Το επίχρισμα δομικών στοιχείων αφαιρέθηκε και αποκαλύφθηκε το σκυρόδεμα. Το εμφανές σκυρόδεμα αυτών των στοιχείων με τη χαρακτηριστική τραχιά μορφή του, έρχεται σε αντίθεση με τις νέες, λείες κατασκευές λευκού χρώματος, δημιουργώντας ένα διάλογο ανάμεσα στο παλαιό και στο νέο.
Φωτογραφία: Πυγμαλίων Καρατζάς

Το μεγάλο ύψος του χώρου επέτρεψε τη δημιουργία μεταλλικού παταριού, του οποίου η δομή παρέμεινε εμφανής.
Φωτογραφία: Φώτης Σέρφας

Τα διάφανα διαχωριστικά διασφαλίζουν το διάχυτο φυσικό φωτισμό στο πατάρι του νέου χώρου γραφείων.
Φωτογραφία: Φώτης Σέρφας

Στο αρχιτεκτονικό γραφείο, ο δομικός μεταλλικός κάνναβος του κτιρίου διατηρήθηκε εμφανής.
Φωτογραφία: Kim Powell Photography

Κατά την αρχική επίσκεψη των αρχιτεκτόνων, η μόνη πρόσβαση στην τοποθεσία ήταν ακολουθώντας μια υπέροχη πεζοπορία μέσα από εντελώς απρόσιτους βραχώδεις λόφους. Η προσβασιμότητα παρέμεινε πρόκληση σε όλη την κατασκευή. Η κατοικία λειτουργεί αυτόνομα χωρίς υποστήριξη από τα δίκτυα ενέργειας (off-grid).
Ένας περιορισμός προϋπολογισμού και η ευαισθησία στη φύση επέβαλε διαφορετικές επιλογές υλικών, όπως μια επιλογή από παράθυρα από ανακυκλωμένο χάλυβα, δάπεδα και τοίχους από ακατέργαστο σκυρόδεμα, πέτρα, ακατέργαστα τούβλα και τοίχους με τσιμέντο. Τα υλικά εκφράζονται και χρησιμοποιούνται στις ανεπεξέργαστες μορφές τους.
Οι ιδιοκτήτες ως ορειβάτες ήθελαν οι γύρω τοίχοι να μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως τοίχοι αναρρίχησης. Οι φυσικές πέτρες που συλλέχθηκαν επί τόπου ενσωματώθηκαν στην κατασκευή της κατοικίας.
Οι αρχές παθητικού θερμικού σχεδιασμού ενσωματώθηκαν για να διασφαλιστεί η θερμική άνεση σε όλες τις εποχές, συμπεριλαμβανομένου του προσανατολισμού, της θερμικής μάζας, της υπολογισμένης προεξοχής οροφής και του φυσικού διασταυρούμενου αερισμού.

Το ξενοδοχείο κατασκευάζεται σε παραλιακό οικόπεδο με νότιο όριο την δημοτική οδό, πρώην παλαιά εθνική οδό . Έχει συνολικό εμβαδό 12.400 m². Είναι 5 αστέρων και διαθέτει 172 δωμάτια δίκλινα, τρίκλινα και δέκα σουίτες. Διατυπώνονται στόχοι και αρχές πάνω στην αρχιτεκτονική σύνθεση και τη μορφολογική οργάνωση του ξενοδοχειακού συγκροτήματος.

Επιδιώκεται ένας χαλαρός εξωαστικός χαρακτήρας του συγκροτήματος. Οι αρχιτέκτονες διαπίστωσαν ότι έχει αστικά χαρακτηριστικά όπως η πυκνότητα των κτιρίων, η κάλυψη του οικοπέδου, οι οικοδομικές γραμμές και τα τριώροφα κτίρια.

Σημαντική είναι η χρήση πρασίνου και η άμεση επαφή με το φυσικό περιβάλλον. Η συνεργασία με τον αείμνηστο Κώστα Μπουγιούρη με την μεταφύτευση πλατάνων που έπεσαν στην πλημμύρα. Με το μεγάλο τους ύψος 10,00-17,00 m βελτίωσαν τη σχέση κτίριο - περιβάλλον (ειδικά για τα ισόγεια).

