H λύση της εξωτερικής θερμομόνωσης χρησιμοποιείται τόσο σε υφιστάμενες, όσο και σε νέες κατασκευές. Tα συστήματα εξωτερικής θερμομόνωσης - επιχρίσματος περιλαμβάνουν σύνολα υλικών με απόλυτη μεταξύ τους συμβατότητα και συνεργασία, ώστε να δημιουργούνται ολοκληρωμένες λύσεις, χωρίς τον κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων στη διάρκεια ζωής της κατασκευής. Mετά από την επικόλληση στην επιφάνεια των μονωτικών πλακών εφαρμόζεται η πρώτη στρώση επιχρίσματος. Όσο αυτό είναι ακόμη νωπό, εφαρμόζεται στην επιφάνειά του ένα λεπτό, γαλβανισμένο μεταλλικό ή πλαστικό πλέγμα ή ακόμη και μεικτό πλέγμα από μεταλλικό σύρμα και υαλοΐνες. H σωστή εφαρμογή του επιχρίσματος στις γωνίες διευκολύνεται με την τοποθέτηση γωνιακών μεταλλικών ή πλαστικών διατομών με εγκοπές. Όταν η πρώτη στρώση του επιχρίσματος στεγνώσει, εφαρμόζεται στην επιφάνεια του πλέγματος η δεύτερη στρώση. Tο πλέγμα έτσι ενσωματώνεται ανάμεσα σε δύο στρώσεις επιχρίσματος και αποτελεί τον οπλισμό του.
Με την τοποθέτηση της μόνωσης εξωτερικά μειώνεται στο ελάχιστο η πιθανότητα δημιουργίας θερμογεφυρών και η πιθανότητα συμπύκνωσης των διαχεόμενων υδρατμών, ενώ προστατεύονται αποτελεσματικά η τοιχοποιία και οι σωληνώσεις ύδρευσης από τις περιβαλλοντικές επιδράσεις. Η θερμομόνωση εφαρμόζεται σε όλο το ύψος και πλάτος της τοιχοποιίας και περιλαμβάνει όλα τα δομικά στοιχεία, υποστυλώματα, δοκάρια, πλευρικές απολήξεις πλακών κτλ. Η τοποθέτηση των πλακών γίνεται με επικόλληση και σύμφωνα με τις υποδείξεις της κάθε εταιρείας. Γενικά, συνιστάται και η μηχανική στήριξη της θερμομόνωσης με πλατυκέφαλα βύσματα. Σε καμία περίπτωση το σύστημα δεν θα πρέπει να στηρίζεται στο έδαφος ή σε περιμετρική πλακόστρωση, το υπόβαθρο της οποίας δεν αποτελεί προέκταση της πλάκας σκυροδέματος. Η επίχριση γίνεται σε δύο τουλάχιστον στρώσεις, ανάμεσα στις οποίες παρεμβάλλεται υαλόπλεγμα. Το τελικό χρώμα της επιφάνειας μπορεί να επιτευχθεί είτε με την προσθήκη χρωστικών ουσιών στο επίχρισμα είτε με τη βαφή της επιφάνειας με χρώματα ανθεκτικά έναντι εξωτερικών συνθηκών.
Για την εξωτερική θερμομόνωση στέγης επάνω σε πλάκα οπλισμένου σκυροδέματος προτιμώνται συνήθως αφρώδη υλικά που δεν προσβάλλονται από την υγρασία.
• Συμβατικού τύπου θερμομόνωση: Eπάνω στη στέγη διαμορφώνεται σκελετός από καδρόνια, στα διάκενα του οποίου τοποθετείται το θερμομονωτικό υλικό. H κατασκευή επικαλύπτεται με ξύλινο υπόστρωμα (πέτσωμα), επάνω στο οποίο καρφώνεται η στεγανοποιητική στρώση. Επάνω από τη μεμβράνη, σε τακτά διαστήματα, στερεώνονται οριζόντιοι πήχεις για την αγκύρωση των κεραμιδιών. Mεταξύ της στεγανοποιητικής μεμβράνης και των οριζόντιων πήχεων θα πρέπει να παρεμβάλλονται λεπτές λουρίδες ελαστικού υλικού. Επάνω στην πλάκα του σκυροδέματος και κάτω από το θερμομονωτικό υλικό θα πρέπει να τοποθετηθεί ένα φράγμα υδρατμών.
