Lab Athens is a dynamic design studio based in Athens, Greece. The office was originally established in 2009 by architects Ilias Pantos and Aris Efthymiadis. Since 2016, it is run exclusively by Ilias Pantos. The scope of our work includes architectural design, interiors and landscape architecture. We cover a wide range of projects within the private sector.
For us, every project is a challenge of combining the client's requirements with creative innovative form and function. In Lab Athens we aim to design and build simple, usable, socially responsible and attractive buildings. Get in touch to learn more about our work and talk about how we can work with you to create interesting, tailor-made projects.

Σε γήπεδο στην περιοχή της Οίας στην νήσο Θήρα πρόκειται να αναγερθούν τέσσερις αυτόνομες καλοκαιρινές κατοικίες. Κύριοι στόχοι του σχεδιασμού είναι η προστασία από τους βορειοδυτικούς ανέμους, η οπτική φυγή προς την θάλασσα και τον ηφαιστειακό κάμπο, καθώς και η επίτευξη ιδιωτικότητας μεταξύ των κατοίκων.
Το γήπεδο έχει προσανατολισμό και κλίση προς το βορρά, και είναι εκτεθειμένο στους Βορειοδυτικούς ανέμους που επικρατούν στην περιοχή. Στόχος του σχεδιασμού ήταν, μέσω της διάσπασης του κτιριακού όγκου σε μικρότερους, να δημιουργηθούν πλήθος υπαίθριων χώρων προστατευμένων από τους ανέμους αλλά με οπτικές φυγές προς την θάλασσα και την θηραϊκή γη. Οι όγκοι που διαμορφώνονται και ακολουθούν την κλίση του οικοπέδου, περικλείονται από υπαίθριους χώρους, δεξαμενές νερού και εσωτερικές αυλές δημιουργώντας ένα ενιαίο σύνολο - “οικισμό” με αισθητική συνοχή, ενταγμένο στο μεσογειακό τοπίο της Σαντορίνης.
Ο σχεδιασμός έγινε με αναφορά στα αγροτικά σπίτια της Θήρας που βρίσκονται στην εξοχή ή στην περίμετρο των οικισμών, τα οποία αποτελούνται από ένα σύνολο αυτόνομων μικρών κτισμάτων μέσα σε περίκλειστες αυλές που φιλοξενούν κύριες ή βοηθητικές χρήσεις. Το συγκρότημα αποτελείται από 8 μονολιθικούς όγκους παραλληλόγραμμου σχήματος με θολωτές οροφές. Στο κτιριακό μονόχωρο όγκο που φιλοξενεί την κουζίνα και το καθημερινό η θολωτή οροφή είναι εμφανής στο εσωτερικό χώρο αλλά εξωτερικά συμπληρώνεται δημιουργώντας ένα βατό δώμα, ενώ στον κτίσμα που φιλοξενεί το υπνοδωμάτιο και το λουτρό δημιουργείται εσωτερικός εξώστης για βοηθητικό υπνοδωμάτιο και η στέγαση γίνεται κατά μήκος των στενών τοιχοποιιών με εμφανή θόλο. Τους όγκους πλαισιώνουν δεξαμενές με νερό που συμβάλλουν στον αερισμό και στον δροσισμό του συγκροτήματος. Το σύνολο των δύο αυτών κτισμάτων, μαζί με τους υπαίθριους σε ακανόνιστα σχήματα χώρους που δημιουργούνται μεταξύ τους, τις κολυμβητικές δεξαμενές και την εσωτερική ιδιωτική αυλή στο πίσω τμήμα αποτελούν την κάθε αυτόνομη μονάδα κατοικίας.
Η κατασκευή γίνεται από φέρουσα πέτρινη τοιχοποιία και θολωτή στέγαση. Προτείνονται παραδοσιακού τύπου ξύλινα κουφώματα. Για το θέμα της σκίασης χρησιμοποιούνται ξύλινες πέργκολες.
Στον ακάλυπτο χώρο του οικοπέδου διατηρείται ή φυτεύεται εκ νέου βλάστηση που συναντάται στην περιοχή όπως Φρύγανα και Μακκία (χαμηλή βλάστηση). Επίσης προτείνεται να φυτευτούν και κάποια δένδρα όπως φοίνικες που ευδοκιμούν στην περιοχή.
Το έργο “Θολωτές κατοικίες στην Οία της Σαντορίνης” απέσπασε το βραβείο κριτών στα A+ Awards 2022 που διοργανώθηκαν από την διεθνή αρχιτεκτονική πλατφόρμα Architizer.

