Η μέθοδος της ηλεκτρώσμωσης είναι μία ηλεκτροφυσική μέθοδος αποστράγγισης, που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση του φαινομένου της ανιούσας υγρασίας ή της αστοχίας στεγανοποίησης σε υπόγειους χώρους. Η μέθοδος δεν είναι αποτελεσματική σε βραχώδη ή χαλικώδη εδάφη, όπως και στην περίπτωση, που η ανιούσα υγρασία συνοδεύεται και από υγρασία άλλου αιτίου (π.χ. διαρροή).
Υπάρχουν δύο παραλλαγές της μεθόδου, η ενεργητική και η παθητική ηλεκτρώσμωση. Και οι δύο παραλλαγές της μεθόδου είναι ελάχιστα επεμβατικές και αναστρέψιμες, οπότε αποτελούν ιδανική επιλογή για την εφαρμογή τους σε κτίρια με ιστορική αξία, ενώ στην περίπτωση εφαρμογής σε επιφάνειες από σκυρόδεμα προσφέρουν και προστασία του οπλισμού έναντι διάβρωσης. Είναι απλές στην εφαρμογή, διόλου επικίνδυνες, καθώς χρησιμοποιείται συνεχές ηλεκτρικό ρεύμα χαμηλής τάσης, δεν δημιουργούνται ηλεκτρομαγνητικά πεδία, ενώ βελτιώνεται σημαντικά η ποιότητα του εσωτερικού αέρα.
Κατά τη μέθοδο της παθητικής ηλεκτρώσμωσης, τοποθετούνται ηλεκτρόδια σε οπές, που διαμορφώνονται στην τοιχοποιία, τα οποία είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους οριζόντια με αγωγό από χαλκό. Ο αγωγός γειώνεται στο έδαφος κάτω από το επίπεδο θεμελίωσης. Στην ενεργητική ηλεκτρώσμωση εφαρμόζεται ένα εξωτερικό ηλεκτρικό πεδίο, που αναιρεί το υφιστάμενο λόγω αντίθετης πόλωσης, ενώ το σύστημα κλείνει με την τοποθέτηση κεντρικής μονάδας ελέγχου και τροφοδοτικού. Η απομάκρυνση της υγρασίας και στις δύο περιπτώσεις γίνεται στη ζώνη κάτω από τη γραμμή τοποθέτησης των ηλεκτροδίων ανόδου.
Σημεία προσοχής
• Το σύστημα πρέπει να λειτουργεί συνεχώς.
• Καθώς υπάρχει κίνδυνος κοπής των καλωδίων με την εκτέλεση εργασιών, συνιστάται αυτά να τοποθετούνται σε συνεχείς γραμμές.
• Η μέθοδος είναι αποτελεσματική σε τοιχοποιίες με μικρού μεγέθους πόρους, όπως οι παλαιές τοιχοποιίες και όχι σε υλικά με ευμεγέθεις πόρους, όπως οι ασβεστολιθικές πλάκες.
• Αποδίδει καλύτερα σε τοιχοποιίες με υψηλό ποσοστό υγρασίας (15% και άνω) και δεν συνιστάται στην περίπτωση τοίχων με μικρό ποσοστό υγρασίας ή με υψηλές συγκεντρώσεις αλάτων.

Η κατοικία μοιάζει να ίπταται, επιτρέποντας στη χλωρίδα και την πανίδα να αναπτύσσονται από κάτω της. Το ρευστό περίγραμμα υπαγορεύεται από τα ψηλά δέντρα που διατηρήθηκαν, ενώ τα ανοίγματα και οι αναδιπλώσεις της πλάκας καδράρουν τις κορυφές των δέντρων συμβάλλοντας στην ογκοπλασία του κτιρίου. Το πράσινο δώμα εντάσσει αρμονικά την κατοικία στη φυσική βλάστηση του τοπίου, παρόλο που διατηρεί την παρουσία της με το λευκό της περίβλημα.
Φωτογραφίες: Jomar Bragança

