Εμφανές σκυρόδεμα διαμορφώνει τις πλαϊνές όψεις μονοκατοικίας στην Βραζιλία. Ανάμεσά τους, μεγάλα ξύλινα κινητά καφασωτά πετάσματα δημιουργούν διάτρητες όψεις, για μεγαλύτερη ιδιωτικότητα, αερισμό και άνεση σε υψηλές θερμοκρασίες. Γενικότερα, η αισθητική της κατοικίας βασίζεται στα δύο αυτά υλικά.

Αρχιτεκτονική μελέτη: Marcos Bertoldi Arquitetos
Φωτογραφίες: Eduardo Macarios

Το μουσείο Biesbosch, έχει επανασχεδιαστεί με σκοπό την ελαχιστοποίηση της κατανάλωσης ενέργειας. Οι διαμορφώσεις εδάφους, που περικλείουν τη βορειοδυτική πλευρά, μαζί με την πράσινη στέγη λειτουργούν μονωτικά και ως ρυθμιστές θερμότητας. Επάνω από τον κεκλιμένο χαλύβδινο σκελετό της οροφής τοποθετήθηκαν θερμομονωτικά πετάσματα, στεγανοποίηση δύο στρώσεων πλαστομερούς ασφαλτικής μεμβράνης (ασφαλτόπανου), βάσης ατακτικού πολυπροπυλενίου (APP) και ανθεκτικής σε διεισδύσεις ριζικών συστημάτων, ειδικό υπόστρωμα και η τελική στιβάδα της βλάστησης, καλύπτοντας τη φυτεμένη στέγη. Ένα φράγμα υδρατμών για την παρεμπόδιση της διάχυσης των υδρατμών και την αποτροπή της συμπύκνωσής τους εφαρμόστηκε στο κάτω μέρος των πετασμάτων. Εσωτερικά η οροφή καλύφθηκε από σύστημα ψευδοροφής με μεταλλικό σκελετό και γυψοσανίδα πάχους 12,5 mm, ενώ στους χώρους με ανάγκες ακουστικής διόρθωσης και ηχοαπορρόφησης τοποθετήθηκε επιπλέον μόνωση πετροβάμβακα και ινοπλισμένη γυψοσανίδα με ακουστικό φίλτρο και επένδυση υαλοπιλήματος.

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ: STUDIO MARCO VERMEULEN
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: RONALD TILLEMAN

Οι όψεις, είτε διαφανείς είτε αδιαφανείς, αποτελούν τις κατακόρυφες διαχωριστικές επιφάνειες μεταξύ του εσωτερικού χώρου ενός κτιρίου και του εξωτερικού περιβάλλοντος, οι οποίες βάσει του σχεδιασμού τους, των κατασκευαστικών λεπτομερειών και των υλικών που εφαρμόζονται μπορούν να συνεισφέρουν στην ελαχιστοποίηση των ενεργειακών απαιτήσεων του κτιρίου και ταυτόχρονα να εξασφαλίσουν ένα ιδανικό εσωτερικό περιβάλλον, το οποίο ενισχύει την υγεία και την παραγωγικότητα των χρηστών του κτιρίου. 

Ο σχεδιασμός σύμμεικτων δομικών στοιχείων συνεπάγεται την επιλογή διατομών μικρότερου βάρους και διαστάσεων σε σύγκριση με αυτές που κατασκευάζονται αμιγώς από οπλισμένο σκυρόδεμα (Ο/Σ) ή μορφοχάλυβα.
Τα σύμμεικτα κτίρια υπερτερούν έναντι των απλών μεταλλικών, διότι με τη χρήση του σκυροδέματος μειώνεται το μέγεθος των μεταλλικών διατομών και το κόστος κατασκευής.

