Σε ένα ακρωτήρι 6.000 m2 στην περιοχή της Σιθωνίας, σε έναν αρχαίο ελαιώνα, ξεπροβάλλει μια κατοικία διακοπών γεμάτη εμπειρίες και ατμόσφαιρες. Πρόκειται για ένα σπίτι διακοπών που μπορεί κανείς μέσα από τις οπτικές φυγές, τα κάδρα, την υλικότητα, τα χρώματα, τα αρώματα που συνθέτουν το δομημένο και αδόμητο τοπίο να εκτιμήσει την πραγματική ομορφιά της φύσης.
Η ιδέα της σύνθεσης γεννήθηκε με το πρώτο άγγιγμα του βραχώδους εδάφους και αναπτύχθηκε μέσα από τα χαρακτηριστικά του ίδιου του γηπέδου. Σε κάθε στάδιο της σύνθεσης μελετήθηκαν σε όλο τους το φάσμα τα φυσικά στοιχεία του τόπου, έτσι ώστε η θέση του κτιρίου, η μορφολογία των όγκων και η υλικότητά τους να επικοινωνήσουν δυναμικά με το τοπίο. Δεν αποτέλεσε ποτέ στόχο το κτίριο να χαθεί στο τοπίο, ούτε να επιβληθεί σε αυτό, αλλά να βρεθούν μαζί σε μια συνδιαλλαγή ποιοτήτων όπου το κτίριο θα υπάρχει στο περιβάλλον και θα μεταλλάσσεται διαρκώς, επιτρέποντας τα φυσικά στοιχεία να εισχωρήσουν μέσα του, να επέμβουν στις όψεις του, να αγκαλιάσουν τους χώρους του, να ολοκληρώσουν την ατμόσφαιρα της κάθε γωνιάς του με τέτοιον τρόπο, έτσι ώστε να γίνουν αντιληπτά από τον σημαντικότερο κριτή, το χρήστη.
Η κατοικία αποτελείται από δύο όγκους, έναν διώροφο κι έναν ισόγειο, που ακολουθούν τη μορφολογία του λόφου. Δύο καμπύλοι τοίχοι πλαισιώνουν την είσοδο του κτιρίου, εισάγοντας το χρήστη σε μια εσωτερική αυλή με μοναδική οπτική φυγή το σημείο δύσης του ήλιου κατά το θέρος. Στόχος ήταν, κατά την είσοδο του επισκέπτη στην κατοικία, να απομονωθούν όλες οι οπτικές του ορίζοντα και του θαλάσσιου μετώπου, ώστε να του αποδοθούν πλήρως κατά την είσοδό του στην κατοικία, όπου ένα υαλοπέτασμα μήκους 10 μέτρων καδράρει όλη τη θέα του Τορωναίου κόλπου. Έτσι, ο εσωτερικός χώρος μοιάζει να επεκτείνεται προς τα έξω καταλήγοντας σε μια πισίνα μήκους 22 μέτρων μετατρέποντας, οπτικά, τη θάλασσα σε στοιχείο της κατοικίας.
Στο ισόγειο του διώροφου όγκου, φιλοξενούνται όλες οι κοινόχρηστες λειτουργίες, ενώ χώροι spa και κι ένα cinema τοποθετούνται στο υπόγειο. Στον όροφο βρίσκεται ένα ευρύχωρο υπνοδωμάτιο, στο οποίο μεταφέρεται κανείς μέσω μιας μεταλλικής σκάλας, που μοιάζει να χάνεται πίσω από ένα γλυπτικό σύστημα κατακόρυφων και οριζόντιων επιφανειών. Δύο ακόμη υπνοδωμάτια βρίσκονται στον διπλανό ισόγειο όγκο, διατηρώντας την ιδιωτικότητά τους, ενώ στρέφονται προς το απέραντο του θαλάσσιου μετώπου.
Η κατοικία, σε κάθε της σημείο επικοινωνεί με έναν μεσογειακό κήπο, όπου τα άναρχα τοποθετημένα ελαιόδεντρα και η μορφή των φυτεύσεων μεταλλάσσουν διαρκώς τις όψεις των δομών.
Η όλη ιδέα της σύνθεσης καταλήγει στην επιδίωξη να διαμορφωθεί ένα πλέγμα εσωτερικών και εξωτερικών χώρων, που στο επίπεδο του εδάφους θα διατηρεί, μέσω της υλικότητας, το ύφος και τη σκληρότητα του βράχου, ενώ στο επίπεδο του ορόφου θα αφήνεται μέσω της διαφάνειας και των αντανακλάσεων να χαθεί στον ορίζοντα.