Οι αρχιτέκτονες καθαίρεσαν τους εσωτερικούς τοίχους αυτού του διαμερίσματος των αρχών των 70s και αφαίρεσαν όλες τις στρώσεις φινιρισμάτων από τους τοίχους και τις οροφές, αποκαλύπτοντας το σκυρόδεμα. Το τραχύ σκυρόδεμα και το μονόχρωμο φόντο εξισορροπούνται από τη λεία, μεταλλική, γαλάζια, σπειροειδή σκάλα και τον διάδρομο του ορόφου.
Φωτογραφίες: Olmo Peeters

ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΓΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ

Τα κονιάματα θεωρούνται από τα παλαιότερα και πιο διαδεδομένα οικοδομικά υλικά, λόγω της πλαστικότητας και της εύκολης προσαρμογής τους στις μορφολογικές ανάγκες των κατασκευαστικών εργασιών. Ο κύριος ρόλος τους είναι να συνδέσουν άλλα οικοδομικά υλικά, όπως πέτρες και τούβλα, ενώ χρησιμοποιούνται επίσης για την κάλυψη εσωτερικών ή εξωτερικών προσόψεων για προστατευτικούς και αισθητικούς σκοπούς, ως δάπεδα αλλά και ως υποστρώματα για τοιχογραφίες ή ψηφιδωτά.

Τα διαδοχικά επενδυτικά σχέδια που βρίσκονται σε εξέλιξη για τη δημιουργία νέων μεγάλων data centers στην Ελλάδα απαιτούν και την εκπόνηση ειδικών μελετών σχετικά με τη λειτουργία τους με βάση τα σύγχρονα περιβαλλοντικά πρότυπα. Ο συγκεκριμένος τομέας αναμένεται να εξελιχθεί τα επόμενα χρόνια σε ένα από τα πιο σημαντικά πεδία ανάπτυξης και επενδύσεων, με συμμετοχή τόσο διεθνών κολοσσών της τεχνολογίας, αλλά και ελληνικών ομίλων. Προς αυτήν την κατεύθυνση το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας κινητοποιήθηκε, αναθέτοντας την εκπόνηση πρότυπων περιβαλλοντικών δεσμεύσεων για κέντρα δεδομένων (data centers).
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το σχετικό πρωτογενές αίτημα άρχισε να "τρέχει" από τον Ιούλιο του 2022. Τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς εγκρίθηκε και τον Νοέμβριο αναρτήθηκε πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την ανάθεση του συγκεκριμένου έργου. Ακόμη, σύμφωνα με τα στοιχεία, η χρηματοδότησή του εντάχθηκε, μετά από σχετική απόφαση του Δ.Σ. του Πράσινου Ταμείου, στον ΑΠ 2 "Δράσεις διατήρησης της βιοποικιλότητας, καινοτόμοι δράσεις - έξυπνες πόλεις, λοιπές δράσεις" του χρηματοδοτικού προγράμματος "φυσικό περιβάλλον και καινοτόμοι δράσεις 2022".

Με Κοινή Υπουργική Απόφαση διαμορφώνεται το θεσμικό πλαίσιο για την αδειοδότηση, εγκατάσταση και λειτουργία των πρατηρίων υδρογόνου για την κίνηση οχημάτων οδικών μεταφορών, ενώ περιγράφονται οι τεχνικές προδιαγραφές που αφορούν στη χωροθέτηση και τους όρους ασφαλείας που πρέπει να πληρούν οι εγκαταστάσεις. Με την έκδοση της εν λόγω ΚΥΑ καθίσταται εφικτή η δημιουργία των εγκαταστάσεων, γεγονός που θα επιτρέψει την κυκλοφορία οχημάτων υδρογόνου (μηδενικών εκπομπών), ενώ ανοίγει ο δρόμος για τη διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στον τομέα των μεταφορών, μέσω της καθαρής παραγωγής (πράσινου) υδρογόνου.
Ειδικότερα, η απόφαση καθορίζει τις τεχνικές προδιαγραφές για την εγκατάσταση και λειτουργία αμιγών ή μικτών πρατηρίων υδρογόνου σε αέρια φάση δημόσιας ή ιδιωτικής χρήσεως, συμπεριλαμβανομένων των πρατηρίων που υλοποιούνται με εξοπλισμό ενιαίας μονάδας μέγιστης αποθήκευσης 2,5 tn, ως προς τη διάθεση υδρογόνου για χρήση στις οδικές μεταφορές.
Ταυτόχρονα, η Ελλάδα ευθυγραμμίζεται με τα υπόλοιπα κράτη - μέλη στον τομέα των οδικών μεταφορών, καθώς τίθενται οι βασικές προϋποθέσεις για την ελεύθερη κυκλοφορία των οχημάτων υδρογόνου σε όλο το μήκος του ευρωπαϊκού δικτύου.
Ακόμη, διασφαλίζεται η δυνατότητα χρηματοδότησης πολλών ευρωπαϊκών προγραμμάτων, που έχουν ήδη ενταχθεί στο πλαίσιο ευρύτερων ευρωπαϊκών δράσεων και στα οποία συμμετέχουν πολλοί δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς, με σκοπό τη διάδοση της χρήσης του υδρογόνου.
Κεντρική φωτογραφία: ©Daimler AG

