Στο βιοκλιματικό κτίριο γραφείων "The Vibes Co-Space" οι open plan χώροι με τα μοντέρνα χρώματα προωθούν τη συνεργασία και τη δημιουργικότητα.
Φωτογραφία: NQ HIÊN

Το έργο αφορά σε κατάστημα πώλησης ξύλινων πατωμάτων και επενδύσεων, όπου συγκροτήθηκαν τρεις βασικές ενότητες και τα προϊόντα προς πώληση ομαδοποιήθηκαν με διαφορετικούς τρόπους προβολής.
Η γεωμετρία του παράγωνου χώρου αποτέλεσε αφορμή για τη συνθετική πρόταση: Ο νέος ορθοκανονικός χώρος που δημιουργήθηκε στην πρώτη ενότητα, εμπεριέχει το δεδομένο – ακανόνιστο περίγραμμα του καταστήματος. Αυτό έγινε δυνατό με τις δύο αναδιπλούμενες επιφάνειες, εκατέρωθεν της εισόδου, οι οποίες σχηματίστηκαν από τον εμφανή μεταλλικό σκελετό κοίλης διατομής. Σε αυτές προσαρμόστηκαν διαφορετικά δείγματα ξύλινων επιφανειών. Η ιδιαιτερότητα σ’ αυτήν την κατασκευή είναι ότι το σχήμα του κάθε δείγματος ξύλινης επιφάνειας είναι διαφορετικό, λόγω της σύνθετης γεωμετρίας του μεταλλικού σκελετού. Σχηματίστηκε ο αρνητικός χώρος ενός ασύμμετρου πρίσματος και εντείνεται η προοπτική του καταστήματος, όπως συμβαίνει συνήθως στα κλασικά σκηνικά της ιταλικής σκηνής.

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ, ΕΠΙΒΛΕΨΗ: YOLKSTUDIO / ΜΑΝΩΛΗΣ ΗΛΙΑΚΗΣ, ΜΑΡΙΑ ΡΕΜΟΥΝΔΟΥ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: EM KEI, ΜΑΝΩΛΗΣ ΗΛΙΑΚΗΣ

Ο επανασχεδιασμός του κτιρίου ‘κονάκι Αβέρωφ’ στοχεύει σε μια νέα προσέγγιση - ανάγνωση της υπάρχουσας τοπογραφίας. Συνδέει και ταυτόχρονα διαχωρίζει το παλιό με το καινούριο, ενεργοποιώντας τη μνήμη. Κύριος στόχος του σχεδιασμού της επέμβασης είναι να αναδειχθεί η υπάρχουσα δομή χωρίς συγχρόνως να αλλοιωθεί η ταυτότητά της. Η κίνηση και η κύρια λειτουργία του πολιτιστικού κέντρου, η αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, οργανώνονται στη συνδετήρια πτέρυγα μεταξύ ανατολικού και δυτικού κτιρίου επαναφέροντας / επαναπροσδιορίζοντας, μέσω της κλίμακας και των αναλογιών, τη μνήμη της προηγούμενης χρήσης της ως αποθήκης σιτηρών. Πρόκειται για μια ελαφριά αναστρέψιμη μεταλλική κατασκευή, που ακουμπάει σε απόσταση στον κυρίως κτιριακό όγκο, στον οποίο τοποθετούνται λειτουργίες που δεν αλλοιώνουν το χαρακτήρα του. Η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου συγκεντρώνει τη συλλογική μνήμη του θεσσαλικού κάμπου κάνοντας αναφορά στα τσιφλικοχώρια, τα οποία οργανώνονταν γύρω από μια μεγάλη πλατεία, στο κέντρο της οποίας ήταν το κονάκι του τσιφλικά. Η επέμβαση δεν λειτουργεί ως μια αναπαραγωγή / αντανάκλαση της εικόνας του παρελθόντος, αλλά αφορά σε μια εκ νέου ερμηνεία της ιστορικής αξίας του μνημείου μέσω της συνύπαρξης του παλιού κτίσματος με το νέο.