Το αρχιτεκτονικό γραφείο Zaha Hadid Architects σχεδίασε την πρώτη υποδομή ανεφοδιασμού υδρογόνου στον κόσμο για σκάφη αναψυχής. Οι σταθμοί πρόκειται να εγκατασταθούν σε 25 ιταλικές μαρίνες και λιμάνια ξεκινώντας τις εργασίες το καλοκαίρι του 2024, ενώ πρόκειται να επεκταθούν σε περισσότερες από 100 τοποθεσίες ανά τη Μεσόγειο τα επόμενα έξι χρόνια.
Σε μια προσπάθεια αποτελεσματικής απόκρισης στην ολοένα και αυξανόμενη ζήτηση για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οι σταθμοί βασίζονται σε τεχνολογίες που αναπτύχθηκαν από την εταιρεία NatPower H για την παροχή πράσινου υδρογόνου, το οποίο μετατρέπεται σε βιώσιμο καύσιμο. Αρκετές μαρίνες σε όλο τον κόσμο απαγορεύουν πλέον τη χρήση κινητήρων ντίζελ, προωθώντας μια ταχεία ενεργειακή μετάβαση στη βιομηχανία σκαφών. Η προτεινόμενη υποδομή στοχεύει στη δημιουργία ενός δικτύου ενεργειακών κόμβων, η οποία θα ενθαρρύνει την περαιτέρω ανάπτυξη σκαφών που κινούνται με υδρογόνο.
Οι ίδιοι οι σταθμοί προσπαθούν επίσης να τηρούν τις αρχές βιωσιμότητας. Πρόκειται να κατασκευαστούν χρησιμοποιώντας ένα αρθρωτό σύστημα, το οποίο μπορεί να προσαρμοστεί σε ποικίλες τοποθεσίες σε όλη τη Μεσόγειο, επιτρέποντας έτσι στις κατασκευές να ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένες τοπικές ανάγκες όπως το συνολικό μέγεθος, τα καθίσματα, η κυκλοφορία των πεζών και οι εγκαταστάσεις φόρτισης ποδηλάτων. Τα τμήματα κάθε ενότητας κατασκευάζονται χρησιμοποιώντας τεχνολογίες τρισδιάστατης εκτύπωσης, οι οποίες επιτρέπουν την κατασκευή ρευστών γεωμετριών εμπνευσμένων από τα μεσογειακά τοπία και τα θαλάσσια οικοσυστήματα.
Τα δομοστοιχεία που προκύπτουν, τα οποία είναι πλήρως ανακυκλώσιμα, θα συναρμολογηθούν σε ξηρή κατάσταση επί τόπου, ελαχιστοποιώντας τα κατασκευαστικά απόβλητα. Ο σχεδιασμός έχει αναπτυχθεί από τη συνεργασία της ZHA's Computation and Design Research Group (ZHA CODE) με το Block Research Group και το Incremental3D.
Σύμφωνα με την εταιρεία, οι προβλεπόμενοι 100 σταθμοί ανεφοδιασμού θα λειτουργήσουν μέχρι το 2030, παραδίδοντας έως και 3.650 τόνους πράσινου υδρογόνου ετησίως. Το γεγονός αυτό θα αποτρέψει περίπου 45.000 τόνους εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ετησίως από τα σκάφη αναψυχής της Μεσογείου.

Αρχιτεκτονική μελέτη: Zaha Hadid Architects
Σχεδιασμός: Zaha Hadid με Patrick Schumacher
Διεύθυνση έργου: Filippo Innocenti
Διάρκεια έργου: 2024 - 2030
Φωτορεαλιστικά: Tecma Solutions

Το κτίριο ανήκε στη μεγαλύτερη φάρμα κοτόπουλου στις Βαλεαρίδες Νήσους, από το 1960. Το 1997, ένας Γερμανός ζωγράφος το αγόρασε και το μετέτρεψε στο στούντιο. Σταδιακά, σε πρώτη φάση μετέτρεψε το παλιό πέτρινο κτίριο 300 ετών σε κατοικία Η δεύτερη φάση επικεντρώνεται στις τρεις μεγάλες αίθουσες, που κάποτε ήταν κοτέτσια, οι οποίες διαμορφώνονται σε στούντιο και γκαλερί. Εξωτερικά, τονίστηκε η σύνδεση του σπιτιού με το υπάρχον αίθριο, του οποίου ο καλυμμένος χώρος επεκτείνει φυσικά το σπίτι. Χρησιμοποιώντας ένα απλό ξύλινο πλέγμα, δημιουργήθηκε ένα μοτίβο σκίασης, που επαναλαμβάνεται σε όλο το σπίτι, προσθέτοντας μια μοντέρνα πινελιά.