Ακόμη χαρακτηριστικά είναι τα παρακάτω:
- Δημιουργία απλού φυσικού περιβάλλοντος με χρήση πρασίνου χωρίς τεχνητά όρια, γενικευμένη εφαρμογή των καμπύλων στην αρχιτεκτονική σύνθεση και πισίνες με επιφανειακή υπερχείλιση .
- Διατηρήθηκαν φυσικά χαρακτηριστικά της περιοχής αμμόκηπος, βραχόκηπος και μεσογειακός κήπος.
- Έγινε προσπάθεια αποφυγής του μαζικού "ιδρυματικού" χαρακτήρα και της τυποποίησης. Τονίστηκαν τα χαρακτηριστικά της πολυπλοκότητας των στοιχείων και της αρχιτεκτονικής σύνθεσης.
Έγινε διάσπαση του όγκου του κτιριακού συγκροτήματος και των όψεων με ελαφρά και διαφανα υλικά. Χαρακτηριστικό είναι ότι από τον δρόμο φαίνεται η γραμμή του ορίζοντα και η θάλασσα. Ενοποιήθηκαν οι υπαίθριοι ακάλυπτοι χώροι με χρήση ενιαίων κυματιστών καμπύλων γραμμών. Οι ελαφρές καμπύλες οριοθετούν και τις ζώνες χρήσης του ακάλυπτου χώρου. Ζώνες κυκλοφορίας πεζών, οχημάτων, πρασίνου, υδάτινων στοιχείων και διημέρευσης.

Η ιδιωτική κατοικία είναι 280m² εσωτερικός καλυμμένος χώρος και ευρίσκεται στο κέντρο της Λευκωσίας.
Σχεδιάστηκε βασισμένη στη σύγχρονη αισθητική, με τη χρήση διαχρονικών υλικών. Ταυτόχρονα, το σπίτι καλύπτει τις ανάγκες μιας τετραμελούς οικογένειας, διευκολύνοντας την επικοινωνία και την άνεση.
Τα δομικά στοιχεία είναι καθαρά και συνοπτικά στη γεωμετρία τους και η μορφή συμπληρώνεται από μεγάλα ανοίγματα και κάθετες περσίδες. Το ισόγειο φιλοξενεί τα σαλόνια, ανοιχτά προς την πισίνα και τον κήπο. Τα μεγάλα ανοίγματα που εκτείνονται σε όλο το ύψος διατηρούν τη σύνδεση μεταξύ εσωτερικών και εξωτερικών χώρων, ενώ οι άνετοι στεγασμένοι υπαίθριοι χώροι διαθέτουν σύστημα σκίασης για να παρέχουν σκίαση σε εξωτερικούς χώρους κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Στον όροφο ευρίσκονται τα υπνοδωμάτια και το σιδερωτήριο. Η σκάλα γίνεται το κύριο συνθετικό στοιχείο του εσωτερικού του σπιτιού, όπου εντάσσεται κεντρικά της κατοικίας.
Η τοποθέτηση του κτιρίου και ο καλός προσανατολισμός ενισχύει τον φυσικό αερισμό και τον φωτισμό και τα μεγάλα ανοίγματα προσθέτουν στη σύνδεση μεταξύ εσωτερικού και εξωτερικού χώρου.
Οι διάφορες γεωμετρικές κλήσεις και οι γωνιές της κατοικίας είναι από τα πιο ενδιαφέρων στοιχεία του σχεδιασμού.
Ο αρχιτέκτονας Ρένος Κωνσταντίνου επιλέγει να δώσει μεγάλη σημασία στην πρόσοψη του σπιτιού με τον σχεδιασμό ρυθμιζόμενων επενδύσεων λωρίδων αλουμινίου από πάνω προς τα κάτω. Αυτή η προσαρμοσμένη επένδυση επιτρέπει τον αερισμό και ελέγχει τον φυσικό φωτισμό καθώς δημιουργεί το αίσθημα της ιδιωτικότητας εντός της κατοικίας.
Τα πάνελ αλουμινίου παίζουν σημαντικό ρόλο στην παθητική ψύξη του εσωτερικού και, κατά τη διάρκεια της νύχτας, παρέχουν μόνωση από την υγρασία.
Η βιωσιμότητα είναι βασικός παράγοντας στο σχεδιασμό του σπιτιού, δίνοντας έμφαση στην ηλιακή προστασία, τον φυσικό αερισμό και με τη χρήση φωτοβολταϊκών / ηλιακών συλλεκτών πετυχαίνουμε την σχεδόν μηδενική κατανάλωση.

