Οι επιφάνειες καθρέφτη χρησιμοποιούνται για να αντανακλούν το φυσικό φως και να δημιουργούν την ψευδαίσθηση μεγαλύτερων χώρων σ’ αυτό το μικρό διαμέρισμα στην καρδιά του Τελ Αβίβ.
Οι τοίχοι και ένας κρυφός αποθηκευτικός χώρος, που καλύπτονται με καθρέφτες δημιουργούν μια έκπληξη και ένα μοναδικό παιχνίδι αντανακλάσεων και αποπροσανατολισμού στον χώρο.
Φωτογραφίες: Itay Benit

Αυτό το γραφείο στο Ανόι του Βιετνάμ περιορίζει τη χρήση σκληρών τοίχων και δίνει προτεραιότητα στην εφαρμογή ελαφρών διαχωριστικών, που διευκολύνουν την οπτική επικοινωνία και καθιστούν τον χώρο ευέλικτο.
Οι πτυσσόμενες πόρτες είναι κατασκευασμένες από μπαμπού, αντλώντας έμπνευση από την τοπική παράδοση και μπορούν να απομονώσουν τον χώρο του εργαστηρίου ή να ανοίξουν πλήρως και να τον ενοποιήσουν με τον κύριο χώρο.
Φωτογραφίες: Hoang Le

Έχοντας μια σαφή φιλοσοφία για την αρχιτεκτονική και τις αρχές σχεδιασμού του κτιρίου, η κατοικία εστιάζει το ενδιαφέρον στη λειτουργικότητα και στην αίσθηση άνεσης των χώρων, εσωτερικών και εξωτερικών. Στον υπαίθριο χώρο αναπτύσσονται η πισίνα, ο χώρος της ψησταριάς και η μεγάλη στεγασμένη βεράντα. Όλες οι υπαίθριες κατασκευές, σχεδιάστηκαν από τους αρχιτέκτονες αποκλειστικά ως κομμάτι μιας ενιαίας αρχιτεκτονικής σύνθεσης. Ο χώρος της ψησταριάς αναπτύσσεται σε δύο επίπεδα: σ' αυτό της βεράντας και σε εκείνο του κήπου και διαθέτει τον απαραίτητο εξοπλισμό για την ανεξάρτητη λειτουργία της. Ο πάγκος της διαμορφώνεται ως μία μαύρη, επιμήκης σχισμή σε έναν πέτρινο όγκο, στην οποία ο πάγκος εργασίας κατασκευάστηκε από γρανίτη και τα ερμάρια από μαύρα μεταλλικά φύλλα. Επάνω από το τμήμα που αναπτύσσεται στον κήπο τοποθετήθηκε πέργκολα με μεταλλικό σκελετό και ξύλινες περσίδες, η οποία στηρίζεται σε στοιχεία σκυροδέματος του όγκου της κουζίνας.
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ: EKKY STUDIO ARCHITECTS / ΕΛΙΝΑ ΚΡΗΤΙΚΟΥ, KENZO YAMASHITA
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: CREATIVE PHOTO ROOM

ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΗ ΧΡΗΣΗ, ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΜΕΓΙΣΤΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ
Οι ανελκυστήρες από την αρχή της ανάπτυξής τους μέχρι και σήμερα έχουν γνωρίσει μεγάλη εξέλιξη. Αυτή η εξέλιξη είναι ιδιαίτερα σημαντική τις τελευταίες δεκαετίες, καθώς μέχρι και τη δεκαετία του 1990 οι εξελίξεις στο ηλεκτρομηχανολογικό τμήμα των ανελκυστήρων δεν ήταν αλματώδεις. Η χρήση κινητήρων συνεχούς ρεύματος λόγω των δυνατοτήτων ευκολότερου –αν και περιορισμένου– ελέγχου που παρέχουν, και η μηδενική πρόνοια για την ενεργειακή απόδοση του συστήματος ήταν ο κανόνας. Επιπροσθέτως, για τη λειτουργία των ανελκυστήρων υπήρχε η απαίτηση για δέσμευση χώρων μηχανοστασίου, που φιλοξενούσαν τους κινητήρες, τις υδραυλικές αντλίες, τις τροχαλίες με τα ογκώδη συρματόσχοινα κτλ. Από τη δεκαετία του 1990 οι εξελίξεις είναι σημαντικές, καθώς με τη μείωση των διαστάσεων των κινητήρων (κυρίως λόγω της υιοθέτησης των σύγχρονων κινητήρων μόνιμου μαγνήτη) κατέστη δυνατή η κατασκευή μηχανικών ανελκυστήρων χωρίς μειωτήρα και μηχανοστάσιο (machine - room – less elevators-MRL).