Architects: beef architekti
Φωτογραφίες: Tomeu Canyellas

Με τα χρόνια, διάφορες επεμβάσεις και ανακαινίσεις παραμόρφωσαν αυτό το πανεπιστημιακό σύμπλεγμα κτιρίων στη Γάνδη. Παρά τη στιβαρή δομή τους, οι υπάρχοντες κύριοι όγκοι δεν ήταν συμβατοί με τις σύγχρονες απαιτήσεις άνεσης και αντικαταστάθηκαν από έναν νέο όγκο με ξύλινη δομή. Χτίζοντας με ξύλο, το αποτύπωμα άνθρακα του νέου κτιρίου μειώνεται σημαντικά. Σε συνεργασία με το Bureau Bouwtechniek, με βάση μια μελέτη δυναμικού φωτός και σκίασης, έγινε το σχέδιο της σκίασης της όψης. Αναπτύχθηκε μια ισορροπία μεταξύ της πρόσβασης στο φως της ημέρας, της σκίασης, της άμεσης εξωτερικής ορατότητας και των παραμέτρων συντήρησης για την επίτευξη των σωστών διαστάσεων των πτερυγίων και των διαστάσεων του πλέγματος της πρόσοψης. Οι κατακόρυφες ξύλινες περσίδες, με διαφορετικές κλίσεις, προστατεύουν από το άμεσο ηλιακό φως, ενώ τα λευκά λακαρισμένα οριζόντια πτερύγια αντανακλούν καλά το διάχυτο φως της ημέρας στα γραφεία. Οι ξύλινες περσίδες, που αποτελούνται από θερμικά επεξεργασμένες σανίδες πεύκου, όχι μόνο παρέχουν παθητική αντηλιακή προστασία στους χώρους των γραφείων, αλλά δίνουν στο κτίριο ρυθμό και αισθητική.

Αρχιτέκτονες: evr-Architecten
Φωτογραφίες: Stijn Bollaert

Στη σύγχρονη εποχή η ασφάλεια για το κόστος του χρήματος που διατίθεται για την ολοκλήρωση ενός έργου παρουσιάζει υψηλή μεταβλητότητα και απαιτούνται προσεκτικοί χειρισμοί, κατά τη διάρκεια της υλοποίησης του έργου, καθώς και οι διάφοροι απρόβλεπτοι ασφαλιστικοί κίνδυνοι καθιστούν επιτακτική την ανάγκη τήρησης των χρονικών δεσμεύσεων για την ολοκλήρωσή του και την έγκαιρη απόδοσή του στον δικαιούχο.
Οι παραπάνω λόγοι σε συνδυασμό με την αλματώδη εξέλιξη των τηλεπικοινωνιών, της επιστήμης της πληροφορικής και της τεχνολογίας των υλικών οδήγησαν πολλούς ερευνητές και εταιρείες, κάνοντας τη σωστή "ανάγνωση" των αναγκών της αγοράς, να παρουσιάσουν αρκετές σοβαρές προτάσεις που δίνουν λύσεις σε πλήθος προβλημάτων, τα οποία προκύπτουν κατά τη λειτουργία των εγκαταστάσεων των εργοταξίων, αλλά και στην αρτιότερη προστασία του συνολικού έργου.

