Κτίριο εργαστηρίων αρχαιολογικών επιστημών "Malcolm H. Wiener"

H Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα (Α.Σ.Κ.Σ.Α.), αφοσιωμένη στη συστηματική μελέτη του ελληνικού πολιτισμού από την αρχαιότητα έως σήμερα, αποτελεί έναν από τους κορυφαίους ερευνητικούς και εκπαιδευτικούς φορείς σε όλο τον κόσμο. Ιδρύθηκε το 1881 και έκτοτε προσφέρει μια φιλόξενη βάση για μελέτη και έρευνα στην Ελλάδα, σε μελετητές και μεταπτυχιακούς φοιτητές.
Το εργαστήριο "Malcolm H. Wiener" της Α.Σ.Κ.Σ.Α., το οποίο ιδρύθηκε το 1992, είναι ένα διεθνώς αναγνωρισμένο ερευνητικό κέντρο που εξειδικεύεται στις αρχαιολογικές επιστήμες του ελληνικού χώρου και της ευρύτερης περιοχής της ανατολικής Μεσογείου. Οι εγκαταστάσεις του στεγάζονταν μέχρι τον Ιούνιο του 2016 στο κεντρικό κτίριο της Αμερικανικής Σχολής, που βρίσκεται στους πρόποδες του Λυκαβηττού, μεταξύ των οδών Σουηδίας, Γενναδίου και Πατέρα, σε ένα οικόπεδο που αποτελεί μία όαση πρασίνου στο κέντρο της Αθήνας.
Tο νέο κτίριο είναι διώροφο με υπόγειο, κατασκευάστηκε στο ίδιο οικόπεδο και κλήθηκε να καλύψει τις επαυξημένες ανάγκες του εργαστηρίου, στις αναβαθμισμένες και σύγχρονες εγκαταστάσεις του.
Κύρια επιδίωξη της αρχιτεκτονικής σύνθεσης αποτέλεσε η δημιουργία ενός κτιρίου που να συνδιαλέγεται μορφολογικά και ογκοπλαστικά με το υφιστάμενο κτίριο της Αμερικάνικης Σχολής, καθώς και με το γειτονικό διατηρητέο κτίριο της Αγγλικής Σχολής. Το νέο κτίριο διασπάται σε δύο ανεξάρτητους όγκους, οι οποίοι φέρουν κεραμοσκεπή και ενοποιούνται μορφολογικά και λειτουργικά μέσω ενός μικρότερου όγκου με επίπεδη οροφή και διαφανείς όψεις. Η διάταξη του νέου κτιρίου ολοκληρώνει τη συνθετική χωροθέτηση των κτιριακών όγκων μέσα στο οικόπεδο, διαμορφώνοντας μια εσωτερική αγκαλιά προς τον κήπο της σχολής.
Στο χαμηλότερο κεντρικό πυρήνα με τη γυάλινη πρόσοψη, οργανώνεται η κεντρική είσοδος και η υποδοχή από τη βόρεια πλευρά, ενώ από τη νότια υπάρχει μια δευτερεύουσα είσοδος / έξοδος από και προς την οδό Πατέρα.
Κύριο μέλημα της σχολής, αλλά και της αρχιτεκτονικής ομάδας, αποτέλεσε η κατά το μέγιστο διατήρηση του υφιστάμενου κήπου, του οποίου κάποια δέντρα χρονολογούνται από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Γι' αυτό το λόγο, κύριοι εργαστηριακοί χώροι του κτιρίου χωροθετήθηκαν στο υπόγειο, ώστε να επιτευχθεί περιορισμός του κτιριακού όγκου της ανωδομής, σε μία προσπάθεια μέγιστης διατήρησης χαμηλής αναλογίας δομημένης επιφάνειας έναντι φυτεμένων / υπαίθριων χώρων.
