Το Μέγαρο Λόγγου αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα δείγματα όψιμου εκλεκτικισμού της εποχής της ανοικοδόμησης της Θεσσαλονίκης, μετά από την πυρκαγιά του 1917. Το κτίριο ξεχωρίζει για τον πλούσιο εξωτερικό και εσωτερικό του διάκοσμο. Το 1983 χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού (Φ.Ε.Κ. 393/15-6-83).

Ιστορικά στοιχεία
Το Μέγαρο Λόγγου κατασκευάστηκε κατά την περίοδο 1926 - 1928 για λογαριασμό του Ναουσαίου επιχειρηματία Ιωάννη Λόγγου, βάσει της 1253/09-1925 οικοδομικής άδειας. Την κατασκευή ανέλαβε η "Ανώνυμος Οικοδομική Εταιρεία Νέων Χωρών". Η αρχιτεκτονική μελέτη του κτιρίου αποδίδεται στον Ιταλό αρχιτέκτονα L. Gennari, αλλά η οικοδομική άδεια υπογράφεται από το μηχανικό Π. Στάη.
Στις προσόψεις του κτιρίου κυριαρχεί η έντονη πλαστικότητα και ο διακοσμητικός φόρτος. Στις εξωτερικές τοιχοποιίες επιλέχθηκε επένδυση σταμπωτού κοκκινόχρωμου κονιάματος, σε απομίμηση συμπαγούς πλίνθου. Βασικό στοιχείο του ρυθμού των όψεων είναι η χρήση των τοξωτών ανοιγμάτων, που υπερτονίζονται από ανάγλυφα κυμάτια.
Το κτίριο αποτελείται από υπόγειο, ισόγειο, ημιώροφο, τρεις ορόφους και δώμα με απόληξη κλιμακοστασίου. Στο ισόγειο υπάρχουν δύο καταστήματα με πατάρια, τα οποία αποτελούν μεταγενέστερες προσθήκες. Σε καθέναν από τους δύο πρώτους ορόφους ήταν χωροθετημένα δύο διαμερίσματα. Το οροφοδιαμέρισμα του τελευταίου, 3ου ορόφου, προοριζόταν να στεγάσει την οικία του ιδιοκτήτη.
Το κτίριο έχει μεικτό δομικό σύστημα και αποτελεί συνδυασμό φέρουσας τοιχοποιίας και στοιχείων από οπλισμένο σκυρόδεμα (πλάκες, δοκούς, στύλους). Η φέρουσα τοιχοποιία στο υπόγειο είναι από αργολιθοδομή, ενώ στους ορόφους αποτελείται από οπτοπλινθοδομή με συμπαγείς πλίνθους.
Εσωτερικά, το Μέγαρο Λόγγου έχει πλούσιο ζωγραφικό και ανάγλυφο διάκοσμο. Ο διάκοσμος υπάρχει σε όλους τους χώρους, πλην των βοηθητικών, και εντοπίζεται στις οροφές και στις περιμετρικές τους φρίζες.
Η χρόνια εγκατάλειψη του κτιρίου τα τελευταία σαράντα χρόνια και η παντελής έλλειψη συντήρησης είχαν ως αποτέλεσμα, κυρίως, την καταπόνηση του στατικού φορέα από οπλισμένο σκυρόδεμα. Διαπιστώθηκαν διυγράνσεις, καθώς και αποφλοιώσεις, ρηγματώσεις και οξειδώσεις. Τα παραπάνω είχαν ως αποτέλεσμα την πλήρη διάβρωση του φέροντος οργανισμού της πλάκας δώματος (οροφή 3ου ορόφου) και είχαν βλάψει σημαντικά, περιμετρικά, την οροφή του 2ου ορόφου.

