Το Kathleen Grimm School στο Sandy Ground της Νέας Υόρκης αναγνωρίζεται ως το πρώτο δημόσιο σχολείο μηδενικής ενέργειας, παράγοντας ισότιμη ποσότητα ενέργειας με αυτήν που καταναλώνει σε ετήσια βάση. Πρόκειται για ένα διώροφο σχολείο, πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, 444 θέσεων και 6.000 m² περίπου το οποίο χωροθετήθηκε σε μία έκταση δεκατεσσάρων στρεμμάτων στο Staten Island της Νέας Υόρκης.
Η χρήση δομικών στοιχείων υψηλών ενεργειακών προδιαγραφών, η τοποθέτηση Η/Μ εγκαταστάσεων υψηλής ενεργειακής απόδοσης και η αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως η ηλιακή και η γεωθερμική, αποτέλεσαν τις βασικές συνιστώσες κατά την ανάπτυξη του κτιρίου. Είναι αξιοσημείωτο ότι 1.600 φωτοβολταϊκά πετάσματα τοποθετήθηκαν στην οροφή και στη νότια πρόσοψη του κτιρίου. Αυτά σε συνδυασμό με
επιπλέον 400 πετάσματα, που είναι τοποθετημένα στο χώρο στάθμευσης εντός του οικοπέδου, παράγουν 662 MWh ηλεκτρική ενέργεια ετησίως.
Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός και χρήση υλικών υψηλών ενεργειακών προδιαγραφών
Η χωροθέτηση του κτιρίου στο κέντρο του οικοπέδου μορφής "Γ" και η αρχιτεκτονική διαμόρφωση τόσο του εξωτερικού περιβλήματος, όσο και των εσωτερικών χώρων συνέβαλαν στη βέλτιστη εκμετάλλευση της ηλιακής ενέργειας, του φυσικού αερισμού και του φυσικού φωτισμού με σκοπό τη μείωση των ενεργειακών απαιτήσεων του κτιρίου και την απόδοση ευχάριστης ατμόσφαιρας στο εσωτερικό του. Η κάτοψη είναι ορθογωνική, με τις μεγαλύτερες πλευρές να "βλέπουν" προς ανατολή και δύση, όπου έχουν τοποθετηθεί τα γραφεία διοίκησης, οι τουαλέτες και οι λοιποί κοινόχρηστοι χώροι, ενώ στη βόρεια και νότια πλευρά βρίσκονται οι αίθουσες διδασκαλίας. Κυρίαρχη θέση στο σχεδιασμό κατέχει ο ενιαίος διάδρομος, ο οποίος διατρέχει το εσωτερικό του κτιρίου και δημιουργεί δύο όγκους, έναν εξωτερικό περιμετρικό και έναν εσωτερικό, διαφορετικής λειτουργίας και ενεργειακής κατανάλωσης. Στον εσωτερικό όγκο είναι αναπτυγμένοι οι χώροι κοινής δραστηριότητας (γυμναστήριο, κεφετέρια) και ένας εσωτερικός αύλειος χώρος. Οι διάδρομοι του ισογείου και του ορόφου επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω οριζόντιων ανοιγμάτων, ενώ η σύνδεσή τους με τους φεγγίτες που είναι προσαρμοσμένοι σε καίριες θέσεις στην οροφή, τους επιτρέπει να λειτουργούν ως φωταγωγοί, παρέχοντας επαρκή φυσικό φωτισμό, έως και 90% στις αίθουσες διδασκαλίας της νότιας πλευράς και έως 50% στους κεντρικούς χώρους. Η αξιοποίηση του ηλιακού φωτός επιτυγχάνεται και με την ορθή διάταξη των ανοιγμάτων σε συνδυασμό με τη χρήση των κατάλληλων υλικών. Ιδιαίτερα στους χώρους με νότιο προσανατολισμό εγκαταστάθηκε μία σειρά από φεγγίτες, επιστρωμένους με αεροπήκτωμα, το οποίο εκτός από τις θερμομονωτικές του ιδιότητες, βοηθάει στη διάχυση του φωτός και στην αποφυγή της αντηλιάς εντός των αιθουσών, εξαλείφοντας έτσι την ανάγκη σκίασης. Παράλληλα, σε χαμηλότερο ύψος εγκαταστάθηκαν ενεργειακά κουφώματα πλήρους ορατότητας. Τέλος, η επίστρωση ανοικτού χρώματος κεραμικών πλακιδίων και πλακιδίων βινυλίου στις τοιχοποιίες και στα δάπεδα αντίστοιχα και η τοποθέτηση αναρτημένης οροφής λευκού χρώματος συνέβαλαν στην ανάκλαση του φωτός στο εσωτερικό και στη μέγιστη εκμετάλλευση του φυσικού φωτισμού.
