ΓΙΑ ΤΟ ΚΤΙΡΙΑΚΟ ΚΕΛΥΦΟΣ
Χρειάζεται προσεκτική μελέτη των κλιματικών συνθηκών με τη βοήθεια ψυχρομετρικών διαγραμμάτων, έτσι ώστε να καθοριστούν κατ’ αρχάς οι κατάλληλες στρατηγικές παθητικού δροσισμού και κατόπιν να επιλεγούν τα κατάλληλα υλικά για τα διαφορετικά στοιχεία του κελύφους, αλλά και για τον άμεσο περιβάλλοντα χώρο των κτιρίων.

Η εταιρεία Omiros Dairies είναι μια βιομηχανία παραγωγής γαλακτοκομικών προϊόντων η οποία βρίσκεται στα Τρίκαλα Θεσσαλίας και ιδρύθηκε το 1984 από την οικογένεια Γιαννίτση. Καθώς η Omiros εξάγει τα προϊόντα της σε περισσότερες από 20 χώρες σε Ευρώπη, Αμερική και Αυστραλία η ανάγκη για δεύτερο κτίριο παραγωγής και γραφείων κρίθηκε ως επιτακτική.
Το νέο κτίριο γραφείων συγκεκριμένα σχεδιάστηκε αφενός με γνώμονα τη στέγαση όλων των επιμέρους αναγκών οργάνωσης και διοίκησης της νέας γραμμής παραγωγής και αφετέρου την υποδοχή ανθρώπων από ολόκληρο τον κόσμο, σ ένα σύγχρονα διαμορφωμένο περιβάλλον. Ο σχεδιασμός των νέων γραφείων αναπτύσσεται σε δύο επίπεδα με συνολικό εμβαδό 470 m². Η θέση του οικοπέδου επί του οδικού άξονα - επαρχιακής οδού Παραποτάμου- Καλονέρου ευνόησε τη σχεδίαση ενός κτιρίου προβολής συμβατό με το φυσικό περιβάλλον.
Το κτίριο πρόκειται για μεταλλική κατασκευή, η επικάλυψή της οποίας πραγματοποιήθηκε σημειακά, καθώς η μεγαλύτερη επιφάνεια του καλύπτεται από θερμομονωτικά υαλοπετάσματα με Low-E υαλοπίνακες, που αφήνουν ορατό το μπλε σκελετό, ενώ ταυτόχρονα επιτρέπουν την καλύτερη φυσική ροή φωτός και αέρα στο κτίριο. Το χρώμα της επικάλυψης είναι λευκό, τόσο για να επιτυγχάνεται η όσο το δυνατόν περισσότερη αντανάκλαση της ηλιακής ακτινοβολίας, όσο και για την εναρμόνιση του με τα υφιστάμενα κτίρια. Η σκίαση κατά τους θερινούς μήνες και η μη υπερθέρμανση του κτιρίου επιτυγχάνεται μέσω των εσωτερικών, κάθετων, αυτόματων ρολών σκίασης, καθώς και των εξωτερικών, σταθερών περσίδων αλουμινίου με όψη ξύλου. Εξωτερικά το κτίριο περιβάλλεται από ειδικά σχεδιασμένα παρτέρια, στα οποία έχει πραγματοποιηθεί φύτευση με αρωματικά φυτά. Η πρόσβαση του κοινού στο κτίριο πραγματοποιείται από την κεντρική είσοδο μέσω σκαλοπατιών και μίας κεκλιμένης ράμπας διαμέσου των παρτεριών, ενώ η είσοδος των εργαζομένων πραγματοποιείται από δευτερεύουσες εισόδους, οι οποίες συνδέονται άμεσα είτε με την παραγωγή, είτε με τον αύλειο χώρο του εργοστασίου.
Ο εσωτερικός χώρος του κτιρίου σχεδιάστηκε εξ ολοκλήρου βάση των αναγκών της επιχείρησης και οργανώνεται σε τρεις λειτουργικές ενότητες με σαφή διαχωρισμό και αυστηρά οργανωμένη ροή κίνησης, αλλά εμπλουτισμένες με σύγχρονα στοιχεία, σε αρμονία με τη διάταξη και τη γεωμετρία του συνόλου. Ο πρώτος χώρος κατά την πρόσβαση στο κτίριο είναι η κεντρική reception, ο χώρος υποδοχής και η κεντρική σκάλα που οδηγεί στον επάνω όροφο. Σημείο αναφοράς στο χώρο αυτό αποτελεί η ελιά, που είναι φυτεμένη στα θεμέλια του κτιρίου και αποτελεί σύμβολο ευημερίας και δύναμης. Ειδικές ξύλινες κατασκευές έχουν σχεδιαστεί αποκλειστικά για το χώρο, ώστε να καταστεί άκρως λειτουργικός μέσα από έναν ιδιαίτερο σχεδιασμό. Χαρακτηριστική σχεδιαστική λεπτομέρεια αποτελεί το λευκό, μεταλλικό διαχωριστικό. Οι υπόλοιποι χώροι του ισογείου αποτελούνται από WC AMEA, χώρους αποκλειστικά για το προσωπικό και την είσοδο στην παραγωγή.
Στον πρώτο όροφο εκτός του διευθυντικού, των λοιπών γραφείων και των WC των εργαζομένων και του κοινού βρίσκεται και ο κεντρικός χώρος συνεδριάσεων του εργοστασίου. Κεντρικό στοιχείο του χώρου αποτελεί το "κρυφό" grill station, που απαιτείται για τις ανάγκες δειγματοληψίας των προϊόντων στους πελάτες. Μέσω της συρόμενης ξύλινης επένδυσης αποκρύπτεται ο μικρός αυτός σταθμός ψησίματος, ο οποίος έχει δημιουργηθεί με όλες τις απαραίτητες προδιαγραφές, ώστε να καταστεί λειτουργικός για τον εσωτερικό χώρο. Η "καρδιά" του εργοστασίου, η γραμμή παραγωγής, γίνεται ορατή στο χώρο συνεδριάσεων μέσω της ενδιάμεσης τζαμαρίας.
Τέλος ο φωτισμός του κτιρίου στο σύνολο του έχει μελετηθεί ώστε ταυτόχρονα να αναδειχτεί το κτίριο και να αποτελεί ένα ευχάριστο και ξεκούραστο περιβάλλον για τους εργαζόμενους και τους επισκέπτες. Συνολικά, η σχεδιαστική προσέγγιση χαρακτηρίζεται από την ισορροπία ανάμεσα στις λειτουργικές απαιτήσεις της βιομηχανίας παραγωγής γαλακτοκομικών προϊόντων, τη λειτουργική οργάνωση, την έμφαση στην υλικότητα και το σύγχρονο ύφος ενός τεχνολογικά προηγμένου και ευχάριστου χώρου εργασίας.