Πρόταση επανάχρησης
Σκοπός της μελέτης ήταν η μετατροπή του κτιρίου κατοικιών σε κτίριο γραφείων επί των τριών ορόφων για τις ανάγκες της ιδιοκτήτριας εταιρείας και η προσαρμογή του κτιρίου στις σύγχρονες απαιτήσεις. Στο ισόγειο διατηρήθηκε η χρήση καταστημάτων και εξασφαλίστηκε κατακόρυφη επικοινωνία με το υπόγειο.
Στους ορόφους, ως γενική αρχή, διατηρήθηκε η τυπολογία της κάτοψης και προτάθηκαν επί μέρους σημειακές διανοίξεις ή/και ενοποιήσεις χώρων, προκειμένου να ενταχθεί ικανοποιητικά η νέα χρήση στο κτίριο. Οι μεγαλύτερες επεμβάσεις πραγματοποιήθηκαν στον 1ο όροφο, ο οποίος προβλέπεται να αποδοθεί στη διεύθυνση της επιχείρησης. Σ' αυτή τη στάθμη προβλέπεται μικρή αίθουσα συνεδριάσεων, η οποία διασφαλίζεται με την ενοποίηση πέντε επί μέρους χώρων.
Στη στάθμη του 2ου και του 3ου ορόφου οι επεμβάσεις περιορίστηκαν στην αναδιάταξη των βοηθητικών χώρων. Σε όλους τους ορόφους οι απαραίτητες επεμβάσεις για εξασφάλιση χώρων υγιεινής και βοηθητικών χώρων περιορίστηκαν σε δευτερεύοντες χώρους του κτιρίου, δίχως διάκοσμο. Όπου ήταν δυνατόν, διατηρήθηκαν ορισμένοι βοηθητικοί χώροι, όπως ο εξοπλισμός των κουζινών στο 2ο και στον 3ο όροφο. Στη στάθμη του δώματος διατηρήθηκε το κουβούκλιο απόληξης του κλιμακοστασίου, καθώς και οι καπνοδόχοι του κτιρίου. Η λειτουργική αναβάθμιση επιτεύχθηκε και με την προσθήκη ανελκυστήρα, για τη διευκόλυνση της κατακόρυφης επικοινωνίας.
H ενεργειακή αναβάθμιση του κτιρίου επιτεύχθηκε με την εφαρμογή θερμομόνωσης. Στις οπίσθιες όψεις του κτιρίου εφαρμόστηκε εξωτερική θερμομόνωση. Στις τοιχοποιίες των κύριων όψεων εφαρμόστηκε θερμομόνωση από την εσωτερική πλευρά των τοιχοποιιών, καθώς στις κύριες όψεις του κτιρίου υπάρχει διάκοσμος. Η επέμβαση θερμομόνωσης παρέχει στο κτίριο, ταυτόχρονα, ηχομόνωση και πυροπροστασία.
Το σύστημα θέρμανσης - ψύξης πραγματοποιήθηκε με αντλίες θερμότητας, μία ανά στάθμη και εσωτερικά σώματα μεταφοράς θερμότητας με ανεμιστήρα (fan coils). Μ' αυτόν τον τρόπο υπάρχει εγγυημένος έλεγχος θερμοκρασίας και σχετικής υγρασίας για την εξασφάλιση κατάλληλων συνθηκών θερμικής άνεσης για τους εργαζόμενους και, ταυτοχρόνως, για την προστασία του καλλιτεχνικού διάκοσμου.

Η κυκλική διάταξη του εξωτερικού καθιστικού διαμορφώνεται σε επίπεδο χαμηλότερο από εκείνο του εξωτερικού δαπέδου, ώστε να μην εμποδίζεται η θέα προς τη θάλασσα από το εσωτερικό. Η χρήση υλικών, όπως η φυσική πέτρα και το οπλισμένο σκυρόδεμα, συνδυάζονται αρμονικά, διαμορφώνοντας έναν ελκυστικό χώρο υπαίθριας διημέρευσης. Η εστία, στο κέντρο του καθιστικού, αναδεικνύεται σε κεντρικό στοιχείο του χώρου. Μονοκατοικία στο Πουέρτο Ρίκο. Φωτογραφία: Jaime Navarro.