Κάθε χρόνο πραγματοποιούνται αρκετές προσωρινές εκθέσεις, που σχετίζονται με την αρχιτεκτονική και την τέχνη. Συνήθως, ο κύκλος ζωής των προσωρινών κατασκευών ξεκινά από την αρχική ιδέα και ολοκληρώνεται με την κατεδάφισή τους, με τόνους απορριμμάτων να παράγονται ετησίως. Το πρόγραμμα "MePart", που αναπτύχθηκε από την εταιρεία "Heritage Asset Management S.B.R.L", επικεντρώθηκε σε ένα συγκεκριμένο τμήμα του κατασκευαστικού κλάδου, τις προσωρινές εγκαταστάσεις, έχοντας ως στόχο την προώθηση της μετάβασης στην κυκλική οικονομία σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος γίνεται δημιουργική επαναχρησιμοποίηση (upcycling) των απορριμμάτων από τις εγκαταστάσεις των εκθέσεων, τα οποία και εντάσσονται σε προγράμματα αστικής ανάπλασης, που στοχεύουν στη βελτίωση της ποιότητας του δημόσιου χώρου. Το 2021 ολοκληρώθηκε το πιλοτικό έργο του προγράμματος "MePart", το οποίο αφορά στην ανακύκλωση μέρους εγκατάστασης του τετραμερούς έργου "The port and the fall of Icarus" για το ολλανδικό περίπτερο της Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής 2018. Όλη η εγκατάσταση είναι κατασκευασμένη από σκουριασμένα μεταλλικά φύλλα. Μετά το τέλος της Μπιενάλε η εγκατάσταση, που προοριζόταν αρχικά για τη χωματερή, ανακτήθηκε, αποσυναρμολογήθηκε και επανασχεδιάστηκε ως υπαίθριο μουσείο, με το τελικό έργο "Upcycling Pavilion Icarus Open Air Museum" να σχεδιάζεται από το αρχιτεκτονικό γραφείο Barman Architects, με επικεφαλής τους Roberta Bartolone, Giulio Mangano. Αν και πειραματική, η περίπτωση του ολλανδικού περιπτέρου αποδεικνύει πως είναι δυνατόν να αναπτυχθούν νέα εργαλεία μέσω παρόμοιων προγραμμάτων στον τομέα του σχεδιασμού υπέρ του πειραματισμού, έτσι ώστε να συνδυάζεται αρμονικά πολιτιστική παραγωγή και προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης.
Αρχιτεκτονική μελέτη: Barman Architects, Φωτογραφίες: Fabio Purgino.

Η απόφαση του υφυπουργού περιβάλλοντος και ενέργειας, που δημοσιεύτηκε στο Φ.Ε.Κ. 4185 Β/2022 προσδιορίζει τα κριτήρια, βάσει των οποίων χαρακτηρίζονται τα κτίρια ως "ειδικής αρχιτεκτονικής σχεδίασης", λόγω της ευρύτερης κοινωνικής, πολεοδομικής, αρχιτεκτονικής, τεχνικής, συμβολικής και περιβαλλοντικής τους σημασίας, εφόσον και η λειτουργία τους, η θέση ή άλλα χαρακτηριστικά τους έχουν ιδιαίτερη επίδραση στο ευρύτερο δομημένο ή φυσικό περιβάλλον. Απαιτούνται να συντρέχουν τα παρακάτω κριτήρια:
• Το κτίριο ή το συγκρότημα κτιρίων να έχει ειδικές κατασκευαστικές απαιτήσεις, οι οποίες προκύπτουν από τη χρήση του και από το ότι απευθύνεται σε μεγάλο πληθυσμό, όπως αμφιθέατρα, πολιτιστικά κέντρα, βιβλιοθήκες κτλ.
