Βασικό στόχο του σχεδιασμού αποτέλεσε η μετατροπή ενός κτιρίου με διατηρητέα όψη και ιδιαίτερα διακοσμητικά στοιχεία σε ένα σύγχρονο χώρο γραφείων, που να συμβαδίζει με τα ισχυρά πρότυπα προδιαγραφών LEED και WELL. Το πρότυπο LEED αφορά στην πιστοποίηση αειφορίας των κτιρίων και συνδέεται με τις βέλτιστες συνθήκες εντός τους, δηλαδή τη βελτιωμένη ποιότητα εσωτερικού αέρα, τις συνθήκες θερμικής άνεσης, το φυσικό φωτισμό και τα χαμηλότερα έξοδα λειτουργίας, ενώ παράλληλα προβλέπει και απαιτήσεις για φύτευση. Η πιστοποίηση WELL αφορά στις μετρήσιμες ποιοτικές συνθήκες διαβίωσης των εργαζομένων, όπως τα υψηλά επίπεδα ηχομόνωσης, οι μετρήσεις επιπέδων οσμών και αέρα. Και οι δύο πιστοποιήσεις καθιστούν το κτίριο υψηλών προδιαγραφών.
Τα γραφεία και το προκείμενο κτίριο ανήκουν στην εταιρεία Prodea Investments, τη μεγαλύτερη εταιρεία επενδύσεων σε real estate στην Ελλάδα. Το κτίριο βρίσκεται στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας, στην καρδιά του εμπορικού κέντρου, στην οδό Χρυσοσπηλιωτίσσης. Είναι διαμπερές προς την οδό Μιλτιάδου, αποτελείται από υπόγειο, ισόγειο, μεσώροφο, δύο τυπικούς ορόφους και δύο εσοχές, εξώστη και δώμα με θέα την Ακρόπολη. Η δομή της εταιρείας απαιτεί την οργάνωση σε επί μέρους τμήματα, την εργασία ομάδων σε διατάξεις "open space", αλλά και κλειστά διοικητικά γραφεία, χώρους συναντήσεων λίγων ατόμων, μία ευρύχωρη αίθουσα συνεδριάσεων και ένα μεγάλο χώρο εκδηλώσεων.
Στο ισόγειο οργανώνεται η υποδοχή, ο χώρος αναμονής και ο χώρος εκδηλώσεων, ενώ η κεντρική αίθουσα συνεδριάσεων χωροθετείται στο μεσώροφο, με γυάλινα πετάσματα που προσδίδουν εποπτεία στον ισόγειο χώρο. Εσωτερικά, το κτίριο υπέστη τροποποιήσεις, έτσι ώστε να λειτουργεί ως σύνολο και όχι άθροισμα ορόφων. Με τη διάτρηση οπών στις οροφές του πρώτου και του δεύτερου ορόφου, καθίσταται δυνατή η οπτική ενοποίηση των χώρων, καθώς γύρω από τις οπές οργανώνονται οι χώροι κίνησης των γραφείων.
Στους δύο πρώτους ορόφους αναπτύσσονται χώροι γραφείων (σε κλειστή ή ανοιχτή διάταξη) και στον τρίτο όροφο ο χώρος διαλείμματος με τον εξωτερικό του χώρο. Το δώμα διαμορφώθηκε ως ένας υπαίθριος χώρος εκδηλώσεων με φυτεύσεις, πέργκολα, ενώ στο υπόγειο τοποθετούνται βοηθητικοί χώροι. Για τον ανοιχτό χώρο, που αναπτύσσονται θέσεις εργασίας, έχει σχεδιαστεί ένα οργανικό μοντέλο τοποθέτησης ενός συστήματος - "cluster" γραφείων, με κυλινδρική μορφή και κυματοειδές τελείωμα, επενδυμένα με απορροφητικό ύφασμα. Η ανάγκη για κλειστά γραφεία καλύπτεται με ειδικά ηχομονωτικά υαλοπετάσματα, καμπύλα ή επίπεδα, που φέρουν τις εσωτερικές θύρες.
Η παρουσία των έργων τέχνης δηλώνει τη σχέση της PRODEA με τη σύγχρονη ελληνική τέχνη. Έργα από συλλογές νέων Ελλήνων καλλιτεχνών, ορισμένα από τα οποία πραγματοποιήθηκαν αποκλειστικά για να φιλοξενηθούν στα γραφεία της εταιρείας, λειτουργούν οργανικά με τον υπόλοιπο σχεδιασμό, δεν αποτελούν δηλαδή μια εκ των υστέρων προσθήκη.
Συνολικά, η σχεδιαστική προσέγγιση χαρακτηρίζεται από την ισορροπία ανάμεσα στον ιστορικό χαρακτήρα του κτιρίου, τη λειτουργική οργάνωση, την έμφαση στην υλικότητα και το σύγχρονο ύφος ενός τεχνολογικά προηγμένου χώρου εργασίας.

