Ένα στέγαστρο – αστικός κήπος: κτίριο υπηρεσιών της ΠΕΔΑ στην Ελευσίνα

Α' βραβείο στον Πανελλήνιο Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό

Τοποθετημένη σε κομβικό σημείο (άμεσα συσχετισμένο με τον αρχαιολογικό χώρο, το κέντρο της σύγχρονης πόλης της Ελευσίνας, και δίπλα στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις της εταιρίας «ΤΙΤΑΝ») η περιοχή παρέμβασης αποτελεί έναν πυρήνα φυσικού πρασίνου με πυκνή υψηλή βλάστηση, και με βασική πρόσβαση προς βορρά από τον κεντρικό άξονα της οδού Ηρώων Πολυτεχνείου. 
Το γειτονικό περιβάλλον προς το ανατολικό όριο χαρακτηρίζεται από ήπια, χαμηλή, επίπεδη, χωρίς ιδιαίτερες εξάρσεις δόμηση, ενώ από το δυτικό και νότιο, ο αστικός ιστός είναι ασαφής και η βλάστηση αναμιγνύεται με διάσπαρτες βιομηχανικές εγκαταστάσεις.
Τα παραπάνω δεδομένα ορίζουν σειρά αλληλοεξαρτώμενων επιπέδων θεώρησης των συνθηκών του τόπου, που ειδικά στην περίπτωση της Ελευσίνας, καλύπτουν όλο το φάσμα της κοινωνικής ζωής, ως καθημερινή, σύγχρονη πραγματική δραστηριότητα, αλλά και ως δραστηριότητα πνευματική. Γιατί στην Ελευσίνα, η ζωή υπήρξε και εξακολουθεί να υπάρχει αδιάκοπα, από την αρχαιότητα και τα Ελευσίνια μυστήρια, έως τη βιομηχανική και αστική σύγχρονη περίοδο. 
Η σύνθεση προκύπτει ως συνδυασμός δύο βασικών ιδεών, ταυτοχρόνως για το κτίριο και τον υπαίθριο χώρο.
Αφενός, πρόκειται για την ιδέα ενός απολύτως σύγχρονου –από άποψη αισθητική, λειτουργική, κατασκευαστική, οικολογική– ανοιχτού Δημόσιου Κτιρίου, που να ξεπερνά την συγκεκριμένη γραφειακή χρήση του και να συμβάλλει με την παρουσία του στην ευρύτερη κοινωνική και πολιτιστική ενεργοποίηση της πόλης.
Πιο συγκεκριμένα, σε αναφορά με την οικολογική ιδιότητα του, προτείνεται η διαμόρφωση της οροφής του κτιρίου εν είδει «στεγάστρου» που συγχρόνως θα αποτελέσει και διακριτό «σημείο αναφοράς» για τους πολίτες – δημότες. Σημείο αναφοράς, αλλά και στοιχείο τακτοποιητικό, που συμβάλλει στην οργάνωση, μέχρις ένα βαθμό,  της αόριστης και ασαφούς περιβάλλουσας δομής της πόλης, αξιοποιώντας βασικές ιδιότητες του: Το ευκρινές γεωμετρικό σχήμα του, την έντονη οριζοντιότητα του (που χαρακτηρίζει την νέα πόλη της Ελευσίνας), τους καθαρούς άξονές του που το συνδέουν με τον ιπποδάμειο πολεοδομικό, κ.α. . 
Ταυτοχρόνως, το στέγαστρο λειτουργεί ως επέκταση του φυσικού φυτεμένου εδάφους και ως υπερυψωμένος «Αστικός Κήπος» (Urban Garden), προσπελάσιμος από το κοινό.
Η προσπελασιμότητά του, επιτυγχάνεται με μία σπειροειδή υπαίθρια συνεχή κίνηση μέσω συστήματος ραμπών, σκαλών και ανελκυστήρων που διαπερνά ανοδικά  και καθοδικά την συνολική κτιριακή μάζα ως ένα είδος «καναλιού» φωτός, αερισμού, θέας και κυρίως ελεύθερης κοινωνικής ζωής που αναπτύσσεται ανεξάρτητα από τις τυπικές λειτουργικές χρήσεις του κτιρίου.
Επιπλέον, η ίδια επίπεδη, φυτεμένη και διάτρητη επιφάνεια, ως «Ενεργειακός Πυκνωτής» (Energy Capacitor), αξιοποιεί τα κλιματολογικά στοιχεία της περιοχής, περιορίζει την κατανάλωση ενέργειας και διασφαλίζει συνθήκες θερμικής άνεσης. Λειτουργεί ως φυσικός θερμικός συλλέκτης το χειμώνα και προστατεύει από την ηλιακή θερμότητα το καλοκαίρι. Οι διάτρητες επιφάνειες της οροφής, φιλτράρουν το ηλιακό φως και διασφαλίζουν συνθήκες οπτικής άνεσης. Δύο μεγάλα αίθρια ενσωματώνουν το υπάρχον φυσικό πράσινο και σε συνδυασμό με την διατήρηση των περιμετρικών δέντρων και τη φύτευση της πράσινης οροφής συμβάλλουν στην παθητική ρύθμιση του μικροπεριβάλλοντος και την βέλτιστη οικολογική συμπεριφορά του κτιρίου. 
Η δεύτερη ιδέα αφορά στην αξιοποίηση των μοναδικών φυσικών ιδιοτήτων του οικοπέδου μέσω μιας πυκνής αντιστικτικής συσχέτισης τους με την (προηγούμενη) ιδέα του στεγάστρου, ώστε να συνλειτουργήσουν ως ενιαία ολότητα. 
Κύριο στοιχείο του υπάρχοντος φυσικού περιβάλλοντος είναι η πυκνή ολοζώντανη βλάστηση, αποτελούμενη από ψηλούς ευκαλύπτους (των οποίων το αειθαλές φύλλωμα βρίσκεται σε μεγάλο ύψος), υπερκαλύπτοντας το φυτεμένο δώμα του κτιρίου. Δημιουργείται έτσι μια προστατευτική για το κτίριο φυσική «ομπρέλα» καθώς το φύλλωμα γίνεται στοιχείο και του δώματος, τονίζοντας την «συνέχεια» του με τις ισόγειες στάθμες, προσφέροντας ανά εποχή και ώρα, πότε φως και πότε σκιά.
Η συνέχεια αυτή ενισχύεται και από μια συμπληρωματική (δυνητική) πρόταση άμεσα συσχετισμένη και αυτή με την αξιοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος: Πρόκειται για την δυνατότητα δημιουργίας ενός τεχνητού γήλοφου στην –εισαγωγική ως προς το κτίριο- βορεινή υπαίθρια ζώνη του οικοπέδου.
Η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου του κτιρίου και η πράσινη οροφή αποτελούν αδιαχώριστα στοιχεία για την βιοκλιματική συμπεριφορά της σύνθεσης. Επιπλέον, το γενικό σχήμα του με πλήρη και κενά, η διάταξη των λειτουργιών σε σχέση με τον προσανατολισμό, οι ζώνες αερισμού ανάμεσα στην οροφή και το σώμα του κτιρίου και κάποιες που λειτουργούν ως buffer zones, η επιλογή των υλικών, τα συστήματα παθητικής θέρμανσης και δροσισμού, η εκμετάλλευση του φυσικού φωτισμού, η διαμπερότητα, αλλά και η εφαρμογή εξελιγμένων συστημάτων αειφόρου σχεδιασμού (όπως γεωθερμία, τοποθέτηση στο δώμα ηλιακών συλλεκτών κ.α.), αποτελούν μερικά από τα βασικά σημεία της βιοκλιματικής στρατηγικής της πρότασης.  