Ο σχεδιασμός της κατοικίας βασίζεται σε βιοκλιματικές αρχές. Ο προσανατολισμός των ανοιγμάτων σε κατεύθυνση βορρά - νότου και η διαμπερής τοποθέτησή τους επιτυγχάνει φυσικό δροσισμό. Επιπροσθέτως, στον υπαίθριο χώρο και σε επαφή με το κτίριο προς το νότο δημιουργούνται πολλαπλοί σκιασμένοι χώροι για την προστασία του κελύφους από το νοτιοδυτικό ήλιο. Σ’ αυτούς τους χώρους τοποθετούνται ανεμιστήρες για την κυκλοφορία του αέρα. Στους κύριους χώρους διαβίωσης τοποθετείται ενδοδαπέδια θέρμανση με αντλία θερμότητας, που επιτρέπει και τον τεχνητό δροσισμό τους ζεστούς μήνες. Η θερμοκρασία ελέγχεται από ηλεκτρονικό σύστημα αντιστάθμισης.
Στο κτίριο εφαρμόζεται εξωτερική θερμομόνωση, πάχους 10 cm, με οργανικό επίχρισμα, ενώ ανάμεσα στις δύο στρώσεις της τοιχοποιίας δημιουργείται διάκενο, που βελτιώνει επίσης τη θερμική συμπεριφορά του κελύφους. Ταυτοχρόνως γίνεται επιμελημένη αποφυγή θερμογεφυρών από το στάδιο της μελέτης.
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ: GEM ARCHITECTS
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΚΩΣΤΑΣ ΒΕΡΓΑΣ
Το έργο αφορά την ανακαίνιση χώρου γραφείου του Onassis Group στην Αθήνα. Βασική αρχή του σχεδιασμού ήταν η δημιουργία ενός εσωτερικού χώρου από ξύλο, ο οποίος βασίζεται σε αντιθέσεις οργανικών μορφών και καθαρών γραμμών.
Καλύπτοντας τις δύο προϋπάρχουσες, φέρουσες κολώνες από σκυρόδεμα, καθώς και τμήματα της οροφής, το κύριο στοιχείο της πρότασης είναι μία γλυπτική κατασκευή από κόντρα πλακέ σημύδας, η οποία αφορμάται μορφολογικά από την τοπογραφία του βυθού. Η ξύλινη αυτή μορφή ρέει και ξεδιπλώνεται μέσα στο χώρο του γραφείου, λειτουργώντας ως ενοποιητικό στοιχείο πάνω από το επίπεδο του ματιού. Αντιθέτως, τα έπιπλα σχεδιάστηκαν ως καθαρά, γεωμετρικά σχήματα, τα οποία εξυπηρετούν τις λειτουργικές ανάγκες του χρήστη για έναν ορισμένο χώρο εργασίας και έναν συλλογικό χώρο συνεδριάσεων.
Η διττή φύση του εσωτερικού εντείνεται και από τις διαφορετικές προσεγγίσεις, τις επιλεγμένες υλικότητες και τις μεθόδους κατασκευής που χρησιμοποιήθηκαν για τα δύο συστήματα που αποτελούν το έργο. Η μορφή της ρευστής, οργανικής κατασκευής αρχικά διερευνήθηκε μέσω πειραματισμού με πηλό και αφαιρετικού τρισδιάστατου σχεδιασμού. Η τελική μορφή αναλύθηκε αλγοριθμικά σε στρώσεις και μονάδες και κατασκευάστηκε από επιφάνειες κόντρα πλακέ σημύδας οι οποίες κόπηκαν σε, συνολικά, 751 κομμάτια με CNC. Τα έπιπλα αντιμετωπίστηκαν ως ένα λιτό σύστημα το οποίο εδράζεται στιβαρά στο έδαφος, εξυπηρετώντας τις λειτουργίες του χώρου. Η κατασκευή τους έγινε με παραδοσιακές ξυλουργικές μεθόδους και χρησιμοποιήθηκε ξυλεία σφενδάμου Αμερικής.
Ενώ τα δύο συστήματα σκόπιμα σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν σε αντιστικτική σχέση, ο χώρος αποπνέει μία ήρεμη και ζεστή ατμόσφαιρα, η οποία πηγάζει από τις διακριτικές του αντιθέσεις.