Ο Kjeld Kirk Kristiansen, ιδιοκτήτης των lego, οραματιζόταν να δημιουργήσει ένα χώρο, που θα προσφέρει την απόλυτη εμπειρία ενός κόσμου από lego. Το έργο ανέλαβε, μετά από διαγωνισμό, το αρχιτεκτονικό γραφείο BIG, κατασκευάζοντας το Lego House στην πόλη Μπιλούντ, της Δανίας, τη γενέτειρα των lego. Πρόκειται για μία μεταφορά της φιλοσοφίας του παιχνιδιού των lego σε αρχιτεκτονική σύνθεση αλλά και στην κατασκευή. Το κτίριο αποτελείται από 21 όγκους που στοιβάζονται και δημιουργούν μία "lego" σύνθεση συνολικού ύψους 23 μέτρων. Στόχος του έργου είναι μικροί και μεγάλοι να πιστέψουν στη δημιουργία ενός κόσμου, που μέχρι πρότινος ήταν μόνο φανταστικός, και να τον βιώσουν.
Το μουσείο βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και στο ισόγειό του μεμονωμένοι όγκοι τοποθετούνται βαθμιδωτά, εσωκλείοντας μια πλατεία που λειτουργεί ως ένας νέος "αστικός πυρήνας" αλλά και "πέρασμα" για τη Μπιλούντ, με το φως να εισέρχεται από τα κενά που δημιουργούνται από τη συναρμογή τους. Ο χώρος περιλαμβάνει εστιατόριο, καφέ και αίθουσες διαλέξεων και καταλαμβάνει μία επιφάνεια 3.400 m2. Στους ανώτερους ορόφους οι όγκοι στοιβάζονται ο ένας επάνω στον άλλο σαν τούβλα lego και φιλοξενούν αίθουσες εκθέσεων, όπως και οι χώροι του υπογείου. Τα χρώματα που χρησιμοποιούνται είναι τα βασικά χρώματα των lego, καθένα από τα οποία αντιστοιχεί σε έκθεση με θεματικό περιεχόμενο και τα οποία αφορούν στα επίπεδα της παιδικής εκπαίδευσης: το κόκκινο για τη δημιουργικότητα, το μπλε για τη διανοητικότητα, το πράσινο για τη κοινωνικότητα και το κίτρινο για το συναίσθημα. Στο τελευταίο επίπεδο φιλοξενούνται έργα μεγάλης κλίμακας από lego, τα οποία χωροθετούνται σε έναν όγκο, που επισφραγίζει τη σταθερότητα όλων των "κομματιών", και φωτίζεται από οκτώ κυκλικά ανοίγματα στην οροφή σε αντιστοιχία της μορφής ενός lego. Το μουσείο αποτελεί πρόσκληση προς τους πολίτες καθώς δύο ισόγειοι όγκοι σχηματίζουν αμφιθεατρικές δομές για παιχνίδι και παρακολούθηση ψυχαγωγικών δράσεων στην πλατεία. Η κατασκευή είναι από σκυρόδεμα και χάλυβα και εξωτερικά επενδύθηκε με λευκά τούβλα. Στο εσωτερικό του δεν υπάρχουν εμφανή υποστυλώματα, καθώς η στήριξη των όγκων προσομοιάζει στον τρόπο που συναρμόζουν τα τούβλα lego. Όλα τα δώματα είναι βατά και λειτουργούν ως χώροι εκτόνωσης.