Σε οικόπεδο εκτός οικισμού στην περιοχή του ακρωτηρίου Χανίων και σε προάστιο της πόλης, μας ζητήθηκε να σχεδιάσουμε, αδειοδοτήσουμε και κατασκευάσουμε μια πέτρινη κατοικία. Οι ανάγκες που κληθήκαμε να καλύψουμε ήταν η μόνιμη στέγαση ενός ζευγαριού και η περιστασιακή φιλοξενία των παιδιών τους, συγγενών και φίλων, με έμφαση στην πολυτέλεια, παρέχοντας όλες τις απαραίτητες ανέσεις που μπορεί να προσφέρει ένα σύγχρονο σπίτι.
Το οικόπεδο είναι γενικά επίπεδο με ένα αναβαθμό, ορθογώνιο, με την μεγάλη του πλευρά προσανατολισμένη στην θέα του νότου, η οποία είναι αμφιθεατρική προς τον κόλπο της Σούδας και τα Λευκά Όρη. Στο βόρειο όριο του οικοπέδου βρίσκεται τμήμα δάσους και δρόμος υψηλής κυκλοφορίας. Ανατολικά βρίσκεται δρόμος ήπιας κυκλοφορίας και δυτικά άλλη ιδιοκτησία με κτίριο μακριά από το όριο. Το οικόπεδο αυτό επιλέχθηκε από τους ιδιοκτήτες, σε συνεργασία με εμάς, αναλύοντας τις ανάγκες τους με brainstorming και προσχέδια, πριν έρθει στην κατοχή τους. Το κτίριο λοιπόν, τοποθετήθηκε σε άξονα παράλληλο με την μεγάλη πλευρά του οικοπέδου με σκοπό να έχουν όλοι οι χώροι θέα, διαμπερότητα και τον ιδανικό προσανατολισμό βορρά - νότου. Χαράχτηκαν σε αυτό τον άξονα οι απαιτούμενες λειτουργίες στην επιθυμητή σχέση μεταξύ τους και έπειτα πήραν την μορφή τεσσάρων όγκων διαφορετικού μεγέθους και σχήματος, που τοποθετήθηκαν ελαφρά μετατοπισμένοι σε σχέση με τον άξονα. Μεταξύ των όγκων αυτών, σχεδιάστηκαν κήποι και στοιχεία νερού ενώ δημιουργήθηκαν γυάλινοι διάδρομοι οι οποίοι χωρίζουν τους εξωτερικούς χώρους ενώνοντας ταυτόχρονα τους όγκους. Το κτίριο μένει εσωστρεφές στην βόρεια πλευρά του, όπου δημιουργήθηκαν μόνο βοηθητικά ανοίγματα τοποθετημένα πίσω από κήπους, με κάποια από αυτά να καλύπτονται από κλωστρά. Σε απόσταση από το κτίριο βρίσκεται ο δρόμος που οδηγεί στην είσοδο της κατοικίας. Μετά τον δρόμο δημιουργήθηκε ανάχωμα - πράσινος λόφος τον οποίο διαδέχεται το δασικό κομμάτι πριν τον κεντρικό δρόμο. Με αυτό τον τρόπο το κτίριο αποκρύπτεται από τον δρόμο, καθώς περιορίζεται και ο θόρυβος, λύνοντας το μεγάλο πρόβλημα του οικοπέδου, το ότι γειτνιάζει με κεντρικό οδικό άξονα υψηλής κυκλοφορίας. Στην νότια πλευρά, γίνεται η εκτόνωση όλων των χώρων σε αίθρια με διαφορετική ιδιωτικότητα και χρήσεις.
Ο πρώτος όγκος από τα ανατολικά, αποτελεί μία αυτοτελή κατοικία δύο επιπέδων με διπλό ύψος, με χώρους διημέρευσης στο ισόγειο μαζί με ένα υπνοδωμάτιο και ένα μπάνιο και στον όροφο ένα δεύτερο υπνοδωμάτιο με δεύτερο μπάνιο. Η κατοικία έχει τη λειτουργία αυτόνομου ξενώνα για το προσωπικό υπηρεσίας / ασφαλείας των χρηστών, βρίσκεται υψομετρικά ένα επίπεδο κάτω από την κύρια κατοικία και δεν συνδέεται εσωτερικά με αυτήν. Έχει δικό της χώρο στάθμευσης και δική της αυλή που συνδέεται με τις αυλές του κυρίως κτιρίου μέσω πέτρινης σκάλας. Ο σχεδιασμός του εν λόγω όγκου, αποκόπτει την οπτική προς τα δυτικά, εντείνοντας την ιδιωτικότητα των χρηστών του αλλά και των χρηστών της κύριας κατοικίας.