• Το κτίριο ή συγκρότημα κτιρίων να έχει ειδικές αρχιτεκτονικές προδιαγραφές και να αποτελεί δείγμα αρχιτεκτονικής σχεδίασης από εγνωσμένου κύρους επώνυμους δημιουργούς, οι οποίοι κατέχουν βραβεία αρχιτεκτονικής ή έχουν διακριθεί σε διεθνείς αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς. Σ' αυτήν την περίπτωση, πρέπει να πληρούνται και τα ακόλουθα κριτήρια:
- Να διαθέτει αξιόλογα μορφολογικά, ογκοπλαστικά ή/και αρχιτεκτονικά στοιχεία, αισθητική και σχεδιαστική ποιότητα και αρμονία, που να είναι επαρκή για την ανάδειξή του σε σημείο αναφοράς για την ευρύτερη περιοχή και για τη συμβολή του στη διαχρονική αστική και αρχιτεκτονική κληρονομιά.
- Να κατασκευάζεται και να λειτουργεί σύμφωνα με τις αρχές βιοκλιματικού σχεδιασμού και ενεργειακής απόδοσης και να διαθέτει διεθνή πιστοποίηση βιώσιμης ανάπτυξης.

Η κατοικία είναι κτισμένη σε ένα υφιστάμενο ερειπωμένο κτίριο ενός προσφυγικού συνοικισμού στην Λευκωσία. Είναι ενσωματωμένη ανάμεσα σε δύο υφιστάμενες μεσοτοιχίες σε ένα ιδιαίτερα μικρό τεμάχιο με συνολικό εμβαδόν 189 m2 που αναπτύσσεται στον άξονα ανατολής και δύσης. Οι συνοικισμοί δημιουργήθηκαν για την προσωρινή στέγαση των Ελληνοκύπριων που εγκατέλειψαν τα σπίτια τους εξαιτίας της τουρκικής εισβολής. Σήμερα, αυτές οι περιοχές φέρουν στην υφή τους τα σημάδια της φθοράς και της εγκατάλειψης ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις μοιάζουν με αστικές ρωγμές που διακόπτουν τον ιστό της πόλης. Οι ισχύοντες περιοριστικοί οικοδομικοί κανονισμοί που αφορούν στη δόμηση και στα γειτνιάζοντα σύνορα σκιαγραφούν ένα πλαίσιο που αναδύει ερωτήματα σχετικά με την αναπροσαρμογή των οικισμών αυτών στα σύγχρονα ζητήματα οικιστικής διαβίωσης. Πως μπορεί ο ανασχεδιασμός μιας μόνιμης κατοικίας σε έναν άλλοτε ‘προσωρινό’ οικισμό να προτείνει νέα πρότυπα διαβίωσης;
Η νέα κατοικία πρόκειται να ικανοποιήσει τις στεγαστικές ανάγκες μιας νεαρής τετραμελούς οικογένειας. O ιδιοκτήτης κληρονόμησε το συγκεκριμένο τεμάχιο από τον παππού του. O προϋπολογισμός ήταν εξαρχής πολύ περιορισμένος. Βασικό συνθετικό στοιχείο της αρχιτεκτονικής πρότασης αποτελεί η αναζήτηση της έννοιας του ορίου και του ενδιάμεσου χώρου. Αυτό που προτείνεται είναι ένα κατακόρυφο όριο, ένα ‘παραβάν’ όπως το αποκαλούμε, ύψους 6.3 μέτρα το οποίο ορθώνεται σε απόσταση 1.3 μέτρα μπροστά από το υφιστάμενο σύμπλεγμα κατοικιών. Πρόκειται για ένα τείχος από εμφανές οπλισμένο σκυρόδεμα, λαξευμένο με οπές στην επιδερμίδα του οι οποίες συμπληρώνονται με έτοιμες μεταλλικές σχαροειδείς επιφάνειες. Τα κενά και τα πλήρη του παραβάν ελέγχουν τη διέλευση του φωτός και του αέρα στο εσωτερικό της κατοικίας, δημιουργούν διαβαθμίσεις ιδιωτικότητας, σκιάσεις και προσφέρουν ποικιλία οπτικών φυγών. Αναπτύσσεται έτσι ένας ανοικτός διάλογος ανάμεσα στην κατοικία και το υφιστάμενο αστικό τοπίο που προσφέρει πλούσιες και απροσδόκητες χωρικές αλλά και οπτικές καταστάσεις: Άλλοτε καδράρει και αναδεικνύει στιγμές από την ιδιαίτερη καθημερινότητα του προσφυγικού οικισμού, υπογραμμίζει την ανάγκη για εσωστρέφεια και άλλοτε προβάλλει σχεδόν σκηνογραφικά στιγμιότυπα από τη συλλογική και ατομική ζωή των μελών της οικογένειας.