Η κατοικία διαμορφώνεται σε δύο κυρίως επίπεδα με επιμέρους στάθμες. Το "κατώι", με επιφάνεια 65 m² βρίσκεται στο επίπεδο του κεντρικού καλντεριμιού του χωριού και έχει άμεση πρόσβαση σε αυτό από δύο διαφορετικές εισόδους. Ο ανώγειος χώρος, εμβαδού 75 m² έχει πρόσβαση στο ίδιο καλντερίμι καθώς και στον κήπο του σπιτιού, που βρίσκεται στην προστατευμένη βορινή πίσω πλευρά.
Η κατοικία μελετήθηκε με σεβασμό στην παραδοσιακή τοπική αρχιτεκτονική του νησιού, διατηρώντας τα βασικά του στοιχεία ανέπαφα και μετατρέποντας κάποιες παλιές λειτουργίες του σπιτιού σε λειτουργικά στοιχεία σύγχρονης χρήσης, όπως το πατητήρι, που μετατράπηκε σε υπερυψωμένο κρεβάτι με χώρο αποθήκευσης. Επίσης, η διαρρύθμιση των χώρων ακολουθεί την τυπική τηνιακή διάταξη, με ορισμένες αναπροσαρμογές, ώστε να φιλοξενηθούν οι επιθυμητές ανάγκες κατοίκησης (μεγαλύτερη κουζίνα και λουτρά).
Στον ανώγειο χώρο, ο οποίος έχει ένα ελεύθερο ύψος περίπου 5 m, τοποθετήθηκε μεταλλική δοκός, η οποία στηρίζει το ανοιχτό πατάρι που φιλοξενεί ένα διπλό κρεβάτι.
Στο πίσω μέρος και σε επαφή με την κουζίνα, υπάρχει ο κήπος στον οποίο έχει δημιουργηθεί ένα daybed προστατευμένο από τους τακτικούς βοριάδες του νησιού. Από τον κήπο υπάρχει πρόσβαση στο δώμα, στο οποίο έχουν δημιουργηθεί καθιστικά επίπεδα με πανοραμική θέα στα γύρω χωριά και το Εξώμβουργο, όπου βρισκόταν και το ενετικό φρούριο του νησιού.
Για την αποφυγή εμφάνισης υγρασίας στους τοίχους που έρχονται σε επαφή με το έδαφος, δημιουργήθηκε ένα "κοντούτο" περιμετρικά των τοίχων, το οποίο είναι ένα φυσικά αεριζόμενο διπλό κέλυφος ανάμεσα στο έδαφος και την τοιχοποιία, που παγιδεύει την υγρασία η οποία στη συνέχεια εξατμίζεται. Όλοι οι χώροι και στα δύο επίπεδα της κατοικίας θερμαίνονται με ειδική ξυλόσομπα μέσω αγωγών που διανέμουν το θερμό αέρα.