ΤΥΠΟΙ ΒΑΦΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΥΝ ΤΙΣ ΞΥΛΙΝΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΚΝΥΟΥΝ ΤΑ ΑΞΕΠΕΡΑΣΤΑ ΦΥΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ

Το ξύλο είναι ένας βιολογικός ιστός και η φυσική φθορά του είναι κάτι απολύτως αποδεκτό μέσα στη φύση και τυχόν επιπλέον δυσμενείς συγκυρίες κατά τη χρήση του (υπέρμετρες μηχανικές καταπονήσεις, βιολογικές προσβολές, διαβροχή κ.ά.) επιταχύνουν αυτήν τη φθορά· πολλώ δε μάλλον, καθώς η εναλλαγή διαβροχής - απομάκρυνσης υγρασίας συνοδεύεται με αλεπάλληλες ακανόνιστες μεταβολές διαστάσεων των κατασκευών.

Το σύστημα περιμετρικής αποστράγγισης (drainage) αποτελείται από μία τάφρο που περιβάλλει το κτίριο, συλλέγει τα νερά και τα οδηγεί στο σύστημα αποχέτευσης ή σε φυσικό υποδοχέα ή σε χαμηλότερο επίπεδο σε έδαφος υπό κλίση μέσω αγωγού στον πυθμένα της υπό μικρή κλίση (συνήθως 0,5% - 2,0%). Αυτή η μέθοδος συνδυάζεται με την τοποθέτηση υγρομονωτικών υλικών στην εξωτερική επιφάνεια του κτιρίου, όταν είναι νεόδμητο, ενώ στην περίπτωση που συνδυαστεί με υποδαπέδια αποστράγγιση παρέχει το βέλτιστο δυνατό αποτέλεσμα.
Έχει εφαρμογή σε υφιστάμενες ή νέες κατασκευές, που πλήττονται από την ύπαρξη επιφανειακών υδάτων, μόνιμων ή πρόσκαιρων ή από περιστασιακά διηθούμενα ύδατα, που προσβάλλουν τα πλευρικά τοιχώματα ή από υπόγεια νερά, των οποίων η στάθμη, περιστασιακά ή μόνιμα, φθάνει σε υψηλότερο επίπεδο από αυτό των θεμελίων.

Οδηγίες κατασκευής
Η διάνοιξη της τάφρου θα πρέπει να φτάνει τουλάχιστον ως το επίπεδο των θεμελίων χωρίς όμως να ξεπερνά την άνω στάθμη τους. Στην περίπτωση υποδαπέδιας αποστράγγισης, η τάφρος πρέπει να βρίσκεται σε στάθμη χαμηλότερη των θεμελίων, διότι διαφορετικά θα πρέπει να τρυπηθούν τα θεμέλια για τη σύνδεση των αγωγών, κάτι που δεν είναι αποδεκτό. Στον πυθμένα και στα τοιχώματα της τάφρου διαστρώνεται υλικό, που να επιτρέπει τη διήθηση των υδάτων (συνθετικό υφαντό υλικό, γεωύφασμα κτλ.)
Ο αγωγός αποστράγγισης πρέπει να εδράζεται σε στρώση διαβαθμισμένου υλικού, πάχους περίπου 20 cm με χαλίκια Ø32 έως Ø64, προκειμένου να μην υπάρχει ο κίνδυνος έμφραξης των οπών από υλικά, που μεταφέρουν τα διηθούμενα ύδατα.
Επάνω από τον αγωγό γίνεται πλήρωση της τάφρου με χαλίκι ίδιας διαμέτρου σε ύψος 40 cm για την προστασία του αγωγού.
Το σύστημα αποστράγγισης θα πρέπει να βρίσκεται σε σημαντικά υψηλότερη στάθμη από αυτήν του αποχετευτικού αγωγού, προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος πλημμυρισμού του με ακάθαρτα σε περίπτωση υπερφόρτωσης του συστήματος (αντιστροφή ροής).
Ο αποστραγγιστικός αγωγός πρέπει να περιβάλλεται από γεωύφασμα, προκειμένου να αποτρέπεται η διείσδυση μικρόκοκκων υλικών στο εσωτερικό του μέσω των οπών στην επιφάνειά του.
Οι αγωγοί αποστράγγισης επιλέγονται από πορώδη υλικά (σωλήνες από πορώδες σκυρόδεμα, εφυαλωμένοι πηλοσωλήνες κτλ.) ή από διάτρητους αγωγούς από αδιαπέραστο υλικό σε όλη την επιφάνειά τους. Η εσωτερική τους επιφάνεια θα πρέπει να είναι λεία, ούτως ώστε να διευκολύνει τη ροή του νερού. Η διάμετρός τους συνήθως επαρκεί στα 100 mm, θα πρέπει όμως πάντα να εκτιμάται η ποσότητα των υδάτων που θα κληθεί να παραλάβει. Στις γωνίες ή σε θέσεις αλλαγής κλίσης μικρότερης από 135° θα πρέπει να προβλέπεται φρεάτιο καθαρισμού.
Η υγροπροστατευτική στρώση πρέπει να προστατεύεται από τυχόν τραυματισμό από τα υλικά πλήρωσης της τάφρου. Μπορεί να καλυφθεί με:
- πλάκες από σκληρά αφρώδη υλικά (π.χ. διογκωμένη πολυστερίνη),
- αποστραγγιστικό τοίχο ξηράς δόμησης,
- σύνθετα αποστραγγιστικά φύλλα με εξωτερική επικάλυψη μη υφαντού γεωυφάσματος και εσωτερική από συνθετικές ύλες (προπυλένιο κτλ.),
- φύλλα (κυματοειδή ή τραπεζοειδή) από πλαστικά ή ορυκτά υλικά, που διευκολύνουν και τον αερισμό του τοίχου.
Η διαμόρφωση της τελικής επιφάνειας της τάφρου και της περιμετρικής ζώνης εδάφους πρέπει να διαμορφώνεται με κλίση προς τα έξω, προκειμένου να οδηγούνται τα νερά της βροχής μακριά από το κτίριο.