Η δυνατότητα χιλιάδων νοικοκυριών και αγροτών να παράγουν το ρεύμα που χρειάζονται και να εξοικονομούν χρήματα γίνεται δυνατή με το πρόγραμμα "Φωτοβολταϊκά στη Στέγη" (ΦΕΚ 2903/Β/02-05-2023), συνολικού προϋπολογισμού 238 εκατομμυρίων ευρώ.
Δικαιούχοι του προγράμματος είναι νοικοκυριά και αγρότες που θα μπορούν να εγκαταστήσουν το δικό τους μικρό φωτοβολταϊκό σύστημα, σε συνδυασμό με σύστημα αποθήκευσης (μπαταρία). Στόχος του προγράμματος είναι η μέγιστη δυνατή, έως και πλήρης κάλυψη του κόστους της μπαταρίας και των δαπανών ανάπτυξης και εγκατάστασης του συστήματος. Η επιδότηση ξεκινά από 45% και φτάνει το 75% για τα νοικοκυριά. Τα αντίστοιχα ποσοστά για τους αγρότες είναι 40 - 60%, ενώ η συνολική επιδότηση του συστήματος με μπαταρία μπορεί να φτάσει έως και 16.000 ευρώ για νοικοκυριά και 10.000 ευρώ για αγρότες.
Ο σταθμός αυτός μπορεί να τοποθετηθεί στη στέγη ή στο δώμα του κτιρίου̶ στα οποία συμπεριλαμβάνονται και στέγαστρα, βεράντες, προσόψεις, σκίαστρα και πέργκολες̶ σε βοηθητικούς χώρους του κτιρίου ή της αγροτικής έκτασης (π.χ. αποθήκες και χώρους στάθμευσης), ή στο έδαφος.
Η υποβολή των αιτήσεων καθώς και η έγκρισή τους γίνονται άμεσα και αυτοματοποιημένα, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του ΔΕΔΔΗΕ. Το σύστημα υποβολής αιτήσεων θα παραμείνει ανοιχτό μέχρις εξαντλήσεως των διαθέσιμων πόρων, με ανώτατο όριο το τέλος Ιουνίου 2024.
Με αυτό το πρόγραμμα γίνεται ένα αποφασιστικό βήμα προς την "ενεργειακή δημοκρατία" και πράσινη μετάβαση, καθώς νοικοκυριά και αγρότες θα αποκτήσουν ενεργειακή αυτονομία, παράγοντας και αποθηκεύοντας τη δική τους βιώσιμη ενέργεια.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προχώρησε στην ψήφιση νομοθετικών πράξεων, ανταποκρινόμενο στις προσδοκίες των πολιτών να επιταχυνθεί η πράσινη μετάβαση.
Μεταρρύθμιση του συστήματος εμπορίας εκπομπών
Το Κοινοβούλιο ενέκρινε τη μεταρρύθμιση του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών (EU Emissions Trading Systems - EU ETS), στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων, γνωστής και ως "Fit for 55", για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030. Θέτονται πλέον υψηλότεροι στόχοι, με μείωση των εκπομπών κατά 62%, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2005. Επιπλέον, από το 2026 έως το 2034 θα καταργηθούν σταδιακά τα δωρεάν δικαιώματα εκπομπών για τις εταιρείες, ενώ θα δημιουργηθεί ένα ξεχωριστό, καινούριο ETS ΙΙ για τα καύσιμα των οδικών μεταφορών και των κτιρίων. Ακόμη, θα συμπεριληφθούν για πρώτη φορά, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τη ναυτιλία, ενώ δόθηκε πράσινο φως στην σταδιακή κατάργηση των δωρεάν δικαιωμάτων εκπομπών στον τομέα των αερομεταφορών έως το 2026, προωθώντας τη χρήση βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων.
Νέος μηχανισμός για την πρόληψη διαρροής άνθρακα
Το Κοινοβούλιο ενέκρινε επίσης τον νέο μηχανισμό συνοριακής προσαρμογής άνθρακα της Ε.Ε. (Carbon Border Adjustment Mechanism - CBAM), ο οποίος παρέχει κίνητρα σε τρίτες χώρες να θέσουν υψηλότερους στόχους για το κλίμα, ενώ διασφαλίζει ότι οι προσπάθειες που καταβάλλονται παγκοσμίως, δεν θα υπονομεύονται από τη μετεγκατάσταση της παραγωγής σε χώρες με λιγότερο αυστηρούς κανόνες. Ο CBAM καλύπτει τον σίδηρο, τον χάλυβα, το τσιμέντο, το αλουμίνιο, τα λιπάσματα, την ηλεκτρική ενέργεια, το υδρογόνο και, σε ορισμένες περιπτώσεις, τις έμμεσες εκπομπές. Θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται σταδιακά από το 2026 έως το 2034.
Κοινωνικό Ταμείο για το κλίμα κατά της ενεργειακής φτώχειας
Οι ευρωβουλευτές ενέκριναν τη συμφωνία με τα κράτη μέλη για τη σύσταση ενός Κοινωνικού Ταμείου της Ε.Ε. για το Κλίμα (Social Climate Fund - SCF) το 2026, που θα έχει ως στόχο να διασφαλιστεί ότι η κλιματική μετάβαση θα υλοποιηθεί χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς.