Η κατοικία βρίσκεται στην Κράτηγο Μυτιλήνης σε σημείο με αμφιθεατρική θέα προς την ανατολική πλευρά του Αιγαίου. O σχεδιασμός του κτιρίου εκμεταλλεύεται το ανάγλυφο του εδάφους και τον προσανατολισμό του οικοπέδου, καθώς η κατοικία ανοίγεται προς την νοτιοανατολική θέα του θαλάσσιου μετώπου και της καταπράσινης πλαγιάς, ενώ παράλληλα χαρακτηρίζεται από έναν πιο εσωστρεφή σχεδιασμό στο βορειοδυτικό και ψηλότερο τμήμα του οικοπέδου, από όπου πραγματοποιείται και η είσοδος στην ιδιοκτησία.
Το σχεδιασμό του κτιρίου διέπουν σύγχρονες σχεδιαστικές αρχές και δυναμικές γεωμετρικές χαράξεις, οι οποίες επεκτείνονται και στις υπαίθριες διαμορφώσεις και προσβάσεις. Η καθαρότητα του κτιριακού όγκου, εξ' ολοκλήρου από ανεπίχριστο σκυρόδεμα, συνδιαλέγεται με τη δυναμική γεωμετρία και εναλλάσσεται με γυάλινες κινούμενες επιφάνειες, οι οποίες εξισώνουν τον εσωτερικό με τον εξωτερικό xώρο και δημιουργούν εντυπωσιακές φυγές καδράροντας τη θέα προς τη θάλασσα της ανατολικής όψης και την καταπράσινη πλαγιά της νότιας όψης.
Βασική συνθετική αρχή αποτελούν οι δύο έντονες χαράξεις του δυτικού και του νότιου μετώπου, που σχίζουν το ανάγλυφο του εδάφους, τέμνονται μεταξύ τους και σχηματίζουν το ορθογώνιο τρίγωνο της κάτοψης.
Η κατοικία αναπτύσσεται σε τρία επίπεδα. Το ενδιάμεσο επίπεδο, από το οποίο πραγματοποιείται και η είσοδος, αποτελείται από έναν ενιαίο χώρο διημέρευσης (καθιστικό, τραπεζαρία, κουζίνα, WC), ο οποίος ανοίγεται πλήρως προς τη θέα και τη βεράντα - πλατφόρμα, όπου η πισίνα ως βασικό στοιχείο της αρχιτεκτονικής σύνθεσης ξεδιπλώνεται σε όλο το μήκος της όψης, αποτελώντας ταυτόχρονα και στοιχείο δροσισμού κατα τη διάρκεια της ημέρας. Ένα εσωτερικό τριγωνικό αίθριο διαπερνά όλα τα επίπεδα και οδηγεί το φυσικό φως από τους φεγγίτες της οροφής και τα κατακόρυφα ανοίγματα της δυτικής όψης στο χαμηλότερο επίπεδο ακριβώς κάτω από το επίπεδο της εισόδου, στο οποίο χωροθετούνται 4 ανεξάρτητοι ξενώνες, εκ των οποίων οι τρεις παρατάσσονται ακριβώς κάτω από την πισίνα του ισογείου και εκτονώνονται προς τη θέα του ανατολικού Αιγαίου. Η εντυπωσιακή σκάλα κυριαρχεί σε όλα τα επίπεδα καθώς ξετυλίγεται ελεύθερα σαν κορδέλα μέσα στο αίθριο. Ανεβαίνοντας τη σκάλα ο συμπαγής δυτικός τοίχος αποδομείται σταδιακά και αντικαθίσταται από ένα μεγάλο ενιαίο άνοιγμα στο τελευταίο επίπεδο, το οποίο προστατεύεται από το δυτικό φως χάρη σε μία σειρά από ρυθμιζόμενες κατακόρυφες μεταλλικές περσίδες. Στο ψηλότερο επίπεδο χωροθετείται η κυρίως κρεβατοκάμαρα, με εντυπωσιακές φυγές και ελεύθερες θεάσεις από κάθε γωνία του δωματίου.
O βιοκλιματικός χαρακτήρας, που διέπει το σχεδιασμό, αποτυπώνεται στον προσανατολισμό της κατοικίας, στα στοιχεία οριζόντιας σκίασης στην ανατολική όψη, στα στοιχεία κατακόρυφης σκίασης στη δυτική όψη και στη δυνατότητα φυσικού αερισμού σε όλους τους χώρους της κατοικίας. Η κατοικία ήταν υποψήφια για το βραβείο "Mies Van der Rohe 2021".