Μία παλαιά σιταποθήκη στην Τήνο μετατράπηκε σε εξοχική κατοικία με την προσθήκη ενός δωματίου καθ’ ύψος. Επιζητώντας την ελάχιστη παρέμβαση στο τοπίο, η αρχιτεκτονική πρόταση, σύγχρονη αλλά ταυτόχρονα κριτικά παραδοσιακή, αποτελείται από την αρμονική ένταξη ενός κύβου από ανεπίχριστο σκυρόδεμα πάνω στον υφιστάμενο πέτρινο όγκο. Το οριζόντιο άνοιγμα, που δημιουργείται ανάμεσα στο υπάρχον παλαιό και το νέο, εμπλουτίζει με φυσικό φως το χώρο του υπνοδωματίου και δημιουργεί οπτικές φυγές, καδράροντας τη θέα στη γραμμή του ορίζοντα. "A Touch of New", κατοικία στον Τριαντάρο, Τήνος. Φωτογραφία: Έβελυν Φωσκόλου.

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΙΔΕΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ

Ο σχεδιασμός των όψεων - γλυπτών στα σύγχρονα κτίρια διαχειρίζεται ένα εύρος ζητημάτων, από την εικόνα του κτιρίου ως χαρακτηριστικό γνώρισμα, τα τεχνολογικά χαρακτηριστικά κίνησης και δυναμικότητας μέσω του ψηφιακού σχεδιασμού και της ψηφιακής κατασκευής έως τα ζητήματα εξοικονόμησης ενέργειας.

Ο χώρος του καθιστικού οργανώνεται λειτουργικά με τη διαμόρφωση του τζακιού υπό γωνία. Με αυτόν τον τρόπο, το τζάκι εντάσσεται στο ενιαίο ύφος της επίπλωσης και αναδεικνύεται, ως κεντρικό στοιχείο του χώρου, μέσω του γραμμικού φωτισμού ενώ παράλληλα διευκολύνει τη δημιουργία εκτενών ανοιγμάτων. "Villa GA" στο Ηράκλειο Κρήτης. Φωτογραφία: Dimitrios Bolbasis.

Στο πλαίσιο μετατροπής ενός βιομηχανικού κτιρίου σε σχολή χορού στο Μόντρεαλ, το υφιστάμενο κέλυφος αναβαθμίστηκε με την προσθήκη ενός ευρέως φάσματος σύγχρονων υλικών. Κατά τη διάρκεια της ημέρας τα ημιδιαφανή κρύσταλλα διευκολύνουν τη διέλευση φυσικού φωτισμού στο εσωτερικό, ενώ ο τεχνητός φωτισμός υπογραμμίζει τις αρχιτεκτονικές χαράξεις και αναδεικνύει τα μοτίβα των διαχωριστικών πετασμάτων. Φωτογραφίες: Michel Brunelle, David Boyer.

Ένα καθαρό ορθογώνιο, ένα κουτί με πλήρη και κενά είναι ο βασικός όγκος αυτού του μικρού σπιτιού. Τρία αρμυρίκια, σημείο ανάσας και σκιάς, είναι το υπερυψωμένο όριο του γηπέδου με την θάλασσα. Βράχοι, το μπλε του νερού προς νότο και το βραχώδες βουνό προς βορρά ορίζουν τον ελεύθερο χώρο. Η πισίνα που έχει ελεύθερο σχήμα ορίζεται από βράχους τις περιοχής σαν συνέχεια της θάλασσας, όπως όταν τα κύματα γεμίζουν με νερό μια εσοχή(γούβα). Χρησιμοποιήθηκαν, φυσικά υλικά από την περιοχή, τοπική πέτρα, μέταλλα σε χρώμα της σκουριάς, ξύλα-κλαδιά καστανιάς, κουρασανιτ σε χρώμα του εδάφους εξωτερικά και γκρίζο εσωτερικά, πλάκες τύπου πέτρας στα δάπεδα, βουρτσισμένο ιρόκο στα κουφώματα. Το εξωτερικό δάπεδο από «πατημένο» χώμα και πελεκητή πέτρα της περιοχής. Η υπαίθρια πέτρινη κουζίνα-φούρνος «κλείνει» τον χώρο του εξωτερικού καθιστικού από την κεντρική είσοδο και συμπληρώνει την σύνθεση. Ένα καθαρό ορθογώνιο deck ορίζει το εξωτερικό καθιστικό και καταλήγει σε εξέδρα πάνω από την θάλασσα. Η φύτευση σαν κατάληξη του βουνού από επάνω. Η ψηλή καμινάδα σημείο αναφοράς του σπιτιού. Μια μικρή κατοικία πάνω σχεδόν στην θάλασσα ενταγμένη στο τοπίο σε «συνομιλία» με τη φύση.