Το πεδίο είναι γωνιακό, επικλινές, με θέα στον Ευβοϊκό. Προκειμένου να ανοιχτεί με το βέλτιστο τρόπο τόσο στον υπαίθριο χώρο της όσο και στη θάλασσα ―και με δεδομένες τις δύο όμορες οικοδομές― η κατοικία διατάσσεται κατά τη διαγώνιο, εγγραφόμενη σε τρίγωνο. Το οριζόντιο πρίσμα της αγκυρώνεται μέσω μίας καμπυλόσχημης απόληξης στη νοτιοδυτική γωνία του πεδίου, ενώ στην αντιδιαμετρική απελευθερώνεται με δυναμισμό, αιωρούμενο.

Το αίθριό της είναι προσβάσιμο κάτω ακριβώς από αυτή την αιώρηση. Αναπτύσσεται σε δύο στάθμες, με την πρώτη να παραλαμβάνει τον προθάλαμο εισόδου, ενώ ο χώρος διημέρευσης και οι χώροι ύπνου διατάσσονται στην υπερκείμενη. Όλοι οι κυρίως χώροι της κατοικίας βρίσκονται στην περίμετρο του άτυπα τραπέζιου αιθρίου, που φιλοξενεί την εσωτερική της αυλή. Μία μελιά μεγαλώνει ήδη στο κέντρο της.
Η πρώτη στάθμη παραλαμβάνει χώρο εισόδου, χώρο στάθμευσης και λοιπούς υπόγειους υποστηρικτικούς χώρους: μηχανοστάσιο κολυμβητικής δεξαμενής, κελάρι, αποθήκη. Η φέρουσα κατασκευή είναι από οπλισμένο σκυρόδεμα, το οποίο χρωματίζεται με γήινο, απορροφητικό χρώμα και παραμένει ανεπίχριστο σε οροφές και τοιχία.