Ο δεύτερος όγκος φιλοξενεί τρία μεγάλα υπνοδωμάτια με μπάνιο, ένα wc και laundry room. Βρίσκεται υψομετρικά ένα επίπεδο πάνω από τον πρώτο όγκο και σε απόσταση από αυτόν. Αυτό δημιουργεί μία μεγάλη ιδιωτική αυλή με jacuzzi στα ανατολικά, με αποκλειστική χρήση από το ένα υπνοδωμάτιο. Τα άλλα δύο υπνοδωμάτια με τα μπάνια τους, εκτονώνονται νότια ενώ βόρεια του όγκου έχουν τοποθετηθεί οι βοηθητικοί χώροι.
Μεταξύ του δεύτερου και του τρίτου όγκου, βρίσκεται μία αβαθής λίμνη όπου από πάνω της περνάει ο διάδρομος που ενώνει τους όγκους. Η λίμνη αυτή είναι σχεδιαστική συνέχεια της πισίνας στο νότιο τμήμα της, ενώ η υπόλοιπη έχει γυάλινο πάτο, επιτρέποντας στο φως να μπαίνει στο υπόγειο από κάτω της, δημιουργώντας ένα οπτικό εφέ με την βοήθεια του νερού. Δίπλα στην λίμνη βρίσκεται ένα μεγάλο χτιστό καθιστικό με εξωτερικό τζάκι.
Ο τρίτος όγκος είναι διώροφος και φιλοξενεί τους χώρους διημέρευσης της κατοικίας. Στο ισόγειο έχουμε καθιστικό, τραπεζαρία, κουζίνα, την είσοδο της κατοικίας και το κλιμακοστάσιο που οδηγεί στην σοφίτα, όπου έχουμε δεύτερο καθιστικό και γραφείο. Από την σοφίτα γίνεται η πρόσβαση στο δυτικό δώμα όπου έχουμε φωτοβολταϊκά και άλλο μηχανολογικό εξοπλισμό και στο φυτεμένο δώμα ανατολικά, πάνω από τον δεύτερο όγκο των υπνοδωματίων, όπου έχουμε ένα minimal εξωτερικό καθιστικό.
Μεταξύ τρίτου και τέταρτου και τελευταίου όγκου, έχουμε έναν κήπο τον οποίο διαπερνά ο ένας γυάλινος διάδρομος που εσωκλείει και το κλιμακοστάσιο που οδηγεί στο υπόγειο. Ο κήπος αυτός εφάπτεται με την πισίνα, δημιουργώντας ένα όριο ιδιωτικότητας μεταξύ των αύλειων χώρων του κοινόχρηστου τρίτου όγκου και των αύλειων χώρων του τέταρτου όγκου όπου βρίσκεται το master bedroom. Η πισίνα είναι 25 μέτρων και εκτείνεται μπροστά από την τραπεζαρία και το καθιστικό μέχρι και το master bedroom. Από όλα τα νότια αίθρια υπάρχει πρόσβαση σε υποβαθμισμένο διάδρομο από πέτρινες πλάκες, που οδηγεί σε χώρο BBQ-τραπεζαρίας-καθιστικού στα νοτιοδυτικά του οικοπέδου, στο γήπεδο τένις στα νοτιοανατολικά και στους διαφορετικούς κήπους που φύονται διάφορα δέντρα και φυτά της Κρήτης.
Στον τέταρτο όγκο του κτιρίου βρίσκεται το master bedroom, με το κρεβάτι να κοιτάει προς το νότο και walk in wardrobe πίσω του, ένα ανοιχτό χώρο με νιπτήρες και μπανιέρα, ένα steam room με γυάλινους τοίχους και τουαλέτα. Νότια, μεταξύ πισίνας και κτιρίου, βρίσκεται ένα αίθριο με πρόσβαση μόνο από το υπνοδωμάτιο και δυτικά υπάρχει ένα δεύτερο αίθριο αποκλειστικής χρήσης με jacuzzi.