Το κτίριο γραφείων Powerhouse Brattørkaia αποτελεί το βορειότερο κτίριο παγκοσμίως με θετικό ενεργειακό ισοζύγιο. Η υλοποίησή του θέτει νέα πρότυπα για τα κτίρια του μέλλοντος, τα οποία θα πρέπει να παράγουν περισσότερη ενέργεια από όση καταναλώνουν σε ολόκληρο τον κύκλο της ζωής τους, συμπεριλαμβανομένων της κατασκευής και της κατεδάφισής τους. Το Brattørkaia αποτελεί το πιο πρόσφατο έργο του οργανισμού Powerhouse. Αποτελεί μια ερευνητική, σχεδιαστική και κατασκευαστική συνεργασία για την ανάπτυξη κτιρίων με θετικό ενεργειακό ισοζύγιο, από την εταιρεία ακινήτων Entra, την κατασκευαστική εταιρεία Skanska, τον περιβαλλοντικός οργανισμός ZERO, το αρχιτεκτονικό γραφείο Snøhetta και τη συμβουλευτική εταιρεία Asplan Viak. Υπολογίζεται ότι το Powerhouse Brattørkaia παράγει κατά μέσο όρο τη διπλάσια ηλεκτρική ενέργεια από όση καταναλώνει ημερησίως και διοχετεύει την πλεονάζουσα ενέργεια στα γειτονικά κτίρια, στα ηλεκτρικά λεωφορεία της πόλης, σε αυτοκίνητα και σε πλοία, μέσω ενός τοπικού δικτύου. Λόγω της ενεργειακής του απόδοσης, το κτίριο έχει καταταχθεί στην ανώτερη βαθμίδα ("outstanding") της διεθνούς περιβαλλοντικής πιστοποίησης BREEAM.
Το Powerhouse Brattørkaia βρίσκεται στο λιμάνι της πόλης Τρόντχαϊμ στη Νορβηγία, σε μια περιοχή που, λόγω του μεγάλου γεωγραφικού της πλάτους (63ο βόρεια του ισημερινού), χαρακτηρίζεται από αξιοσημείωτες διακυμάνσεις στις συνθήκες ηλιοφάνειας μεταξύ των διαφορετικών εποχών του χρόνου. Στους ορόφους, το κτίριο φιλοξενεί χώρους γραφείων για εμπορικές επιχειρήσεις, όπως κατασκευαστικές και ναυτιλιακές εταιρείες, ενώ στο ισόγειο χωροθετείται η καφετέρια και ένα κέντρο επισκεπτών με εκπαιδευτικό χαρακτήρα για το κοινό, αναφορικά με τον ενεργειακό σχεδιασμό του κτιρίου, υποστηρίζοντας την προώθηση της γνώσης και της δημόσιας συζήτησης σχετικά με την αειφορία στα κτίρια του μέλλοντος.