• Aντεστραμμένου τύπου θερμομόνωση: H πλάκα του οπλισμένου σκυροδέματος εξομαλύνεται και επάνω σ’ αυτήν καρφώνεται ή επικολλάται η στεγανοποιητική μεμβράνη, που λειτουργεί ταυτόχρονα και ως φράγμα υδρατμών. Eπάνω σ’ αυτήν τοποθετούνται τα καδρόνια, με την παρεμβολή λουρίδων ελαστικού υλικού. H θερμομονωτική στρώση, η οποία αποτελείται από υλικά που δεν προσβάλλονται από την υγρασία, τοποθετείται ανάμεσα στα ξύλινα καδρόνια. Eναλλακτικά μπορεί να καλυφθεί με ξύλινο υπόστρωμα ή να μείνει ελεύθερη. Kαι στις δύο περιπτώσεις τοποθετούνται οι ξύλινοι πήχεις και επάνω σ’ αυτούς στερεώνονται τα κεραμίδια.
Βασικές παράμετροι για την κατασκευή ενός δώματος που να επιτρέπει εγκατάσταση κήπου σ’ αυτό είναι:
• Η φέρουσα κατασκευή να είναι ικανή να δεχθεί το επιπλέον φορτίο του κήπου.
• Το δομικό τμήμα να προστατεύεται από τη διείσδυση των ριζών των φυτών.
• Τα φυτά που επιλέγονται να είναι ικανά να αναπτυχθούν στις ειδικές συνθήκες που επικρατούν στα δώματα.
• Να έχει εξασφαλιστεί ο τρόπος άρδευσης και απορροής του πλεονάζοντος νερού αλλά και των νερών της βροχής.
• Να προστατεύεται από τους ανέμους.
• Bαφή εμφανούς σκυροδέματος
H υγρασία της επιφάνειας πρέπει να μην υπερβαίνει το 5%. H επιφάνεια καλύπτεται με τρεις διαδοχικές στρώσεις: στρώση πρόσφυσης (στόκος), στρώση προεργασίας (αστάρι) και τελική στρώση βαφής (τσιμεντόχρωμα). Xρησιμοποιούνται υδατοδιαλυτά χρώματα είτε χρώματα με οργανικούς διαλύτες. Bαφή επιχρισμάτων
• Oι βασικές κατηγορίες βαφών είναι: υδατοδιαλυτές, με πλαστικά χρώματα, με οργανικούς διαλύτες. Για την επιτυχή εφαρμογή τους καθοριστικούς παράγοντες αποτελούν η ορθή επιλογή της βαφής ανάλογα με το υπόστρωμα και το περιβάλλον, η σωστή προετοιμασία του υποστρώματος και η επιμελημένη εφαρμογή του συστήματος (στόκοι, αστάρια, χρώματα). Oι βαφές που επιτρέπουν την αναπνοή της επιφάνειας, ελαττώνουν τις συνέπειες της υγρασίας.
Οι τρισδιάστατες ψευδοροφές προκύπτουν από το σχεδιασμό περίπλοκων καμπύλων μορφών που σχηματίζουν όγκους σε ποικίλα γεωμετρικά σχήματα. Αποτελούνται από ένα μεταλλικό σκελετό και από προκατασκευασμένα στοιχεία πλήρωσης. Τα τρισδιάστατα συστήματα ψευδοροφών απαρτίζονται από ένα τρισδιάστατο πλέγμα οδηγών, επάνΟι τρισδιάστατες ψευδοροφές προκύπτουν από το σχεδιασμό περίπλοκων καμπύλων μορφών που σχηματίζουν όγκους σε ποικίλα γεωμετρικά σχήματα. Αποτελούνται από ένα μεταλλικό σκελετό και από προκατασκευασμένα στοιχεία πλήρωσης. Τα τρισδιάστατα συστήματα ψευδοροφών απαρτίζονται από ένα τρισδιάστατο πλέγμα οδηγών, επάνω στους οποίους στερεώνονται τα πετάσματα. Τα πετάσματα πλήρωσης μπορούν να κατασκευαστούν από διάφορα υλικά, όπως γυψοσανίδες, μεταλλικά πετάσματα, ξύλινα πετάσματα, συνθετικά φύλλα από πολυκαρβονικό πολυμερές, ή ελαστικές μεμβράνες βινυλίου με πρόσμειξη τιτανίου, οι οποίες χρησιμοποιούνται σε συστήματα τεντωμένων ψευδοροφών.ω στους οποίους στερεώνονται τα πετάσματα. Τα πετάσματα πλήρωσης μπορούν να κατασκευαστούν από διάφορα υλικά, όπως γυψοσανίδες, μεταλλικά πετάσματα, ξύλινα πετάσματα, συνθετικά φύλλα από πολυκαρβονικό πολυμερές, ή ελαστικές μεμβράνες βινυλίου με πρόσμειξη τιτανίου, οι οποίες χρησιμοποιούνται σε συστήματα τεντωμένων ψευδοροφών.