Μία άλλη σημαντική παράμετρος στην εξοικονόμηση ενέργειας, την οποία οι αρχιτέκτονες συμπεριέλαβαν στο σχεδιασμό, ήταν η δημιουργία ενός θερμομονωτικού μανδύα, που αποτελείται από κουφώματα τριπλού υαλοπίνακα και επενδυμένες τοιχοποιίες και δάπεδα υψηλής θερμικής αντίστασης. Στη θερμομονωτική επάρκεια του κτιρίου συνετέλεσε η τοποθέτηση ενιαίων πετασμάτων προκατασκευασμένου σκυροδέματος, ύψος 9 m
για την επένδυση των προσόψεων με ανατολικό, δυτικό και βόρειο προσανατολισμό. Αυτά τα πετάσματα στερεώθηκαν στο σύμμεικτο σκελετό του κτιρίου σε δύο μόνο σημεία, άνω και κάτω, συνιστώντας ένα συνεχές εξωτερικό περίβλημα, ενώ ταυτόχρονα η αποφυγή πολλών αγκυρώσεων για την τοποθέτηση αυτών περιορίζει τη δημιουργία θερμικών γεφυρών και τη διείσδυση υγρασίας στο εσωτερικό. Αντίστοιχα, για την πλαγιοκάλυψη της νότιας πλευράς χρησιμοποιήθηκαν θερμοηχομονωτικά πετάσματα και εξωτερικά στην πρόσοψη αναρτήθηκαν μεταλλικά πλαίσια σε κλίση 70° για την εγκατάσταση των φωτο-
βολταϊκών πετασμάτων. Σε ορισμένες θέσεις του δώματος, κυρίως στη βόρεια πλευρά κάτω
από το μεταλλικό πλαίσιο, έχει πραγματοποιηθεί φύτευση, η οποία λειτουργεί θερμομονωτικά στο υποκείμενο κέλυφος.
Παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές
Το αρχιτεκτονικό γραφείο (SOM) συνεργάστηκε με το Centre for Architecture Science and Ecology (CASE) με σκοπό τη βέλτιστη διάταξη των φωτοβολταϊκών πετασμάτων, ώστε να εκμεταλλεύονται στο μέγιστο βαθμό την ηλιακή ενέργεια, χωρίς να σκιάζονται μεταξύ τους. Το αποτέλεσμα ήταν η τοποθέτηση πετασμάτων, διαφορετικών μεγεθών σε διαφορετικές γωνίες κλίσης επάνω σε μεταλλικό σκελετό, ο οποίος αγκυρώθηκε στο δώμα του κτιρίου και λειτουργεί, πλέον και ως σκίαστρο στον αύλειο χώρο της βόρειας πλευράς. Στην παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές συμμετέχει και τα σύστημα γεωθερμίας με κατακόρυφους γεωεναλλάκτες, οι οποίοι τοποθετήθηκαν υπογείως στη θέση, στην οποία βρίσκεται το αθλητικό γήπεδο. Το σύστημα γεωθερμίας συνιστάται από 81 πηγάδια, τα οποία εκμεταλλεύονται τις θερμές μάζες του εδάφους ή των υπογείων υδάτων και συνδέονται με τις αντλίες θερμότητας για την κάλυψη των αναγκών του κτιρίου σε θέρμανση και ψύξη. Οι ανάγκες σε ζεστό νερό χρήσης καλύπτονται από τους ηλιακούς συλλέκτες που είναι εγκατεστημένοι στην οροφή.
Εγκατάσταση ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού
Η διαφορετική χρήση κάθε χώρου στο εσωτερικό του κτιρίου απαιτούσε τη διαμόρφωση του δικτύου διανομής θερμικού / ψυκτικού φορτίου και νωπού αέρα σε επί μέρους κλάδους για τη ρύθμιση της τροφοδοσίας ανάλογα με τις ενεργειακές απαιτήσεις κάθε χώρου. Κεντρικά είναι εγκατεστημένη μονάδα εξαερισμού με σύστημα ανάκτησης θερμότητας υψηλής απόδοσης και διατάξεις αυτοματισμών ελέγχου για τη διανομή νωπού αέρα, ρυθμιζόμενης θερμοκρασίας και έντασης σε κάθε χώρο ξεχωριστά.