Αρχές ενεργειακού σχεδιασμού

Ο σχεδιασμός του κτιρίου αποσκοπούσε σε τρεις βασικούς στόχους: στη μεγιστοποίηση της καθαρής ενέργειας που παράγει το κτίριο, στην ελαχιστοποίηση της ενέργειας που χρειάζεται για τη λειτουργία του και στη δημιουργία ενός ευχάριστου χώρου για τους χρήστες του, είτε πρόκειται για τους υπαλλήλους των γραφείων είτε για το κοινό που επισκέπτεται το κέντρο επισκεπτών.
Λόγω των ιδιαίτερων κλιματολογικών συνθηκών της περιοχής, σημαντική πρόκληση κατά το σχεδιασμό αποτέλεσε η συλλογή και η αποθήκευση της ηλιακής ενέργειας. Η επιλογή του σημείου, στο οποίο κατασκευάστηκε το κτίριο, επιλέχθηκε προσεκτικά, ώστε να εξασφαλιστεί η μέγιστη έκθεση προς τον ήλιο σε όλη τη διάρκεια του χρόνου. Η επικλινής στέγη πενταγωνικού σχήματος και οι ανώτερες ζώνες των όψεων καλύπτονται από ηλιακά πετάσματα, συνολικής επιφάνειας 2.867 m², τοποθετημένων στρατηγικά, ώστε να συλλέγουν τη μέγιστη δυνατή ηλιακή ενέργεια. Ως αποτέλεσμα, το κτίριο παράγει ετησίως περίπου 460.000 kWh καθαρής και ανανεώσιμης ενέργειας, λειτουργώντας ως ένα μικρό εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας στο κέντρο της πόλης. Σε ειδικές εγκαταστάσεις εντός του κτιρίου αποθηκεύεται η παραγόμενη ενέργεια, επιτρέποντας κατά τους χειμερινούς μήνες με την ελάχιστη ηλιοφάνεια να χρησιμοποιείται η πλεονάζουσα ενέργεια των θερινών μηνών.
Η υψηλή ενεργειακή απόδοση του κτιρίου Powerhouse Brattørkaia επιτεύχθηκε με την εφαρμογή παθητικών και ενεργητικών στρατηγικών για το δραστικό περιορισμό των ημερήσιων λειτουργικών ενεργειακών αναγκών. Σε επίπεδο παθητικού σχεδιασμού, εκτός από τη μελέτη του προσανατολισμού και της γεωμετρίας του κτιρίου, το κέλυφος κατασκευάστηκε από φέροντα οργανισμό σκυροδέματος χαμηλών εκπομπών, αξιοποιώντας την υψηλή θερμική μάζα για την αποθήκευση της ενέργειας, και μόνωση, επενδύσεις και κουφώματα υψηλών ενεργειακών αποδόσεων. Συγκεκριμένα, οι τιμές του συντελεστή θερμοπερατότητας για τους τοίχους είναι 0,1 W/m²Κ, για τα ανοίγματα 0,8 W/m²K και για την οροφή 0,1 W/m²K, με ιδιαίτερη προσοχή κατά το σχεδιασμό και στην αποφυγή θερμογεφυρών.
Κατά το σχεδιασμό των συστημάτων θέρμανσης, κλιματισμού και αερισμού, προτεραιότητα ήταν, εκτός από την ενεργειακή αποδοτικότητα, η εξασφάλιση άριστων συνθηκών θερμικής άνεσης και ποιότητας αέρα για τους χρήστες. Η θέρμανση και η ψύξη του κτιρίου γίνεται μέσω αντλίας θερμότητας, η οποία αξιοποιεί το θαλασσινό νερό του παρακείμενου λιμανιού, για ακόμη μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας. Ο αερισμός των εσωτερικών χώρων εξασφαλίζεται με συστήματα αερισμού εκτόπισης, στα οποία ο φρέσκος αέρας διοχετεύεται σε χαμηλή ταχύτητα, από οπές κοντά στο δάπεδο, και η απόρριψη του θερμού αέρα γίνεται μέσω των φρεατίων των κλιμακοστασίων. Περαιτέρω μείωση της καταναλισκόμενης ηλεκτρικής ενέργειας γίνεται με τη χρήση ηλεκτρικών συσκευών, πιστοποιημένων ως προς τη χαμηλή ενεργειακή τους κατανάλωση. Ιδιαίτερη μέριμνα έχει δοθεί και στη διαχείριση του νερού, εφαρμόζοντας συστήματα επανάχρησης του γκρίζου νερού, αξιοποίησης του βρόχινου νερού στις τουαλέτες και στην εγκατάσταση βρυσών και ντους χαμηλής κατανάλωσης νερού.

Φωτισμός εσωτερικών χώρων

Ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε κατά το σχεδιασμό τόσο στο φυσικό όσο και στον τεχνητό φωτισμό των εσωτερικών χώρων. Ο σχεδιασμός του κελύφους αποσκοπούσε στη μεγιστοποίηση του φυσικού φωτισμού, γεγονός που επιτυγχάνεται μέσω του ανοιχτού αιθρίου οβάλ σχήματος, που διαπερνά κεντρικά όλους τους ορόφους. Όλοι οι όροφοι διαθέτουν ανοίγματα προς το αίθριο, τα οποία εκτός από το φυσικό φωτισμό των χώρων γραφείων, εξασφαλίζουν και πανοραμική θέα προς την πόλη, λόγω της έντονης κλίσης της στέγης. Στο κατώτερο επίπεδο του αιθρίου έχει διαμορφωθεί ένας κοινόχρηστος κήπος και, μέσω των ανοιγμάτων στην οροφή, φωτίζεται φυσικά και ο υποκείμενος χώρος της καφετέριας.
Με γνώμονατη μέγιστη ποιότητα φωτισμού αλλά και τον περιορισμό της ενέργειας, που χρειάζεται για τον τεχνητό φωτισμό των εσωτερικών χώρων, αναπτύχθηκε ένα πρωτοποριακό σύστημα φωτισμού με την ονομασία "liquid light", το οποίο επιτρέπει στο τεχνητό φως να αυξομειώνει ομαλά την έντασή του, ανάλογα με τη δραστηριότητα και την κινητικότητα των χρηστών μέσα στο κτίριο. Πρόκειται για ένα δυναμικό σύστημα φωτισμού, το οποίο μέσω αισθητήρων φωτός και κίνησης προσαρμόζει την ένταση του φωτός στις συνθήκες του εξωτερικού περιβάλλοντος και στις απαιτήσεις του χρήστη. Μέσω των στρατηγικών φωτισμού, που εφαρμόστηκαν στο κτίριο, περιορίστηκε η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας για φωτισμό στο μισό, σε σύγκριση με ένα τυπικό κτίριο γραφείων αντίστοιχου μεγέθους.

