Στη μονοκατοικία ''Casa Magda'' στην Κηφισιά, η σπειροειδής μεταλλική σκάλα στην είσοδο οδηγεί στον πρώτο όροφο και αποτελεί σημείο αναφοράς της κατοικίας.
Φωτογραφίες: Γαβριήλ Παπαδιώτης

Το διαμπερές φίλτρο που αναπτύχθηκε στο οινοποιείο ''Lampadistis Winery'' στον Καλοπαναγιώτη Κύπρου, επιτρέπει την οπτική θέαση, την ηλιοπροστασία και ταυτόχρονα λειτουργεί ως κιγκλίδωμα. Η δημιουργία του στηρίχθηκε σε μια αφαιρετική διαδικασία επεξεργασίας της εικόνας του πλινθοπερίκλειστου συστήματος δόμησης της πέτρας, που εμφανίζεται στις τοιχοποιίες του τοπικού μοναστηριού και άλλων παραδοσιακών οικοδομών στο χωριό, προβάλλοντας τα κεραμικά στοιχεία. Η τρισδιάστατη επεξεργασία με χρώμα αντιστοιχεί με αυτήν του κεραμιδιού και εφαρμόζεται σε glass reinforced concrete (G.R.C.), το οποίο στηρίζεται σε μεταλλικό σκελετό.
Φωτογραφίες: Nick Hufton / Hufton + Crow

Η ξύλινη οροφή στο οινοποιείο ''Lampadistis Winery'' στον Καλοπαναγιώτη Κύπρου ακολουθεί την ακτινωτή γεωμετρία χάραξης, συσχετίζεται με το στατικό σύστημα και συμβάλλει στην ποιότητα του χώρου με την πτυχωτή επεξεργασία της και τη χρήση ηχοαπορροφητικών υλικών. Το σημαντικότερο στοιχείο της η εξ ολοκλήρου χρήση τοπικού κυπριακού πεύκου από ανακυκλωμένο ξύλο από το καμένο δάσος του κάμπου της Τσακκίστρας.
Φωτογραφίες: Nick Hufton / Hufton + Crow

Η πολυκατοικία στο Ψυχικό σχεδιάστηκε από τον Τάκη Ζενέτο το 1970. Η κατασκευή της ολοκληρώθηκε το 1972. Είναι ένα από τα λίγα έργα του αρχιτέκτονα που διατηρούν την αρχική τους μορφή. Τα χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής του επίλυσης είναι ευδιάκριτα. Η κατασκευαστική απλότητα που εδράζεται σε ορθογωνική κάτοψη, η καθ' ύψος ανάπτυξη με έμφαση στον οριζόντιο άξονα, οι δυναμικοί πρόβολοι, δείγμα της ισχύος των "μοντέρνων υλικών" (σκυρόδεμα, αλουμίνιο, υαλοπίνακες) και αιτία του διαμπερούς οπτικού αποτελέσματος, τα μεγάλα και πολυεπίπεδα ανοίγματα για τον καλύτερο δυνατό φωτισμό και αερισμό του εσωτερικού χώρου, η γλυπτική αναδιαμόρφωση του οικοπέδου και η ράμπα πρόσβασης που καταλήγει στο κέντρο της πιλοτής παραμένουν αναλλοίωτα.
Η ανακαίνιση αφορά στη διώροφη κατοικία συνολικού εμβαδού 300 m² στο ισόγειο του κτιρίου και στον ιδιωτικό της κήπο συνολικής επιφάνειας 200 m². Η αρχική εσωτερική διαρρύθμιση, έργο του αρχιτέκτονα Νικολάου Ρομπού, κατακερμάτισε τους ενιαίους χώρους, μείωσε το μέγεθος των ανοιγμάτων και εργάστηκε κάθετα, τέμνοντας τον οριζόντιο άξονα της αρχικής επίλυσης. Σκοπός της ανακαίνισης ήταν ο επανασχεδιασμός και η ανακατασκευή της κατοικίας, αποκαθιστώντας τη συμβατότητα και ομοιομορφία με αυτήν του όλου κτιρίου. Κατεδαφίζοντας τους εσωτερικούς τοίχους και ακολουθώντας τη διεύθυνση της αρχικής χάραξης, ο εξοπλισμός και η επίπλωση των κοινόχρηστων χώρων του ισογείου τοποθετήθηκαν σε επαφή με την εξωτερική τοιχοποιία, δημιουργώντας έναν ενιαίο χώρο διημέρευσης. Οι μελετητές επανέφεραν τα μεγάλα και πολυεπίπεδα ανοίγματα στην πίσω όψη, τονίζοντας παράλληλα τα δομικά στοιχεία της κατασκευής.
Στον κάτω όροφο συγκεντρώνονται οι ιδιωτικοί χώροι. Διατηρώντας κοινή τη διεύθυνση, χαράσσοντας κάθε υπνοδωμάτιο παράλληλα με το προηγούμενο και διευρύνοντας τα ανοίγματα, εξασφαλίστηκε η ζητούμενη ιδιωτικότητα ταυτόχρονα με την άμεση πρόσβαση και τη θέα στον κήπο. Ο κήπος είναι προσβάσιμος και από τον όροφο του ισογείου μέσω της πρόσθετης μεταλλικής κατασκευής, ενός υπερυψωμένου μονοπατιού στα όρια του οικοπέδου.