Το διαμέρισμα επιφάνειας 90 m², αναπτύσσεται σε δυο επίπεδα, σε απόσταση μόλις 30 m από τη θάλασσα. Το έργο αφορά τον επαναπροσδιορισμό ενός υφιστάμενου χώρου που εντάσσεται σε ένα κτιριακό συγκρότημα με κύριο γνώμονα την τοποθεσία του και την πλήρη εναρμόνιση του σε αυτό. Στο εξωτερικό κυριαρχεί η φυσική πέτρα, τα μικρά ανοίγματα – υαλοστάσια και γενικά μία αρχιτεκτονική προσέγγιση παραδοσιακή λόγο το ότι βρίσκεται εντός οικισμού και κοντά στο λιμάνι των Συβότων. Βάση όλων αυτών καθορίστηκε ο σχεδιασμός του εσωτερικού χώρου με μία πιο λιτή διάθεση σε ανοιχτούς χρωματικούς τόνους ενισχύοντας την αίσθηση της αρμονίας και της ηρεμίας.
Στο πρώτο επίπεδο βρίσκεται το καθιστικό με την τραπεζαρία και την κουζίνα καθώς και ένα υπνοδωμάτιο με λουτρό. Η είσοδος βλέπει απευθείας μία σειρά λευκών ντουλαπιών με ηλεκτρικές συσκευές και ψυγείο κρασιών και σε συνέχεια προβάλλεται η κουζίνα στους ίδιους τόνους, με πάγκο από corian και επένδυση μεγάλων κεραμικών πλακιδίων στο χρώμα της σκουριάς στους τοίχους.
Η οροφή του χώρου διημέρευσης έχει επενδυθεί από μικρά τουβλάκια ‘’τερακότας’’ και ξύλινα δοκάρια δημιουργώντας μια επιθυμητή ένταση ψηλά που έρχεται να σβήσει με την επιλογή της επίπλωσης και της διακόσμησης.
Μέσω μίας εσωτερικής κλίμακας φτάνουμε στο κατώτερο επίπεδο του σπιτιού που είναι και ο υπόγειος χώρος. Εκεί διαμέσου μιας στενόμακρης ‘’στοάς’’ συναντάμε το master bedroom στο κατώτερο υψομετρικά σημείο καθώς και το λουτρό. Η αισθητική προσέγγιση του συγκεκριμένου εσωτερικού χώρου είχε ως στόχο να εκμηδενίσει την αίσθηση του ‘’υπογείου’’ και να αναβαθμίσει ακόμα περισσότερο την έννοια του master suite. H επιλογή της πατητής τσιμεντοκονίας στους τοίχους, οι ξύλινες επιφάνειες και η επιλογή επίπλων δημιουργούν μια πιο χαλαρωτική ατμόσφαιρα προσδίδοντας παράλληλα στον χώρο κομψότητα και διαχρονικότητα. Στο λουτρό οι τοίχοι επενδύονται με πλακίδια μεγάλων διαστάσεων σε μία γήινη χρωματική παλέτα στο σύνολό του.
Η μελέτη φωτισμού πραγματοποιήθηκε πολύ προσεχτικά καθώς υπήρχε έντονη δυσκολία λόγο του χαμηλού ύψους. Έτσι λοιπόν ο ανασχεδιασμός μελετήθηκε μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια εμπεριέχοντας όλες τις προσωπικές λειτουργικές και αισθητικές επιλογές του σήμερα σε συνδυασμό με την προσωπικότητα του χτες.

