ, ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΟΥΡΟΥΜΑΛΗ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΣΒΕΣΤΑΣ, ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΚΑΝΙΑΤΣΑΣ

Ογκοπλαστικά η μορφή του κτιρίου διαμορφώνεται με σαφήνεια από δύο κυρίαρχους όγκους, έναν κατακόρυφο και πιο διαπερατό, με μεγάλες γυάλινες επιφάνειες, που "διαβάζεται" στο ισόγειο και στο δεύτερο όροφο, και έναν οριζόντιο, περισσότερο συμπαγή όγκο, που προβάλλεται στο ενδιάμεσο επίπεδο του πρώτου ορόφου, δημιουργώντας μια αίσθηση αιώρησης. Ο προβολικός όγκος του πρώτου ορόφου δημιουργεί ένα φιλόξενο εξωτερικό σκιασμένο χώρο σε συνέχεια με το κυρίως καθιστικό.
Για τη βέλτιστη υλοποίηση της αρχιτεκτονικής λύσης επιλέχθηκε μια σύμμεικτη κατασκευή σκυροδέματος με μεταλλικούς προβόλους. Στην κατασκευή του προβόλου χρησιμοποιήθηκε ελαφροσκυρόδεμα επάνω στο μεταλλικό σκελετό και η τελική επιφάνεια επιστρώθηκε με γρανιτοπλακάκια, ενώ όλη η κατασκευή εξωτερικά φέρει θερμομόνωση πάχους 2 cm με τελείωμα έγχρωμου επιχρίσματος.

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ: ΧΑΔΙΩΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΙΓΓΛΕΖΟΣ

Δυο κτίρια στην οδό Νικηφόρου επισκόπου, συνενώθηκαν για να δημιουργηθεί ένα μικρό ξενοδοχείο με ιδιαίτερη ταυτότητα. Το μεγαλύτερο μέρος του ισογείου των δυο αυτών κτιρίων αποτελεί ξένη ιδιοκτησία. Συναντάται και εδώ η συνήθης στην παλιά πόλη κατάσταση, όπου το περίγραμμα των ιδιοκτησιών, που όπως αυτές διαμορφώνονται σήμερα, διαφοροποιείται από το ισόγειο στους υπερκείμενους ορόφους. Το πλέγμα αυτό των ιδιοκτησιών, δημιουργεί προβλήματα στις παρεμβάσεις αποκατάστασης των κτιρίων, τόσο στα δομικά στοιχεία τους όσο και στη συνολική αποκατάσταση των όψεων. Στην προκειμένη περίπτωση, η διαδικασία του σχεδιασμού εμπεριείχε και την επίλυση των προβλημάτων, που είχαν δημιουργηθεί από αυθαίρετες κατασκευές σε προηγούμενο χρόνο και είχαν αλλοιώσει την τυπολογία και την μορφή των κτηρίων αυτών.
Έγινε κατ' αρχήν προσπάθεια αναστροφής της εικόνας που παρουσίαζε το κτίριο, με την αποκατάσταση του κελύφους και την ανάκτηση, όσο ήταν δυνατόν, των στοιχείων εκείνων που αναδεικνύουν τον χαρακτήρα του. Στη διαμόρφωση των εσωτερικών χώρων, η αρχιτεκτονική γραφή και τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν είναι συμβατά με το αποκατεστημένο κέλυφος, ενώ οι διαφάνειες, κατακόρυφες και οριζόντιες, όπως και η ελεύθερη τοποθέτηση του κλιμακοστασίου και των διαδρομών προς τα δωμάτια, επιλύουν τα θέματα του φυσικού φωτισμού και αερισμού στο εσωτερικό του κτιρίου. Η μορφολογική αποκατάσταση των όψεων, ενταγμένη στους περιορισμούς των υπηρεσιών για την ανάκτηση του παρελθόντος και όχι του τεκμηρίου και του τρόπου που αυτό γίνεται αντιληπτό και ερμηνεύεται, απέδωσε και το τελικό αποτέλεσμα.

ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΣΙΜΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ

Ο όρος βελτιωτικά σκυροδέματος αναφέρεται σε χημικά συστατικά, που προστίθενται στο μείγμα κατά τη φάση της ανάμειξης, με σκοπό να τροποποιήσουν τις ιδιότητές του είτε σε νωπή είτε σε σκληρυμένη κατάσταση.

Σε πλήρως αδιαμόρφωτο χώρο κτιρίου πρώην καπναποθήκης στη Θεσσαλονίκη, δημιουργήθηκε ένας νέος χώρος 350 m², ο οποίος στέγασε τα νέα γραφεία εταιρείας συμβούλων μηχανικών. Το κτίριο, κατασκευασμένο το 1966, βρίσκεται στην ανατολική είσοδο της Θεσσαλονίκης και αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα βιομηχανικού κελύφους της δεύτερης περιόδου ανάπτυξης των καπναποθηκών, με μοντέρνες αναφορές στον σχεδιασμό του και με κύρια χαρακτηριστικά τις μεγάλες διαστάσεις, τους συμπαγείς όγκους, την επικράτηση του οριζόντιου έναντι του κατακόρυφου άξονα και τη στέγαση με δώμα.
Το εν λόγω κτίριο, μετά την παύση της καπνεμπορικής δραστηριότητας που στεγάστηκε εντός του, παρέμεινε ανενεργό για ένα χρονικό διάστημα και κατά τα τελευταία χρόνια βρίσκεται σε διαδικασία μετασχηματισμού και επανένταξης στη ζωή της πόλης, μέσω της επανάχρησης. Στην επιλογή του συγκεκριμένου κτιρίου για τη στέγαση των νέων γραφείων, συνετέλεσαν αρκετοί παράγοντες, ένας από τους οποίους ήταν και η αναγνώριση της εξέχουσας σημασίας της επανάχρησης με κατάλληλους όρους, τόσο σε αρχιτεκτονικό όσο και σε πολεοδομικό επίπεδο.
Το κτίριο αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της περιόδου κατασκευής του, με ορθογωνική κάτοψη και αναλογία πλευρών 2:3. Αποτελείται από ισόγειο και πέντε ορόφους. Ο φέρων οργανισμός του είναι από σκυρόδεμα ενώ τα υποστυλώματα έχουν χαρακτηριστικές μυκητοειδείς απολήξεις. Οι περισσότεροι χώροι, οι οποίοι χρησιμοποιούνταν για την αποθήκευση δεμάτων καπνού, ήταν ενιαίοι χωρίς εσωτερικά διαχωριστικά, με εξαίρεση τον πέμπτο όροφο, στον οποίο στεγάζονταν τα γραφεία της εταιρείας και οι χώροι επεξεργασίας των φύλλων καπνού. Τα περισσότερα ανοίγματα βρίσκονταν στις δύο μεγάλες όψεις του κτιρίου ενώ ο σχεδιασμός των όψεων έχει μοντέρνες αναφορές, με την προβολή των στοιχείων του φέροντα οργανισμού στις όψεις.
Είναι σημαντικό το γεγονός ότι, παρά τις επί μέρους επεμβάσεις που έχουν υλοποιηθεί στο κέλυφός του κτιρίου και το γεγονός ότι η επανάχρησή του συντελέστηκε σχετικά αποσπασματικά στο εσωτερικό του, η αρχική μορφή του κτίσματος έχει διατηρηθεί σε σημαντικό βαθμό, παραπέμποντας με σαφήνεια στην αρχική του λειτουργία. Οι μεγαλύτερες αλλαγές που έχουν συντελεστεί αφορούν κυρίως στην προσθήκη κλιμακοστασίων, στη διάνοιξη νέων ανοιγμάτων στο κέλυφος και στο κλείσιμο των οπών κάτω από τα παράθυρα, οι οποίες εξυπηρετούσαν για τη ρύθμιση του απαραίτητου φυσικού αερισμού στο εσωτερικό κατά τη λειτουργία του ως καπναποθήκη. Επισημαίνεται ακόμα ότι η πρόσοψη του κτιρίου αρχικά ήταν η ανατολική όψη, γεγονός που σηματοδοτούνταν από την ύπαρξη του προστεγάσματος και την ανάταση της απόληξης του ανελκυστήρα. Σημαντική αλλαγή αποτελεί το γεγονός ότι η άλλοτε πίσω όψη του κτιρίου ( η δυτική όψη) έχει μετατραπεί σήμερα σε πρόσοψη, καθώς έχει άμεση επαφή με την παρακείμενη λεωφόρο.
