Στο κλιμακοστάσιο του κεντρικού lobby στο ξενοδοχείο Ikos Aria ο κατακόρυφος κήπος ενισχύει την αρμονική σχέση εξωτερικού – εσωτερικού, φέρνοντας τους επισκέπτες σε άμεση επαφή με το τοπίο σε ένα ιδανικό σκηνικό απόλυτης χαλάρωσης στη φύση.
Φωτογραφίες: Νίκος Δανιηλίδης

Στο lobby του κεντρικού κτιρίου του ξενοδοχειακού συγκροτήματος Ikos Aria τα διάτρητα πετάσματα στα ανοίγματα οροφής δημιουργούν ενδιαφέρουσες φωτοσκιάσεις στο χώρο.
Φωτογραφίες: Νίκος Δανιηλίδης

Η επανάχρηση υφιστάμενων κτιρίων διαχρονικά αποτελεί για τους αρχιτέκτονες μια ενδιαφέρουσα πρόκληση σχεδιασμού. Η μετατροπή ενός εγκαταλειμμένου από τη δεκαετία του 1960 βιομηχανικού κτηρίου, σε ένα υπερσύγχρονο γυμναστήριο μας έδωσε την ευκαιρία να εμπνευστούμε από την βιομηχανική του χρήση και να διατηρήσουμε στοιχεία από το παρελθόν του στη νέα χρήση.
Μορφολογικά με ένα δυναμικό χειρισμό η όψη προς τον κύριο οδικό άξονα έχει επανασχεδιαστεί πλήρως, ενισχύοντας το στοιχείο της έκπληξης για τον άνθρωπο που κινείται κατά μήκος του άξονα αφού αποδίδονται δυο διαφορετικές οπτικές ανάλογα με την κατεύθυνση κίνησης. Από την δυτική κατεύθυνση η αξονική αναδίπλωση δημιούργησε ένα νέο τριγωνικό όγκο ο οποίος επενδύεται με φύλλα οξειδωμένου χάλυβα και αποτελεί την επιφάνεια τοποθέτησης του λογότυπου του γυμναστηρίου. Η κλίμακα του λογότυπου πάνω στα φύλλα οξειδωμένου χάλυβα λειτουργεί και ως η πρώτη εντύπωση για το τι θα ακολουθήσει στον κυρίως χώρο. Σημειολογικά στον όγκο αυτό χωροθετείται η είσοδος στο γυμναστήριο μέσα από ένα ενδιάμεσο χώρο υποδοχής.
Από την ανατολική κατεύθυνση και σε αντίθεση με τον συμπαγή όγκο οξειδωμένου χάλυβα, η διώροφη επιφάνεια γυαλιού του υαλοστασίου παρουσιάζει με την διαπερατότητα της τα εσωτερικά δρώμενα στο δημόσιο και αντίθετα. Ο χρήστης του γυμναστηρίου κινούμενος στον χώρο ανάλογα με το πόσο πλησιάζει το υαλοστάσιο αλλάζει και τις οπτικές του, ενώ ο χρήστης του πολυσύχναστου δρόμου αντιλαμβάνεται το εσωτερικό του γυμναστηρίου σαν μια ευχάριστη εικόνα στην διαδρομή του.
Στον εσωτερικό χώρο η εμφανής οροφή έχει πρωταγωνιστικό χαρακτήρα, αφού η ανάμνηση της πρώην βιομηχανικής χρήσης του κτιρίου ήταν ο λόγος που μας ώθησε σ’ αυτή την απόφαση. Ενώ η παλιά οροφή έχει αντικατασταθεί, η νέα μεταλλική δομή ακολουθεί τις αρχικές ξύλινες δοκούς και παράλληλα ένα δευτερεύον σύστημα υποστήριξης υπηρεσιών επιτρέπει στις εκτεθειμένες υπηρεσίες να δίνουν την εντύπωση ότι αιωρούνται σε διαφορετικά ύψη. Οι σωληνώσεις και τα κανάλια για τις μηχανολογικές και ηλεκτρολογικές υπηρεσίες, τα φουγάρα εξαερισμού και στο χαμηλότερο επίπεδο τα στοιχεία φωτισμού συνθέτουν ένα ενδιαφέρον αποτέλεσμα σε ένα προσχεδιασμένο κάνναβο. Ο προσαρμοσμένος σχεδιασμός φωτισμού σηματοδοτεί ζώνες κυκλοφορίας και δραστηριότητας με έμφαση στην υπερυψωμένη περιοχή του cage MMA με στόχο την προβολή των πρωταγωνιστών του αγώνα.
Σε ότι αφορά την χωροθέτηση των λειτουργιών το κεντρικό ορθογωνικής κάτοψης κτίριο χρησιμοποιήθηκε για να στεγάσει όλες τις δραστηριότητες για τις ανάγκες του γυμναστηρίου, δηλαδή χώρους για ελεύθερα βάρη και μηχανήματα, τον χώρο cage MMA και τον χώρο πολεμικών τεχνών, τον χώρο υποδοχής και αναμονής. Στον ημιώροφο στεγάστηκαν υποστηρικτικές λειτουργίες ενώ το υφιστάμενο βοηθητικό κτίριο-παράρτημα συνδέθηκε ουσιαστικά με το κυρίως κτίριο για να παρέχει πρόσβαση στα αποδυτήρια και τους χώρους υγιεινής.
Η ολοκλήρωση ενός έργου προσαρμοστικής επαναχρησιμοποίησης είναι από μόνη της μια πρόκληση. Ακόμη περισσότερο όταν το έργο έχει ως πλαίσια, ένα απαιτητικό χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης της κατασκευής εντός 4 μηνών, παράλληλα με τα ρεαλιστικά στοιχεία προϋπολογισμού του εργοδότη και όταν η μελέτη και η κατασκευή γίνονται κατά τη διάρκεια μιας παγκόσμιας πανδημίας με τους ανάλογους περιορισμούς σε εργασία, εργοστάσια και εργοτάξια. Η άριστη επικοινωνία μεταξύ των ομάδων των μελετητών και των κατασκευαστών αλλά και ο επαγγελματισμός και η αφοσίωση που επέδειξαν, ήταν καθοριστικής σημασίας για την επίτευξη του στόχου, ενώ πολύ σημαντική ήταν και η χρήση συστημάτων BIM για το συντονισμό των πληροφοριών για την επίτευξη της σύνθετης κατασκευής των εκτεθειμένων υπηρεσιών οροφής αλλά και για την αντιμετώπιση των δομικών εκπλήξεων του υφιστάμενου βιομηχανικού κτιρίου.

ΙΔΕΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ

Οι σύγχρονες υπαίθριες κουζίνες μπορούν να προσφέρουν όλες τις ανέσεις μιας εσωτερικής κουζίνας με υπερεπαρκή χώρο για προετοιμασία γευμάτων. Σε συνδυασμό με ένα διαμορφωμένο χώρο εστίασης, χαρίζουν μοναδικές γαστρονομικές απολαύσεις, βοηθούν στη χαλάρωση και ενισχύουν τους δεσμούς οικογένειας και φίλων. Όπως και στους εσωτερικούς χώρους ενός σπιτιού, μία επιτυχημένη τόσο αισθητικά, όσο και λειτουργικά εξωτερική κουζίνα είναι θέμα σωστού σχεδιασμού και προγραμματισμού.

Η στερέωση των θερμομονωτικών πλακών πραγματοποιείται συνήθως με συνδυασμό επικόλλησης και μηχανικής στερέωσης. Για την τοποθέτηση της πρώτης, χαμηλότερης σειράς θερμομονωτικών πλακών στερεώνονται ράγες εκκίνησης (μεταλλικές λάμες αλουμινίου σχήματος αντεστραμμένου Π) με πλατυκέφαλα βύσματα, περιμετρικά της βάσης του κτιρίου και παράλληλα με το έδαφος, οι οποίες λειτουργούν ως οδηγοί ευθυγράμμισής τους. Ακολουθεί η τοποθέτηση των θερμομονωτικών πλακών με ειδική κόλλα και η στερέωσή τους με βύσματα, τα οποία εισάγονται σε προδιανοιγμένες οπές. Καλό είναι τα στερεωτικά βύσματα να εισέρχονται ελαφρώς βαθύτερα μέσα στο θερμομονωτικό υλικό και να επικαλύπτονται με ροδέλες από το ίδιο θερμομονωτικό υλικό, ώστε να αποφεύγονται οι σημειακές θερμογέφυρες στη θέση των ήλων. Κατόπιν γίνεται εφαρμογή διπλής στρώσης οργανικού επιχρίσματος ακρυλικής βάσης, το οποίο έχει την ιδιότητα να παραλαμβάνει τις συστολοδιαστολές χωρίς να ρηγματώνεται, με ενσωμάτωση ενισχυτικού υαλοπλέγματος και προαιρετικά ενός τελικού διακοσμητικού επιχρίσματος.