Για τον έλεγχο των ενεργειακών απαιτήσεων και καταναλώσεων ανά χώρο, η αρχιτεκτονική ομάδα πρότεινε την εγκατάσταση ενός προγραμματιστικού συστήματος για την καταγραφή και επεξεργασία όλων των δεδομένων, με σκοπό τον έλεγχο των πραγματικών ενεργειακών
επιδόσεων της συνολικής λειτουργίας του Kathleen Grimm School σε σχέση με τις τιμές σχεδιασμού, σύμφωνα με τις οποίες επιτυγχάνεται μείωση των ενεργειακών αναγκών κατά 50%.
Στη βόρεια ακτή του ποταμού Roaring Fork στο Κολοράντο των ΗΠΑ, το νεόδημητο Κέντρο Καινοτομίας του Ινστιτούτου Έρευνας Βραχωδών Ορέων (RΜΙ) αιχμαλωτίζει τον επισκέπτη με το συνδυασμό του άπλετου φυσικού φωτισμού, της απέραντης θέας και μίας παλέτας υλικών αποτελούμενης από πέτρα, ξύλο και ψευδάργυρο που αντανακλούν την υφή του τοπίου, στο οποίο εντάσσεται αρμονικά. Σχεδιασμένο για χρήση εκατό ετών, το ενεργειακά πιστοποιημένο κτίριο (LEED-Platinum), χαρακτηρίζεται από μηδενική καθαρή κατανάλωση ενέργειας ικανοποιώντας παράλληλα τις απαιτήσεις αειφορίας και αναβάθμισης της ποιότητας του αέρα του εσωτερικού περιβάλλοντος. Ο σχεδιασμός του κτιρίου, συνολικής επιφάνειας 1.450 m2, πραγματοποιήθηκε υιοθετώντας τη λογική της βιωσιμότητας, προσφέροντας χώρους συνεργασίας και συγκέντρωσης, με στόχο τη διαρκή εξέλιξη της έρευνας και της καινοτομίας.
Εφαρμόζοντας το μοντέλο του ολιστικού σχεδιασμού, το Κέντρο Καινοτομίας του Ινστιτούτου Έρευνας Βραχωδών Ορέων, κατασκευάστηκε ως ένα "ζωντανό πείραμα", όπου ο σκοπός της δημιουργίας, η μέθοδος σχεδιασμού και κατασκευής και η λειτουργία του σε πραγματικό χρόνο θα αποτελέσουν πρότυπο οδηγό για τις μελλοντικές κατασκευές παρόμοιας κλίμακας. Ο βιοκλιματικός σχεδιασμός περιλαμβάνει έντονα μέτρα παθητικής σχεδίασης, τα οποία επιτρέπουν τη μειωμένη ανάγκη μηχανικής θέρμανσης και την ολοκληρωτική εξάλειψη μηχανικής ψύξης επιτυγχάνοντας την εξοικονόμηση ενέργειας κατά 74% σε σύγκριση με ένα μέσο κτίριο γραφείων σε παρόμοιο κλίμα. Έτσι, το Κέντρο Καινοτομίας αναμένεται να αποτελεί το πιο αποδοτικό ενεργειακά κτίριο στην ψυχρότερη κλιματική ζώνη της Βόρειας Αμερικής.
Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός
Στην προσπάθειά τους να δημιουργήσουν ένα κτίριο που να εντάσσεται αρμονικά στο τοπίο και να αναμειγνύεται με το φυσικό περιβάλλον, οι αρχιτέκτονες χρησιμοποίησαν στις εξωτερικές επιφάνειες του κτιρίου μία παλέτα ανθεκτικών υλικών της περιοχής. Λαξευμένοι τοίχοι από ερυθρό και κιτρινωπό ψαμμίτη του Κολοράντο ορθώνονται από τη γη, επενδύσεις από ψευδάργυρο και μεταλλικά πετάσματα αντανακλούν τις χιονισμένες βουνοπλαγιές, ενώ νότες από ξύλο κέδρου συμβάλλουν στη συνέχιση του ύφους των Βραχωδών Ορέων. Ο ανεπεξέργαστος κέδρος, ξύλο με εξαιρετική αντοχή στη διάβρωση χωρίς να απαιτεί καμία επεξεργασία, εμφανίζει μία ασημένια οξείδωση με την πάροδο του χρόνου. Η επιλογή των υλικών συμφωνεί με το τοπικό οικοσύστημα και παράλληλα μειώνει τον αντίκτυπο από εκπομπές άνθρακα, καθώς και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Η κύρια είσοδος του κτιρίου από βορρά εισάγει στο μεγάλο, διπλού ύψους αίθριο το οποίο συνδέει, διαμέσου του κτιρίου, τους υπαίθριους χώρους των δύο κύριων όψεων και διαχωρίζει την ήσυχη πλευρά από τους χώρους δημόσιας συγκέντρωσης εγγύτερα στο κέντρο της πόλης Βasalt.