Βασικά χαρακτηριστικά του χώρου, στον οποίο διαμορφώθηκε ο νέος χώρος γραφείων, ήταν το μεγάλο βάθος, ο περιορισμένος αριθμός ανοιγμάτων, χαρακτηριστικά τα οποία προκύπτουν από την αρχική λειτουργία του κτιρίου, καθώς και ο αυστηρός κάνναβος που ορίζεται από τα υποστυλώματα με τις χαρακτηριστικές απολήξεις. Το περιορισμένο διαθέσιμο φυσικό φως αποτέλεσε βασική πρόκληση στη διαδικασία σχεδιασμού και οδήγησε στην επιλογή της ανοιχτής κάτοψης, διάταξη με την οποία οργανώνεται ο κεντρικός χώρος. Η διάταξη ανοιχτής κάτοψης στοχεύει στην αξιοποίηση του φυσικού φωτισμού και αερισμού και στη μέγιστη επαφή με το εξωτερικό περιβάλλον, ενώ ταυτόχρονα αποδίδει σημαντικό βαθμό ευελιξίας ως προς τη διάταξη των γραφειακών ενοτήτων. Εκατέρωθεν του κεντρικού ενιαίου χώρου, αναπτύσσονται δύο ζώνες κλειστών χώρων, στις οποίες χωροθετούνται χώροι γραφείων και η αίθουσα συσκέψεων, ενώ ο φυσικός φωτισμός εξασφαλίζεται με χρήση μεγάλων γυάλινων επιφανειών. Μ’ αυτόν τον τρόπο, οργανώνονται επί μέρους διακριτές ζώνες γραφείων, κινήσεων και ανοιχτής κάτοψης που εναλλάσσονται μεταξύ τους, ενώ η διάκριση των ζωνών αποτυπώνεται και με τη διαφοροποίηση του χρωματισμού των δαπέδων. Σε πλεονεκτική θέση, παράλληλα με τον εξωτερικό τοίχο, χωροθετείται και η κουζίνα, ως βασικός χώρος διαλείμματος, ενώ βοηθητικοί και αποθηκευτικοί χώροι καταλαμβάνουν τους λιγότερο πλεονεκτικούς χώρους.
Ο στατικός φορέας του κτιρίου και ο κάνναβος των ελεύθερων υποστυλωμάτων δίνει ρυθμό στο χώρο και σε ένα βαθμό οργανώνει τη διέλευση των δικτύων. Με στόχο να μην μειωθεί το ελεύθερο ύψος του χώρου, η οροφή παραμένει εμφανής, ενώ εμφανείς είναι και οι υποδομές και τα δίκτυα του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού.
Το δάπεδο του χώρου είναι βιομηχανικό με εποξειδική βαφή. Τα χρώματα που έχουν επιλεγεί είναι το λευκό, το μαύρο και τόνοι του γκρί. Κυριαρχούν οι ανοιχτοί χρωματισμοί στο δάπεδο και στις οροφές, ώστε οι χώροι να είναι περισσότερο φωτεινοί, ενώ το ξύλο που εφαρμόζεται στην επίπλωση προσδίδει οικειότητα και ισορροπεί την ψυχρότητα των εκτεταμένων γυάλινων επιφανειών. Σημειακά εφαρμόζονται στοιχεία με έντονα βασικά χρώματα, κόκκινο και κίτρινο.
Στο χώρο εφαρμόστηκαν φωτιστικά χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης, σύστημα κλιματισμού με αντλία θερμότητας VRV IV και σύστημα αερισμού (εξαερισμός και προσαγωγή νωπού αέρα) με ανάκτηση θερμότητας.
Ένα περίπου χρόνο μετά τη λειτουργία του νέου χώρου, πραγματοποιήθηκε έρευνα μέσω ερωτηματολογίου, το οποίο απαντήθηκε ανώνυμα από τους εργαζόμενους. Το ερωτηματολόγιο είχε στόχο να διερευνήσει την άποψη των χρηστών όσον αφορά σε ζητήματα θερμικής, οπτικής και περιβαλλοντικής άνεσης, θέματα θορύβου, λειτουργικότητας και ασφάλειας, καθώς και περιβαλλοντικά θέματα όπως οι υποδομές ανακύκλωσης κτλ., ώστε να γίνει συνολική αποτίμηση της απόκρισης του χώρου, αλλά και της σημασίας της συμπεριφοράς του χρήστη.
Σύμφωνα με τις απαντήσεις του ερωτηματολογίου, οι συνθήκες θερμικής άνεσης αξιολογούνται άριστα τόσο κατά τη θερινή όσο και κατά τη χειμερινή περίοδο. Εξίσου θετική είναι και η συνολική αποτίμηση της λειτουργικής διαρρύθμισης. Διερευνήθηκε η σχέση της διάταξης ανοιχτής κάτοψης με τα επίπεδα θορύβου και την επίδραση των επιπέδων αυτών στην εργασία, η οποία όπως προκύπτει, σχετίζεται με το είδος της εργασίας, που επιτελείται από κάθε εργαζόμενο. Παρόμοια είναι τα συμπεράσματα για την αποτίμηση της ιδιωτικότητας, ενώ διαπιστώθηκε ότι οι περισσότεροι εργαζόμενοι θεωρούν ότι η ανοιχτή κάτοψη ευνοεί την επικοινωνία και τη συνεργατικότητα.
Λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του χώρου, ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στο θέμα του φυσικού και συνολικού διαθέσιμου φωτισμού. Ο βόρειος προσανατολισμός των ανοιγμάτων λειτουργεί θετικά αναφορικά με την ποιότητα του φυσικού φωτισμού, καθώς εξασφαλίζει σταθερό διάχυτο φυσικό φωτισμό και περιορίζει σημαντικά το φαινόμενο της θάμβωσης. Αν και η χρήση του τεχνητού φωτισμού είναι απαραίτητη σε σημαντικό βαθμό για την εξασφάλιση της απαραίτητης ποσότητας φωτισμού στην επιφάνειας εργασίας, σε ερώτηση που απευθύνεται σε εργαζόμενους, των οποίων η θέση εργασίας βρίσκεται μακριά από παράθυρο, το μεγαλύτερο ποσοστό των εργαζομένων δηλώνει ότι ο περιορισμένος φυσικός φωτισμός επιδρά λίγο στην απόδοσή του.
Σε ερώτηση για συνολικότερη αποτίμηση του νέου χώρου η πλειοψηφία δηλώνει ότι ο χώρος ικανοποιεί σε μεγάλο βαθμό τις απαιτήσεις ενός σύγχρονου και ευχάριστου χώρου εργασίας.

Το Πανεπιστήμιο Durham, αποτελεί ένα από τα κορυφαία ιδρύματα θεμελιώδους φυσικής με ειδίκευση στους τομείς της κοσμολογίας και της διαστημικής επιστήμης. Το νέο ερευνητικό κέντρο αποσκοπεί στην ενίσχυση του ρόλου αυτού, στεγάζοντας γραφεία ερευνητών, μεταπτυχιακών φοιτητών, ακαδημαϊκών επισκεπτών και επιπλέον προσωπικού.
Κύριο σκοπό της μελέτης αποτέλεσε η μηδενική κατανάλωση ενέργειας η οποία επιτεύχθηκε, γεγονός που το αποδεικνύει η άριστη (Excellent) πιστοποίηση σύμφωνα με τη μέθοδο BREAAM. Το έργο επίσης, διακρίθηκε από διεθνείς αρχιτεκτονικούς φορείς, λαμβάνοντας βραβεία από το ΑΙΑ (American Institute of Architects) και το RIBA (Royal Ιnstitute of British Architects).