Το κτίριο Σμάλτο αντιπροσωπεύει ένα κατώφλι μεταξύ του κτισμένου και του φυσικού περιβάλλοντος. Αμφισβητεί τις έννοιες των ορίων, ειδικά του τι είναι ιδιωτικό και τι είναι δημόσιο, στη διχασμένη πόλη της Λευκωσίας όπου τα σύνορα ‘ευδοκιμούν’. Η υβριδική αστική υπόσταση του Σμάλτο αλλάζει συνεχώς κατά τη διάρκεια της ημέρας, των εποχών, των καιρικών συνθηκών, τω αναγκών, ενώ δημιουργεί μια διαδικασία επούλωσης των αστικών τραυμάτων των διχασμών. Ταυτόχρονα διαπραγματεύεται μετεξέλιξη της τυπολογίας της εσωτερικής αυλής, ως μια προσπάθεια αντίστασης προς της κατάργηση αυτής της παραδοσιακής χωρικής τυπολογίας από τον βρετανικό αποικιοκρατισμό.
Το ‘Σμάλτο’ οδοντιατρική κλινική εξυπηρετεί τις ανάγκες του ιδιοκτήτη-οδοντιάτρου για τα ιατρεία του αλλά και για την υβριδική συμμετοχή άλλων λειτουργιών στο κτίριο καθώς ανταποκρίνεται σε ανάγκες της πόλης. Βρίσκεται στην κύρια αστική αρτηρία του Στροβόλου, κατά μήκος του γραμμικού καταπράσινου πάρκου, της κοίτης του χειμάρρου Πεδιαίου. Τα οικόπεδα της λεωφόρου μπλοκάρουν την πόλη από το πράσινο καθώς συνήθως φιλοξενούν ακριβούς εκθεσιακούς χώρους στο ισόγειο.
Το υπόγειο φιλοξενεί τους βοηθητικούς και μηχανολογικούς χώρους αλλά κι έναν δημιουργικό χώρο για εργαστήρια, μαθήματα γιόγκα και καλλιτεχνικές εκθέσεις με θέα στο επίπεδο της κοίτης τους ποταμού. Το ισόγειο λειτουργεί ως χώρος στάθμευσης και χώρος εκδηλώσεων με διώροφο ύψος,
Μέρος του 1ου ορόφου φιλοξενεί διάφορα ιατρεία.
Η κύρια είσοδος του Οδοντιατρείου βρίσκεται στον 2ο όροφο. Το λόμπι, αν και μικρό σε αποτύπωμα, καταφέρνει να συνδέει τους επισκέπτες με όλα τα επίπεδα της κλινικής αλλά και με τα κτιστά και φυσικά περιβάλλοντα της πόλης.
Ο τελευταίος όροφος προτείνεται ως απροσδιόριστος, υβριδικός χώρος. Αυτή τη στιγμή χρησιμοποιείται ως στούντιο Airbnb.
Όλοι οι χώροι απολαμβάνουν απρόσκοπτη θέα στην πόλη και διεισδύουν στο άμεσο πράσινο της κοίτης του χειμάρρου.
Το κτίριο υψώνεται σε διώροφη απόσταση από το επίπεδο του δρόμου απελευθερώνοντας το ισόγειο, αφήνοντας έτσι την πόλη να επανασυνδεθεί με τον πράσινο αστικό χώρο αναψυχής.
Η ανάβαση προτείνεται ως σειρά σκαλοπατιών και πλατφορμών που προσφέρουν μια συνέχεια του γραμμικού πάρκου στην κοιλιά του κτιρίου. Ο ελεύθερος χώρος του εδάφους και η χωρική αγκαλιά στο επίπεδο της κοίτης του ποταμού συγκεντρώνει τις κινήσεις των πεζών. Η κατακόρυφη κυκλοφορία είναι συνυφασμένη με τους χώρους που διευκολύνουν τις κοινωνικές ανεπίσημες αλληλεπιδράσεις και έτσι πυροδοτούν αφορμές διαφορετικών εσωτερικών και εξωτερικών επαφών. Ταυτόχρονα αντικρίζουν και δημιουργούν διάλογο με την πολυσύχναστη λεωφόρο.
Μια πειραματική εξέλιξη της τυπολογίας της αυλής εκφράζει σιωπηρά στιγμές αντίστασης απέναντι στην παγκοσμιοποίηση αλλά επιπλέον στις επιπτώσεις της βρετανικής αποικιοκρατίας στην Κύπρο: η θέσπιση νέων πολεοδομικών κανονισμών (που επιβάλλονται ακόμη χωρίς οποιαδήποτε αναθεώρηση από τη μέρα της ανεξαρτησίας(?) της Κύπρου) που κατάργησαν τη συνεχή αστική δόμηση κατάφερε να ακυρώσουν απότομα (και βάναυσα) την παραδοσιακή σοφία του δομημένου περιβάλλοντος που εκφράζεται με την τυπολογία της αυλής κατά τα δέκα χιλιάδες χρόνια της ιστορίας του νησιού της Κύπρου. Αυτή η χωρική