Εμφανείς δοκοί επικολλητής ξυλείας επί στιβαρών ξύλινων υποστυλωμάτων δημιουργούν έναν ορατό ρυθμό στο χώρο, ενώ ο δεύτερος όροφος στηρίζεται σε πετάσματα αντικολλητής ξυλείας (CLT), τα οποία αυξάνουν το ύψος ορόφου κατά 36 cm, εγκιβωτίζουν το μηχανολογικό εξοπλισμό και συγχρόνως επιτρέπουν την είσοδο περισσότερου φυσικού φωτισμού. Τα πετάσματα αντικολλητής ξυλείας κατασκευάστηκαν κατά κύριο λόγο από ξυλεία επεξεργασμένη με εντομοκτόνο δράση και συνδυάστηκαν με ξύλινα πετάσματα τοίχου τύπου slat στην οροφή του ισογείου, προσφέροντας μεγαλύτερη ηχομόνωση.
Το κέλυφος του κτιρίου, αποτελούμενο από δομικά μονωμένα πετάσματα πάχους 30,5 cm και μεγάλες γυάλινες επιφάνειες, συνθέτει μια ενεργειακά αποδοτική εγκατάσταση με άφθονο φυσικό φωτισμό. Αυτοματοποιημένα εξωτερικά σκίαστρα ελέγχουν την αντανάκλαση και την απορρόφηση θερμότητας σχηματίζοντας μία "ζωντανή" πρόσοψη καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας.
Ενεργειακός σχεδιασμός
Το κτίριο του Κέντρου Καινοτομίας, ικανοποιώντας τις απαιτήσεις του Ινστιτούτου RMI επιχειρεί να εξασφαλίσει την αποτελεσματική χρήση και αποκατάσταση των πόρων ως ένα από τα πλέον βιώσιμα και ενεργειακώς αποδοτικά κτίρια. Σχεδιάστηκε ώστε να πληροί τα κριτήρια του Ινστιτούτου για μέγιστη κατανάλωση ενέργειας 60 kWh/m2, με ευρέως γνωστά υλικά που διατίθενται στην αγορά χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η ενσωμάτωση των συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η τελική του κατανάλωση αγγίζει τις 54.3 kWh/m2.
Ένα ηλιακό φωτοβολταϊκό σύστημα ισχύος 83 kW στην οροφή παράγει περισσότερη ενέργεια (117.000 kWh ετησίως) από ότι το κτίριο σχεδιάστηκε να χρησιμοποιεί (77.000 kWh ετησίως), συνεισφέροντας στην επίτευξη μηδενικής καθαρής κατανάλωσης ενέργειας και καλύπτοντας επιπλέον τις ανάγκες έξι ηλεκτρικών οχημάτων. Η κλίση της οροφής διασφαλίζει την ιδανική παραγωγή ενέργειας από το φωτοβολταϊκό σύστημα και δημιουργεί στο εσωτερικό έναν όγκο κατάλληλο για τη διαμόρφωση γραφείων ανοικτής διάταξης, τηρώντας το όριο ύψους των κτιρίων της περιοχής. Ένα σύστημα αποθήκευσης ενέργειας εξασφαλίζει, κατά τις ώρες αιχμής, την παροχή της απαιτούμενης ενέργειας με ταυτόχρονο περιορισμό των απαιτήσεων κατανάλωσης σε επίπεδα κάτω των 50 kW, τιμή που αντιστοιχεί σε επίπεδα κατηγορίας μικρών εμπορικών κτιρίων.
Επιπλέον, το κτίριο αναμένεται να χρησιμοποιεί μικρότερη ποσότητα νερού από αυτήν που αντιστοιχεί στη μέση στάθμη βροχόπτωσης της περιοχής. Διαθέτοντας ξεχωριστές γραμμές υδραυλικών εγκαταστάσεων, σχεδιάστηκε ώστε να είναι ένα από τα πρώτα εμπορικά κτίρια του Κολοράντο που θα χρησιμοποιεί τα όμβρια ύδατα μόλις οριστικοποιηθούν οι απαιτήσεις στον Κανονισμό της πολιτείας.