To νέο κτίριο της Cosmote TV αποτελεί παράδειγμα μεταμόρφωσης ενός υφιστάμενου εγκαταλειμμένου βιομηχανικού κτιρίου και μετατροπής του σε ένα υπερσύγχρονο κτίριο γραφείων και τηλεοπτικών στούντιο. Στόχος των μελετητών ήταν να μετατρέψουν αυτό το κτίριο σε ένα τοπόσημο, το οποίο στη συνέχεια θα αναζωογονήσει τη γύρω περιοχή.
Δεδομένο στοιχείο της μελέτης ήταν ο υφιστάμενος φέρων οργανισμός του κτιρίου. Με βάση τη δομή του, η οποία αποτελούνταν από τρεις ενότητες, τις οποίες και χρησιμοποίησαν οι μελετητές, οι διαφορετικές χρήσεις χωροθετήθηκαν δημιουργώντας 3 προγραμματικές ζώνες και χώρους με διαφορετικά ύψη και ποιότητες.
Στο κέντρο του κτιρίου μεταξύ των γραφείων, των τηλεοπτικών στούντιο και των τεχνικών χώρων, οργανώθηκε ένας χώρος, όπου όλα τα τμήματα και οι εργαζόμενοι θα μπορούσαν να συναντιούνται, κάτι σαν πλατεία μέσα σε μια πόλη.
Έτσι δημιουργήθηκε η κεντρική "πλατεία" του κτιρίου, η Plaza. Εκεί λαμβάνει χώρα η ώσμωση όλων των εργαζομένων, οι συναντήσεις και η ανταλλαγή ιδεών και πραγματοποιείται η σύλληψη του τηλεοπτικού προϊόντος. Μέσα στην Plaza κατασκευάστηκε ένα ενδιάμεσο επίπεδο (mezzanine) και μια γέφυρα, η οποία συνδέει και χωρικά τα τμήματα, τη βόρεια με τη νότια πτέρυγα, διασχίζοντας την πλατεία και προσφέροντας πανοραμική θέαση, καθώς και χώρους εργασίας, συναντήσεων και διαλείμματος.
Η γενική ιδέα της Plaza ήταν η δημιουργία μιας τεχνητής φύσης. Εκατέρωθεν της γέφυρας υπήρχαν υφιστάμενες κολόνες. Έτσι, χρησιμοποιώντας αυτές ως πηγή έμπνευσης του σχεδιασμού, οι μελετητές τις μεταγλώττισαν σε "δένδρα", τα οποία γεννιούνται από το έδαφος και οι απολήξεις των κλαδιών τους σκεπάζουν το ουρανό της πλατείας. Αυτός ο "ουρανός" αναπτύσσεται σε κυματοειδή μορφή με σκοπό να κρύψει τα βαριά μηχανολογικά και στατικά στοιχεία, που δημιουργούνται λόγω της φύσης του κτιρίου και ταυτόχρονα, έχει σκοπό να εκμεταλλευτεί το μέγιστο δυνατό ύψος του χώρου.
Ταυτόχρονα, η περιοχή αυτή της Plaza, αποτελεί χώρο εργασίας με τα περισσότερα γραφεία σε διάταξη open plan. Γι' αυτό το λόγο έπρεπε να δημιουργηθούν συνθήκες εργασίας με ακουστική άνεση, σε ένα ανοιχτό χώρο 8 m ύψους και έκτασης 1,000 m².
Έτσι, η επένδυση της οροφής έγινε με διάτρητα πανέλα, ώστε να λειτουργεί ως ακουστική οροφή, η οποία θα απορροφά τους ήχους και τους θορύβους και σε συνδυασμό με όλες τις υπόλοιπες ποιότητες των υλικών του χώρου, να δημιουργούνται οι ιδανικές συνθήκες εργασίας μέσα σε ένα συναρπαστικό χώρο.
Τέλος, άλλη μια μεγάλη πρόκληση του έργου, ήταν να μεταμορφωθεί το εξωτερικό του κτιρίου. Στόχος ήταν να δημιουργηθεί ένας πόλος έλξης και αναβάθμισης για την περιοχή.