Εστιάζοντας στις ενεργειακές αρχές σχεδιασμού, δόθηκε ιδιαίτερο βάρος στην επιλογή βιώσιμων υλικών και στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αφού προστέθηκαν φωτοβολταϊκά συστήματα στην οροφή, αλλά και γεωθερμικές αντλίες θερμότητας. Επιπλέον, στον περιβάλλοντα χώρο εγκαταστάθηκαν συστήματα συλλογής ομβρίων υδάτων ενώ οι ενεργειακοί λαμπτήρες LED παρέχουν το σύνολο του τεχνητού φωτισμού στο κτίριο.
Μορφολογικά, δύο παραλληλεπίπεδοι όγκοι, τεμνόμενοι διαγωνίως, συνιστούν την δυναμική πρόσοψη, η οποία είναι επενδυμένη από σκωτσέζικο ξύλο δρυός και τονίζεται από μία σειρά γραμμικών ανοιγμάτων και εξωτερικών χώρων. Παράλληλα, οι κεκλιμένες γυάλινες όψεις στο νότιο και βόρειο τμήμα του κτιρίου, επιτρέπουν την θέαση στο γραφικό Ντάραμ, αλλά και στον καθεδρικό ναό της πόλης.
Εσωτερικά, η λογική σπειροειδούς σχεδίασης προσδίδει συνέχεια στην κίνηση και στην σύνδεση των χώρων. Αρχικά, οι επισκέπτες εισέρχονται στο κέντρο, μέσω ενός φωτεινού, γυάλινου lobby και αμέσως μετά συναντούν τα γραφεία τα οποία στοιχίζονται περιμετρικά του κτιρίου, δημιουργώντας στο κέντρο κοινόχρηστους χώρους και αίθουσες συνεδριάσεων. Η διάταξη των γραφείων επιτρέπει το φυσικό φωτισμό και αερισμό τους μέσω πλευρικών υαλοστασίων και συγχρόνως μέσω ενός ενιαίου φεγγίτη οροφής στους κεντρικούς χώρους. Τέλος, η περίτεχνη ογκοπλασία δημιουργεί υπαίθριους χώρους για χαλάρωση, συνάθροιση και επαφή με το εξωτερικό περιβάλλον.
Όσον αφορά τα κατασκευαστικά χαρακτηριστικά του κτιρίου, έχει χρησιμοποιηθεί ανεπίχριστο σκυρόδεμα στα υποστυλώματα και στις οροφές, με τα ξύλινα δάπεδα και τις γυάλινες επιφάνειες να συμπληρώνουν την παλέτα των υφών και των υλικών. Η τοποθέτηση των υποστυλωμάτων έχει ως αποτέλεσμα την ανοιχτή διάταξη της κάτοψης, προσφέροντας την δυνατότητα μελλοντικών χωρικών επεμβάσεων, σύμφωνα με τις εκάστοτε ανάγκες του πανεπιστημίου.
Σύμφωνα με τον Daniel Libeskind το έργο αυτό είναι ένα παράδειγμα αειφόρου και δυναμικού σχεδιασμού υπό αυστηρό λειτουργικό πρόγραμμα. Το φως και τα ανοίγματα συνθέτουν το επίκεντρο της μελέτης, με τα απλά, αλλά στιβαρά υλικά να ενσωματώνονται στην συνέχεια αυτής. Ταυτόχρονα, οι εμπειρίες των χρηστών λήφθηκαν σοβαρά υπ’ όψιν ώστε να διαμορφωθεί αυτό το σπουδαίο κτίριο για το Πανεπιστήμιο Durham.

H αρχιτεκτονική σύνθεση είναι ολιστική, με γνώμονα τον αειφόρο σχεδιασμό. Τα κτίρια εντάσσονται μεν στην ενεργειακή κατηγορία Α+ σύμφωνα με τον ΚΕΝΑΚ, λειτουργούν όμως στο μεγαλύτερο ποσοστό με παθητικό, βιοκλιματικό σχεδιασμό. Η μελέτη έχει ως στόχο την εισαγωγή της φύσης στην κατασκευή ως "δομικό" στοιχείο, ώστε να επιτευχθεί το βίωμα της αρμονίας, η ευεξία και η υγεία των ενοίκων. Έτσι επιλέχθηκε συνειδητά η ισόγεια δόμηση σε επαφή με τη γη και μια γλώσσα αρχιτεκτονικής, που δεν καθυποβάλλει, με την κλίμακα των κτιρίων να εντάσσεται αρμονικά στο περιβάλλον.
Το αγροτεμάχιο, χωρίς καμία φύτευση, επιφάνειας 6.596 m², έχει ήπια κλίση προς τα νοτιοδυτικά. Ο υπαίθριος χώρος διαμορφώνεται με δενδροφυτεύσεις, φυτεύσεις θάμνων, δρόμο προσπέλασης με φυσικά υλικά, υπαίθριες θέσεις στάθμευσης, φωτοβολταϊκά στηριζόμενα σε πέργολες, υπαίθριους σκιασμένους χώρους με ξύλινες κατασκευές, πισίνα και γήπεδο τένις.
Το στενόμακρο σχήμα του οικοπέδου, με τη θέα και το νότιο προσανατολισμό στη στενή διάσταση, ήταν καθοριστικό για τη διάταξη και το σχήμα των σπιτιών, σε συνδυασμό με το στόχο για επίτευξη μέγιστων παθητικών ενεργειακών κερδών. Η τοποθέτηση των όγκων στο οικόπεδο έγινε έτσι ώστε τα σπίτια να αποτελούν αισθητικά και οργανικά ένα ενιαίο αρχιτεκτονικό σύνολο, που "αναμιγνύεται" με το δημιουργημένο φυσικό περιβάλλον, με οργανικά σχήματα και καμπύλες.
Τα κτίρια, στραμμένα όλα στο νότο με όγκους μικρού βάθους για επίτευξη φυσικού φωτισμού, έχουν κάλυψη 100% φυσικού δροσισμού το καλοκαίρι και 70% - 80% παθητική θέρμανση το χειμώνα. Οι κατοικίες, παρόλη τη στροφή τους στο νότο, έχουν ανεμπόδιστη δυτική θέα προς τον Όλυμπο και το Θερμαϊκό κόλπο.
Η κατοικία Α, με 163 m² στο ισόγειο, είναι προσπελάσιμη από τη δύση. Ανάμεσα στους χώρους διημέρευσης και στους χώρους ύπνου δημιουργείται μία εσοχή - άρθρωση, στην οποία τοποθετείται η είσοδος με ένα μεγάλο κρεμαστό στέγαστρο. Στο υπόγειο υπάρχει χαμάμ και τζακούζι.
Η κατοικία Β είναι μικρότερη, με 85 m². Οι χρήσεις απλώνονται γραμμικά η μία δίπλα στην άλλη.
Εφαρμόζεται ένας ολοκληρωμένος συνδυασμός παθητικών συστημάτων δροσισμού και θέρμανσης. Η αρχιτεκτονική αξιοποιεί ό,τι είναι δυνατόν από το νότιο προσανατολισμό και τις κλιματολογικές συνθήκες, χωρίς να αυξήσει το κόστος κατασκευής. Το καλοκαίρι οι μεγάλες νότιες όψεις με τις βεράντες σκιάζονται με πέργολες και η νότιοι υπαίθριοι με φυλλοβόλα δένδρα. Στο βορρά τα ανοίγματα είναι μικρά, ώστε να αποφεύγονται θερμικές απώλειες. Η βορινή όψη είναι μικρή, ένα τμήμα της είναι βυθισμένο στο χώμα, ώστε να υπάρχει προστασία από τους ψυχρούς ανέμους. Στη ΒΔ και ΝΑ όψη τα ανοίγματα είναι επίσης μικρά για προστασία από τον δύσκολο πλάγιο ήλιο του καλοκαιριού.
Έχοντας φροντίσει να γίνει μια καλή θερμομόνωση και έχοντας επαρκή θερμική μάζα, εξασφαλίζεται θερμική άνεση. Ο χειμερινός πλάγιος ήλιος των 26,5° προσπίπτει στις μεγάλες γυάλινες επιφάνειες, οι οποίες δρουν ως παγίδες θερμικής ακτινοβολίας. Εκτός από τον άμεσο ηλιασμό χρησιμοποιούνται παθητικά συστήματα θέρμανσης, όπως διπλά κελύφη και τοίχοι μάζας στη νότια όψη των κτιρίων.