Το εξαιρετικά μονωμένο κέλυφος του κτιρίου συνίσταται από τοίχους διαρθρωτικά μονωμένων πετασμάτων με RSI = 8,06 Km2/W και οροφή με RSI = 10,80 Km2/W και λειτουργεί ως ένας ζεστός μανδύας που προφυλάσσει το κτίριο από τις χαμηλές θερμοκρασίες. Η βόρεια πλευρά του Κέντρου Καινοτομίας παρουσιάζεται περισσότερο συμπαγής, ενώ στο νότο τα υψηλής απόδοσης τετραπλά παράθυρα συγκεντρώνουν την ηλιακή θερμότητα και συγχρόνως επιτρέπουν την είσοδο άφθονου φυσικού φωτισμού και προσφέρουν απεριόριστη θέα. Οι τοίχοι της όψεως και τα δάπεδα εμφανούς σκυροδέματος κατά μήκος των υαλοπινάκων συγκεντρώνουν παθητικά την ηλιακή θερμότητα, τοποθετώντας τους χώρους εργασίας μακριά από τις πιο κρύες, κατά τους ψυχρότερους μήνες, γυάλινες επιφάνειες. Κατά τους θερμότερους μήνες, οι ανεμιστήρες οροφής δημιουργούν ροή του αέρα και τα ανοιγόμενα παράθυρα επιτρέπουν τον εξαερισμό των χώρων, ενώ το σύστημα αυτοματοποιημένων εξωτερικών σκιάστρων επιτυγχάνει την αντανάκλαση του φωτός και τη μείωση της απορρόφησης θερμότητας.
Στα περισσότερα κτίρια η ρύθμιση του αέρα πραγματοποιείται στο σύνολο του όγκου αέρα έως και σε ύψος 1,2 m πάνω από τα κεφάλια των ανθρώπων. Ωστόσο, στο Κέντρο Καινοτομίας επιδιώκεται ο επαναπροσδιορισμός της εμπειρίας θερμικής άνεσης, που απολαμβάνει κανείς εντός του κτιρίου μέσω της θέρμανσης ή ψύξης των ίδιων των ανθρώπων και όχι του χώρου. Αυτό επιτυγχάνεται ρυθμίζοντας τους παράγοντες επιρροής της θερμικής άνεσης, όπως τη θερμοκρασία του αέρα, την ταχύτητα του ανέμου, την υγρασία, το βαθμό ένδυσης, το επίπεδο δραστηριότητας και τη θερμοκρασία των γύρω επιφανειών. Ελέγχοντας κατάλληλα τους ως άνω παράγοντες επιτυγχάνεται η επιδιωκόμενη θερμική άνεση και μάλιστα για διευρυμένη διακύμανση της θερμοκρασίας αέρα (από τους συνηθισμένους 21-24°C στους 18-28°C). Ως επακόλουθο, η χρήση ενέργειας μειώνεται στο μισό, εξαλείφεται η ανάγκη χρήσης κεντρικού συστήματος κλιματισμού ενώ συγχρόνως ελαχιστοποιείται και η ανάγκη θέρμανσης, που κατά τις πιο κρύες ημέρες μόνο επιτυγχάνεται μέσω ενός μικρού συστήματος κατανομής θερμότητας.
Η μέθοδος του συνολικού σχεδιασμού του έργου, αρχιτεκτονική, στατική, μηχανολογική, ακουστική μελέτη καθώς και μελέτη βιωσιμότητας, φωτισμού και περιβάλλοντος χώρου, που εφαρμόστηκε στο Κέντρο Καινοτομίας του Ινστιτούτου RMI, εξασφάλισε τη δημιουργία του πλέον ενεργειακά αποδοτικού κτιρίου με μηδενική καθαρή κατανάλωση ενέργειας. Με αυτό το κτίριο - πρότυπο αποδεικνύεται πως ο κατάλληλος συνδυασμός σχεδιασμού και διαθέσιμων τεχνολογιών μπορεί να εξασφαλίσει τη δημιουργία ενός εξαιρετικά φιλικού προς το περιβάλλον οικοδομήματος, που είναι σε θέση να παράγει περισσότερη ενέργεια από εκείνη που καταναλώνει σε ετήσια βάση αποτελώντας έτσι οδηγό εφαρμογής για τα μελλοντικά κτίρια.