Αντλίες θερμότητας

H αντλία θερμότητας αέρα / νερού της Vaillant με το νέο ψυκτικό μέσο R290 διαθέτει πολύ χαμηλό συντελεστή GWP=3, ενώ έχει τη δυνατότητα λειτουργίας σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες έως και 75°C στη θέρμανση, αλλά και δυνατότητα λειτουργίας στην ψύξη με εξωτερικές θερμοκρασίες έως 46°C. Χαρακτηρίζονται από την πολύ υψηλή τους ενεργειακή απόδοση Α⁺⁺⁺ στους 35°C, την εξαιρετικά χαμηλή στάθμη θορύβου σ’ όλο το φάσμα λειτουργίας τους και την υψηλή ποιότητα κατασκευής τους. Συνδυάζονται με ολοκληρωμένες εσωτερικές μονάδες, με ή χωρίς ενσωματωμένο δοχείο ζεστού νερού χρήσης.

Στο βόρειο άκρο του Brook Creen Park, στην πόλη Lawrence του Κάνσας, σε μία κατάφυτη έκταση, βρίσκεται η δεύτερη μεγαλύτερη καταγεγραμμένη δρυς της πολιτείας. Το οικόπεδο αγοράστηκε, προκειμένου να προστατευθεί αυτό το σπάνιο δέντρο και να αξιοποιηθεί για την ανέγερση μιας κατοικίας. Τα συχνά και έντονα φαινόμενα πλημμύρας στην περιοχή δημιουργούν πολύ υψηλές απαιτήσεις θεμελίωσης των κατασκευών και διαχείρισης των υδάτων.

Οι τελειόφοιτοι σχεδίασαν μια μοντέρνα κατοικία με καθαρή γεωμετρία, που εντάσσεται απόλυτα στο περιβάλλον της, υποχωρώντας διακριτικά μπροστά στη φύση και στο δέντρο - σύμβολο του οικοπέδου, που μετρά 400 χρόνια ζωής. Πρόκειται για δύο κτιριακούς όγκους, με συνολικό εμβαδό 190 m². Ο σχεδιασμός έχει ως κριτήριο την ευελιξία, ώστε ο χώρος να προσαρμόζεται σε πολλαπλά σενάρια χρήσης. Αυτό επιτυγχάνεται τόσο με το δωμάτιο πολλαπλών χρήσεων στην κύρια κατοικία, όσο και με τη διαμόρφωση του βοηθητικού οικήματος, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί, είτε ως ξενώνας είτε ως προσωπικός χώρος κάποιου μέλους της οικογένειας είτε ως επαγγελματική στέγη, είτε για ενοικίαση. Οι δύο κτιριακοί όγκοι είναι δύο γυάλινα κουτιά, που "ανοίγουν" προς τη φύση με τις απολύτως διαφανείς γυάλινες προσόψεις τους προσανατολισμένες εμφανώς στη θέα του δέντρου. Το αποτέλεσμα είναι η κατάργηση των ορίων μεταξύ εξωτερικού και εσωτερικού χώρου. Οι λοιπές όψεις είναι επίσης γυάλινες, διαφοροποιούνται, ωστόσο, καθώς δεν είναι απόλυτα διαφανείς.
Για την ασφαλή τους θεμελίωση σε έδαφος επικίνδυνο λόγω των πλημμυρών, τα δύο "γυάλινα κουτιά" αποκολλώνται από το φυσικό έδαφος με τη μεσολάβηση μιας επίχωσης από συμπυκνωμένο χώμα και μιας πλάκας σκυροδέματος.