Στις νότιες πλευρές των χώρων διημέρευσης, έξω από τις μεγάλες τζαμαρίες, προστίθεται διπλό κέλυφος σε απόσταση 70 cm. Πρόκειται για μονούς συρόμενους υαλοπίνακες. Η χειμερινή ηλιακή ακτινοβολία διαπερνά το υαλοστάσιο του διπλού κελύφους, θερμαίνει τον αέρα και τα δομικά στοιχεία στο εσωτερικό και αυτά μεταδίδουν θερμότητα στους παρακείμενους χώρους. Τους θερινούς μήνες, οι συρόμενοι υαλοπίνακες αφαιρούνται και αποθηκεύονται άμεσα στις παρακείμενες, προστατευμένες, μεταλλικές μονωμένες θήκες δεξιά και αριστερά των ανοιγμάτων. Στη διάρκεια της κατασκευής δεν πραγματοποιήθηκαν τα διπλά κελύφη και αντικαταστάθηκαν μερικώς από τοίχους μάζας αμφίπλευρα των μεγάλων υαλοστασίων.
Στο νότιο τμήμα των υπνοδωματίων και των λουτρών, σχεδιάστηκαν θερμικοί τοίχοι μάζας πλάι στα υαλοστάσια άμεσου ηλιακού κέρδους. Η επιλογή αυτών των δύο παθητικών συστημάτων έγινε μετά από πολλές δοκιμές και προσομοιώσεις για το βέλτιστο ενεργειακό κέρδος. Οι τοίχοι μάζας αποτελούνται από θερμοχωρητικά υλικά και σκυρόδεμα και φέρουν εξωτερικά, σε απόσταση 15 cm, υαλοστάσια για τη συλλογή της ηλιακής ακτινοβολίας. Λειτουργούν ως θερμάστρες χαμηλής ενθαλπίας. Τους θερινούς μήνες αερίζονται με φεγγίτες στην κατώτερη και ανώτερη ζώνη τους, ηλιοπροστατεύονται εξωτερικά με οριζόντιες σταθερές περσίδες και με κινητό κάθετο κάλυμμα. Οι προθάλαμοι των εισόδων στις κατοικίες κλείνουν το χειμώνα με πόρτες ανοιγόμενες και μονωμένες, ώστε να αποφεύγονται οι θερμικές απώλειες.
Για τις νεφοσκεπείς ημέρες του χειμώνα υπάρχει επικουρική συμβατική θέρμανση με αντλία θερμότητας, η οποία τροφοδοτείται από γεωθερμία και φωτοβολταïκά. Η θέρμανση είναι σε όλους τους χώρους των ισογείων ενδοδαπέδια.
Για τον επιτυχή σχεδιασμό των σχημάτων και των όγκων των κτιρίων, για τη βέλτιστη διαστασιολόγηση των παραθύρων και των παθητικών συστημάτων, όπως και για τη σκίαση και την επίτευξη ιδανικού μικροκλίματος στον υπαίθριο χώρο, έγιναν προσομοιώσεις σε προγράμματα θερμικής δυναμικής ανάλυσης Energy Plus, IES-VE και ENVI-met 3.1, δοκιμάζοντας πολλά σενάρια. Στο σενάριο με τριπλούς υαλοπίνακες στα βορινά, ανατολικά και δυτικά παράθυρα και διπλούς στα νότια, οι ανάγκες σε θέρμανση στα κτίρια είναι εξαιρετικά χαμηλές, 31,40 kWh/m² το χρόνο, μόνο με παθητικό βιοκλιματικό σχεδιασμό, πριν αξιοποιηθούν τα προτεινόμενα ενεργητικά επικουρικά συστήματα όπως φωτοβολταϊκά και γεωθερμία, ενώ με διπλούς υαλοπίνακες σε όλα τα κουφώματα 35,83 kWh/m. Την πιο κρύα ηλιόλουστη μέρα το χειμώνα η εσωτερική θερμοκρασία κυμαίνεται στους 20-24°C.
Βαρύτητα δόθηκε στο κέλυφος του κτιρίου, ώστε να εξασφαλιστεί η ανάσχεση απωλειών προς τα έξω με τη θερμομόνωση, σε συνδυασμό με θερμοχωρητικότητα στον εσωτερικό χώρο, ώστε να υπάρχει μικρή διακύμανση της θερμοκρασίας. Οι τοίχοι πλήρωσης είναι με ορθομπλόκ 30 cm, επενδυμένοι με πέτρα ή τούβλο 10 εκ. εσωτερικά, για αύξηση της μάζας θερμοσυσσώρευσης του κτιρίου. Τα φέροντα τοιχία από οπλισμένο σκυρόδεμα δρουν επίσης θερμοσυσσωρευτικά. Προστατεύονται εξωτερικά με μόνωση 10 cm oρυκτοβάμβακα από φυσικές ανακυκλώσιμες πρώτες ύλες και συνδέτη με τεχνολογία βιολογικής βάσης χωρίς φορμαλδεΰδη, φαινόλες και ακρυλικά. Συμπαγή μόνωση οικολογικού ορυκτοβάμβακα 15 cm έχουν και οι οροφές.
Τα δομικά στοιχεία έχοντας επαρκή μάζα ψύχονται τη νύχτα και στη διάρκεια της επόμενης μέρας αποδίδουν αργά τη θερμοκρασία τους στο χώρο. Ο φυσικός δροσισμός επιτυγχάνεται με την κατάλληλη σκίαση των εξωτερικών όψεων και με κάθετο και διαμπερή αερισμό μέσα στα κτίρια. Δροσερές αέριες μάζες, που έρχονται από τα υπόγεια των κατοικιών μέσω των εσωτερικών κλιμακοστασίων συμβάλλουν επίσης στο φυσικό δροσισμό. Η ηλιοπροστασία επιτυγχάνεται με οριζόντια στέγαστρα στο νότο, τα οποία φέρουν ξύλινες περσίδες με κλίση 30° προς το νότιο ήλιο. Με περσίδες αραιής διάταξης προστατεύονται και οι τοίχοι μάζας. Η κλίση των 30° επιτρέπει το χειμερινό ήλιο να διεισδύει ευεργετικά, ενώ το καλοκαίρι υπάρχει πλήρης προστασία και οι θερμές αέριες μάζες διαφεύγουν εύκολα. Στις δυτικές και ανατολικές όψεις προβλέπονται κατακόρυφες περσίδες, καθώς και δενδροφύτευση στον υπαίθριο χώρο.
Υπαίθριοι χώροι
Σημαντικό ρόλο για την αποτελεσματική ηλιοπροστασία παίζει ο σκιασμός του εδάφους, ώστε να μην υπερθερμαίνεται και αντανακλά φορτία προς τις όψεις. Στους νότιους προσανατολισμούς φυτεύονται φυλλοβόλα δένδρα. Στα βορινά σημεία φυτεύονται ελαιόδενδρα και άλλα αειθαλή. Περιμετρικά φυτεύονται κυπαρισσοειδή δημιουργώντας ένα είδος φράχτη προς τα γειτονικά οικόπεδα και το δρόμο. Στις ανατολικές και δυτικές όψεις προτείνονται και φυλλοβόλα και αειθαλή δένδρα μικρού ύψους φυτεμένα κοντά στο κτίριο. Όλα τα είδη είναι ενδημικά με ποικιλία ανθοφορίας και καρπών. Στόχος είναι η χαμηλή κατανάλωση νερού και η ελάχιστη συντήρηση.