Το κατάστημα, που αποτελεί μέρος της αλυσίδας "CARPO", συνδυάζει την πώληση ξηρών καρπών ψημένων σε φούρνο εντός του καταστήματος, φρέσκου καφέ και άλλων σχετικών προϊόντων. H δημιουργία μεγαλύτερου καθιστικού στο πατάρι διαφοροποιεί το νέο κατάστημα από τα υπόλοιπα της αλυσίδας, το οποίο οργανώνεται σε συνολική επιφάνεια 182 m². Η δημιουργία ανακλινόμενου κουφώματος στην όψη του καταστήματος και εξωτερικού πάσου ορθίων "βγάζει " τη ζώνη του καφέ προς τον κοινόχρηστο χώρο και ορίζει την είσοδο, τη βασική κίνηση προς το εσωτερικό του καταστήματος και τις λειτουργικές ζώνες του χώρου. Το πάσο αυτό, που αποτελεί σήμα κατατεθέν στα προηγούμενα καταστήματα, εδώ διαφοροποιείται ως προς το υλικό του, κατασκευάζεται από πράσινο μάρμαρο Τήνου και γίνεται πιο ελεύθερο το σχήμα του. Τα φυσικά υλικά και οι γήινες αποχρώσεις επιλέχθηκαν για να δημιουργήσουν μια ζεστή ατμόσφαιρα και την αίσθηση του οικείου. Οι ξύλινες ραφιέρες, ο πάγκος του καφέ με μάρμαρο και ξύλο, η γυάλινη προθήκη με τα ταψιά ξηρών καρπών, σχεδιάστηκαν για την καλύτερη οργάνωση και προβολή των προϊόντων. Αναρτημένο σύστημα με προβολείς σε ράγες αναδεικνύει τα προϊόντα και σημειακά κρεμαστά φωτιστικά δίνουν έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα. Το καθιστικό στον πρώτο όροφο του καταστήματος δίνει την αίσθηση ενός ζεστού χώρου με τη χρήση φυσικών υλικών όπως ξύλο, κουρασανίτ και τις επιλογές των τραπεζοκαθισμάτων. Ένα νέο στοιχείο που προστέθηκε είναι ο χώρος prive καθιστικού με ιδιαίτερα έπιπλα και υφάσματα. Στην όψη ξεχωρίζουν το μεγάλο κυκλικό φωτιστικό σήμα - ιδιοκατασκευή, το πάσο και το ξύλινο κούφωμα, που ισορροπούν με τα υπόλοιπα στοιχεία. Τα υλικά συσκευασίας των προϊόντων (τσουβάλια, κουτιά, σακούλες, τενεκέδες κ.λπ.) χρησιμοποιήθηκαν σαν σκηνογραφία και διακόσμηση του χώρου.
Το υπό μελέτη ακίνητο συνολικού εμβαδού 63 m² βρίσκεται σε τυπικό συγκρότημα πολυκατοικίας που χρονολογείται στα 1960, δίπλα στη Νέα Παραλία Θεσσαλονίκης.
Πρωταρχικό στόχο του σχεδιασμού αποτέλεσε η αναδιάρθρωση του διαμερίσματος με τέτοιο τρόπο ώστε η αισθητική και η λειτουργικότητα των χώρων να εκσυγχρονιστούν, καλύπτοντας τις ανάγκες του νέου χρήστη.
Κατά τη σχεδιαστική διαδικασία οι ανάγκες και οι χρήσεις κατηγοριοποιήθηκαν με γνώμονα τη σύγχρονη διαβίωση. Ως αποτέλεσμα ενοποιήθηκαν μεταξύ τους οι χώροι διημέρευσης και αυτοί της διανυκτέρευσης αντίστοιχα, δημιουργώντας δύο ξεκάθαρες ζώνες.
Η ποιότητα και η αισθητική αποτέλεσε κανόνα στην επιλογή των υλικών και στη σύνθεση. Προκειμένου να αποδοθεί μία αίσθηση πολυτέλειας και ξενοδοχειακού χαρακτήρα δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στο φωτισμό και στην υφή των επιφανειών, με το στοιχείο του ξύλου να κυριαρχεί στο χώρο.
Κυρίαρχο μέλημα στο σχεδιασμό αποτέλεσε η ενεργειακή αναβάθμιση της κατοικίας, αλλά και η εναρμόνιση της με τη νέα εποχή και τις λειτουργίες ενός smart home. Για να επιτευχθεί αυτό, και με έμφαση στη μείωση των ενεργειακών απωλειών, χρησιμοποιήθηκαν κουφώματα PVC με διπλή υάλωση και ρολά με δυνατότητα απομακρυσμένου ελέγχου, εγκατάσταση θέρμανσης φυσικού αερίου με λέβητα συμπύκνωσης σε συνδυασμό με έξυπνο θερμοστάτη, καθώς και κλιματισμός που επικοινωνεί και εκείνος με τη σειρά του με το κεντρικό σύστημα του έξυπνου σπιτιού. Επιπλέον, όλες οι ηλεκτρικές συσκευές, από το συναγερμό μέχρι και το πλυντήριο ρούχων, μπορούν να ελεγχθούν από το χρήστη ασύρματα μέσω μίας εφαρμογής.