Η ιστορία του κτιρίου, πρώην εκτυπωτικού κέντρου των τηλεφωνικών καταλόγων, αποτέλεσε το βασικό στοιχείο της μεταμόρφωσης και του σχεδιασμού. Δηλαδή συνδέθηκε η παρελθoύσα χρήση με τη νέα, σαν μια συνέχεια και μετεξέλιξη μέσα στο χρόνο. Μια μεταφορά από το αναλογικό στο ψηφιακό, από το έντυπο στο ηλεκτρονικό, από το στατικό στο δυναμικό, από το μελάνι στο φως.
Το φως γίνεται στη συνέχεια αρχιτεκτονικό και συνθετικό εργαλείο, με το οποίο "χτίζονται" οι όψεις του κτιρίου. Έτσι, δημιουργήθηκε ένα κέλυφος από υψηλής τεχνολογίας εφελκυόμενη μεμβράνη, η οποία αγκαλιάζει και μορφοποιεί το φως που διατρέχει το εσωτερικό του. Μεταβάλλοντας το φως, δημιουργείται ένα δυναμικό κέλυφος που ενοποιεί την εξωτερική σιλουέτα του κτιρίου, μπορεί να αλλάζει, να προβάλλει μηνύματα και να επικοινωνεί.
Παράλληλα, με βάση τα κλιματικά βάσει στοιχεία της περιοχής, υπήρχε ανάγκη για σκίαση. Έτσι, οι περιμετρικές αυτές λευκές ζώνες, αναπτύσσονται σε απόσταση από το κτίριο, δημιουργώντας περιμετρικά ηλιακά σκίαστρα, τα οποία μπλοκάρουν το πλεονάζων ηλιακό φως κατά τη διάρκεια της ημέρας, ενώ κατά τη διάρκεια της νύχτας ακτινοβολούν.
Η όψη αποτελεί μια χορογραφία βιοκλιματικών στεγάστρων, που περιελίσσονται γύρω από το κτίριο και προβάλλουν τη φρέσκια και σύγχρονη ταυτότητα της εταιρείας και ταυτόχρονα τον επικοινωνιακό και διαδραστικό χαρακτήρα της, προσφέροντας τόσο στους εργαζομένους που το ζουν καθημερινά όσο και στους κατοίκους της γύρω περιοχής ένα συναρπαστικό και διαχρονικό κτίριο.
Ο σχεδιασμός του κτιρίου έγινε σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα περιβαλλοντικής και ενεργειακής προσέγγισης, ως προς τα υλικά, τις υποδομές και τα συστήματα λειτουργίας, αποβλέποντας σε μία κατασκευή πολύ υψηλών προδιαγραφών. Συγκεκριμένα, έγινε σύμφωνα με το διεθνώς αναγνωρισμένο σύστημα αξιολόγησης και αποτίμησης της αειφόρου δόμησης και κατασκευής LEED και έλαβε την πιστοποίηση LEED GOLD.
Η βίλα (Χ) ΚΗΙ είναι τοποθετημένη σε μια ήπια πλαγιά ελαιώνων, στη νότια Πελοπόννησο.
Το έργο αποτελείται από έναν ενιαίο κυματιστό τοίχο, ο οποίος περικλείει τις προστατευμένες αυλές, που βρίσκονται τοποθετημένες στο άκρο κάθε πτέρυγας.
Το σχήμα "Χ" της βίλας επιμερίζει το χώρο σε 4 διακριτά μέρη, προσφέροντας στην ανατολική πλευρά οπτική ηρεμία και μεταβαλλόμενη σκίαση στη διάρκεια της ημέρας. "Η βίλα ΚΗΙ", όπως λέει ο Θόδωρος Σαράντογλου Λάλης, "συνδυάζει δύο αντίρροπα στοιχεία, τα οποία αλληλοσυμπληρώνονται: οι αυλές προσφέρουν τη δυνατότητα στοχαστικής απομόνωσης, ενώ η δυτική πτέρυγα και η οροφή προσφέρουν άπλετη, πανοραμική θέα στη θάλασσα".
Η επιφάνεια του εξωτερικού τοίχου αποκτά κίνηση με τις τσιμεντένιες πτυχώσεις, το εύρος των οποίων μειώνεται κατά μήκος της πρόσοψης. Η τροχιά του ήλιου δημιουργεί ένα παιχνίδι με τις σκιές στη διάρκεια της ημέρας, ενώ ο κυματιστός τοίχος λειτουργεί επίσης ως σκηνικό, επάνω στο οποίο προβάλλεται η σκιά των δέντρων.