Ένας επιμήκης καμπυλόσχημος υπαίθριος χώρος αποτελεί μία επιπλέον εκτόνωση του χώρου διημέρευσης προς τα νοτιοδυτικά, κάτω από μια εν προβόλω πέργκολα με το ίδιο σχήμα. Η κολυμβητική δεξαμενή αναφέρεται στον τελευταίο και διαμορφώνεται με γλυπτικό τρόπο, επίσης από εμφανές ανεπίχριστο σκυρόδεμα. Το κυκλικό της σχήμα λειτουργεί συμπληρωματικά του τριγωνικού πρίσματος, επικαθήμενο ελεύθερα στο περιβάλλον ύπαιθρο. Ο ακάλυπτος χώρος του πεδίου διαμορφώνεται από επιφάνειες πατημένου ή φυσικού χώματος και φυτεύεται με ξηροθερμικούς θάμνους και δένδρα. Η Ιουδαία της εισόδου βρίσκεται εμβόλιμη ανάμεσα στην αιωρούμενη γωνία και την κολυμβητική δεξαμενή.

Μέσα στην πυκνοκατοικημένη συνοικία της Ηλιούπολης, ένα πρώην μεταλλουργείο μεταμορφώνεται σε ένα νέο χώρο παραγωγής μπύρας. Με σεβασμό στο υφιστάμενο κέλυφος, οι αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις επικεντρώνονται στο να μετατραπεί το υπάρχον κτίριο σε μία πλήρως λειτουργική μικροζυθοποιία και μπυραρία.
Αποδίδοντας φόρο τιμής στην προηγούμενη χρήση του κτιρίου, ο βιομηχανικός χαρακτήρας διατηρείται αναλλοίωτος. Τοίχοι από τσιμεντόλιθους, ανεπίχριστο σκυρόδεμα, σημάδια από το παρελθόν, μεταλλικά προϋπάρχοντα στοιχεία, όλα ενσωματώνονται στο σύγχρονο σχεδιασμό.
Στην πρόσοψη του πρώην μεταλλουργείου τα νέα ανοίγματα έχουν διαμορφωθεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να επιτρέπεται η θέαση στο εσωτερικό της μπυραρίας, με την ταυτόχρονη σύνδεση του εσωτερικού με το αστικό περιβάλλον. Κατά την είσοδο, ο επισκέπτης μπορεί να βιώσει μία διαφορετική εμπειρία, αφού έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει όλη τη διαδικασία, από την παραγωγή στην κατανάλωση. Κατά την περιήγηση στα διαφορετικά επίπεδα του κτιρίου, ο χρήστης μπορεί να ανακαλύψει ποικίλες οπτικές του ζυθοποιείου και της μπυραρίας.
Η διαφοροποίηση των δύο χώρων γίνεται μέσω ενός διαχωριστικού που έχει κατασκευαστεί από μέταλλο και τζάμι. Για την κατασκευή των μεταλλικών στοιχείων ανακυκλώθηκαν υλικά που βρέθηκαν στο χώρο, τα οποία φέρουν ανεξίτηλα τα σημάδια του χρόνου. Οι καμπύλες χαράξεις που συναντώνται στις καμάρες του διαχωριστικού, το μπαρ και τις αναρτώμενες μεταλλικές κατασκευές, δημιουργούν μία έντονη αντίθεση με το αυστηρό βιομηχανικό ύφος. Αντίθεση, επίσης, δημιουργείται μέσω του τεχνητού φωτισμού σε κόκκινη απόχρωση και της οροφής στο χρώμα του σκουριασμένου χαλκού (verdigris), που αντιπαραβάλλονται με τους σκοτεινούς τόνους και τα εμφανή υλικά.
Μέσω της διαμόρφωσης νέων μεταλλικών κατασκευών, της προσθήκης σύγχρονου εξοπλισμού από ανοξείδωτο ατσάλι, της ένταξης καμπύλων χαράξεων, της διατήρησης του εμφανούς σκυρόδεματος, της ανάδειξης τυχόν "αστοχιών" και της ανακύκλωσης προυπάρχοντων υλικών γίνεται μνεία στη μοναδικότητα ενός κελύφους που φέρει τη δική του ιστορία.