Το ξενοδοχείο είναι το τρίτο τουριστικό συγκρότημα του ομίλου Casa Cook στην Ελλάδα και αποτελεί συνέχεια της ιδιαίτερης εταιρικής του ταυτότητας και της κεντρικής ιδέας σχεδιασμού των καταλυμάτων, που βασίζεται στη δημιουργία μιας πολυτελούς, αλλά ταυτόχρονα χαλαρής ατμοσφαίρας. Δημιουργοί αυτής της ιδέας είναι η ομάδα σχεδιασμού εσωτερικών χώρων Lambs and Lions από το Βερολίνο. Στο ξενοδοχείο στα Χανιά η εκλεπτυσμένη δημιουργική τους προσέγγιση προσαρμόστηκε στην πλαγιά του κρητικού τοπιού και αναπτύχθηκε και υλοποιήθηκε σε συνεργασία με το αρχιτεκτονικό γραφείο k-studio και τη σχεδιάστρια εσωτερικών χώρων Annabell Kutucu.
Η σχεδιαστική προσέγγιση έχει δυο βασικές κεντρικές αρχές. Χρησιμοποιεί μια αρχιτεκτονική εμπνευσμένη από το Μοντέρνο κίνημα ως μια κομψή και δυναμική λύση στην απαίτηση δημιουργίας πολλών ισόγειων χώρων σε ένα κεκλιμένο οικόπεδο. Ταυτόχρονα, η χωρική οργάνωση της ξενοδοχειακής μονάδας δημιουργεί μια κτιριακή διάταξη του συγκροτήματος, που θυμίζει ένα μικρό "χωριό". Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στους υπαίθριους χώρους, οι οποίοι συνδυάζουν μεγάλους ανοικτούς χώρους με μικρότερες πιο ιδιωτικές αυλές, εξασφαλίζοντας πάντα άπλετη θέα στην ακτή.
Οι μοντέρνες επιρροές είναι εμφανείς καθώς ο επισκέπτης εισέρχεται στο συγκρότημα, στο ανώτερο σημείο του οικοπέδου, όπου βρίσκεται η κεντρική είσοδος. Η πανοραμική θέα στην περιοχή και στη θάλασσα, η οποία αποκαλύπτεται μπροστά στους επισκέπτες υπό από την σχεδόν "αιωρούμενη" οροφή του κεντρικού κτιρίου, δημιουργεί μια αξέχαστη πρώτη εικόνα.
Οι όγκοι των δωμάτιων, οργανώνονται σε συστάδες κυβικών όγκων από σκυρόδεμα και επενδύσεις ξύλου, που ισορροπούν εν προβόλω πάνω σε τοίχους από τοπική πέτρα. Είναι τοποθετημένοι με κλιμακωτή διάταξη, ακολουθώντας την κλίση της πλαγιάς προς τη θάλασσα. Ο σχεδιασμός τους εξασφαλίζει μικρές ιδιωτικές αυλές με πισίνες, αλλά και διαμπερή ανοίγματα, με θέα στη θάλασσα και στους κήπους του συγκροτήματος.
Το κεντρικό μονοπάτι έχει σχεδιαστεί ώστε να σκηνοθετεί μία ειδυλλιακή διαδρομή προς την παραλία με διαφορετικές υφές, που εναλλάσσονται σε ένα παιχνίδι φωτοσκιάσεων. Ο σχεδιασμός τοπιού έχει τροπικές επιρροές, δημιουργώντας μια ιδιαίτερη αισθησιακή ατμόσφαιρα με αντιθέσεις. Οι όγκοι από λείο σκυρόδεμα σταδιακά εξελίσσονται σε πιο αδρές κατασκευές, που μοιάζει να αναδύθηκαν από την άμμο. Έχουν μια πιο τολμηρή αρχιτεκτονική, ανθεκτική στις συνθήκες του θαλασσινού περιβάλλοντος και των έντονων ανέμων. Η χωροθέτησή τους δημιουργεί μεγάλους υπαίθριους κοινόχρηστους χώρους σε άμεση σχέση με το παραθαλάσσιο τοπίο και την πισίνα. Εκεί φιλοξενούνται εστιατόρια, μπαρ, καταστήματα και γκαλερί. Στον παιδότοπο δημιουργήθηκε ένα προστατευμένο και ευχάριστο περιβάλλον παιχνιδιού, με ελαφρές κατασκευές για σκίαση που διευκολύνουν τις υπαίθριες δραστηριότητες των παιδιών. Στο οπίσθιο τμήμα των κοινόχρηστων κτιρίων, χωροθετήθηκε η ζώνη ευεξίας με ένα περίπτερο για γιόγκα και μια μεγάλη αυλή ώστε οι δραστηριότητες ευεξίας και διαλογισμού να μπορούν να λάβουν χώρα στο ύπαιθρο.