 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ: ΑΓΙΣ ΜΟΥΡΕΛΑΤΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΑ ΠΑΥΛΑΚΟΥ

Στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Horizon 2020, OptArch, εξετάστηκε η αποτελεσματικότητα των χοανών στο "Σπίτι των Ανέμων", μέσα από προσομοίωση της ροής του ανέμου.
Οι χοάνες, κατασκευασμένες μέσα στη μάζα των τοίχων του περιβλήματος, λειτουργούν σαν προφύσια: εκτρέπουν τον άνεμο που εισέρχεται σε αυτές, δημιουργώντας ένα παραπέτασμα μπροστά από τα αντίστοιχα ανοίγματα του σπιτιού (παράθυρα, θύρες). Ο αέρας που βγαίνει από τη χοάνη εκτρέπει τον κατά μέτωπο άνεμο, που αλλιώς θα εισέβαλλε στο εσωτερικό των χώρων.
Το σχήμα των χοανών είχε προσδιοριστεί τότε (1993) εμπειρικά, χωρίς να γίνει κάποια μελέτη απόδοσης. Η διεπιστημονική έρευνα, που διεξήχθη στο πλαίσιο του παραπάνω προγράμματος, είχε ως στόχο να εντοπίσει σε πρώτο στάδιο την αποτελεσματικότητα και κατόπιν τη βέλτιστη θέση και το σχήμα των χοανών, που συνοδεύουν ένα προεπιλεγμένο άνοιγμα. Η αποτελεσματικότητα των χοανών επιβεβαιώθηκε και προέκυψαν ενδιαφέροντα στοιχεία ως προς το προφίλ και τον προσανατολισμό τους, χρήσιμα για μελλοντικές εφαρμογές. Το κύριο συμπέρασμα είναι ότι με την εφαρμογή προγραμμάτων προσομοίωσης μπορεί κανείς να επιτύχει σήμερα βελτιστοποίηση της εφαρμογής παρόμοιων βιοκλιματικών εφαρμογών στο στάδιο του σχεδιασμού ενός έργου.

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ: Α. ΚΟΥΒΕΛΑ, αρχιτέκτονας μηχανικός

Η βιοκλιματική προσέγγιση στο σχεδιασμό αυτής της nZEB κατοικίας απαιτούσε την εφαρμογή πρακτικών παθητικού ηλιασμού και ηλιοπροστασίας, οι οποίες εκφράστηκαν τόσο μέσω της ίδιας της ογκοπλασίας του κτιρίου και της γεωμετρίας των ανοιγμάτων, όσο και με τη χρήση συσκευών ηλιοπροστασίας. Η ανάγκη για σκίαση στα μεγάλα ανατολικά ανοίγματα οδήγησε στη δημιουργία ενός συρόμενου συστήματος σκίασης, το οποίο θα συνομιλούσε μορφολογικά με την υπόλοιπη σύνθεση. Έτσι, δημιουργήθηκε ένα επιπλέον πλαίσιο αλουμινίου, το οποίο ενώνει τα δύο ανοίγματα και επάνω στο οποίο κινούνται τα φύλλα σκίασης. Για τη δημιουργία τους χρησιμοποιήθηκε σειρά αλουμινίων, στην οποία αντί για υαλοπίνακες τοποθετήθηκαν πανέλα HPL, ίδιου χρωματισμού με αυτά που χρησιμοποιήθηκαν στην υπόλοιπη οικοδομή. Όταν τα φύλλα είναι ανοιχτά μαζεύονται ανάμεσα στα δύο παράθυρα, ενώ όταν είναι κλειστά δημιουργούν μία μεγάλη ξύλινη επιφάνεια, αυξάνοντας έτσι την παρουσία του ξύλου στον κατά τα άλλα λευκό όγκο του ορόφου. 

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ: ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ

Ο πρωτοποριακός αρχιτεκτονικός σχεδιασμός συνδυάζει δύο κτιριολογικά προγράμματα σε έναν ενιαίο κτιριακό όγκο ιδιαίτερης αισθητικής και λειτουργικής αρτιότητας. Το κέλυφος του κτιρίου αποτελεί στην ουσία ένα πολυεδρικό υαλοπέτασμα.
Το κτίριο εδράζεται σε πλάκα σκυροδέματος πάχους 1 m, που στηρίζεται σε 54 υποστυλώματα σκυροδέματος, μήκους 6 m, λόγω της ύπαρξης υπόγειων υδάτων σε βάθος 2 m. Σ' αυτήν πακτώνονται όλα τα δομικά συστήματα του κτιρίου και του κελύφους.
Η φέρουσα κατασκευή του κτιρίου αποτελείται από συνδυασμό στοιχείων σκυροδέματος και χάλυβα. Για τη στήριξη του κελύφους και του προβόλου χρησιμοποιήθηκε πρωτεύον σύστημα από χαλύβδινα στοιχεία, το οποίο πακτώθηκε στα φέροντα στοιχεία σκυροδέματος του κτιρίου και στην πλάκα θεμελίωσης. Ο πρωτεύων μεταλλικός σκελετός φέρει δευτερεύον σύστημα χαλύβδινων στοιχείων για τη στήριξη των πετασμάτων πλήρωσης του κελύφους και του προβόλου. Η πλήρωση του μεταλλικού σκελετού πραγματοποιήθηκε με διπλούς υαλοπίνακες με κεραμική μεταξοτυπία εσωτερικά, η οποία επιτυγχάνει έλεγχο της ηλιακής ακτινοβολίας κατά τους θερινούς μήνες, χωρίς να περιορίζει τη θέα.