Στο κέντρο της Αθήνας και περιτριγυρισμένο από εμβληματικά κτίρια και ιστορικά μνημεία της πόλης, το νέο Athens Capital Hotel Collection by Accor είναι ένα πολυτελές ξενοδοχείο πέντε αστέρων της MGallery Collection by Accor Hotels. Το κτίριο, στη συμβολή των οδών Πανεπιστημίου και Κριεζώτου, προ υπήρξε ως το εμβληματικό ξενοδοχείο King’s Palace Hotel. Χτισμένο το 1959, από τον αρχιτέκτονα Κώστα Κιτσίκη, αποτέλεσε ένα πολυτελές ξενοδοχείο και κέντρο της κοσμικής ζωής των Αθηναίων, σημείο αναφοράς της μεταπολεμικής αστικής αναγέννησης της Αθήνας. Η επιθυμία της ιδιοκτήτριας εταιρείας ήταν να δημιουργήσει ένα πολυτελές και εκλεπτυσμένο σύγχρονο ξενοδοχείο, που θα αντανακλά τις νέες αστικές τάσεις της εποχής, θα επαναφέρει το παλαιότερο κύρος της τοποθεσίας του και θα εισαγάγει μια νέα εποχή στην αθηναϊκή φιλοξενία.

Η ανανεωμένη χρήση του κτιρίου ως ξενοδοχείο 5 αστέρων με σκοπό την αναβίωση της οντότητας, που κάποτε κατείχε, αλλά και τον εκσυγχρονισμό της ταυτότητάς του, ορίζει μια σχεδιαστική προσέγγιση, που συνδέει το παρελθόν με το παρόν, σέβεται την αρχιτεκτονική μνήμη του κτιρίου και συνδυάζει ένα σύγχρονο σχεδιασμό, διατηρώντας κλασικές και κομψές γραμμές. Βασική προϋπόθεση είναι η διατήρηση και συνέχιση της πολιτισμικής του κληρονομιάς σε ένα αστικό περιβάλλον, που εξελίσσεται και αλλάζει. H ταυτότητα του brand MGallery Hotel Collection της Accor, ορίζει ένα μοναδικό, διαχρονικό σχεδιασμό, που εμβυθίζει τον επισκέπτη στην ιστορία του, την ευεξία, την ισορροπία και την ομορφιά.

Η πλήρης ανακατασκευή του κτιρίου -από το αρχιτεκτονικό γραφείο MTArchitects και της MKV Design, που ανέλαβε το interior design- ολοκληρώθηκε σε 24 μήνες και το αποτέλεσμα είναι ένα πολυτελές ξενοδοχείο σύγχρονων προδιαγραφών με 158 σύγχρονα δωμάτια, 18 σουίτες και 1 προεδρική σουίτα, που διανέμονται σε 9 ορόφους. Κάθε δωμάτιο αναδεικνύεται σε έναν ολόκληρο κόσμο ξεχωριστής αισθητικής με διακριτικά ελληνικά σύμβολα και σχέδια, λιτές γραμμές και κομψά υλικά.
Η αρχιτεκτονική μελέτη διαμορφώνει το κτίριο, συνολικής δομημένης επιφάνειας 12.700 m², ως εξής:
• Η κεντρική είσοδος του ξενοδοχείου επανέρχεται στην αρχική φυσική της θέση επί της οδού Πανεπιστημίου, όπου διατηρείται το γλυπτό "Έρως-Δήμητρα" της Νέλλα Γκολάντα.
• Οι χώροι κοινού αναπτύσσονται στο ισόγειο με την ρεσεψιόν, τους χώρους υποδοχής και καθιστικών, το bar και τα καταστήματα επί της οδού Πανεπιστημίου.
• Στον πρώτο όροφο βρίσκονται το business center, η αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, το γυμναστήριο και δωμάτια επισκεπτών, τα οποία αναπτύσσονται στους ορόφους 1 έως 9. Στον 9ο όροφο αναπτύσσεται και ο χώρος εστιατορίου.
• Στον τελευταίο όροφο, το "roof-top pool bar" με θέα στην Ακρόπολη και το Λυκαβηττό διαθέτει εντυπωσιακή "open air infinity" πισίνα με πανοραμική θέα της πόλης.

Οι υπηρεσιακοί χώροι του ξενοδοχείου περιορίζονται στο 1ο και 2ο υπόγειο, προκειμένου να μεγιστοποιηθούν οι χώροι φιλοξενίας κοινού.
Οι αρχικές προσόψεις του κτιρίου χαρακτηρίζονταν από τη ρυθμική επανάληψη των ανοιγμάτων πάνω σε ένα χαρακτό κάναβο, ρηχά γείσα με μπαλκόνια και συνδυασμούς μοντέρνων κατασκευών και κλασσικών στοιχείων. Με την μετέπειτα ανακατασκευή του κτιρίου το 1986 για τη στέγαση των γραφείων της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδος, το κτίριο έχασε την αρχική του ταυτότητα.