Ο υπό μελέτη χώρος εντοπίζεται σε τυπικό κτίριο γραφείων της εταιρείας Uala Greece επί της Λεωφόρου Κηφισίας στην περιοχή της Κηφισιάς. Βασικό ζητούμενο αποτέλεσε ο επαναπροσδιορισμός τόσο της λειτουργικής δομής, όσο και της αισθητικής αναβάθμισης των χώρων.

Αναφορικά με τη λειτουργικότητα, η χωρική οργάνωση των χρήσεων επαναπροσδιορίζεται –με σκοπό να εξυπηρετηθεί ο χαρακτήρας της νέας εταιρίας– με ενοποίηση των χώρων εργασίας και τη δημιουργία των απαραίτητων κλειστών χώρων συνεδριάσεων. Οδηγός για τον περαιτέρω σχεδιασμό του χώρου στάθηκε η επιμήκης κάτοψη του χώρου. Οι υαλοπίνακες που αναπτύσσονται στις τρεις από τις τέσσερις πλευρές του περιγράμματος επέτρεψαν στις λειτουργίες να αναπτυχθούν διαδοχικά, σε ζώνες, προσφέροντας φυσικό φωτισμό σε όλους τους χώρους. Στην πρώτη ζώνη τοποθετούνται ο χώρος αναμονής - χαλάρωσης και το small meeting room. Πίσω από γυάλινα διαχωριστικά, το meeting room φιλοξενεί συγκεντρώσεις μικρών ομάδων, καθημερινές ενημερώσεις, ενώ ταυτόχρονα λειτουργεί σαν χώρος ραντεβού με εξωτερικούς συνεργάτες. Ένα χαμηλό διαχωριστικό, υπενδεδυμένο με ηχοαπορροφητικό υλικό, οριοθετεί το πέρασμα του χρήστη στη δεύτερη ζώνη - χώρο εργασίας, ο οποίος αναπτύσσεται σε ελεύθερη κάτοψη και είναι ο κύριος χώρος του γραφείου. Νησίδες εργασίας αναπτύσσονται ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε ομάδας, οι οποίες βρίσκονται σε κοντινές αποστάσεις προκειμένου να συνεργάζονται και να επικοινωνούν εύκολα και τη διάρκεια της ημέρας. Τον χώρο εργασίας ακολουθεί ένας ακόμα χώρος χαλάρωσης και η μικρή τραπεζαρία (τρίτη ζώνη), ενώ στο βάθος του χώρου φιλοξενείται το μεγάλο meeting room και το γραφείο του ceo της εταιρίας (τέταρτη ζώνη).