Περιμετρική αποστράγγιση με γεωσυνθετικά στραγγιστήρια
Η περιμετρική αποστράγγιση στο κτίριο μπορεί επίσης να επιτευχθεί με τη χρήση γεωσυνθετικών στραγγιστηρίων, μειώνοντας σημαντικά το κόστος κατασκευής, καθώς δεν χρειάζεται η διάνοιξη μεγάλης τάφρου, η πλήρωσή της με αδρανή, πρόσθετα γεωυφάσματα και οι σωλήνες αποστράγγισης.
Το στραγγιστήριο είναι σύνθετο υλικό και αποτελείται από μία στεγανή μεμβράνη με διαπερατό πυρήνα με προεξοχές, που επιτρέπει την είσοδο του νερού σ’ αυτόν, όχι όμως και το αντίστροφο. Το σύστημα συμπληρώνεται από γεωύφασμα στην επαφή με το έδαφος με υψηλή ανθεκτικότητα στις επιδράσεις του ριζικού συστήματος των φυτών. Το νερό από τον πυρήνα οδηγείται σε σωλήνα στον πυθμένα του συστήματος και κατόπιν προς το αποχετευτικό σύστημα ή άλλο αποδέκτη μακριά από τη θεμελίωση (τουλάχιστον 1,5 m).

Η ρεσεψιόν αυτού του ξενοδοχείου αντλεί έμπνευση από το βραχώδες τοπίο της γύρω περιοχής, με το σκηνικό να ολοκληρώνεται με τα κρεμαστά φωτιστικά και τη δημιουργία ενός εγγενούς γεωμετρικού μοτίβου φωτός.
Φωτογραφίες: ©Grand Hotel Savoia

Το ηλεκτρικό τζάκι, σε συνδυασμό με τον κρυφό φωτισμό και τους ξύλινους κορμούς, δημιουργούν φιλόξενα, ρουστίκ στοιχεία με σύγχρονες πινελιές σε αυτό το ξενοδοχείο στην Ιταλία.
Φωτογραφίες: ©Grand Hotel Savoia

Η ξύλινη πέργκολα δίπλα στην πισίνα, πλήρως ενταγμένη στο περιβάλλον, προστατεύει τον χρήστη από τον ήλιο και τους έντονους ανέμους των Κυκλάδων, όπου βρίσκεται και η υπόσκαφη κατοικία.
Φωτογραφίες: Γιώργος Μεσσαριτάκης

Οι εκτεταμένες μονωμένες γυάλινες προσόψεις σχεδιάστηκαν στρατηγικά, ώστε να επιτρέπουν την είσοδο φυσικού φωτός, χωρίς να προκαλείται θάμβωση. Έτσι, δεν αυξάνουν τα ηλιακά κέρδη σε μη επιθυμητά επίπεδα.
Φωτογραφίες: Μανόλης Βάρδας