Στους υπόγειους χώρους της κατοικίας, ακριβώς κάτω από τους χώρους διημέρευσης, βρίσκεται γυμναστήριο, το κυρίως laundry room, αποθηκευτικοί χώροι, sauna, λουτρά και ειδικά διαμορφωμένος χώρος για μασάζ. Κάτω από τον όγκο των υπνοδωματίων, βρίσκεται cinema room, μικρή κουζίνα, μπάνιο, playroom με μπιλιάρδο και bar καθώς και χώροι στάθμευσης με αποθήκη.
Το κτίριο αποτελείται από πέτρινα τοιχία και πλάκες οροφής. Οι διαφορετική τοποθέτηση, υλικό και θέση των τοιχίων δημιουργούν εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους διαφορετικής κλίμακας ιδιωτικότητας, που στεγάζονται από πλάκες με διαφορετική κλίση σε έναν και δύο ορόφους. Τα υλικά που συνδυάστηκαν εξωτερικά, είναι η πέτρα της περιοχής, φυσικό κονίαμα σε τεχνοτροπία ρευστής γης πάνω στην θερμοπρόσοψη και κρυφά κουφώματα αλουμινίου που εκθέτουν στο χώρο μόνο τα κρύσταλλα υψηλής τεχνολογίας.
Εσωτερικά επιλέχθηκε στα πατώματα μάρμαρο και ξύλο, όπως και εξωτερικά αλλά και στα μπάνια. Στους τοίχους, όπου δεν είναι εμφανής η πέτρα γίνεται χρήση έγχρωμου κονιάματος γήινων αποχρώσεων σε συνδυασμό με την σταθερή επίπλωση με ξυλεία από φυσικό δρυς.
Ο προσανατολισμός, η διαμπερότητα, η τρόπος τοποθέτησης και οι διαστάσεις θερμομόνωσης καθώς και η τεχνολογία του κτιρίου, το καθιστούν ενεργειακά στην υψηλότερη κλίμακα Α++, βιοκλιματικό και εν μέρη παθητικό. Είναι ενεργειακά αυτόνομο με φωτοβολταϊκά panel, έχει ενδοδαπέδια θέρμανση - δροσισμό που συνδυάζεται με fan coils και διάφορους αυτοματισμούς.
Με την επιλογή των φυσικών υλικών της περιοχής και τη διάσπαση του κτιρίου σε τέσσερις ξεχωριστούς όγκους, τοποθετημένους προσεκτικά στον φυσικό αναβαθμό, αυτό το μεγάλο κτίριο μήκους σχεδόν 80 μέτρων καταφέρνει να ενσωματωθεί στο τοπίο και να μην ξενίζει με το μέγεθός του. Σε αυτό βοηθούν και η κήποι με τη λίμνη που το διαπερνούν και εισάγοντας τα στοιχεία του νερού και της γης μέσα στο σπίτι. Ταυτόχρονα, ο χρήστης ζει στο σπίτι βιώνοντας ένα ασαφές όριο μεταξύ της κατοικίας και του Κρητικού τοπίου, χωρίς να παραβιάζεται ούτε στο ελάχιστο η ιδιωτικότητα που οφείλει να έχει ο κάθε χώρος, ενώ ταυτόχρονα απολαμβάνει την θέα της θάλασσα και του μεγαλύτερου φυσικού λιμανιού της Μεσογείου με φόντο των ενίοτε κατάλευκο Ψηλορείτη και την οροσειρά των Λευκών Ορέων. Το μέγεθος της κατοικίας, η χωροταξία της και οι λειτουργίες που ενσωματώνει, συνδυασμένα με την αίσθηση ελευθερίας και χαλάρωσης που προσφέρει, σε παρακινούν να βιώσεις την εμπειρία της σαν ένα όνειρο από το οποίο δεν θέλεις να ξυπνήσεις.

H Corymbia είναι μια παραθαλάσσια κατοικία για τα σαββατοκύριακα, εμπνευσμένη από τις παράκτιες κατοικίες σε όλη την Αυστραλία. Μια αυλή με γρασίδι με βόρειο προσανατολισμό είναι η καρδιά της κατοικίας και πλαισιώνεται από δύο πτέρυγες. Μεγάλα ξύλινα πετάσματα στην πρόσοψη, αναδιπλώνονται, δημιουργώντας μια δεύτερη όψη, αλλά και προσφέροντας σκίαση και προστασία από τις εξωτερικές καιρικές συνθήκες.

Αρχιτεκτονική: Tim Ditchfield Architects
Φωτογραφος: Scott Burrows