Με κεντρικό γνώμονα τη δημιουργία ενός χώρου φιλοξενίας υψηλού επιπέδου δημιουργήθηκε η ξενοδοχειακή μονάδα "Teight Hotel" στο ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης, με 42 δωμάτια και 3 σουίτες σε συνολική επιφάνεια 2.300 m². Το έργο περιλαμβάνει τη μετατροπή υφιστάμενου κτιρίου γραφείων της δεκαετίας του ‘70 σε μία "έξυπνη" σύγχρονη ξενοδοχειακή μονάδα, η οποία έπρεπε να εμπεριέχει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της αστικής ζωής. Το "Teight" βρίσκεται στην καρδιά της πόλης, σε μια γειτονιά που αναδείχθηκε ως σημείο συνάντησης και ενσωμάτωσης μιας πρωτοποριακής κουλτούρας με επίκεντρο τη νυχτερινή ζωή, τη μουσική και το design, από τις αρχές της δεκαετίας του ‘80 μέχρι και σήμερα. Το "πνεύμα των δρόμων" επανέρχεται στο σήμερα μέσα από τρέχοντα έργα φωτογραφίας και καλλιτεχνικών συνεργασιών σε δωμάτια και κοινόχρηστους χώρους του ξενοδοχείου. Στόχος της αρχιτεκτονικής πρότασης είναι να αναβιώσει το μοντέρνο κτίριο της δεκαετίας του ‘70.
Το κέλυφος διατηρείται αυτούσιο με ουσιαστική παρέμβαση την αναβάθμιση των κουφωμάτων, που με βάση τον αρχικό σχεδιασμό αποτελούν το μεγαλύτερο τμήμα της επιφάνειας του κτιρίου. Ο χαρακτήρας του κτιρίου τονίζεται περαιτέρω με την προσθήκη γραμμικού φωτισμού, ενταγμένου σε κάθε επίπεδο των 8 ορόφων, ο οποίος αυξομειώνεται αυτόματα με βάση τις διακυμάνσεις του φυσικού φωτισμού. Στο εσωτερικό γίνονται εκτεταμένες αλλαγές για να φιλοξενηθεί η νέα χρήση του κτιρίου. Βασικός στόχος του σχεδιασμού είναι η δημιουργία ενός φιλικού προς τον επισκέπτη περιβάλλοντος φιλοξενίας, προσωποποιημένου και "έξυπνου". Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται εσωτερικά στη δημιουργία του κατάλληλου περιβάλλοντος σε επίπεδο φωτισμού. Με τη χρήση πολλαπλών εστιών άμεσου και έμμεσου (κρυφού) φωτισμού ο κάθε χώρος μπορεί να προσαρμόζεται, ώστε να ταιριάζει με τη μεταβαλλόμενη χρήση του κατά τη διάρκεια της ημέρας. Σε αισθητικό επίπεδο το εσωτερικό των δωματίων κινείται γύρω από την έννοια της ισορροπίας μεταξύ των γήινων τόνων, των ειδικά κατασκευασμένων επίπλων και του ξύλινου δαπέδου, με τη λεία υφή των μαρμάρινων επενδύσεων και των μεταλλικών στοιχείων που απαρτίζουν τον χώρο, επιδιώκοντας τη δημιουργία ενός μοντέρνου χώρου με διαχρονική "επίγευση".