Στη διπλωματική τους εργασία με τίτλο "Biokinetics", οι απόφοιτοι της αρχιτεκτονικής σχολής του πανεπιστημίου της Φλόριντα, Drew Kauffman και Mani Karami πειραματίζονται με εφαρμογές του κινητικού σχεδιασμού σε προσόψεις με φωτοαντιδραστήρες που τροφοδοτούνται από μικροφύκη.
Τα τελευταία χρόνια συγκεντρώνεται μεγάλο ενδιαφέρον γύρω από επιλεγμένα είδη μικρο-φυκιών, τα οποία αναπτύσσονται εργαστηριακά, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν σε φάρμακα, τρόφιμα και πλαστικά. Ανάλογα με το είδος και
τις συνθήκες ανάπτυξης, τα μικροφύκη μπορούν να διπλασιαστούν σε βιομάζα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, συνήθως σε 24 έως 48 ώρες, ενώ μπορούν να απομονώσουν περίπου το διπλάσιο του βάρους τους σε CO2 από την ατμόσφαιρα. Επιπλέον, τα βιοκαύσιμα που προέρχονται από φύκια επιτρέπουν σ’ ένα κτίριο να καλύψει ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των ενεργειακών του αναγκών, καθιστώντας τα ένα πολύτιμο και ευέλικτο εργαλείο βιώσιμου σχεδιασμού.
Η βασική διάταξη του "Biokinetics", που περιλαμβάνει φωτοβιοαντιδραστήρα, δομικά στοιχεία και συστήματα σκίασης, λειτουργεί σ’ έναν κατακόρυφο βρόχο με το νερό να αντλείται στην κορυφή πριν από την καθοδική του πορεία λόγω βαρύτητας. Παράλληλα, ενσωματώνει μια ακόμη μονάδα φωτοβιοαντιδραστήρα για τη βελτίωση του αερισμού, της κυκλοφορίας και της ανάδευσης της καλλιέργειας των φυκιών.
Τα εμπορικά στελέχη φυκιών συνήθως αναπτύσσονται καλύτερα σε θερμοκρασίες από 20°C έως 30°C, αλλά η Φλόριντα, όπου έγινε το πείραμα, συχνά υπερβαίνει αυτούς τους περιορισμούς. Με την ενσωμάτωση ενός αυτοματοποιημένου μικροελεγκτή και ενεργοποιητή που συνδέονται με μια μονάδα κινητής σκίασης, το σύστημα προσαρμόζεται στις ταχέως μεταβαλλόμενες συνθήκες ανάπτυξης. Η γεωμετρία, η μάζα και ο προσανατολισμός του συστήματος σκίασης ενημερώνονται από δοκιμές που γίνονται μ’ ένα εξελιγμένο πρόγραμμα φωτισμού και ενεργειακής απόδοσης. Τα εμπειρικά δεδομένα παρέχονται σε πραγματικό χρόνο με ενσωματωμένους ψηφιακούς αισθητήρες θερμοκρασίας, συνδεδεμένους με μικροελεγκτές Arduino, οι οποίοι ελέγχουν το σύστημα σκίασης, ενώ παράλληλα παρακολουθούν τις περιβαλλοντικές συνθήκες και την απόδοση του συστήματος. Η λειτουργία της μεταβαλλόμενης όψης απαιτεί ελάχιστη κατανάλωση ενέργειας, ενώ περισσότερο από το 99% του νερού ανακυκλώνεται κατά τη συνεχή, παθητική διαδικασία συγκομιδής, με αποτέλεσμα η κατανάλωση νερού να είναι επίσης πολύ χαμηλή. Επειδή το σύστημα είναι προσαρμόσιμο, μπορεί να κλιμακωθεί και να προσαρμοστεί σε κτίρια οποιουδήποτε μεγέθους, αλλά και σε μεγάλο εύρος καιρικών συνθηκών.

Σε αυτό το κατάστημα η ξύλινη επένδυση λευκού χρώματος, η οποία αποτελείται από τομές τοποθετημένες διαδοχικά η μια μετά την άλλη με κενό ανάμεσά τους, δημιουργεί ένα ‘’ημιδιαπερατό’’ χώρισμα, επιτρέποντας μόνο την οπτική σύνδεση μεταξύ των δύο χώρων.
Φωτογραφίες: Πυγμαλίων Καρατζάς