Κατασκευή στεγάστρου σε ενεργειακά αυτόνομο σταθμό λεωφορείων στην Ολλανδία

Πρόσφατα, η ολλανδική πόλη Tilburg απέκτησε το δικό της ενεργειακά αυτόνομο σταθμό λεωφορείων. Το αρχιτεκτονικό γραφείο cepezed, που είχε αναλάβει την ανακατασκευή του γειτνιάζοντα σιδηροδρομικού σταθμού και τη δημιουργία κτιρίου στάθμευσης δημόσιων ποδηλάτων, έδωσε νέα εικόνα στο σταθμό λεωφορείων. Το οπτικά ανάλαφρο στέγαστρο που σχεδίασαν οι cepezed, παράγει τη δική του ενέργεια, στοιχείο που ενσωματώνεται και στη χρηστική αισθητική του. Ως μέρος του ευρύτερου εκσυγχρονισμού του συγκοινωνιακού κόμβου της περιοχής, η εγκατάσταση του νέου σταθμού λεωφορείων χωροθετείται στη δυτική πλευρά του σιδηροδρομικού σταθμού, κοντά στη θέση που κατείχε ο πρώην σταθμός λεωφορείων. Η κατασκευή του παρέχει μια φιλόξενη ζώνη για τους ταξιδιώτες που μετεπιβιβάζονται από τους ολλανδικούς σιδηροδρόμους στα περιφερειακά λεωφορεία του Tilburg, οργανώνοντας μια ομαλή ροή στην κίνηση.
Η ιδέα της μινιμαλιστικής περιμετρικής δομής
Η βασική διάταξη οργανώνεται από μια σειρά λεπτών ορθογωνικών στηλών, που προσδίδουν έναν αέρα ευρυχωρίας. Τα δομικά αυτά στοιχεία στηρίζουν μια περιμετρική δομή μήκους άνω των 160 μέτρων, με ανοικτό χώρο στο κέντρο. Ο συνδυασμός της ημιδιαφανούς επιφάνειας και του ανοιχτού τμήματος, που εκτείνεται κατά μήκος, ενισχύει την αίσθηση της ελαφρότητας αλλά και την εντύπωση των ταξιδιωτών ότι βρίσκονται έξω στην ύπαιθρο. Με τον τρόπο αυτό, το στέγαστρο μορφοποιεί μια αρθρωτη δομή, που οργανώνεται σε δύο τμήματα, με πλάτος που κυμαίνεται από 14 έως 30 μέτρα. Οι θέσεις για τα λεωφορεία διατάσσονται γύρω από την εξωτερική πλευρά: έξι θέσεις προορίζονται για επιβίβαση και μία θέση εξυπηρετεί την αποβίβαση. Η μινιμαλιστική αισθητική προσέγγιση του στεγάστρου, που έχει πρωτίστως λειτουργικό ρόλο, εναρμονίζεται με το αστικό τοπίο του Tilburg και υφολογικά συνυπάρχει με το σύγχρονο χαρακτήρα της οροφής του σιδηροδρομικού σταθμού, έργο της ίδιας ομάδας αρχιτεκτόνων. Χάρη στην αρθρωτή αυτή κατασκευή, που προσδίδει οπτική ελαφρότητα, το στέγαστρο φαίνεται σαν να ίπταται. Η συνολική δομή χωρίζεται σε τρία επιμέρους τμήματα. Στο κέντρο του κάθε τμήματος, υπάρχει χώρος φύτευσης που που περιβάλλεται από σημεία στάσης για τους ταξιδιώτες. Στο δυτικό άκρο της περιμετρικής δομής, διαμορφώνεται μια λειτουργική εγκατάσταση, που περιλαμβάνει εξυπηρέτηση του προσωπικού, πρόσβαση σε δημόσιες συγκοινωνίες και χώρο εμπορικής χρήσης.