Το κατάστημα πώλησης παγωτού στη Χώρα της Νάξου αποτελεί μία διακριτική επέμβαση στο βεβαρυμένο παραλιακό της μέτωπο. Η όψη του καταστήματος ανοίγει διάπλατα για να υποδεχτεί τους επισκέπτες του νησιού, αντιμετωπίζοντας το εσωτερικό του ως μία επέκταση του εξωτερικού και δημόσιου χώρου του παραλιακού περιπάτου.
Σ’ αυτόν τον χώρο υποδοχής ο διαχωρισμός των χρήσεων επιτυγχάνεται με αρχιτεκτονημένα στοιχεία, κατασκευασμένα από τετράγωνες δομικές μονάδες σκυροδέματος υπερυψηλής αντοχής / απόδοσης (UHPC), που παραπέμπουν στην τυπολογία του κυκλαδίτικου περιστερώνα. Αυτές οι μονάδες κατασκευάστηκαν από υψηλής απόδοσης ινοπλισμένο σκυρόδεμα καθότι το συγκεκριμένο υλικό παρέχει βέλτιστες αντοχές σε κατασκευές με λεπτά τοιχώματα και δεν θέτει περιορισμούς στην επιλογή καλουπιού.
Οι ανάγκες σκίασης του καταστήματος οδήγησαν στη δημιουργία ενός σταθερού, διάτρητου, μεταλλικού σκίαστρου, του οποίου η "αέρινη" κατασκευή αποτελεί μια σύγχρονη αρχιτεκτονική επέμβαση στο δομημένο τοπίο της Χώρας της Νάξου.
Αρχιτεκτονική μελέτη: Α31 ARCHITECTURE CONSTRUCTION / ΠΡΑΞΙΤΕΛΗΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ, ΚΕΛΛΥ - ΑΝΝΑ ΛΟΥΛΟΥΔΗ 
Φωτογραφία: Γιάννης Χατζηασλάνης

ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΤΟΥ ΦΕΡΟΝΤΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΧΡΗΣΕΩΝ

Η αξιοποίηση και η επανάχρηση της αρχιτεκτονικής του παρελθόντος ξεκινά από τα βάθη των αιώνων και συνέβαλε στη διάσωση σημαντικών μνημείων του παγκόσμιου πολιτισμού. Θεωρείται σε παγκόσμια κλίμακα ο πλέον ενδεδειγμένος περιβαλλοντικά τρόπος για τη βιώσιμη και ισόρροπη ανάπτυξη των πόλεων.
Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα κτιριακή κατηγορία αποτελούν τα εργοστάσια, τα οποία καταλαμβάνουν μεγάλες εκτάσεις σε κεντροβαρικά σημεία του αστικού ιστού. Τα εργοστάσια παράλληλα με την ιστορικότητα, τη μνήμη, και το ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον λειτουργούν ως νέα σημεία αναφοράς και σύνδεσης των πόλεων με το βιομηχανικό τους παρελθόν και τον τεχνικό τους πολιτισμό. Η αρχική αμηχανία και τα ερωτηματικά έδωσαν τη θέση τους σε νέο ενδιαφέρον για την πιθανή αξιοποίησή τους με την ένταξη σ’ αυτά νέων χρήσεων.