Στο υπόγειο χωροθετούνται οι κύριοι εργαστηριακοί χώροι (Chemistry Lab, Earth Science A' Lab, Earth Science B' Lab, Microscopy Lab, X-ray Lab, Analytical Lab ) και ο χώρος συγκριτικών συλλογών / αποθήκευσης (Collections Centre). Για την κάλυψη της ανάγκης φυσικού φωτισμού και αερισμού κατασκευάστηκαν ανοίγματα οροφής και τοποθετήθηκαν ανοιγόμενες φωτιστικές κουπόλες, σε κάθε εργαστηριακό χώρο, καθώς και στον κεντρικό διάδρομο του υπογείου. Έτσι τo φυσικό φως της ημέρας εισέρχεται μέσω των φεγγιτών αυτών και διαχέεται ομοιόμορφα στους εργαστηριακούς χώρους μέσω των κατασκευών ανοιγμάτων της ψευδοροφής πυραμιδοειδούς μορφής.
Τα όρια των εργαστηριακών χώρων υλοποιούνται με διαχωριστικά πετάσματα κατασκευασμένα με έναν συνδυασμό υλικών, ξύλου σε απόχρωση δρυς, μετάλλου σε χρώμα γκρι και γυαλιού. Η χρήση της διαφάνειας μεταξύ των επιμέρους εργαστηρίων συντελεί στη δημιουργία μιας συνολικής εργαστηριακής "ολότητας".
Στα δάπεδα έγινε χρήση βινυλικής επίστρωσης σε μία χάραξη εναλλαγής χρωματισμών, με βασικό χρώμα των χώρων το ανοιχτό γκρι, σε συνδυασμό με ζώνες κίτρινου χρώματος, που δίνουν ένταση, κατά μήκος του διαδρόμου. Η χάραξη αυτή καθρεφτίζεται και στην οροφή, ορίζοντας ζώνες αυτόφωτων επιφανειών.
Επιπρόσθετα, στο υπόγειο δημιουργείται χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων 22 θέσεων, καθώς και οι απαραίτητοι χώροι των Η/Μ εγκαταστάσεων.
Στο ισόγειο χωροθετούνται οι γραφειακοί χώροι του εργαστηρίου και η αίθουσα "Osteology Lab", που αποτελεί τον εργαστηριακό χώρο, στον οποίο τα οστεολογικά ευρήματα (ανθρώπινα και ζωικά) εξετάζονται μακροσκοπικά, διαχωρίζονται και ταξινομούνται, ενώ αν κριθεί απαραίτητο, αναλύονται και μελετώνται περεταίρω στους εξειδικευμένους εργαστηριακούς χώρους του υπογείου. Τα υλικά των χώρων αυτών αποτελούνται από γκρι βινυλικό δάπεδο, επενδύσεις ξύλινων ακουστικών πετασμάτων σε απόχρωση δρυς και λευκά έπιπλα γυαλιστερών υφών με μεταλλικές ανθρακί λεπτομέρειες.
Στον α' όροφο βρίσκεται η βιβλιοθήκη του κτιρίου, στην οποία εντάσσονται χώροι αναγνωστηρίων και μελέτης. Σε άμεση επαφή με τη βιβλιοθήκη χωροθετείται μία αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, η οποία διαχωρίζεται από το χώρο της βιβλιοθήκης με τη χρήση λευκών κινούμενων ηχομονωτικών πετασμάτων. Ο "κινητός τοίχος" ήταν μία αρχιτεκτονική επιλογή, ώστε να επιτευχθεί η βέλτιστη ευελιξία στη λειτουργία των χώρων με τη μέγιστη ενοποίησή τους, αλλά και τον πλήρη διαχωρισμό τους.
Οι επεμβάσεις που έγιναν στον περιβάλλοντα χώρο περιορίστηκαν στην ανακατασκευή του γηπέδου τένις πάνω από το νέο υπόγειο (εκτός περιγράμματος ανωδομής), στη σύνδεση των υφιστάμενων μονοπατιών με το νέο κτίριο και τέλος στη μεταφύτευση ορισμένων δένδρων και στη συμπλήρωση του πρασίνου με κατάλληλη επιλογή φυτών. Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν αντλήθηκαν από την παλέτα υλικών του υφιστάμενου κήπου και αποτελούνται από τσιμέντο, πέτρα, μάρμαρο, κεραμικά πεπαλαιωμένα τούβλα και ακανόνιστες πλάκες Καρύστου.