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ: GIORGI KHMALADZE (KHMALADZE ARCHITECTS)

Πρόκειται για ανακαίνιση κτιρίου γραφείων στην περιοχή του δήμου Θέρμης στη Θεσσαλονίκη. Το κτίριο αποτελείται από δύο επίπεδα και έχει συνολικό εμβαδόν περίπου 300 m2. Σκοπός του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού υπήρξε η αισθητική και λειτουργική αναβάθμιση των κτιριακών χώρων σε συνδυασμό με τη βελτίωση του εργασιακού περιβάλλοντος, την ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών και τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας. Οι εξωτερικές όψεις του κτιρίου επενδύονται με σύνθετα πετάσματα αλουμινίου και πλακίδια μεγάλων διαστάσεων 300 × 100 (cm). Τα πετάσματα αλουμινίου αναρτώνται σε μεταλλικό σκελετό διαστάσεων 40 × 40 (mm). Τα πλακίδια αναρτώνται σε μεταλλικό σκελετό διαστάσεων 60 × 40 (mm) με εφαρμογή πολυουρεθανικής σιλικόνης.

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ: TAKA + PARTNERS

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: GIORGOS SFAKIANAKIS PHOTOGRAPHY

Ζητούμενο του κτιριολογικού προγράμματος για τη μελέτη του σχολείου ήταν όλοι οι διάδρομοι, που θα χρησιμοποιούσαν τα παιδιά για να πάνε στις τάξεις και στα εργαστήριά τους, να είναι σκεπασμένοι και στο επίπεδο του ισογείου και στο επίπεδο του ορόφου.
Με αυτό το δεδομένο, οι αρχιτέκτονες του έργου επέλεξαν αυτοί οι διάδρομοι να έχουν μια αντίθεση με την κατασκευή και τη μορφολογία των υπόλοιπων κτιρίων του σχολείου, ώστε να σηματοδοτούν την κυκλοφορία. Αυτή η αντίθεση δημιουργήθηκε με την επιλογή της μεταλλικής κατασκευής, η οποία διαθέτει μια ελαφρότητα σε αντιδιαστολή με τη στιβαρότητα του σκυροδέματος που χρησιμοποιήθηκε στα κτίρια.
Η κατασκευή του διώροφου μεταλλικού φορέα αποτελείται από μεταλλικούς στύλους και δοκάρια διπλού ταυ, με επικάλυψη τραπεζοειδούς λαμαρίνας με γέμισμα από ελαφρό σκυρόδεμα, θερμομόνωση και στεγανοποίηση.

AΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ & ΕΠΙΒΛΕΨΗ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΟΣ, ΙΩΑΝΝΑ ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΟΥ - ΠΑΥΛΙΔΟΥ, ΧΡΙΣΤΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΗΣ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ

Η εξοχική κατοικία "Cosmos" σε μια απομακρυσμένη αγροτική περιοχή, κοντά στην παραλία Τσαπί στη Μεσσηνία με πανοραμική θέα στο Αιγαίο, αποτελεί ένα πρότυπο σύγχρονης δόμησης, το οποίο παρουσιάστηκε από τους αρχιτέκτονες David Tajchman και Luc Izri ως ένα μανιφέστο αρχιτεκτονικής για πράσινη διαβίωση.
Οι δύο αρχιτέκτονες με έδρα το Παρίσι συνειδητοποίησαν από πολύ νωρίς τη σημασία της ενσωμάτωσης των εξωτερικών χώρων στα σπίτια και οραματίστηκαν έτσι έναν πρωτότυπο σχεδιασμό, με μία νέα διάρθρωση των θεμελιωδών στοιχείων του οικοτόπου. Οραματίστηκαν την Ελλάδα του μέλλοντος σαν μια γη με αρχέγονη δύναμη που θα φιλοξενεί σύγχρονες κατοικίες υψηλής αισθητικής με έναν ιδιαίτερο φουτουριστικό σχεδιασμό και οικολογική κατασκευή, χωρίς να επιβαρύνεται το περιβάλλον. Ο συνεχής διάλογος με τη φύση αποτέλεσε τον πρωταρχικό στόχο, αξιοποιώντας πλήρως όλες τις δυνατότητες που αυτή παρέχει-το φυσικό φως, το νερό της βροχής, η ορμή του ανέμου, όλα θα εξασφαλίζουν τη λειτουργικότητα ενός σύγχρονου σπιτιού.
Ο τοπιακός σχεδιασμός είναι το αποτέλεσμα συνδυασμού εδάφους και οροφής, ελαφρώς παραμορφωμένων προς τα πάνω και προς τα κάτω-μια γεωμορφολογική διεργασία που παρουσιάζει άφθονους σταλακτίτες και σταλαγμίτες, δημιουργώντας μια ποικιλία χώρων διαβίωσης με μειωμένο αποτύπωμα. Με αυτόν τον τρόπο το νερό καταφέρνει να κυλάει αβίαστα καταλήγοντας σε ένα τσιμεντένιο κανάλι που λειτουργεί σαν ρυάκι.
Έχοντας έναν μικρό προϋπολογισμό, συμπεριλαμβανομένων των δαπανών γης και κατασκευής, ο χώρος των δύο υπνοδωματίων περιορίζεται σε 40 m² συγχωνεύοντας εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους διαβίωσης, με πλήρως ανοιγόμενα υαλοπετάσματα, εσωτερικούς χώρους χωρίς πόρτες και μεγάλους εξωτερικούς χώρους με σκίαση από την προεξέχουσα οροφή.
Το "Cosmos" αποτελεί μία βιοκλιματική κατοικία με γλυπτές φόρμες, αεροδυναμικές καμπύλες και μια οικολογική στέγη μέσα στην καρδιά ενός ελαιώνα, απολαμβάνοντας θεάσεις στο Αιγαίο. Το αγροτικό παρελθόν της γης αντανακλά στους παραδοσιακούς πέτρινους τοίχους, υπογραμμίζοντας την υπάρχουσα τοπογραφία. Σχεδιάστηκε ψηφιακά, ενώ η κατασκευή των βασικών δομικών στοιχείων έγιναν σε εργοστάσιο, τα οποία στη συνέχεια συναρμολογήθηκαν επάνω σε μία τσιμεντένια πλατφόρμα που δημιουργήθηκε σαν γλυπτό μέσα στον ελαιώνα.
Το έργο οραματίζεται ως ένα αυτάρκες οικοσύστημα μικροαρχιτεκτονικής, απομονωμένο όσο χρειάζεται από κάθε αστικό πλέγμα και δίκτυα -βρίσκεται 1 ώρα οδικώς από το αεροδρόμιο της Καλαμάτας-, με σεβασμό στη φυσική ομορφιά του ελληνικού χώρου, χρησιμοποιώντας τοπικούς πόρους και υλικά, αναθεωρώντας την παραδοσιακή κατασκευή με νέες τεχνολογίες.

Το βιβλίο του Ανδρέα Γιακουμακάτου- καθηγητή Ιστορίας, Κριτικής Ανάλυσης και Θεωρίας της Αρχιτεκτονικής-κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Νεφέλη και αποτελεί συνέχεια του "Η Αρχιτεκτονική και η Κριτική, Α΄ τόμος" που τυπώθηκε πριν δύο δεκαετίες και γνώρισε τρεις εκδόσεις. Η πρόθεση παραμένει η ίδια: μια ευρύτατη θεματολογία κειμένων για την αρχιτεκτονική και την πόλη, με κριτική αποτίμηση των πραγμάτων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον συγγραφέα παρουσιάζουν ζητήματα σχετικά με τη διεθνή αρχιτεκτονική, τη διατήρηση της ιστορικής κληρονομιάς, την εκθεσιακή ή βιβλιογραφική προβολή της αρχιτεκτονικής, τους έλληνες πρωταγωνιστές της νεότερης αρχιτεκτονικής, το σημερινό χαρακτήρα της συζήτησης για την πόλη. Περίοδος αναφοράς είναι η τελευταία δεκαπενταετία και η δύσκολη μετάβαση, σε ό, τι αφορά στην Ελλάδα, από την ευφορία της μεταολυμπιακής περιόδου στη συρρίκνωση της μακρόχρονης οικονομικής κρίσης και στην αμηχανία της αρχιτεκτονικής μετά το φαινομενικό τέλος της κρίσης και κατά την πανδημική περιπέτεια.
Τα 122 κείμενα του βιβλίου έχουν αναπόφευκτα αυτοβιογραφικό χαρακτήρα, καθώς σχολιάζουν θέματα της ελληνικής και διεθνούς επικαιρότητας για την αρχιτεκτονική και την πόλη για τα οποία ο συγγραφέας έχει άμεση εποπτεία και αντίληψη, με τον αναγνώστη να μπορεί να διαλέξει σελίδες για τον Ρέντσο Πιάνο, για το μέλλον της Νοτρ-Ντάμ, για τις γυναίκες αρχιτέκτονες στη νεότερη ιστορία, για τις διεθνείς Μπιενάλε αρχιτεκτονικής της Βενετίας, κ.ά.