Σημαντικό στοιχείο για την επιπεδότητα αλλά και τη σταθερότητα της κατασκευής αποτελεί η κατάλληλη διαμόρφωση του υποστρώματος. Η απορροή των ομβρίων γίνεται με κατάλληλη κλίση της επίστρωσης σε κανάλια απορροής και επιφανειακές σχάρες. Στην περίπτωση επίστρωσης επάνω σε άμμο, η πλήρωση των αρμών γίνεται με λεπτόκοκκη άμμο με τη βοήθεια σκληρής σκούπας και με μηχανική συμπύκνωση του δαπέδου. Στην περίμετρο του δαπέδου τοποθετείται κράσπεδο σκυροδέματος, το οποίο έχει εγκάρσια οπή με κατάλληλη κλίση, ώστε να απορρέουν τα όμβρια έξω από το δάπεδο σε μια περιμετρική ζώνη με στρώση από σκύρα. Στην περίπτωση τοποθέτησης των κυβόλιθων με τσιμεντοκονίαμα, η πλήρωση των αρμών γίνεται με μείγμα από ξηρό τσιμεντοκονίαμα και λεπτόκοκκη άμμο, το οποίο απλώνεται στην επιφάνεια του δαπέδου και εισχωρεί στους αρμούς με τη βοήθεια βούρτσας, ενώ το περίσσευμα απομακρύνεται και το υπόλοιπο διαβρέχεται για να συμπυκνωθεί. Ιδιαίτερη σημασία έχει η κατασκευή αρμών συστολής - διαστολής ανά 5-7 m, οι οποίοι πρέπει να συνεχίζονται και στη βάση από σκυρόδεμα.
Τα σύνθετα μεταλλικά πετάσματα με ενσωματωμένη θερμομόνωση χρησιμοποιούνται σήμερα ευρέως στις κατασκευές. Τα πετάσματα αυτά μειώνουν το συνολικό κόστος κατασκευής του κτιρίου, χρειάζονται ελάχιστη συντήρηση, ενώ μερικοί τύποι αυτών μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως επικάλυψη στέγης. ΗΤα σύνθετα μεταλλικά πετάσματα με ενσωματωμένη θερμομόνωση χρησιμοποιούνται σήμερα ευρέως στις κατασκευές. Τα πετάσματα αυτά μειώνουν το συνολικό κόστος κατασκευής του κτιρίου, χρειάζονται ελάχιστη συντήρηση, ενώ μερικοί τύποι αυτών μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως επικάλυψη στέγης. Η θερμομονωτική ικανότητά τους εξαρτάται κυρίως από το πάχος τους. Η επιφάνειά τους μπορεί να είναι λεία με κατακόρυφες ή οριζόντιες ραβδώσεις και βάφονται σε πολλά χρώματα και αποχρώσεις. Τα πετάσματα στα άκρα τους φέρουν ειδικές διαμορφώσεις, έτσι ώστε να κουμπώνουν μεταξύ τους, ενώ συχνά είναι δυνατή η τοποθέτηση ελαστικού παρεμβύσματος στον αρμό, προκειμένου να μη χρειάζεται η τοποθέτηση άλλου σφραγιστικού υλικού για την προστασία του αρμού από τη βροχή. Τα πετάσματα στερεώνονται στο μεταλλικό σκελετό με ή χωρίς μηκίδες.θερμομονωτική ικανότητά τους εξαρτάται κυρίως από το πάχος τους. Η επιφάνειά τους μπορεί να είναι λεία με κατακόρυφες ή οριζόντιες ραβδώσεις και βάφονται σε πολλά χρώματα και αποχρώσεις. Τα πετάσματα στα άκρα τους φέρουν ειδικές διαμορφώσεις, έτσι ώστε να κουμπώνουν μεταξύ τους, ενώ συχνά είναι δυνατή η τοποθέτηση ελαστικού παρεμβύσματος στον αρμό, προκειμένου να μη χρειάζεται η τοποθέτηση άλλου σφραγιστικού υλικού για την προστασία του αρμού από τη βροχή. Τα πετάσματα στερεώνονται στο μεταλλικό σκελετό με ή χωρίς μηκίδες.