Το κτίριο του 1927, που στέγαζε την κρεαταγορά της Βουδαπέστης, άλλαξε χρήση και μετατράπηκε σε ένα σύγχρονο χώρο εργασίας. Μέσα από τη σύνθεση διαφορετικών επιπέδων, η αρχιτεκτονική ομάδα αξιοποίησε τον ανοικτό χαρακτήρα οργάνωσης του χώρου για να διαμορφώσει έναν ενιαίο, κοινόχρηστο χώρο εργασίας. Η σύγχρονη επέμβαση υπογραμμίζεται μέσα από λευκά μεταλλικά στοιχεία, που αρθρώνονται στο χώρο, φιλοξενώντας στοιχεία φύτευσης. Με αυτόν τον τρόπο, αναδεικνύεται η αρχική δομή του κτιρίου και τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του χώρου, ενώ παράλληλα δημιουργείται ένα σύγχρονο και ελκυστικό περιβάλλον εργασίας.
Φωτογραφίες: Zsolt Batár
Στο δικαστικό μέγαρο της Πάφου, o εξωτερικός διάτρητος τοίχος λειτουργεί ως ένα δεύτερο κέλυφος, το οποίο προστατεύει το εσωτερικό του κτιρίου από τον ήλιο. Η εξωτερική επιδερμίδα με τα μικρά διάσπαρτα ανοίγματα της εξωτερικής επιδερμίδας δημιουργεί ευχάριστες συνθήκες στο εσωτερικό του κτιρίου και ένα ενδιαφέρον παιχνίδι φωτός.
Φωτογραφίες: Μαρία Ευθυμίου.
Οι χώροι του διαμερίσματος διαμορφώνονται με ενιαίο τρόπο, ώστε να ενοποιηθούν σε ένα νοητό τετράγωνο χώρο. Καθιστικό, χώρος φαγητού, master bedroom και master wc είναι σε συνέχεια, με το wc να χωρίζεται με σταθερό υαλοπέτασμα, έχοντας οπτική προς το καθιστικό. Η κεντρική επιφάνεια του wc έχει κατασκευαστεί με πράσινο μάρμαρο Τήνου, το οποίο χρησιμοποιείται και μέσα στο ντουζ και στο δάπεδό του.
Φωτογραφίες: Kimberley Powell.
Σε κτίριο τράπεζας στην Ιταλία, δημιουργούνται δύο εσωτερικές αυλές. Η κάθε αυλή οριοθετείται από έναν "πράσινο" τοίχο, ο οποίος μεταφέρει στο εσωτερικό περιβάλλον τα στοιχεία της φύσης και εξασφαλίζει απομόνωση από την όχληση της πόλης. Πρόκειται για μία ελαφριά μεταλλική κατασκευή, που συνδέεται με την πλάκα του κάθε ορόφου. Οι κατακόρυφοι "πράσινοι κήποι" αποτελούνται από μια ελαφριά μεταλλική κατασκευή με διαφορετικά επίπεδα στρωμάτων προστασίας, ανάμεσα στα οποία και ένα πλαίσιο με ίνες καρύδας, που ορίζει τη βάση για τη φύτευση.
Φωτογραφίες: Alessandro Ciampi.
Σε μονοκατοικία στο Διόνυσο, οι κατακόρυφες ξύλινες περσίδες σκίασης από ακατέργαστο ιρόκο, χρησιμοποιούνται ως φίλτρα, που δημιουργούν μια συνεχή εναλλαγή φωτός και σκιάς στις όψεις του κτιρίου, καθώς και στο εσωτερικό του. Τα εκτενή και μεγάλα υαλοστάσια ακολουθούν και τονίζουν τη διάσπαση του όγκου, δημιουργώντας έναν ισορροπημένο διάλογο μεταξύ αρχιτεκτονικής και τοπίου, ενώ ταυτόχρονα αυξάνουν την αίσθηση ελευθερίας των χρηστών, ενοποιώντας τον εσωτερικό με τον εξωτερικό χώρο.
Φωτογραφία: Παναγιώτης Βουμβακης.