Ανάμεσα στην κατοικία και το παραβάν σχηματίζονται μικροί ημι-υπαίθριοι χώροι και εξώστες στους οποίους εκτονώνονται χώροι της κατοικίας. Εσωτερικά οι προτεινόμενοι χώροι οργανώνονται σε άμεση σχέση με το παραβάν και έναν βασικό αίθριο χώρο που εισχωρεί από την πίσω όψη για να καταλήξει στην καρδιά της κατοικίας. Στο κέντρο του κτιρίου αφαιρείται κτιριακή μάζα από τον όγκο του αίθριου διατρυπώντας κατακόρυφα τον φέροντα οργανισμό του κτιρίου. Μέσα από την παρεμβολή του κενού επιτυγχάνεται η οπτική επικοινωνία μεταξύ των ορόφων, η έλευση άπλετου φυσικού φωτισμού αλλά και το πλαισίωμα του ουρανού. Επιτυγχάνεται ακόμα, η βέλτιστη βιοκλιματική λειτουργία της κατοικίας ενεργοποιώντας το φαινόμενο της καμινάδας που επιτρέπει το δροσισμό των χώρων με τον διαμπερή αερισμό.
Στο κέντρο του διάκενου χώρου έχει φυτευτεί ένα μαστιχόδεντρο το οποίο πλαισιώνεται από κυκλική καθιστική επιφάνεια για να μετουσιωθεί σε έναν κεντρικό τόπο συνάθροισης, ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας. Όπως και στους υπόλοιπους ημι-υπαίθριους χώρους έτσι και εδώ το κενό συμπληρώνεται με μεταλλικές επιφάνειες που επιτρέπουν την αναρρίχηση φυσικής βλάστησης ενισχύοντας τη δημιουργία μικροκλίματος. Κυπριακά φυτά όπως το γιασεμί, το αγιόκλημα και η πανδωρέα, διατηρήθηκαν ή μεταφυτεύθηκαν σε όλους τους αίθριους χώρους της κατοικίας. Έτσι η φύση εισχωρεί στο εσωτερικό της κατοικίας, αναρριχάται στην επιδερμίδα της, σε μια καθημερινότητα που αγκαλιάζει τον κήπο και προσανατολίζει όλες τις δραστηριότητες της προς αυτόν.

Οι Krama Architects ιδρύθηκαν από τους αρχιτέκτονες Μπαλαφούτη Θάνο και Ξυπολιά Έλενα το 2014. Παράλληλα με το αρχιτεκτονικό τους έργο, ασχολούνται με μελέτες φωτισμού, γραφιστικές υπηρεσίες, καθώς επίσης με το σχεδιασμό και κατασκευή επίπλων και αντικειμένων. Ανεξαρτήτου κλίμακας του κάθε έργου, στόχος τους είναι η ολιστική προσέγγιση για την υλοποίηση της βέλτιστης σύνθεσης, δια μέσου ενός κυρίαρχου concept. Μία απλή λέξη, μία εικόνα ή μία σκέψη αρκεί για να δημιουργήσει ένα σενάριο για το σχεδιασμό τους. Απέσπασαν τρία βραβεία στο διεθνή διαγωνισμό A' Design Award & Competition, στο Κόμο της Ιταλίας, (2 Silver & 1 Bronze Award) για το σχεδιασμό επίπλων της σειράς “The verga project” που δημιούργησαν.

Κυρίαρχη αρχή σχεδιασμού του έργου ήταν ο επιμερισμός της κατοικίας σε δύο διακριτές μονάδες, που η μεταξύ τους σύνδεση δημιουργεί εσοχές και προεξοχές για την καλύτερη δυνατή εκμετάλλευση του φυσικού φωτισμού. Το χαρακτηριστικό γνώρισμα του ηλιοτροπίου να στρέφει το άνθος του προς τον ήλιο, αποτέλεσε το έναυσμα για την αρχιτεκτονική αυτή προσέγγιση. Το ηλιοτρόπιο είναι ο κάτοικος, ο οποίος συνδιαλέγεται έμμεσα με το φως κατά την περιήγησή του μέσα στο κτήριο, απορροφώντας την απαιτούμενη ενέργεια σύμφωνα με τις καθημερινές του ανάγκες στον εκάστοτε χώρο.