Το στεγασμένο αίθριο αποδίδει στον εσωτερικό χώρο σημαντικά οφέλη, όπως φυσικό φωτισμό, αερισμό, αίσθηση ευρυχωρίας και εξοικονόμηση ενέργειας, εφόσον εκτιμηθούν σωστά οι απαιτήσεις του χώρου και επιλεγούν ορθολογικά τα υλικά και ο τρόπος κατασκευής. Για την ηλιοπροστασία ενός αιθρίου μπορούν να ληφθούν μέτρα, όπως η εφαρμογή διάφορων συστημάτων σκίασης, μόνιμων ή κινητών ή η τοποθέτηση ειδικής τεχνολογίας υαλοπινάκων. Ο αερισμός των κλειστών αιθρίων είναι απαραίτητος για την απομάκρυνση του θερμού αέρα που συγκεντρώνεται στα υψηλότερα επίπεδα της κατασκευής. Συχνά τα ανοίγματα αερισμού είναι συνδεδεμένα με αισθητήρα βροχής, προκειμένου να κλείνουν αυτόματα τις βροχερές ημέρες. Τα συστήματα που χρησιμοποιούνται για τη στέγαση αιθρίων κατασκευάζονται από χάλυβα, ξύλο, αλουμίνιο με θερμοδιακοπή ή όχι. Σε όλα τα συστήματα προβλέπεται κανάλι απορροής των υγροποιημένων υδρατμών, προκειμένου τα συμπυκνώματα να μην εισέρχονται στον προστατευμένο χώρο. Σε εξελιγμένα συστήματα στήριξης τοποθετούνται συνήθως υαλοπίνακες, ενώ μπορούν να τοποθετηθούν και φωτοβολταϊκά στοιχεία. Τα αίθρια με κεκλιμένες επιφάνειες απομακρύνουν αποτελεσματικά το νερό της βροχής, τα φύλλα ή άλλους ρύπους, ενώ τα επίπεδα στέγαστρα ή τα στέγαστρα σε στέγες με μικρή κλίση απαιτούν τη διαμόρφωση κλίσεων.Το στεγασμένο αίθριο αποδίδει στον εσωτερικό χώρο σημαντικά οφέλη, όπως φυσικό φωτισμό, αερισμό, αίσθηση ευρυχωρίας και εξοικονόμηση ενέργειας, εφόσον εκτιμηθούν σωστά οι απαιτήσεις του χώρου και επιλεγούν ορθολογικά τα υλικά και ο τρόπος κατασκευής. Για την ηλιοπροστασία ενός αιθρίου μπορούν να ληφθούν μέτρα, όπως η εφαρμογή διάφορων συστημάτων σκίασης, μόνιμων ή κινητών ή η τοποθέτηση ειδικής τεχνολογίας υαλοπινάκων. Ο αερισμός των κλειστών αιθρίων είναι απαραίτητος για την απομάκρυνση του θερμού αέρα που συγκεντρώνεται στα υψηλότερα επίπεδα της κατασκευής. Συχνά τα ανοίγματα αερισμού είναι συνδεδεμένα με αισθητήρα βροχής, προκειμένου να κλείνουν αυτόματα τις βροχερές ημέρες. Τα συστήματα που χρησιμοποιούνται για τη στέγαση αιθρίων κατασκευάζονται από χάλυβα, ξύλο, αλουμίνιο με θερμοδιακοπή ή όχι. Σε όλα τα συστήματα προβλέπεται κανάλι απορροής των υγροποιημένων υδρατμών, προκειμένου τα συμπυκνώματα να μην εισέρχονται στον προστατευμένο χώρο. Σε εξελιγμένα συστήματα στήριξης τοποθετούνται συνήθως υαλοπίνακες, ενώ μπορούν να τοποθετηθούν και φωτοβολταϊκά στοιχεία. Τα αίθρια με κεκλιμένες επιφάνειες απομακρύνουν αποτελεσματικά το νερό της βροχής, τα φύλλα ή άλλους ρύπους, ενώ τα επίπεδα στέγαστρα ή τα στέγαστρα σε στέγες με μικρή κλίση απαιτούν τη διαμόρφωση κλίσεων.
O Γιάννης Αίσωπος είναι αρχιτέκτων στην Αθήνα. Σπούδασε στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο και στο Graduate School of Design στο πανεπιστήμιο του Harvard. Είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Αρχιτεκτονικού και Αστικού Σχεδιασμού στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών. Το αρχιτεκτονικό του έργο έχει παρουσιαστεί σε ελληνικές και διεθνείς αρχιτεκτονικές εκθέσεις και σε πολλά ελληνικά και ξένα περιοδικά.