Οι στέγες είναι φυτευμένες εκτατικού τύπου με ενδημικά είδη, που δεν χρειάζονται περιποίηση. Χρησιμοποιήθηκε το επιφανειακό χώμα των εκσκαφών, ώστε η φύτευση να εναρμονίζεται με το γύρω φυσικό περιβάλλον. Το πάχος των 15 cm χώματος δεν επιτρέπει την ανάπτυξη καθ΄ ύψος και έτσι δεν χρειάζονται φροντίδα. Τα φυτά είναι αντοχής σε ξηροθερμικές συνθήκες, επιπολαιόριζα. Στο χώμα της εκσκαφής, το οποίο χρησιμοποιείται, προστίθενται ποικιλίες φρυγάνων, τα οποία θα φυτευτούν και στον υπαίθριο των ισογείων, ώστε να δοθεί ενιαία εικόνα στο σύνολο του συγκροτήματος. Οι τοίχοι των υπαίθριων κλιμάκων προς τα υπόγεια φυτεύονται με αναρριχόμενα και κρεμασμένα παχύφυτα για επίτευξη καλού δροσισμού το καλοκαίρι.
Υλικά
Μελετήθηκε σύστημα συλλογής βρόχινων υδάτων σε υπόγεια δεξαμενή.
Έγινε επιλογή υλικών φιλικών προς το περιβάλλον, χωρίς τοξικούς ρύπους, ενώ εξασφαλίζεται η άδηλη αναπνοή του κτιριακού κελύφους, ώστε η υγρασία του εσωτερικού αέρα να εκτονώνεται προς τα έξω. Ο τρόπος κατασκευής και η επιλογή των υλικών είχαν ως κριτήριο την ελαχιστοποίηση συντηρήσεων.
Ο φέρων οργανισμός είναι σκελετός οπλισμένου σκυροδέματος, το οποίο είναι εμφανές σε επιλεγμένα σημεία εσωτερικών χώρων. Οι κεκλιμένες στέγες είναι όλες ξύλινες, συγκολλητής ξυλείας δρυός ελληνικής κατασκευής, εμφανείς εσωτερικά. Στους εξωτερικούς χώρους και ως επένδυση όψεων χρησιμοποιείται πέτρα για προστασία της κατασκευής. Για την επικάλυψη του εδάφους χρησιμοποιούνται φυσικά υλικά, όπως πατητό χώμα ή φυτευτές πέτρες. Εσωτερικά για την επίστρωση δαπέδων επιλέγεται μάρμαρο, που έχει θερμική μάζα και είναι ιδανικό για την ενδοδαπέδια θέρμανση. Τα κουφώματα είναι αλουμινίου για λόγους συντήρησης. Τα στέγαστρα ηλιοπροστασίας είναι κατασκευές από μεταλλικό πλαίσιο με ξύλινες περσίδες. Οι κατασκευές στήριξης φωτοβολταϊκών είναι από συγκολλητή ξυλεία και μέταλλο. Η φιλοσοφία όλης της κατασκευής είναι να μένει εμφανής. Σε κάποια σημεία εσωτερικά εφαρμόζεται βυζαντινού τύπου κουρασάνι.

Ιστορικό: εκτελεστικός αντιπρόεδρος Σ.Β.Ε. Γιάννης Σταύρου, οικονομολόγος
Πριν τρία περίπου χρόνια, ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Ελλάδος, στο πλαίσιο της κοινωφελούς δραστηριότητας του και με σκοπό την προαγωγή των τοπικών οικονομικών συμφερόντων, πρότεινε στο Δήμο Θεσσαλονίκης, την αξιοποίηση ενός υπό κατάρρευση βιομηχανικού κτιρίου, όπου έως τα τέλη του 1970 γινόταν ο κρεοσκοπικός έλεγχος των σφαγίων και που γειτνιάζει με το εμβληματικό κτίριο των παλαιών σφαγείων της Θεσσαλονίκης.
Μέχρι την υποβολή της πρότασης από την "Εταιρεία Επιχειρηματικής και Πολιτιστικής Ανάπτυξης Θεσσαλονίκης", που αποτελεί θυγατρική εταιρεία του Σ.Β.Ε., το συγκεκριμένο κτίριο ήταν μάλλον ξεχασμένο και αμφίβολης ή/και καμίας χρήσης.
Η πρόταση του Σ.Β.Ε. ως μοναδικού κοινωνικού εταίρου με έδρα στη Θεσσαλονίκη, περιελάβανε τη μετατροπή του παλαιού βιομηχανοστάσιου σε κτίριο υψηλής αισθητικής, με σκοπό να στεγάσει τις υπηρεσίες του προς τις μεταποιητικές επιχειρήσεις του δήμου μας, αλλά και της ευρύτερης περιοχής, με γνώμονα την ενίσχυση της εξωστρέφειας, της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας.
Το κόστος του κτιριολογικού προγράμματος ξεπέρασε το 1,5 εκατ.€ και χρηματοδοτήθηκε αποκλειστικά από χορηγίες μελών του Σ.Β.Ε.
Αποφασίσθηκε η εξολοκλήρου ανακατασκευή του κτιρίου, καθώς από το παλαιό κτίριο παρέμεινε μόνον ο αρχικός σκελετός. Το κτίριο κατασκευάστηκε αποκλειστικά με υλικά που έχουν παραχθεί από ελληνικά χέρια, σε ελληνικές βιομηχανικές επιχειρήσεις και κυρίως από μέλη του Σ.Β.Ε. στον κλάδο των δομικών υλικών.
Η πρωτοβουλία αυτή του Σ.Β.Ε. μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό παράδειγμα, ακόμη και "καλή πρακτική", για την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του δημοσίου χωρίς αυτό να δαπανήσει ούτε ένα ευρώ.

Παρουσίαση μελέτης και κατασκευής: Άρης Πλουμπής, αρχιτέκτων
Το υφιστάμενο κτίριο βρίσκεται στον περιβάλλοντα χώρο των πρώην δημοτικών σφαγείων Θεσσαλονίκης, σημερινού πολυχώρου πολιτισμού "Labattoir". Το κτίριο προοριζόταν για κρεοσκοπικό έλεγχο των σφαγίων, είχε ανεγερθεί με άδεια του 1967 και πρόσφατα χρησιμοποιήθηκε ως αποθήκη και ως προπονητήριο. Ανήκει σε ένα συγκρότημα τεσσάρων κτιρίων, από τα οποία τα τρία διατηρήθηκαν και το ένα κατεδαφίστηκε.
Ο Δήμος Θεσσαλονίκης με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου ενέκρινε κατά πλειοψηφία την παραχώρηση του κτιρίου στην αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία "Επιχειρηματική και Πολιτιστική Ανάπτυξη Θεσσαλονίκης" για συγκεκριμένη χρονική περίοδο, ώστε αυτό να αλλάξει χρήση και να μετατραπεί, μετά τις επεμβάσεις σε πολυχώρο επιμόρφωσης, επιχειρηματικής προβολής, γραφείων και εντευκτηρίου της εταιρείας.
Το κτίριο των δημοτικών σφαγείων Θεσσαλονίκης με τον περιβάλλοντα χώρο του έχει χαρακτηριστεί ως έργο τέχνης και ιστορικό διατηρητέο μνημείο, διότι αποτελεί αξιολογότατο δείγμα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής των αρχών του 20ου αιώνα και μοναδική μαρτυρία για τη συγκεκριμένη μορφή παραγωγικής δραστηριότητας στην πρόσφατη ιστορία της πόλης.
Το κτίριο ήταν κατασκευασμένο με φέροντα οργανισμό οπλισμένου σκυροδέματος και μεταλλική δίρριχτη στέγη. Η επικάλυψη της στέγης ήταν πτυχωτή λαμαρίνα. Εσωτερικά υπήρχε ψευδοροφή. Οι τοίχοι πλήρωσης ήταν από οπτοπλινθοδομή και τα κουφώματα μεταλλικά.
Αλλαγές εσωτερικών διαρρυθμίσεων με την επέμβαση
Εσωτερικά δημιουργήθηκαν οι παρακάτω χώροι:
• Αίθουσα παρουσιάσεων, προβολών και συνεδριάσεων.
• Γραφειακοί χώροι.
• Χώρος εντευκτηρίου – συναντήσεων, με χώρο παρασκευαστηρίου μικρών γευμάτων για εκδηλώσεις.
• Τουαλέτες ανδρών, γυναικών και ΑΜΕΑ.
• Αποθηκευτικοί χώροι.