Πρωτεύων στόχος κατά το σχεδιασμό ήταν η δημιουργία χώρων με υψηλή αισθητική και ποιότητα που αυξάνουν την παραγωγικότητα και βελτιώνουν την παραμονή του χρήστη σε αυτούς. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στα υλικά, στους φωτισμούς και στην επιλογή των επίπλων. Φυσικά φυτά, γήινα χρώματα, άνετα καθίσματα και χαμηλές επιφάνειες εργασίας συνθέτουν τον χώρο αναμονής που λειτουργεί σαν χώρος χαλάρωσης κατά τη διάρκεια της μέρας. Στον χώρο εργασίας, ουδέτερα χρώματα, έπιπλα σε λιτές γεωμετρίες και ηχοαπορροφητικά διαχωριστικά επιτρέπουν στους εργαζόμενους να επικεντρωθούν στην εργασία τους ενώ στα meeting rooms έντονα χρώματα αναπτύσσονται σε κατακόρυφες και οριζόντιες επιφάνειες και λειτουργούν σαν οδηγοί δημιουργικότητας.

Τα κρυστάλλινα διαχωριστικά επενδύονται με διάτρητα, χρωματιστά αυτοκόλλητα, ενώ τρισδιάστατα γράμματα και neon φωτιστικά προσδίδουν τον χαρακτήρα της εταιρίας και διακοσμούν τον χώρο. Η πορεία στον χώρο ορίζεται από βυνιλικά αυτοκόλλητα στο δάπεδο που λειτουργούν τόσο σαν σήμανση όσο και σαν όρια του κάθε χώρου.

Επιπλέον ο φωτισμός του χώρου χωρίζεται σε ζώνες και εντάσεις. Σε πλήρη λειτουργία εξυπηρετεί την καλή λειτουργεία του συνόλου του χώρου ενώ με την επιλογή των ζωνών, των επιδαπέδιων και των neon επιτοίχιων φωτιστικών δημιουργείται η ζητούμενη ατμόσφαιρα τις απογευματινές ώρες.

Πρόκειται για μια κατοικία σε μια προστατευόμενη δασώδη περιοχή, με έντονες υψομετρικές διαφορές, η οποία επέτρεπε ευφάνταστες λύσεις. Τα κύρια υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή της "Well 58" είναι το σκυρόδεμα, το μέταλλο και το γυαλί, που συμπληρώνουν την απλότητα του σχεδιασμού, ενώ ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στη χρήση του φυσικού φωτισμού.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο συμμετρικός σχεδιασμός του λουτρού, το οποίο διαχωρίζεται από το υπνοδωμάτιο με ένα φωτοδιαπερατό πέτασμα στο κεφαλάρι του κρεβατιού. Το δάπεδο του ντους διαμορφώνεται σε στάθμη 60 cm χαμηλότερη από αυτήν του δωματίου, γεγονός που προσφέρει ιδιαίτερη ασφάλεια σε σχέση με την απορροή του νερού. Η τελική του επιφάνεια διαθέτει επίστρωση από διακοσμητικό κουρασάνι, όπως και οι πάγκοι των νιπτήρων που είναι κατασκευασμένοι από κόντρα πλακέ θαλάσσης.

Αρχιτεκτονική μελέτη: Ekky Architects – Ελίνα Κρητικού, Kenzo Yamashita

Φωτογραφία: Creative Photo Room

Ο χώρος του καθιστικού, με διπλό ύψος, ενισχύει τις οπτικές φυγές στα δύο κυρίαρχα επίπεδα της κατοικίας, το ισόγειο και τον πρώτο όροφο.
Φωτογραφία: Creative Photo Room

Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στη μελέτη φωτισμού της εισόδου της κατοικίας, όπου υλικά και υφές συνδυάζονται αρμονικά.
Φωτογραφία: Studiovd.Gr

Οι πράσινες περιοχές στην ανοιχτή κάτοψη των γραφείων δημιουργούν έναν υγιή και ευχάριστο χώρο, ενώ ταυτόχρονα φιλτράρουν τον αέρα.
Φωτογράφος: Στάθης Μαμαλάκης

Οι ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις είναι εμφανείς στην οροφή, διατηρώντας το βιομηχανικό ύφος του κτιρίου και της περιοχής.
Φωτογράφος: Στάθης Μαμαλάκης