Το έργο αφορά σε ένα δημόσιο κτίριο για την προώθηση του τουρισμού των γύρω περιοχών. Βρίσκεται κοντά στο πρώτο αιολικό πάρκο της βόρειας Χιλής, στην πιο ξηρή έρημο του κόσμου: την έρημο Ατακάμα.
Βασικό ζητούμενο της μελέτης ήταν να προταθεί ένα κτιριολογικό πρόγραμμα και μια σχεδιαστική λύση, που να εκφράζει την έννοια της ερήμου σε διαφορετικά επίπεδα: το φυσικό, το πολιτιστικό και το ενεργητικό. Η έλλειψη ενός αυστηρού πλάνου επέτρεψε στους αρχιτέκτονες να προσεγγίσουν το έργο ως μια διερεύνηση της σύγχρονης σχέσης αρχιτεκτονικής και τοπίου.
Το έργο στοχεύει να επεκτείνει τα όρια και τη σύγχρονη αντίληψη της αλληλεπίδρασης μεταξύ των δύο σε μια σχέση αντιθέτων. Ένα σύστημα από έξι μονόριχτους όγκους ντυμένους με οξειδωμένο χάλυβα περιβάλει μια μίνι όαση στο κέντρο του και τοποθετείται ως ένα τοπίο στην έρημο, που προκαλεί άλλες ερμηνείες, ένα παρατηρητήριο στο οποίο οι επισκέπτες μπορούν να αλλάξουν την αντίληψή τους για το συγκεκριμένο περιβάλλον.
Η κύρια στρατηγική σχεδιασμού είναι να ενσωματώσει τρεις διαστάσεις φυσικής προέλευσης: γεωγραφία, τοπίο και οικολογία, μέσα σε τρία στρώματα αρχιτεκτονικής: μορφή, υλικά και χώρο.
Σε σχέση με τη γεωγραφική διάσταση οι διαφορετικοί όγκοι τοποθετούνται απέναντι από τα μακρινά ηφαίστεια των Άνδεων.
Σε δεύτερο επίπεδο, ταιριάζοντας με την απέραντη μονόχρωμη υφή της ερήμου Atacama, το κτίριο καλύπτεται από ένα ενιαίο υλικό. Ο χάλυβας Corten περιβάλει το σύνολο της αρχιτεκτονικής μορφής, με αποτέλεσμα να μοιάζει με έναν βράχο από λιωμένο χάλυβα στο τοπίο της ερήμου.
Το τρίτο στοιχείο είναι ο χώρος του αίθριου, ο οποίος δημιουργεί ένα νέο οικοσύστημα με βλάστηση και προστατευμένο από τον αέρα, που προσφέρει μια οικεία εμπειρία για τους επισκέπτες.

Στην αναδιαμόρφωσή της η υφιστάμενη πρόσοψη αντικαθίσταται από διαφανές μονωμένο γυαλί και πλαίσιο αλουμινίου για να εκμεταλλευτεί τη θέα και το φως της ημέρας. Η γεωμετρία (μοτίβο, μέγεθος) του πλαισίου ορίζεται περαιτέρω από τον ήλιο και τον προσανατολισμό για να διασφαλιστεί η άνεση του χρήστη και η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας. Η άμεση ηλιακή ακτινοβολία στο κτίριο περιορίζεται από τη σκίαση. Επιτυγχάνεται 55% διαφάνεια σε ολόκληρη την πρόσοψη, ενώ τα φωτοβολταϊκά τοποθετούνται στα αδιαφανή πετάσματα στη Ν/ΝΑ πρόσοψη για να απορροφούν όσο το δυνατόν περισσότερο το άμεσο ηλιακό φως. Επιπλέον φωτοβολταϊκά πετάσματα τοποθετούνται υπό γωνία σε στρατηγικά σημεία της πρόσοψης, όπου η ενέργεια από τον ήλιο μπορεί να συγκεντρωθεί καλύτερα.
Σύμβουλος βιωσιμότητας και πρόσοψης: Arup
Φωτογραφίες: Rohspace

Η ακανόνιστη εξωτερική μορφή του κτιρίου καθορίζεται από το σχήμα του οικοπέδου και τα πολεοδομικά μεγέθη. Η πολυγωνική μορφή και η μορφολογία του εδάφους κάνουν το κτίριο να φαίνεται ως βράχος. Αυτή η εντύπωση ενισχύεται από τις ακατέργαστες επιφάνειες από σκυρόδεμα, οι οποίες σκουραίνουν από τις καιρικές συνθήκες, τα αναρριχητικά φυτά και τα λίγα μικρά τετράγωνα ανοίγματα τοίχων.
Φωτογραφίες: Giacomo Albo architect/photographer