• Χώροι Η/Μ εγκαταστάσεων.
Κατασκευάστηκε νέα μεταλλική στέγη, εμφανής εσωτερικά στο μεγαλύτερο μέρος του κτιρίου. Η επικάλυψη έγινε με μεταλλικά πετάσματα 8 cm σε όλη την επιφάνεια της, τα οποία εξωτερικά έχουν γκρι απόχρωση και εσωτερικά είναι βαμμένα με ηλεκτροστατική μπλε βαφή, όμοια με όλα τα μεταλλικά στοιχεία των ζευκτών της στέγης. Στα ζευκτά στερεώνονται και όλοι οι αγωγοί του συστήματος ψύξης και θέρμανσης του κτιρίου καθώς και τα φωτιστικά οροφής.
Εξωτερικές όψεις του κτιρίου
Στις όψεις του υπάρχοντος κτιρίου αφαιρέθηκε ένα περιμετρικό σενάζ, σε ύψος 2,20 m περίπου, το οποίο δεν επηρέαζε το στατικό φορέα του κτιρίου. Κατασκευάστηκαν μεγάλα ανοίγματα, στα οποία τοποθετήθηκαν κουφώματα αλουμινίου σκούρου χρώματος με οριζόντιο κάνναβο ανά 60 cm περίπου και έναν κατακόρυφο άξονα. Στο μέσο του κτιρίου, μια νέα γυάλινη κατασκευή οριοθετεί την είσοδο και λειτουργεί ως προθάλαμος.
Όλες οι όψεις του κτιρίου καλύπτονται με θερμοπρόσοψη, της οποίας η τελική επιφάνεια έχει χρώμα ώχρας, εκτός των φερόντων στοιχείων, τα οποία είναι λευκά. Οι υδρορροές είναι ανοξείδωτες και εμφανείς.
Περιβάλλων χώρος
Στον περιβάλλοντα χώρο ακολουθείται εγκεκριμένη πρόταση από το υπουργείο πολιτισμού. Το δάπεδο περιμετρικά του κτιρίου έχει διαστρωθεί με βοτσαλωτό δάπεδο, ενώ ο χώρος των θέσεων στάθμευσης ασφαλτοστρώθηκε. Η περίφραξη ανακατασκευάστηκε με κιγκλιδώματα που έχουν πιο λιτή και απλοποιημένη μορφή.
Ο χώρος μπροστά από τη βόρεια όψη του κτιρίου έχει φυτευτεί και στο προκήπιο έγινε διαμόρφωση, όπως προβλέπεται από τη μελέτη του Δήμου.
Το κτίριο Β θα λειτουργήσει ως χώρος γραφείου και φυλακίου ασφαλείας. Οι όψεις του έχουν επιχριστεί και χρωματιστεί εκ νέου, εξωτερικά αλλά και εσωτερικά.

Παρουσίαση αρχιτεκτονικής εσωτερικού χώρου: Άκης Μπογδάνος, αρχιτέκτων
Το κτίριο, λόγω της γειτνίασης του με το διατηρητέο κτίριο των πρώην δημοτικών σφαγείων Θεσσαλονίκης, υπόκειται σε όλους τους περιορισμούς που διέπουν την αντίστοιχη νομοθεσία. Έτσι διατηρήθηκαν το περίγραμμα και το ύψος του, κρατώντας μόνο το φέροντα οργανισμό και ανακατασκευάζοντας το σύνολο από την αρχή. Ο εσωτερικός χώρος σχεδιάστηκε εξ ολοκλήρου στον άξονα που ζητήθηκε από τον Σ.Β.Ε., δηλαδή με χρήση της νέας τεχνολογίας και με αξιοποίηση των προϊόντων των μελών του συνδέσμου, σε ένα περιβάλλον που να προβάλει τις αξίες της ελληνικής βιομηχανίας.
Ο χώρος οργανώνεται σε τρεις λειτουργικές ενότητες με σαφή διαχωρισμό, που προσομοιάζει σε μονάδα τυπικής βιομηχανικής παραγωγής, αυστηρά οργανωμένης, αλλά εμπλουτισμένης με σύγχρονα στοιχεία, σε αρμονία με τη διάταξη και τη γεωμετρία του συνόλου. Σημείο αναφοράς αποτελεί η εμφανής μεταλλική οροφή σε μπλε χρώμα, που διατρέχει το επίμηκες κτίριο και συνδέει τις επιμέρους ενότητες.
Κεντρικό άξονα οργάνωσης αποτελεί η παρουσία του ανθρώπινου δυναμικού του συνδέσμου στην καρδιά του κτιρίου, διαχωρίζοντας τους διοικητικούς χώρους, γραφεία προέδρου και αντιπροέδρου, από τους κοινόχρηστους χώρους, την αίθουσα πολλαπλών χρήσεων και το εντευκτήριο.
Στο κέντρο του εργασιακού χώρου τοποθετείται η αίθουσα συνεδριάσεων, η οποία ορίζεται από κρυστάλλινα πετάσματα. Οι "ανοιχτές" θέσεις εργασίας αναπτύσσονται γύρω από αυτήν σε ομαδοποιημένους σταθμούς εργασίας ανά τομέα και λειτουργία. Αναρτημένα μεταλλικά πετάσματα, που κινούνται σε δυο διευθύνσεις, επιτρέπουν τη μεταβολή της διάταξης του χώρου και παρέχουν τη δυνατότητα σχετικής οπτικής ιδιωτικότητας.
Στη βόρεια πλευρά του κτιρίου αναπτύσσονται τα γραφεία της διοίκησης, που απαιτούν ακουστική και οπτική "απομόνωση", σχεδιασμένα με πνεύμα λιτής πολυτέλειας.
Η αίθουσα πολλαπλών χρήσεων βρίσκεται δίπλα στην κεντρική είσοδο και χαρακτηρίζεται από την "υπερσχεδιασμένη" οργανική ψευδοροφή. Οι ουδέτερες λευκές κατακόρυφες επενδύσεις διατηρούν μια καθαρή και αυστηρή γεωμετρία καλύπτοντας τα υλικά ηχοαπορρόφησης καθώς και τον άρτιο τεχνολογικό εξοπλισμό. Επιπλέον η αίθουσα αποτελεί το σύνδεσμο των χώρων εργασίας με το χώρο του εντευκτηρίου, καθώς επικοινωνεί με δεύτερη είσοδο, επιτρέποντας στα μέλη την άμεση πρόσβαση.
Το εντευκτήριο μπορεί να λειτουργεί και αυτόνομα με είσοδο από τον εξωτερικό χώρο. Η οπτική σύνδεση του με τον κυρίως χώρο επιτυγχάνεται μέσα από τη συνέχιση της ενιαίας μπλε οροφής, καθώς και του κεντρικού άξονα του κτιρίου, που σημαίνεται με τις μαρμάρινες παραστάδες. Ο άξονας αυτός διαχωρίζει το χώρο του μπαρ από αυτόν της εστίασης.
Το έπιπλο του μπαρ αποτελεί σημείο αναφοράς του χώρου καθώς πλαισιώνεται από την κατακόρυφη επιφάνεια με το γκρι μάρμαρο και τον ακρυλικό καθρέπτη στην οροφή. Τμήμα του μπαρ αποτελεί ο χώρος της βιβλιοθήκης - καθιστικού που οργανώνεται σε άλλο ύφος με έμφαση στις ξύλινες επιφάνειες δημιουργώντας ανάλογη ατμόσφαιρα. Συνδετικό στοιχείο του χώρου αποτελεί η επιμήκης μεταλλική κατασκευή, με θέματα που σχετίζονται με τη βιομηχανία, σχεδιασμένα από την Colibri. Ο χώρος του εστιατορίου οργανώνεται με τραπεζοκαθίσματα σε ελεύθερη διάταξη.