Οι προσόψεις του κτιρίου σχεδιάζονται με σεβασμό προς τις αρχικές όψεις του κτιρίου και με στόχο την ένταξή τους στον εξελισσόμενο χαρακτήρα της πόλης με εκλεπτυσμένες, κλασικές αναφορές. Στην οργάνωση των όψεων προτάσσεται ο τριμερής οριζόντιος διαχωρισμός: βάση – κορμός - στέψη, η συμμετρία, η αξονικότητα και η ρυθμική επαναληπτικότητα των ανοιγμάτων. Βασικό υλικό επένδυσης των όψεων είναι το υπόλευκο ασβεστολιθικό μάρμαρο Βράτσα, με επεξεργασία βούρτσας και αμμοβολής.
Παράλληλα με την τυποποίηση αυτών των μορφολογικών στοιχείων, αντιπαρατίθενται σύγχρονα στοιχεία, όπως τα κρυστάλλινα και μεταλλικά στηθαία και επενδύσεις με φύλλα αλουμινίου, τα οποία τοποθετούνται στον 7ο και 8ο όροφο και στο κεντρικό τμήμα της όψης της οδού Πανεπιστημίου. Το συγκεκριμένο τμήμα σχεδιάζεται με βάση την εσωτερική διαφοροποίηση της διαμόρφωσης των δωματίων. Ο τελευταίος όροφος, που βρίσκεται σε εσοχή, καλύπτεται πλήρως από φύλλα αλουμινίου, ενισχύοντας τη σχεδιαστική προσέγγιση. Επίσης, επανέρχονται τα ιστορικά μορφολογικά στοιχεία του κτιρίου, όπως το κλιμακοστάσιο με το καμπύλο στηθαίο - χειρολισθήρα, η χρήση του roof-garden και το εσωτερικό αίθριο.
Στο Athens Capital η τέχνη έχει πρωταγωνιστικό ρόλο. Το "Mappemonde" του Γιώργου Λάππα φιλοτεχνεί το εσωτερικό αίθριο του κτιρίου. Πρόκειται για ένα από τα πιο γνωστά και σημαντικά έργα της ελληνικής μεταπολεμικής γλυπτικής, διαμορφωμένο ως ένας οριοθετημένος χώρος αναμνήσεων, μια χαρτογράφηση, μια αφήγηση προσωπικών εμπειριών, που απηχεί σε παγκόσμια κλίμακα. Το επιβλητικό έργο αποτελείται από 3.000 κομμάτια, τα οποία διατρέχουν τους χώρους του ξενοδοχείου.

Το συγκεκριμένο έργο τέχνης έρχεται να εκφράσει απόλυτα και την ταυτότητα των MGallery Collection by Accor Hotels, η οποία βασίζεται στην αφήγηση ιστοριών κάθε κλίμακας. Όπως κάθε ξενοδοχείο MGallery ανά τον κόσμο, έτσι και το Athens Capital έχει τη δική του ξεχωριστή ιστορία να αφηγηθεί, η οποία συντίθεται από την αρχιτεκτονική, την τέχνη και τη μοναδική εμπειρία του επισκέπτη στο χώρο όπου φιλοξενείται. Σκοπός του νέου Athens Capital Hotel είναι η αισθητική αρτιότητα και ισορροπία, που συνδέονται με το γύρω αστικό περιβάλλον και η ανάδειξή του ως ενός σύγχρονου, εμβληματικού και διαχρονικού σημείου της πόλης.

Στο ισόγειο, η διαμόρφωση του ευρύχωρου χώρου υποδοχής του "The Foundry Athens" κινείται γύρω από μια βιβλιοθήκη - φόρο τιμής στην τυπογραφική ιστορία του κτιρίου, με βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες αθηναϊκών και ελληνικών εκδόσεων του 20ου αιώνα.
Φωτογραφία: Ζαχαρίας Δημητριάδης

Σεβόμενοι τις υφιστάμενες αναλογίες ανοιγμάτων του κτιρίου και εκμεταλλευόμενοι τα διπλά ύψη του παλιού βιομηχανικού κελύφους στους ορόφους, οι αρχιτέκτονες δημιούργησαν σε ορισμένα διαμερίσματα του ξενοδοχείου "The Foundry Hotel" χώρους διημέρευσης διώροφου ύψους, εντάσσοντας μεταλλικά πατάρια (αυτόνομα στατικά) και δίνοντας έτσι τη δυνατότητα εξέλιξης πολλαπλών σεναρίων φιλοξενίας.
Φωτογραφία: Ζαχαρίας Δημητριάδης

Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στο φωτισμό και στην επιλογή της επίπλωσης, ώστε η τελική εικόνα του χώρου να αντικατοπτρίζει το σύγχρονο χαρακτήρα των αρχιτεκτονικών επιλογών. Συγκεκριμένα, επιλέχθηκαν φωτιστικά στοιχεία με καθαρές γεωμετρικές φόρμες, ενώ τα χρώματα και τα πολυτελή υλικά προσδίδουν την αίσθηση μιας λιτής πολυτέλειας, άνεσης και οπτικής καθαρότητας.
Φωτογραφίες: Αλεξία Πρασσά

Η λειτουργική οργάνωση του εξώστη ακολουθεί την οργάνωση των εσωτερικών χώρων του ανακαινισμένου διαμερίσματος στην Αθήνα. Η επιλογή των κατάλληλων κουφωμάτων ενοποιεί δυνητικά το καθιστικό με τον εξώστη του, και το όριο χάνεται. Η μεταβατική ζώνη, που αντιστοιχεί στο διάδρομο, μετατρέπεται σε φυτεμένο δώμα. Τα φυτά που επιλέγονται είναι χαρακτηριστικά του φυσικού Αττικού τοπίου: φρύγανα, θυμάρι, δεντρολίβανο και ρίγανη.
Φωτογραφίες: Γιώργης Γερόλυμπος

Λόγω του περιορισμένου εμβαδού της κατοικίας, βασικό στόχο κατά το σχεδιασμό αποτέλεσε η κατάρριψη των ορίων μεταξύ του καθιστικού και του αίθριου χώρου της πισίνας. Αυτό επιδιώχθηκε με τη μεταφορά του ορίου από τον υφιστάμενο φέροντα οργανισμό προς το εσωτερικό της κατοικίας, την κατάρριψη της παραλληλίας, καθώς και τη χρήση ενιαίου υλικού δαπέδου σε εσωτερικό και εξωτερικό χώρο.
Φωτογραφίες: Δημοσθένης Κούρος

Το έργο αφορά μία ανακαίνιση μιας μικρής μονάδας στην Πράγα της Τσεχίας. Η διαδικασία σχεδιασμού και η κατασκευή πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας του covid-19 και, ως αποτέλεσμα, η ομάδα σχεδιασμού δεν μπόρεσε ποτέ να επισκεφτεί και να βιώσει τον χώρο φυσικά. Ολόκληρη η διαδικασία, από την ιδεολογία έως την τελική ολοκλήρωση, διαχειρίστηκε εξ αποστάσεως.
Η έκθεση απαιτούσε επαναβαθμονόμηση των χώρων στο διαμέρισμα των 80 m². Η αρχική κάτοψη είχε μόνο ένα υπνοδωμάτιο, και δύο μπάνια τα οποία οδηγούσαν αδέξια σε ένα μεγάλο φουαγιέ. Η κατοικία δεν διέθετε σύγχρονα συστήματα και φωτιστικά, που απαιτούσαν την πλήρη ανακαίνιση του διαμερίσματος. Επιπλέον, ο πελάτης ήθελε να προσθέσει ένα υπνοδωμάτιο μελέτης / επισκέπτη για απομακρυσμένη εργασία και είχε έναν σχετικά μικρό προϋπολογισμό.
Η λύση των αρχιτεκτόνων ήταν η χρήση κάποιων παρεμβαλλόμενων στοιχείων, τροποποίηση του χώρου, επαναχρησιμοποίηση υπαρχόντων στοιχείων (π.χ. πόρτες και δάπεδα) όπου είναι δυνατόν, και εισήγαγε εσωτερικά ανοίγματα για να φέρει φως σε σκοτεινότερους χώρους. Όλες οι λύσεις έπρεπε να είναι απλές, λειτουργικές και οικονομικές.
Αρχικά έγινε μία αναδιοργάνωση του χώρου, με την κουζίνα να μετατοπίζεται νότια, ώστε να ελευθερωθούν τα παράθυρα για τη νέα μελέτη. Η νέα κουζίνα είναι συμπαγής αλλά λειτουργική και προσλαμβάνει φυσικό φως από ένα εσωτερικό παράθυρο με θέα στη νέα κρεβατοκάμαρα μελέτης / επισκέπτη. Ένα κλιμακωτό ψηλό περίβλημα συνδέει το σαλόνι με την κουζίνα, φέρνοντας περαιτέρω φως. Τα ντουλάπια ενισχύονται από ένα χειροποίητο πλακάκι και δάπεδο, αναδεικνύοντας και την ιταλική καταγωγή των αρχιτεκτόνων.
Το μεγάλο φουαγιέ μειώθηκε με την εισαγωγή ενός γλυπτού σκαλοπατιού-όγκου που στεγάζει δωμάτιο-ντουλάπα και δημιουργεί ένα κατώφλι στο κυρίως υπνοδωμάτιο. Εδώ, ένας άλλος κλιμακωτός όγκος στεγάζει ένα ιδιωτικό μπάνιο που δέχεται φυσικό φως από ένα στρογγυλό παράθυρο, του οποίου το ύψος έχει ρυθμιστεί να ευθυγραμμίζεται με το κεφάλι ενός ατόμου που κάνει ντους.
Ο λόγος για τη χρήση μιας βαθμιαίας γεωμετρίας για αυτά τα “εισαγόμενα στοιχεία” είναι διττός. Τα διαμορφωμένα ράφια παρέχουν χώρο για την προβολή αντικειμένων ή για επιπλέον αποθήκευση, ενώ παράλληλα διαχωρίζουν τους χώρους. Η χρήση του χρώματος ενισχύει τη διάκριση ανάμεσα στις υπάρχουσες και τις εισαγόμενες γεωμετρίες, οι οποίες παραμένουν λευκές.
Η παλέτα υλικού για τους κύριους χώρους είναι σκόπιμα ουδέτερη. Το υπάρχον δάπεδο από ξύλο βελανιδιάς τρίφτηκε και τελειοποιήθηκε όπου ήταν δυνατόν. Το φουαγιέ απαιτούσε ένα νέο ξύλινο πάτωμα, το οποίο εγκαταστάθηκε υπό γωνία για να το διαφοροποιήσει από το ιστορικό παρκέ ψαροκόκαλο. Το εσωτερικό μικρότερων χώρων, όπως το δωμάτιο, το μπάνιο και η κουζίνα, είναι πιο παιχνιδιάρικο και χρησιμοποιεί πολύχρωμα ντουλάπια, πλακάκια και χρώματα για να παρέχει σε κάθε μικρό χώρο τον δικό του χαρακτήρα.
Το διαμέρισμα είναι αραιά επιπλωμένο σύμφωνα με τη μινιμαλιστική αισθητική του πελάτη. Πολλά από τα έπιπλα είναι παραδοσιακά τσεχικά κομμάτια. Η κονσόλα πολυμέσων είναι ένα vintage τσεχικό σχέδιο με μεταλλικά πόδια.