Περισσότερα...

Στοιχεία έργου

Ομάδα μελέτης: Σοφία Τσιράκη, Θανάσης Καραχάλιος, Μάγδα Χαμπάλογλου, Σωτήρης Καραχάλιος, Λουίζα  Μπελεμέζη, Σοφία Τζαβέλλα
Σύμβουλος μελέτης: Τάσος Μπίρης
Συνεργάτης αρχιτέκτων σε θέματα βιοκλιματικής στρατηγικής: Σωτήρης Κωτσόπουλος
Στατική μελέτη: Νίκος Δέτσης,  
Η/Μ μελέτη: Νάσος Αρώνης

ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΣΤΟ KTIRIO.GR

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΚΤΙΡΙΑ

Το νέο κτίριο της γενικής γραμματείας υποδομών

Το νέο κτίριο της γενικής γραμματείας υποδομών

Η πρόταση επιχειρεί τη συγκρότηση ενός υποδειγματικού κτιριακού συγκροτήματος δημόσιων υπηρεσιών, τόσο ως προς την ιδιαίτερη βιοκλιματική και καινοτόμα δομή, όσο και ως προς τη συμβολή στο αστικό περιβάλλον. Στοχεύει…
Ανάπλαση κοινόχρηστου χώρου και ευρύτερης περιοχής του νέου σταθμού μετρό Αλεξάνδρας l Α’ ΒΡΑΒΕΙΟ

Ανάπλαση κοινόχρηστου χώρου και ευρύτερης περιοχής του νέου σταθμού μετρό Αλεξάνδρας l Α’ ΒΡΑΒΕΙΟ

Α’ ΒΡΑΒΕΙΟ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΙΔΕΩΝ Η Λεωφόρος Αλεξάνδρας αποτελεί τη μία από τις 3 πλευρές του μεγάλου πολεοδομικού τριγώνου που ορίζει παραδοσιακά την κεντρικότητα της αθηναϊκής πόλης. Η εξάπλωση των…

Ο παρών ιστότοπος χρησιμοποιεί cookies ώστε να βελτιώσει την εμπειρία περιήγησης.