Η χρωματική παλέτα κινείται σε ουδέτερους τόνους, που προκύπτουν από τα ίδια τα υλικά. Η μίξη στοιχείων βιομηχανικής αισθητικής με "ευγενή" υλικά όπως το μάρμαρο και το ξύλο δρυός δημιουργούν μια σύγχρονη αλλά διαχρονική εικόνα του χώρου εργασίας. Το μπλε και οι αποχρώσεις του αποτελεί τη μοναδική παρουσία χρώματος στη δομή του χώρου, στοιχείου που λειτουργεί σαν ανάμνηση της βιομηχανικής "παράδοσης"
Ο γενικός φωτισμός του ανοιχτού χώρου εργασίας αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της οροφής, στην οποία και εντάσσεται ακολουθώντας τη γεωμετρία της. Οι κυκλικές διατομές σε διάφορες διαμέτρους και ύψη στο κέντρο του χώρου, ενδυναμώνουν την απλότητα της γεωμετρίας εισάγοντας ένα στοιχείο ελεύθερης ροής και οργάνωσης. Στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων ο φωτισμός, μέσα από τις διαφορετικές κατασκευές της οροφής, αποτελεί το κεντρικό θέμα του χώρου, ενώ στο εντευκτήριο η γενναία κίνηση της οροφής από καθρέπτη στο μπαρ, που φέρει και το φωτισμό, έρχεται σε αντίστιξη με την λιτότητα των αναρτημένων φωτιστικών σωμάτων στο χώρο του εστιατορίου.
Τα επιμέρους τμήματα υπακούν στο γενικό σχεδιασμό, που διατρέχει το σύνολο, διατηρώντας την αυτονομία τους μέσα από επιμέρους σχεδιαστικούς χειρισμούς. Η γεωμετρία, τα υλικά και το χρώμα συνδιαλέγονται και συνυπάρχουν αρμονικά δημιουργώντας ένα χώρο στιβαρό με σημεία ενδιαφέροντος και "εκπλήξεις", ανάλογο του σημαντικού θεσμού που αντιπροσωπεύει.

Σημείωση: Λόγω του ιδιαίτερου επιχειρηματικού ενδιαφέροντος του κτιρίου και της μεθόδου αυτοχρηματοδότησής του αποκλειστικά από τα μέλη του ΣΒΕ, νιώθουμε την ανάγκη να αναφέρουμε τους σημαντικότερους χορηγούς που ανήκουν στο χώρο των κατασκευών. ALUMIL, KLEEMAN, ISOMAT, HELLENIC PETROLEUM, DELOITTE, BIOSOLIDS, DOMOLAM, PAVLIDIS, ΗΡΑΚΛΗΣ, OLYMPIQ ELECTRONICS, TITAN, KEBE, LOGISMOS, MAKIOS.

Αυτό το έργο βρίσκεται στην πισίνα του ξενοδοχείου "Nafsika", στο συγκρότημα "Astir Palace". Το ένα μέρος του είναι τοποθετημένο μπροστά από το κτίριο του ξενοδοχείου, παράλληλα με την πισίνα με θέα στη θάλασσα και το άλλο τοποθετημένο κάθετα σε αυτό, σε σχήμα L, στη στενή πλευρά της πισίνας και κάθετο στη θάλασσα. Η πρώτη δομή, που βρίσκεται πιο κοντά στο ξενοδοχείο, είναι το εστιατόριο και το μπαρ, για τα οποία ζητήθηκε να παρέχουν 180 θέσεις, τοποθετημένες σε τρεις ζώνες, χώρο αναμονής, φαγητό σε καθιστικά με καναπέ και χαμηλά τραπέζια, και τραπέζια φαγητού με καρέκλες. Οι υπεύθυνοι της "Four Seasons" επιθυμούσαν αυτός ο χώρος να προσφέρει εκτός από φαγητό και στιγμές χαλάρωσης.
Οι αρχιτέκτονες επέλεξαν να αποτελεί η ταυτότητα αυτών των χώρων συνέχεια της μοντέρνας αρχιτεκτονικής του υπάρχοντος ξενοδοχείου, ενός εμβληματικού κτιρίου με ισχυρό ορθογώνιο κάνναβο. Χρησιμοποιήσαν αυτόν το κάνναβο ως οδηγό για τη χωροθέτηση των χώρων και το επέκτειναν μέσα στο εστιατόριο, τοποθετώντας μια πέργκολα πάνω του, ώστε να δημιουργηθεί ελεύθερος χώρος κάτω και δίπλα στην πισίνα και να αποφευχθεί κάθε ανταγωνισμός με το κτίριο πίσω από αυτό. Η λευκή πέργκολα αλουμινίου σέβεται τον κάνναβο και ενσωματώνεται στη γραμμική, ορθογώνια ταυτότητα του κτιρίου. Η κατασκευή της πέργκολας από αλουμίνιο της επιτρέπει να αντέχει στο διαβρωτικό παραθαλάσσιο περιβάλλον, αλλά επίσης σημαίνει ότι είναι οπτικά πολύ ελαφρύτερη από το κτίριο, σαν ένα σκίτσο πάνω του. Αυτή η πέργκολα εξελίσσεται σε μια σειρά από πέργκολες με ποικίλα ύψη, δημιουργώντας διακριτές ζώνες κάτω από αυτές.
Δημιουργήθηκαν δύο πυρήνες, ένα μπαρ φαγητού και ένα μπαρ ποτών. Αυτά τα δύο σημεία έλξης έχουν διαφορετικούς τύπους καθισμάτων και στις δύο πλευρές τους και μια ελεύθερη κυκλοφορία και οπτική σύνδεση μεταξύ τους, προβάλλοντας την καλλιτεχνική δημιουργία και παρουσίαση φαγητού και ποτού, που αποτελεί υπογραφή της εταιρείας "Four Seasons".
Στο δάπεδο, ο κάνναβος που σχηματίζουν οι πέργκολες διαιρείται στο μισό, δημιουργώντας μικρότερες περιοχές σε διαφορετικά ύψη, για να προσφέρουν "ζεστούς" υπαίθριους χώρους. Έτσι, ενώ η πέργκολα συνδέει χώρο, το δάπεδο το χωρίζει. Μια ακολουθία κρεμαστών κουρτινών δημιουργεί ένα εφήμερο όριο μεταξύ των ζωνών, προσθέτει παιχνιδιάρικα κινούμενα σχέδια στους χώρους και απαλή αίσθηση ιδιωτικότητας. Στο κοκτέιλ μπαρ και στο γύρω σαλόνι του, το δάπεδο "σπάει και ξεχειλίζει" μπροστά στην παραλία, δημιουργώντας μικρούς χώρους χαλαρού καθίσματος με λάκκους φωτιάς, για ακόμα πιο απλές συγκεντρώσεις. Δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή στην ενσωμάτωση των υπαρχόντων δέντρων και βράχων, ενσωματώνοντας έτσι το κτίριο καλά στο χώρο. Η πέργκολα είναι υφασμένη γύρω και ανάμεσά τους και τους επιτρέπει να αναδυθούν μέσα από αυτήν από κάποια κενά της.
Η συνολική εντύπωση είναι μιας κομψής λευκής δομής, που εξυμνεί το σχεδιασμό, το χαρακτήρα και το ήθος του παρακείμενου κτιρίου, επεκτείνοντας τη φορμαλιστική αρχιτεκτονική του σε έναν πιο διαγραμματικό χώρο, γεμάτο φως και κίνηση.

Πρόσφατα, η ολλανδική πόλη Tilburg απέκτησε το δικό της ενεργειακά αυτόνομο σταθμό λεωφορείων. Το αρχιτεκτονικό γραφείο cepezed, που είχε αναλάβει την ανακατασκευή του γειτνιάζοντα σιδηροδρομικού σταθμού και τη δημιουργία κτιρίου στάθμευσης δημόσιων ποδηλάτων, έδωσε νέα εικόνα στο σταθμό λεωφορείων. Το οπτικά ανάλαφρο στέγαστρο που σχεδίασαν οι cepezed, παράγει τη δική του ενέργεια, στοιχείο που ενσωματώνεται και στη χρηστική αισθητική του. Ως μέρος του ευρύτερου εκσυγχρονισμού του συγκοινωνιακού κόμβου της περιοχής, η εγκατάσταση του νέου σταθμού λεωφορείων χωροθετείται στη δυτική πλευρά του σιδηροδρομικού σταθμού, κοντά στη θέση που κατείχε ο πρώην σταθμός λεωφορείων. Η κατασκευή του παρέχει μια φιλόξενη ζώνη για τους ταξιδιώτες που μετεπιβιβάζονται από τους ολλανδικούς σιδηροδρόμους στα περιφερειακά λεωφορεία του Tilburg, οργανώνοντας μια ομαλή ροή στην κίνηση.