Οι αρχιτέκτονες από το Reaktor Studio με έδρα την Πράγα, έχουν σχεδιάσει και κατασκευάσει έναν φουτουριστικό μηχανισμό, έναν χώρο που επιταχύνει τις σκέψεις, διευκολύνοντας τη δουλειά και συνδέοντας ανθρώπους σαν γρανάζια σε μια μηχανή. Το αποτέλεσμα είναι μια τέλεια συντονισμένη μηχανή που ελέγχεται από τους “πιλότους” της - τα μέλη του πληρώματος “Livesport”.
Η ουσία αυτής της τεχνολογικής εταιρείας, η οποία επεξεργάζεται δεδομένα από όλο τον κόσμο, αποτυπώνεται στην εσωτερική φιλοσοφία των γραφείων της. Το σχήμα του έκτου ορόφου καθορίζεται από τη φυγοκεντρική δύναμη του κτιρίου. Το κέντρο βάρους του κτιρίου βρίσκεται στο “Atrium”. Συγκεντρώνοντας ενέργεια στον πυρήνα του, το “Atrium” αντιπροσωπεύει ένα μαγνήτη, ένα σημείο προσανατολισμού και μια περιοχή για επιχειρηματικές εκδηλώσεις. Όλα τα φώτα, οι πλάκες soffit, τα ακουστικά πάνελ, οι τοίχοι των λεγόμενων μετασχηματιστών, οι γραμμές δαπέδων, όλα οδηγούν απλά στον φανταστικό πυρήνα - την καρδιά της εταιρείας.
Μπορεί να περπατήσει κανείς στα γραφεία σε όλο το χώρο χωρίς να ανοίξει ούτε μία πόρτα. Η κάτοψη έχει αναφορές σε ένα ρολόι, μια δυναμική σχεδιαστική λύση. Χωρίζεται σε τρία λειτουργικά κυκλώματα, ο χώρος επιτρέπει μεταβλητότητα και ένα διαφορετικό τοπίο γραφείου. Το εξωτερικό κύκλωμα, που ”τρέχει” μέσα στην εξωτερική πρόσοψη, παρέχει άπλετο φως στην ευέλικτη ζώνη εργασίας. Πλησιέστερα στο κεντρικό αίθριο, υπάρχει ένα κύκλωμα που περιβάλλεται από πράσινο και είναι σχεδιασμένο για αναψυχή. Αυτό το άτυπο περιβάλλον καλεί τους ανθρώπους να συναντηθούν και να χαλαρώσουν. Το τρίτο κύκλωμα αποτελείται από δέκα μετασχηματιστές χάλυβα, που αναφέρονται στα εξαρτήματα μιας μηχανής ρολογιού.
Πιέζοντας τον επιταχυντή και ξεκινώντας ένα ταξίδι κάτω από τον κεντρικό δρόμο, ο οποίος λειτουργεί ως σπονδυλική στήλη του κτιρίου, οι ανιχνευτές κίνησης ενεργοποιούν το κύκλωμα φωτισμού. Ξεκινώντας ως εφέ ντόμινο, ο φωτισμός μοιάζει με την επιτάχυνση ισχυρών σπορ αυτοκινήτων. Το πνεύμα του κτιρίου ενσωματώνει ευκινησία, ακρίβεια και κίνηση. Ο σχεδιασμός του αρθρώνει τον πολιτισμό της εταιρείας με βάση την ταχύτητα και την ανθρώπινη αλληλεπίδραση.