Η καινοτομία του στεγάστρου
Το στέγαστρο είναι σχεδιασμένο ώστε να καλύπτει πλήρως το χώρο κίνησης των επιβατών αλλά και τα λεωφορεία. Με τον τρόπο αυτό, οι ταξιδιώτες παραμένουν προστατευμένοι από τις καιρικές συνθήκες κατά την επιβίβαση και την αποβίβαση. Η κατασκευή αποτελείται από χαλύβδινο σκελετό, στον οποίο προσαρμόζονται πολυμερή φύλλα ETFE. Οι πηγές τεχνητού φωτισμού βρίσκονται ενσωματωμένες πάνω από τα πολυμερή φύλλα. Έτσι, κατά τη διάρκεια της ημέρας, η ημιδιαφανής επιδερμίδα του στεγάστρου φιλτράρει το ηλιακό φως, ενώ τις νυχτερινές ώρες το μετατρέπει σε ένα μεγάλο φωτιστικό σώμα, ενισχύοντας σημαντικά το αίσθημα ασφάλειας των ταξιδιωτών. Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως στην εξωτερική πλευρά του συνθετικού πλαστικού φιλμ είναι εγκατεστημένα 250 τ.μ. ηλιακών συλλεκτών, με στόχο να παρέχουν επαρκή ενέργεια για όλες τις λειτουργίες του σταθμού. Κάτω από το έντονο φυσικό φως της ημέρας, οι συλλέκτες υποδηλώνουν την ύπαρξή τους, αφήνοντας ίχνη σκιάς και παρέχοντας παιχνίδια φωτός στην επιδερμίδα της μεμβράνης. Η ενέργεια που παράγουν είναι επαρκής για όλες τις λειτουργίες του σταθμού λεωφορείων: από το φωτισμό του στεγάστρου και των ψηφιακών πινακίδων πληροφοριών μέχρι τη λειτουργία του χώρου προσωπικού και και του σημείου εξυπηρέτησης των δημόσιων συγκοινωνιών.
Από την κατασκευή στην υλοποίηση
Οι πρωταρχικές προθέσεις του αρχιτεκτονικού γραφείου cepezed ως προς την αισθητική, την άνεση, τη λειτουργικότητα και τη χρήση των υλικών αποδόθηκαν μέσα από μια στοιχειώδη οργάνωση με έμφαση στη δομική καθαρότητα, μελετημένη σε επίπεδο λεπτομέρειας. Ενδεικτικό χαρακτηριστικό αποτελούν οι λεπτές χαλύβδινες κολώνες του στεγάστρου οι οποίες, εκτός από τη στήριξη που προσφέρουν, είναι πλήρως ενσωματωμένες στην τεχνική υποδομή της κατασκευής, καθώς συνδέονται με υδραυλικές και ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις. Ο χώρος εξυπηρέτησης προσωπικού ενισχύει τη συνολική στήριξη του στεγάστρου, όπως και η κεντρική φέρουσα δοκός, η οποία συμβάλλει επίσης και στην αποστράγγιση του νερού. Η σκουρόχρωμη βάση σκυροδέματος που απλώνεται περιμετρικά, αναλαμβάνει το ρόλο υπαίθριου καθιστικού, με ενσωματωμένη εγκατάσταση ηλεκτρικής θέρμανσης. Στο ίδιο πλαίσιο, οι ψηφιακές οθόνες πληροφοριών είναι αναρτημένες με τρόπο που να ενισχύει τη συνολική αίσθηση οπτικής ελαφρότητας. Οι αισθητήρες κίνησης, τοποθετημένοι ανά 14 μέτρα πίσω από την περιμετρική χαλύβδινη ταινία που διατρέχει το στέγαστρο, ελέγχουν την κυκλοφορία λεωφορείων και ανθρώπων, ώστε ο παρεχόμενος φωτισμός να είναι επαρκής και να διασφαλίζεται η απαιτούμενη χρήση ενέργειας. Ο νέος σταθμός λεωφορείων του Tilburg, πέρα από τη λειτουργικότητα, εκφράζει την πρόθεση των αρχιτεκτόνων να συνθέσουν ένα έργο ικανό να ανταποκριθεί σε μελλοντικές ανάγκες, όπως την ταχεία φόρτιση ηλεκτρικών λεωφορείων. Η πρόσβαση έχει σχεδιαστεί, ώστε να εξυπηρετεί αναπηρικά αμαξίδια, ενώ οι χειρολισθήρες φέρουν πληροφορίες προσαρμοσμένες στον κώδικα Braille. Το πολυμερές φύλλο ETFE του στεγάστρου είναι αυτοκαθαριζόμενο, ελαχιστοποιώντας τις ανάγκες συντήρησής του. Η λιτότητα που διέπει συνολικά το σχεδιασμό διευκολύνει και μειώνει σημαντικά το κόστος καθαρισμού. Στο έργο των cepezed, τα επιμέρους δομικά στοιχεία μελετώνται σε επίπεδο λεπτομέρειας, ώστε να εκπληρώνουν διαφορετικές λειτουργίες ταυτόχρονα, συνθέτοντας ένα αδιαίρετο σύνολο. Πρωταρχικό στόχο του ολλανδικού αρχιτεκτονικού γραφείου αποτέλεσε η συνύπαρξη αισθητικής και λειτουργικότητας, ποιότητας και ευκολίας χρήσης, με άλλα λόγια η διαχείριση της κατασκευαστικής πολυπλοκότητας πίσω από τη μορφολογική λιτότητα.