Η ιδέα της μινιμαλιστικής περιμετρικής δομής
Η βασική διάταξη οργανώνεται από μια σειρά λεπτών ορθογωνικών στηλών, που προσδίδουν έναν αέρα ευρυχωρίας. Τα δομικά αυτά στοιχεία στηρίζουν μια περιμετρική δομή μήκους άνω των 160 μέτρων, με ανοικτό χώρο στο κέντρο. Ο συνδυασμός της ημιδιαφανούς επιφάνειας και του ανοιχτού τμήματος, που εκτείνεται κατά μήκος, ενισχύει την αίσθηση της ελαφρότητας αλλά και την εντύπωση των ταξιδιωτών ότι βρίσκονται έξω στην ύπαιθρο. Με τον τρόπο αυτό, το στέγαστρο μορφοποιεί μια αρθρωτη δομή, που οργανώνεται σε δύο τμήματα, με πλάτος που κυμαίνεται από 14 έως 30 μέτρα. Οι θέσεις για τα λεωφορεία διατάσσονται γύρω από την εξωτερική πλευρά: έξι θέσεις προορίζονται για επιβίβαση και μία θέση εξυπηρετεί την αποβίβαση. Η μινιμαλιστική αισθητική προσέγγιση του στεγάστρου, που έχει πρωτίστως λειτουργικό ρόλο, εναρμονίζεται με το αστικό τοπίο του Tilburg και υφολογικά συνυπάρχει με το σύγχρονο χαρακτήρα της οροφής του σιδηροδρομικού σταθμού, έργο της ίδιας ομάδας αρχιτεκτόνων. Χάρη στην αρθρωτή αυτή κατασκευή, που προσδίδει οπτική ελαφρότητα, το στέγαστρο φαίνεται σαν να ίπταται. Η συνολική δομή χωρίζεται σε τρία επιμέρους τμήματα. Στο κέντρο του κάθε τμήματος, υπάρχει χώρος φύτευσης που που περιβάλλεται από σημεία στάσης για τους ταξιδιώτες. Στο δυτικό άκρο της περιμετρικής δομής, διαμορφώνεται μια λειτουργική εγκατάσταση, που περιλαμβάνει εξυπηρέτηση του προσωπικού, πρόσβαση σε δημόσιες συγκοινωνίες και χώρο εμπορικής χρήσης.
Η καινοτομία του στεγάστρου
Το στέγαστρο είναι σχεδιασμένο ώστε να καλύπτει πλήρως το χώρο κίνησης των επιβατών αλλά και τα λεωφορεία. Με τον τρόπο αυτό, οι ταξιδιώτες παραμένουν προστατευμένοι από τις καιρικές συνθήκες κατά την επιβίβαση και την αποβίβαση. Η κατασκευή αποτελείται από χαλύβδινο σκελετό, στον οποίο προσαρμόζονται πολυμερή φύλλα ETFE. Οι πηγές τεχνητού φωτισμού βρίσκονται ενσωματωμένες πάνω από τα πολυμερή φύλλα. Έτσι, κατά τη διάρκεια της ημέρας, η ημιδιαφανής επιδερμίδα του στεγάστρου φιλτράρει το ηλιακό φως, ενώ τις νυχτερινές ώρες το μετατρέπει σε ένα μεγάλο φωτιστικό σώμα, ενισχύοντας σημαντικά το αίσθημα ασφάλειας των ταξιδιωτών. Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως στην εξωτερική πλευρά του συνθετικού πλαστικού φιλμ είναι εγκατεστημένα 250 τ.μ. ηλιακών συλλεκτών, με στόχο να παρέχουν επαρκή ενέργεια για όλες τις λειτουργίες του σταθμού. Κάτω από το έντονο φυσικό φως της ημέρας, οι συλλέκτες υποδηλώνουν την ύπαρξή τους, αφήνοντας ίχνη σκιάς και παρέχοντας παιχνίδια φωτός στην επιδερμίδα της μεμβράνης. Η ενέργεια που παράγουν είναι επαρκής για όλες τις λειτουργίες του σταθμού λεωφορείων: από το φωτισμό του στεγάστρου και των ψηφιακών πινακίδων πληροφοριών μέχρι τη λειτουργία του χώρου προσωπικού και και του σημείου εξυπηρέτησης των δημόσιων συγκοινωνιών.
Από την κατασκευή στην υλοποίηση
Οι πρωταρχικές προθέσεις του αρχιτεκτονικού γραφείου cepezed ως προς την αισθητική, την άνεση, τη λειτουργικότητα και τη χρήση των υλικών αποδόθηκαν μέσα από μια στοιχειώδη οργάνωση με έμφαση στη δομική καθαρότητα, μελετημένη σε επίπεδο λεπτομέρειας. Ενδεικτικό χαρακτηριστικό αποτελούν οι λεπτές χαλύβδινες κολώνες του στεγάστρου οι οποίες, εκτός από τη στήριξη που προσφέρουν, είναι πλήρως ενσωματωμένες στην τεχνική υποδομή της κατασκευής, καθώς συνδέονται με υδραυλικές και ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις. Ο χώρος εξυπηρέτησης προσωπικού ενισχύει τη συνολική στήριξη του στεγάστρου, όπως και η κεντρική φέρουσα δοκός, η οποία συμβάλλει επίσης και στην αποστράγγιση του νερού. Η σκουρόχρωμη βάση σκυροδέματος που απλώνεται περιμετρικά, αναλαμβάνει το ρόλο υπαίθριου καθιστικού, με ενσωματωμένη εγκατάσταση ηλεκτρικής θέρμανσης. Στο ίδιο πλαίσιο, οι ψηφιακές οθόνες πληροφοριών είναι αναρτημένες με τρόπο που να ενισχύει τη συνολική αίσθηση οπτικής ελαφρότητας. Οι αισθητήρες κίνησης, τοποθετημένοι ανά 14 μέτρα πίσω από την περιμετρική χαλύβδινη ταινία που διατρέχει το στέγαστρο, ελέγχουν την κυκλοφορία λεωφορείων και ανθρώπων, ώστε ο παρεχόμενος φωτισμός να είναι επαρκής και να διασφαλίζεται η απαιτούμενη χρήση ενέργειας. Ο νέος σταθμός λεωφορείων του Tilburg, πέρα από τη λειτουργικότητα, εκφράζει την πρόθεση των αρχιτεκτόνων να συνθέσουν ένα έργο ικανό να ανταποκριθεί σε μελλοντικές ανάγκες, όπως την ταχεία φόρτιση ηλεκτρικών λεωφορείων. Η πρόσβαση έχει σχεδιαστεί, ώστε να εξυπηρετεί αναπηρικά αμαξίδια, ενώ οι χειρολισθήρες φέρουν πληροφορίες προσαρμοσμένες στον κώδικα Braille. Το πολυμερές φύλλο ETFE του στεγάστρου είναι αυτοκαθαριζόμενο, ελαχιστοποιώντας τις ανάγκες συντήρησής του. Η λιτότητα που διέπει συνολικά το σχεδιασμό διευκολύνει και μειώνει σημαντικά το κόστος καθαρισμού. Στο έργο των cepezed, τα επιμέρους δομικά στοιχεία μελετώνται σε επίπεδο λεπτομέρειας, ώστε να εκπληρώνουν διαφορετικές λειτουργίες ταυτόχρονα, συνθέτοντας ένα αδιαίρετο σύνολο. Πρωταρχικό στόχο του ολλανδικού αρχιτεκτονικού γραφείου αποτέλεσε η συνύπαρξη αισθητικής και λειτουργικότητας, ποιότητας και ευκολίας χρήσης, με άλλα λόγια η διαχείριση της κατασκευαστικής πολυπλοκότητας πίσω από τη μορφολογική λιτότητα.