Αντιπροσωπεύοντας τα εξαρτήματα ρευστού χάλυβα μιας μηχανής ρολογιού, οι δέκα εύκαμπτοι μετασχηματιστές περιλαμβάνουν όλους τους πυρήνες εγκατάστασης, τους διακομιστές, τις μικρές αίθουσες συσκέψεων και τις μικρές κουζίνες. Χρησιμοποιώντας ενσωματωμένα περιστρεφόμενα φτερά, οι μετασχηματιστές μπορούν να χωρίσουν την περιοχή του ανοιχτού χώρου σε μικρότερα κλειστά γραφεία, συμβάλλοντας αποτελεσματικά στον συνολικό ευέλικτο χαρακτήρα του περιβάλλοντος. Το ανοιχτό στρώμα δίπλα στα γραφεία προσφέρει ένα ευρύ φάσμα αποθηκευτικού χώρου, βεστιάριο και τηλεφωνικούς θαλάμους. Τα διάτρητα μεταλλικά φύλλα επιτρέπουν τη θέαση στις αίθουσες συσκέψεων διατηρώντας ταυτόχρονα το απόρρητο.
Το κάθε γραφείο είναι επιπλωμένο με εξαιρετική ακρίβεια για να επιτρέπει την τέλεια οργανωμένη δραστηριότητα. Ρυθμιζόμενοι βραχίονες οθόνης, εργονομικά γραφεία ή χειρουργικά φώτα είναι ο βασικός εξοπλισμός για κάθε χώρο εργασίας. Οι αυτοματοποιημένες καρέκλες μπορούν να προσαρμοστούν τέλεια στο σώμα του κάθε εργαζόμενου χωρίς καμία ανάγκη για ρυθμίσεις. Οι οθόνες τηλεόρασης που είναι ενσωματωμένες στους μεταλλικούς τοίχους ανήκουν στη σειρά οργάνων που είναι απαραίτητα για τον συγχρονισμό των εργαζομένων.
Δίπλα στην κουζίνα υπάρχει ένα καφέ, δίνοντας έτσι έμφαση στην κοινότητα και την κοινωνική δικτύωση. Οι ζώνες αναψυχής για άτυπες συναντήσεις, απολαμβάνοντας ένα φλιτζάνι καφέ, χωρίζονται από πράσινους τοίχους των οποίων τα υδροπονικά φυτά εκπληρώνουν πολλαπλές λειτουργίες. Οι χώροι της κουζίνας διαθέτουν βρώσιμα είδη, όπως θυμάρι, φύλλα μέντας ή βάλσαμο λεμονιού. Μερικά από τα φυτά έχουν διακοσμητικό σκοπό, ενώ άλλα καθαρίζουν τον αέρα ή γεμίζουν το εσωτερικό με ένα όμορφο άρωμα. Η έννοια της “ευεξίας” εφαρμόζεται και αντικατοπτρίζεται στην υψηλής ποιότητας ακουστική και εργονομία του χώρου που ικανοποιεί τις ανάγκες των εργαζομένων.
Ο πειραματισμός με υλικά και η αναζήτηση κατάλληλου υλικού έφερε τους αρχιτέκτονες του έργου σε μια πειραματική λύση χρησιμοποιώντας τραπέζια συναντήσεων από ορείχαλκο. Τα μεταλλικά φύλλα για τις κορυφές βυθίστηκαν σε οξύ, ψήθηκαν και “γρατσουνίστηκαν” με συρματόβουρτσα.
Το νέο αυτό μοντέλο για μια νέα γενιά ευέλικτων γραφείων Livesport 2.0 φιλοδοξεί να γίνει ένας εμπνευσμένος ηγέτης στο χώρο του, αναζητώντας μια νέα κατεύθυνση. Ο ισχυρός δεσμός μεταξύ της ταυτότητας της εταιρείας και του χώρου εργασίας αποτελεί μια αντίδραση στην τρέχουσα περίοδο, η οποία έχει δημιουργήσει πολλά ερωτήματα. Σηματοδοτώντας ένα νέο ταξίδι, η ιστορία αυτού του εσωτερικού σχεδιασμού είναι μια εξερεύνηση του μέλλοντος που διατηρεί η μετα-COVID εποχή.