Οι άξονες σχεδιασμού των δημόσιων χώρων εναρμονίστηκαν με τον προσανατολισμό και την ορθοκανονικότητα του οικοπέδου, ενώ οι χώροι διημέρευσης στράφηκαν προς την ανατολή. Οι όψεις χαρακτηρίζονται από μια σύνθεση κυβικών όγκων, η αισθητική ενοποίηση των οποίων επιτυγχάνεται με αρχιτεκτονικές προβολές υπό τη μορφή τριγώνων. Οι κατασκευές αυτές ακολουθούν τη συνολική απλότητα του κτιρίου και εξυπηρετούν ταυτόχρονα λειτουργικούς σκοπούς.
Η κατοικία δημιουργήθηκε για να καλύψει τις ανάγκες μιας πενταμελούς
οικογένειας και αναπτύσσεται κατά βάση σε μία ισόγεια επιφάνεια, διαφορετικών επιπέδων, που περιλαμβάνει όλες τις βασικές λειτουργίες. Η μονάδα που αποτελεί το δημόσιο χώρο φιλοξενεί το χώρο υποδοχής, το καθιστικό, την τραπεζαρία, την κουζίνα, ένα wc και έναν ανοιχτό αίθριο χώρο. Ως πυρήνας της κατοικίας, το αίθριο, ενισχύει την αίσθηση χώρου και φωτός δημιουργώντας μια δυναμική που ενοποιεί οπτικά τους δημόσιους χώρους δια μέσου της διαπερατότητάς του, ισορροπώντας το σύνολο της αρχιτεκτονικής σύνθεσης. Η μονάδα που οριοθετεί τον ιδιωτικό χώρο αποτελείται από δύο παιδικά υπνοδωμάτια με ένα λουτρό, καθώς και από το κύριο υπνοδωμάτιο στο οποίο εντάσσεται το βεστιάριο και ένα λουτρό.
Στον υπόγειο χώρο της κατοικίας φιλοξενούνται βοηθητικές χρήσεις, ένα play room και μία αυλή. Ένας ξενώνας σε συνδυασμό με έναν ανοιχτό χώρο βρίσκονται στον πρώτο όροφο και η κατακόρυφη σύνδεση του με το ισόγειο επιτυγχάνεται με την επανάχρηση μιας μεταλλική σκάλας, η οποία ενσωματώθηκε στο σχεδιασμό συμπληρώνοντας την ταυτότητα της κατοικίας.
Στο εσωτερικό του κτιρίου ξεχωρίζουν οι διακριτικοί σχεδιαστικοί χειρισμοί και η απλότητα των υλικών, με τις λευκές επιφάνειες να κυριαρχούν σε συνδυασμό με μεταλλικά στοιχεία σε μαύρη ματ απόχρωση. Τα ξύλινα στοιχεία είναι από ξύλο δρυ, προσδίδοντας μια ζεστή ατμόσφαιρα στους χώρους. Στο χώρο της τραπεζαρίας, δεσπόζει το βραβευμένο σε διεθνή διαγωνισμό, τραπέζι «konis», σχεδιασμένο από τους krama architects.
Η μελέτη του τεχνητού φωτισμού αναδεικνύει, δια μέσου της εναλλαγής των θερμών και ουδέτερων αποχρώσεων του λευκού χρώματος, τον εκάστοτε χώρο, επιτυγχάνοντας μια οπτική ομοιομορφία και τη λειτουργική συνέχεια μεταξύ των χρήσεων. Βασισμένη σε διεθνή πρότυπα, η εγκατάσταση του φωτισμού, συμβάλλει ουσιαστικά στο χαμηλό ενεργειακό αποτύπωμα.

Ενσωματώνοντας παραδοσιακές επιρροές σε ένα σύγχρονο μορφολογικό και κατασκευαστικό λεξιλόγιο, η κατοικία "Ζ Ηouse" στις Άλπεις επαναπροσδιορίζει τη σχέση της αρχιτεκτονικής με τη φύση.