εξέλιξη της τυπολογίας της εσωτερικής αυλής προτείνεται σε απροσδόκητα εσωτερικά χωρικά ‘θραύσματα’, ως η καρδιά του κτιρίου που καλωσορίζει την πράξη της ανάβασης, ή η κεντρικός, ασφαλής παιδότοπος που περιβάλλεται από μια σειρά επίσημων και ανεπίσημων, εσωτερικών και εξωτερικών χωρικών οντοτήτων. Αυτές οι στιγμές μετεξέλιξης της τυπολογίας της αυλής λειτουργούν ως υβριδικές ενδιάμεσες συνθήκες μεταξύ του ‘πάρκου και της πόλης’, του ‘κτιρίου και της πόλης’ και του’ κτιρίου και του πάρκου’. Το ρευστό δίκτυο των χώρων χαρακτηρίζεται από ποικίλα ύψη που επιτρέπουν τη χωρική ρευστότητα των λειτουργιών και δημιουργούν εμπειρικέ απολαύσεις του κτιρίου.
Οι χρήστες μπορούν να χορογραφήσουν την επιδερμίδα από πανέλα/ σκιάδια του κτιρίου ανάλογα με τις καιρικές, λειτουργικές, προσωπικές και άλλες ανάγκες. Ενώ το κτίριο αλλάζει συνεχώς, το φως και το διαρκώς μεταβαλλόμενο παιχνίδι σκιών από τα διάτρητα συρόμενα πανέλα σκίασης ζωντανεύουν και εμπλουτίζουν τους χώρους με άφθονες αντανακλάσεις των καιρικών και εποχιακών συνθηκών. Αυτό το κινηματογραφικό σενάριο μεταβαλλόμενων, κινούμενων εικόνων συγχωνευμένων σε φως και σκιά συμβάλλει τα μέγιστα στη διαδικασία ‘ανάρρωσης’, μια εμπειρική τελετουργία, και εμπλέκει τους χρήστες σε μια κατάσταση προετοιμασίας για τις «οδοντιατρικές» δραστηριότητες.
Τα παιχνίδια φωτός και σκιάς στο Σμάλτο ‘ζωντανεύουν’ μαγικά και ατμοσφαιρικά τη ζωή της Κλινικής και τις ζωές των χρηστών και των επισκεπτών. Κατά τη διάρκεια της νύχτας, ολόκληρο το κτίριο μεταμορφώνεται. Το Σμάλτο μετατρέπεται σε αστικό φανό για την πόλη και το πάρκο. Τα πανέλα σκίασης διαφορετικών διατομών αποπνέουν το εσωτερικό φως των χώρων της κλινικής έξω προς την πόλη σαν να μετατρέπεται η υλικότητά τους σε ένα πέπλο φωτός και το κτίριο σχεδόν να εξατμίζεται, να εξαϋλώνεται.
Η τελετουργική διαδικασία του κτιρίου και του πλούτου των εμπειριών του οδηγεί τελικά τους ασθενείς στα ιατρεία των οδοντιάτρων, όπου βυθίζονται στο φύλλωμα των ψηλών δέντρων, στο κελάηδισμα των πουλιών, στο χάδι των αύρων. Οι ασθενείς καθησυχασμένοι πια βρίσκονται στις καρέκλες των οδοντιάτρων και η επίσκεψή τους γίνεται μια ευχάριστη λειτουργία σε αντίθεση με τις συμβατικές αγχωτικές επισκέψεις σε οδοντιατρεία.
Το εξαώροφο κτίριο βρίσκεται σε ανισοϋψές οικόπεδο με πρόσβαση σε δρόμο και πεζόδρομο. Αποτελείται από υπόγειο κατασκευασμένο με εμφανές σκυρόδεμα που αποτελεί ημι-υπόσκαφο στην πλευρά του χειμάρρου. Από το ισόγειο και πάνω το κτίριο συνεχίζει μια σύνθετη χαλύβδινη κατασκευή. Αποτελείται από επτά κύριες κολώνες και ένα πλέγμα από ατσάλινες δοκούς που εκτείνονται προβολικά. Οι σκάλες και οι πλατφόρμες για την κύρια ανάβαση στο εσωτερικό του κτιρίου αναρτώνται από τα δοκάρια του πρώτου ορόφου σε διάταξη που επιτρέπει την απουσία υποστυλωμάτων στο ισόγειο και την απρόσκοπτη ροή των οχημάτων του χώρου στάθμευσης από κάτω. Σε κάθε έναν από τους επάνω ορόφους, υπάρχουν πολλά κενά και ενδιάμεσες σκάλες που συνδέουν τα δευτερεύοντα επίπεδα μεταξύ τους. Η χαλύβδινη κατασκευή ενισχύεται με βραχίονες σχήματος V σε ορισμένες θέσεις. Τα μεταλλικά πανέλα σκίασης αποτελούνται από διάφορες διατομές διάτρησης προσφέροντας μια διαρκώς μεταβαλλόμενη σκιά.