Ένα μάθημα βιώσιμου σχεδιασμού
Η βιοκλιματική κατοικία στο Κάνσας έχει λάβει την πιστοποίηση LEED Platinum και είναι ένα κτίριο μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας, το οποίο ενσωματώνει παθητικές στρατηγικές εξαερισμού και σκίασης, αλλά και μηχανολογικά, ηλεκτρικά και υδραυλικά συστήματα τελευταίας τεχνολογίας. Η καινοτομία του συγκεκριμένου έργου είναι ότι πρόκειται για ένα εξ ολοκλήρου "έξυπνο σπίτι" (smart house). Όλα τα σκίαστρα, τα φώτα, η οικοσκευή, η θέρμανση και ο κλιματισμός επικοινωνούν μεταξύ τους και ελέγχονται από τον ιδιοκτήτη, για να ενισχύσουν την αποτελεσματική και άνετη διαβίωση. Το αποτέλεσμα που προκύπτει είναι η ανακύκλωση ενέργειας στις διάφορες λειτουργίες της κατοικίας και ο έλεγχος στην κατανάλωσή της. Η ενεργειακή αυτονομία συμπληρώνεται με την τοποθέτηση φωτοβολταϊκών πετασμάτων στο δώμα. Το κέλυφος της κατοικίας είναι θερμομονωμένο, για τη διατήρηση των επιθυμητών συνθηκών θερμικής άνεσης, ενώ δίνεται έμφαση στο φυσικό φωτισμό και στον αερισμό μέσω υαλοπετασμάτων και πορωδών υλικών. Μ' αυτό τον τρόπο ελαχιστοποιείται η ανάγκη για τεχνητό κλιματισμό. Για τη σκίαση επιλέγονται αφενός μεν ρολά σκίασης στην πρόσοψη, αφετέρου δε διάτρητο υαλοπέτασμα στη νότια όψη, το οποίο εμποδίζει το 80% της προσπίπτουσας ηλιακής ακτινοβολίας να εισέλθει. Η διαμόρφωση του δώματος γίνεται με υλικό υψηλής ανακλαστικότητας, που δεν απορροφά την ηλιακή ακτινοβολία, και με ρύσεις για την απορροή των όμβριων υδάτων.
Η διαχείριση των υδάτων στην κατοικία είναι υποδειγματική. Συγκεκριμένα, το νερό που καταλήγει στη στέγη οδηγείται, χάρη στις κλίσεις της, σε σύστημα σωληνώσεων, που, κινούμενες υπόγεια, το διοχετεύουν στην άρδευση. Επιπλέον, η επιλογή υδατοπερατών υλικών επίστρωσης στον ιδιωτικό δρόμο και στην αυλή συμβάλλει στην απορρόφηση του νερού από το φυσικό έδαφος, απομακρύνοντας τον κίνδυνο πλημμύρας στο σπίτι. Η επιλογή των υλικών για την κατασκευή της βιοκλιματικής κατοικίας είναι εν γένει δεσπόζουσας σημασίας. Με σεβασμό στο περιβάλλον και στο αξιακό σύστημα του Studio 804 τοποθετούνται κατά το πλείστον φυσικά υλικά ή προϊόντα ανακύκλωσης, όπως η προσανατολισμένη ινοσανίδα (OSB) ή το πρωτοποριακό richlite, που έχει βάση το χαρτί. Επιδίωξη είναι η εξοικονόμηση φυσικών πόρων σε συνδυασμό με την ελαχιστοποίηση τοξικών εκπομπών από τα δομικά υλικά, εκπομπών επιβλαβών τόσο για το χρήστη, όσο και για το περιβάλλον.