Το ύψος της οροφής του έργου καθορίστηκε από την κορυφή των ελαιόδεντρων που το αγκαλιάζουν, ενώ η εύκολα προσβάσιμη ταράτσα εξασφαλίζει πανοραμική θέα προς τη θάλασσα. Κατά την ανάπτυξή του το ύψος του περιμετρικού τοίχου ποικίλει, καθώς σταδιακά βυθίζεται στη γη μειώνοντας το ύψος της πρόσοψης στην άκρη κάθε πτέρυγας στα 1,2 μέτρα. Το χώμα της εκσκαφής ξαναχρησιμοποιήθηκε για την πιο ήπια ενσωμάτωση του έργου μέσα στο αγροτικό τοπίο.
Η δυτική πτέρυγα περιλαμβάνει τους κοινούς χώρους, μεγάλο άνοιγμα προς τη θάλασσα και τη νότια ταράτσα. Εσωτερικά, κάθε δωμάτιο επεκτείνεται προς μια βεράντα και αυλή, ενώ ο τοίχος του δωμάτιου προβάλλει προς τα έξω και αναδιπλώνεται πλαισιώνοντας μια λεμονιά. Η απουσία γωνιών και η συνέχεια του τοίχου προσφέρουν σημαντική διεύρυνση των χώρων. Οι καμπύλες των τοίχων καδράρουν τις εναλλαγές του φωτός και του χρώματος του ουρανού επιτείνοντας την παρουσία τους στον εσωτερικό χώρο.
"Η βίλα ΚΗΙ", συνεχίζει ο Θόδωρος Σαραντόγλου- Λάλης, "σχεδιάστηκε για ένα ζευγάρι συλλεκτών έργων τέχνης και συνδυάζει την τυπολογία ενός εκθεσιακού χώρου με τη μοναστηριακή αντίληψη των κλειστών εσωτερικών κήπων".
Το έργο εκτελέστηκε από τοπικούς εργολάβους, στους οποίους η LASSA πρoσέφερε την εμπειρία της σε ψηφιακό σχεδιασμό και παραγωγή. Η στρατηγική αυτή επέτρεψε την εκτός εργοταξίου παραγωγή μεγάλων δομικών κομματιών από φελιζόλ, με την τεχνική του hot-wire cutting, όπως το καλούπι για τον κυματιστό τοίχο, στοιχεία για το φωτισμό της οροφής και τμήματα της επίπλωσης, αυξάνοντας το επίπεδο των φινιρισμάτων και μειώνοντας σημαντικά τον προϋπολογισμό. Αυτός ο τρόπος οδήγησε στην ελάχιστη δυνατή χρήση βιομηχανικών δομικών υλικών, βοηθώντας παράλληλα την τοπική εφοδιαστική αλυσίδα. Η ελαφρότητα του καλουπιού διευκόλυνε τη μεταφορά του και την τοποθέτησή του από ολιγομελή ομάδα σε δυο μόνο μέρες. Μετά τη χύτευση του σκυροδέματος το καλούπι κόπηκε και ξαναχρησιμοποιήθηκε ως μονωτικό υλικό στον τοίχο και στην οροφή. Για το έργο χρησιμοποιήθηκαν ελληνικό τσιμέντο και μωσαϊκό από την ελληνική βιομηχανία μαρμάρου.
Lianou Chalvatzis Architects _ LC Architects is a fresh, London & Athens based, awarding-winning, signature design, Architectural firm.
The office is led by its founders and principal architects Natassa Lianou and Ermis Chalvatzis, leading their experienced teams of architects and designers, through their unique philosophy, at every stage of a project, Concept Design, Schematic Design, Design Development and Construction Supervision.
Sustainability, functionality and high aesthetics are at the core of the firm’s philosophy, with a portfolio spanning from Office Buildings, Landmark projects, Expo pavilions, masterplans, Media centres, Mixed-use projects, hospitality and residential projects.
The firm Designs and Delivers some of the most prominent, cutting edge, sustainable buildings, maintaining always an international outlook, attracting global attention, while reflecting the client’s philosophy, values & brief.
Prior establishing LC Architects, Natassa Lianou and Ermis Chalvatzis received their Masters of Architecture and Urbanism from the Architectural Association, Design Research Laboratory AADRL (2011), in London with Project Distinction. Following their Masters, they gained rich experience, on various world-class projects, such as Beijing New Airport (China), Al Wakrah Stadium (Qatar), Sunland Towers (Australia), Towers in New York, China, Australia and various infrastructure projects, through their course at Zaha Hadid Architects, as Senior Architects.