Η εταιρεία DELBLU architetti είναι ένα πολυβραβευμένο αρχιτεκτονικό γραφείο, με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Ιδρύθηκε το 1994 από την Κλαίρη Νίτσα (Αρχιτέκτων ΑΠΘ & interior designer IED Milano) και τον Βασίλη Χριστοδούλου (Αρχιτέκτων ΑΠΘ). Το γραφείο παρέχει υπηρεσίες αρχιτεκτονικών μελετών, μελετών εφαρμογής και αρχιτεκτονικής εσωτερικού χώρου, ανάπτυξης και διαχείρισης έργων, επιβλέψεων κατασκευής. Εξειδικεύεται, εδώ και πολλά χρόνια, στα τουριστικά ακίνητα και τις εξοχικές κατοικίες – επαύλεις και έχει συνεργαστεί με τουριστικούς οργανισμούς, μεγάλα διεθνή brands, tour operators και επενδυτικά σχήματα.
Πολλά από τα έργα τους έχουν αποσπάσει εγχώρια και διεθνή βραβεία, όπως:

• Europe's Property Awards 2015-2016, Highly Commended - Hotel Architecture Greece .
• Europe's Property Awards 2016-2017, Best Hotel Architecture Greece.
• GERMAN DESIGN AWARDS 2018, "WINNER" - Excellent Communications Design – Architecture.
• Tourism awards 2017-2018, “GOLD” award, στην κατηγορία ανακαίνιση ξενοδοχείου.
• Europe's Property Awards 2017-2018, Best New Hotel Construction & Design -Greece.
• International Property Awards 2017-2018, Best New Hotel Construction & Design – Europe
• Europe's Property Awards 2019-2020, Best Hotel Architecture – Greece.
• International Property Awards 2019-2020, Best Hotel Architecture – Europe.
• International Property Awards 2019-2020, ΝΟΜΙΝΕΕ Best International Hotel Architecture