Σε περίπτωση που υπάρχουν αρμοί διαστολής στην τοιχοποιία, τότε αυτοί πρέπει να μεταφερθούν και στη στρώση της θερμομόνωσης. Μέσα στον αρμό σφηνώνονται ειδικά αρμοκάλυπτρα αλουμινίου ή PVC, τα οποία διαθέτουν ένθετο ελαστομερές υλικό και διαμορφώνουν στην κεφαλή πλατυκέφαλη επιφάνεια, που επικαλύπτει τον τοίχο εκατέρωθεν σε μικρό πλάτος. Η τοποθέτηση τους γίνεται από κάτω προς τα επάνω, με υπερκάλυψη των διαδοχικών τεμαχίων κατά τουλάχιστον 2 cm, για την αποφυγή διείσδυσης νερού πίσω απ’ αυτά. Το διάκενο πίσω απ’ αυτά, μεταξύ των πλακών της θερμομόνωσης, πληρείται με θερμομονωτικό αφρό χαμηλής διόγκωσης. Στον αρμό ανάμεσα στα τοιχώματα σφηνώνεται οποιοδήποτε αφρώδες υλικό, που μπορεί να δεχθεί καταπονήσεις χωρίς μόνιμη παραμόρφωση.

Τα αρχιτεκτονικά στοιχεία που διαμορφώνουν όλους τους χώρους χαρακτηρίζονται από τη σαφή τους γεωμετρία και το ικανό τους μέγεθος. Σε αυτή τη λογική κατασκευάστηκε και το τζάκι του καθιστικού, το οποίο δημιουργεί έναν ενιαίο κατακόρυφο όγκο σκυροδέματος, που διαπερνά τους ορόφους εξωτερικά, ενώ εσωτερικά μοιάζει να εδράζεται στον ξύλινο αναβαθμό που δημιουργήθηκε περιμετρικά του καθιστικού. Η καμινάδα του επενδύθηκε με pietra Toscana και η πλάτη του με πυρόπλακες βαμμένες μαύρες.
Φωτογραφίες: Ανάργυρος Μουγιάκος

Σε αυτό το κτίριο γραφείων κάθε όψη μετασκευάστηκε ανάλογα με τον προσανατολισμό της. Σκίαστρα ειδικής κατασκευής με περσίδες από φυσική μασίφ ξυλεία αναρτήθηκαν εξωτερικά, για να προστατεύουν τους χώρους από την υπερθέρμανση και τη θάμβωση. Το σχήμα τους παραπέμπει στα ιστιοφόρα που κατέκλυζαν κάποτε το γειτονικό λιμάνι του Πειραιά, καλύπτοντας παράλληλα πολλές επιπλέον ανάγκες: φιλτράρουν οπτικά και ηχητικά την κυκλοφορία των οχημάτων, ενώ βελτιώνουν και την ποιότητα του εισερχόμενου αέρα.
Φωτογραφίες: Μεγακλής Γαντζίας

Το φυτεμένο δώμα σε αυτήν την κατοικία αποτελεί μέρος του παθητικού σχεδιασμού της με τη βελτίωση της θερμομόνωσης και του μικροκλίματος που προσφέρει. Επιπλέον, η αρχιτεκτονική που προέκυψε απ’ αυτή τη διαδικασία προωθεί τη συμβίωση του υφιστάμενου τοπίου με τη νέα τοπογραφία που δημιουργείται με την κατασκευή πέτρινων τοιχίων και του φυτεμένου δώματος. Για τις φυτεύσεις στα δώματα έχουν επιλεγεί τοπικά είδη βλάστησης, με χαμηλές ανάγκες σε άρδευση, αναδεικνύοντας το μεσογειακό φυσικό τοπίο.
Φωτογραφίες: Miljenko Bernfest, Damir Fabijanic

Το μουσείο FRAC εντυπωσιάζει με την ιδιαίτερη πρόσοψή του, η οποία αποτελείται από εκατοντάδες ορθογώνια, αδιαφανή γυάλινα πετάσματα που δημιουργούν μια εικονική "σκακιέρα" πλήρων και κενών στον αέρα. Η πρόσοψη, αναρτημένη σε μεταλλικό σκελετό σε απόσταση από το φέροντα οργανισμό, καλύπτει σε ύψος και τους έξι ορόφους του κτιρίου, ενώ τα πετάσματα είναι τοποθετημένα με ειδικές ενώσεις υπό διάφορες γωνίες και όχι απολύτως παράλληλα της εξωτερικής τοιχοποιίας, έτσι ώστε να δημιουργούν μεταβαλλόμενες φωτοσκιάσεις στο εσωτερικό.
Φωτογραφίες: Erieta Attali, Nicolas Waltefaugle