Χωροθέτηση και λειτουργίες
Η κατοικία χωροθετείται σε έναν απόκρημνο λόφο με πανοραμική θέα. Κατά την ανηφορική πρόσβαση στο οικόπεδο, δίνεται η εντύπωση της πλήρους ενσωμάτωσης της κατοικίας στον περιβάλλοντα χώρο. Λόγω της έντονης κλίσης του οικοπέδου, η πρόσβαση στην κατοικία πραγματοποιείται μέσω συγκεκριμένης πορείας. Κατά την είσοδο στο κτίριο, ο χρήστης μεταφέρεται στο επίπεδο του ισογείου, το οποίο πλαισιώνεται από το περιβάλλον τοπίο.
Ο προσανατολισμός και το "καδράρισμα" της θέας είχε κυρίαρχο ρόλο στο σχεδιασμό. Η είσοδος και οι βοηθητικοί χώροι τοποθετούνται με δυτικό προσανατολισμό, ενώ ο κύριος χώρος διημέρευσης, με θέα στη συνεχόμενη κοιλάδα, ορίζεται προς τα ανατολικά. Το απαιτητικό λειτουργικό πρόγραμμα οργανώθηκε σε δύο παρατιθέμενους όγκους, με τμήματα σε διαφορετικά ύψη και σε ομαλή διάταξη ως προς τις ισοϋψείς του οικοπέδου.
Ο κύριος χώρος διημέρευσης χωροθετείται στο επίπεδο της εισόδου και διαμορφώνεται με ενιαίο χαρακτήρα. Οι υπόλοιπες λειτουργίες διαχωρίζονται, με το κύριο υπνοδωμάτιο να βρίσκεται στο διπλού ύψους επίπεδο του ορόφου. Τα υπόλοιπα υπνοδωμάτια, η σάουνα και ο χώρος ευεξίας διατάσσονται στο χαμηλότερο επίπεδο. Εξωτερικά, το κτίριο δίνει την εντύπωση ότι ολισθαίνει στο επικλινές έδαφος ως ένας ελαφρύς όγκος, χωρίς εξώστες ή άλλες προβολές στο τοπίο. Εσωτερικά, ο όγκος του κύριου χώρου προβάλλει μέσω μιας εντυπωσιακής στέγης από σκυρόδεμα, η οποία ακολουθεί την κλίση των δύο όγκων, σε διαφορετικά ύψη, δίνοντας την εντύπωση ότι "εισχωρεί" στο βουνό.
Τα υλικά και η στέγη
Τα υλικά, που χρησιμοποιήθηκαν, αντιπροσωπεύουν τις βασικές ιδέες του σχεδιασμού. Η κατασκευή πραγματοποιήθηκε με σκυρόδεμα, το οποίο είναι ορατό μόνο εσωτερικά. Το εμφανές μπετόν στα δάπεδα και στις οροφές, σε συνδυασμό με τα εκτεταμένα ανοίγματα των όψεων, προσδίδει μια οπτική αίσθηση αιώρησης. Οι εξωτερικές όψεις του κτιρίου ενσωματώνουν μια ξύλινη επιδερμίδα, χαρακτηριστικό κατασκευαστικό στοιχείο της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής των Άλπεων. Το ξύλινο περίβλημα, συνυφασμένο με το γεωργικό και τον κτηνοτροφικό χαρακτήρα τω κτισμάτων της περιοχής, χρησιμοποιείται ως απαραίτητο στοιχείο για τον έλεγχο της ηλιακής ακτινοβολίας και την εξοικονόμηση ενέργειας. Οι εξωτερικές κατακόρυφες περσίδες από ξύλο πεύκου, συνθέτουν μια "ελαφριά" περιμετρική κατασκευή, η οποία περιβάλλει το κτίριο και ρυθμίζει τη σχέση του κτιρίου με το φως και τη θέα. Οι παραλλαγές στη διάταξη των ξύλινων περσίδων, ως προς τις αποστάσεις και τον προσανατολισμό, δημιουργούν εναλλακτικές σχέσεις ανάμεσα στον εσωτερικό και εξωτερικό χώρο, μέσα από ενδιαφέρουσες φωτοσκιάσεις και εναλλαγή οπτικών ερεθισμάτων.