Κέντρο Πληροφόρησης & Βιβλιοθήκη στη Λευκωσία
- Jean Nouvel - Ateliers Jean Nouvel
Το συγκρότημα αναπτύσσεται σε πέντε επίπεδα, υπόγειο, ισόγειο και τρεις ορόφους. Λειτουργικά και κατασκευαστικά το υπόγειο, το ισόγειο, ο 1ος και ο 2ος όροφος έχουν κοινή διάταξη και δημιουργούν κεντρικά ένα χώρο κυλινδρικής μορφής, ο οποίος στεγάζει τη βιβλιοθήκη.
Αυτό το κεντρικό τμήμα περιβάλλεται από το υπόλοιπο κτίριο μορφής Π, το οποίο είναι ελεύθερο στις δύο απέναντι πλευρές, ενώ οι άλλες δύο είναι καλυμμένες από τις επιχωματώσεις του λόφου. Τα δύο τμήματα του κτιρίου συνδέονται με ένα αίθριο περιμετρικά της βιβλιοθήκης, το οποίο φωτίζεται από φεγγίτες στην οροφή του. Το αίθριο απομονώνει την κυρίως βιβλιοθήκη από το υπόλοιπο κτίριο, συνδεόμενο μόνο σε δύο σημεία ανά όροφο με τον κύλινδρο.
Ο 3ος όροφος εκτείνεται μόνο επάνω από το κυλινδρικό τμήμα της βιβλιοθήκης και στεγάζει το αναγνωστήριο "Έλλη Ιωάννου".
Αναλυτικότερα στον κύλινδρο χωροθετείται η βιβλιοθήκη και η αίθουσα μελέτης. Το κεντρικό τμήμα του κυλίνδρου διαχωρίζεται με ένα κυκλικό τοίχο από το χώρο, στον οποίο βρίσκονται τα βιβλιοστάσια.
Στο τμήμα Π υπάρχουν χώροι διδασκαλίας, αμφιθέατρα, εργαστήρια, χώροι γραφείων και διεύθυνσης του προσωπικού της βιβλιοθήκης, βοηθητικοί χώροι Η/Μ, χώροι διακομιστών (server rooms), χώρος παραλαβής αγαθών, χώροι αρχείων και φύλαξης σπάνιων συλλογών κτλ.
Στο κέντρο του κυλινδρικού τμήματος της βιβλιοθήκης διαμορφώνεται ένα κυκλικό αίθριο σε όλους τους ορόφους. Αυτό το αίθριο στεγάζεται από θόλο, στο κέντρο του οποίου τοποθετήθηκε ένας ηλιοστάτης διαμέτρου 5 m, που φωτίζει με φυσικό φως όλο το κεντρικό τμήμα του κυλίνδρου, όπου βρίσκονται τα αναγνωστήρια. Ο ηλιοστάτης είναι μία περιστρεφόμενη εξειδικευμένη κατασκευή με περιστρεφόμενες περσίδες και φωταγωγό οροφής. Ο θόλος στηρίζεται σε μεταλλική κατασκευή και εκτός από την επιφάνεια του ηλιοστάτη, ο υπόλοιπος καλύπτεται με μεμβράνη και θερμοϋγρομονωτικά υλικά στο μεγαλύτερο μέρος του, ενώ στο υπόλοιπο έχει τοποθετημένους φεγγίτες με ειδικούς υαλοπίνακες που διαχέουν το φως.
Για τη διάχυση του φωτός στο κεντρικό τμήμα της βιβλιοθήκης, κατασκευάστηκε ένας κώνος ύψους 24 m, από μεταλλικό σκελετό και επένδυση από ειδική γυψοσανίδα, με ειδική βαφή στιλπνής επικάλυψης, έτσι ώστε δεχόμενος το φως από τον ηλιοστάτη να το διαχέει στο κεντρικό τμήμα του αναγνωστηρίου, παρέχοντας φυσικό φωτισμό.
Από την εξωτερική επιφάνεια του κτιρίου της βιβλιοθήκης, αναρτώνται σε όλους τους ορόφους -πλην του υπογείου- 31 κόκκινοι γυάλινοι μικροί χώροι μελέτης για 4 ή 6 άτομα, τα αναγνωστήρια, που επικοινωνούν σε κάθε όροφο με το κυλινδρικό τμήμα μέσω θυρών, ώστε οι όποιες συζητήσεις στα αναγνωστήρια να μην ενοχλούν του αναγνώστες της βιβλιοθήκης.
Ο χώρος διαθέτει περίπου 900 θέσεις μελέτης, εξοπλισμένες με σύγχρονα τεχνολογικά μέσα και συνολικά το κτίριο έχει τη δυνατότητα να στεγάσει περίπου 1 εκ. έντυπους τόμους.
Εξωτερικά, οι δύο ελεύθερες πλευρές του κτιρίου στο ισόγειο, 1ο και 2ο όροφο, έχουν βεράντες οι οποίες καλύπτονται με μια μεμβράνη δικτυωτής μορφής, που αφήνει το φως της ημέρας να διέρχεται κατά 28% και επομένως έχουν και το ρόλο σκίασης.
Περιμετρικά ο 3ος όροφος έχει υαλοστάσιο σε όλη του την περίμετρο, καθώς και τέσσερις θύρες διαφυγής και επίσκεψης από τον 3ο όροφο στην άνω οριζόντια επιφάνεια των δύο πλευρών του λόφου.
Ο σχεδιασμός του έργου υπαγορεύεται από τις αρχές εξοικονόμησης ενέργειας, με όλα τα πλεονεκτήματα που συνεπάγονται από τη βιοκλιματική προσέγγιση (σκίαση, φυσικός δροσισμός κτλ.)
Ο φέρων οργανισμός του κτιρίου είναι από οπλισμένο σκυρόδεμα που θεμελιώνεται σε γενική κοιτόστρωση. Όλα τα ορατά του τμήματα αποτελουνται από εμφανές σκυρόδεμα.
Ο αρχιτέκτονας εμπνεύστηκε από τον παρακείμενο λόφο του Άρωνα με το χαρακτηριστικό οροπέδιο.
Ο τεχνητός λόφος απαρτίζεται από δύο ανεξάρτητα τμήματα και αναπτύσσεται σε όλο το ύψος του από το ισόγειο έως και το 2ο όροφο.
Η στέψη του λόφου, στη στάθμη του δαπέδου του 3ου ορόφου, είναι επίπεδη και φυτεύεται με χαμηλή βλάστηση, όπως και μια περιμετρική ζαρντινιέρα στη στάθμη του 2ου ορόφου. Η στέψη του λόφου περιμετρικά έχει ένα διάδρομο περιπάτου, ο οποίος όπως και η ράμπα καλύπτεται από ανυψωμένο ξύλινο δάπεδο.
Στοιχεία έργου:
Αρχιτεκτονική μελέτη: Jean Nouvel - Ateliers Jean Nouvel
Υπεύθυνοι έργου: Philippe Papy, Athina Lazaridou, Damien Faraut, Elisabeth Kather
Μελέτη εσωτερικού χώρου: Julien Cottier, Jennifer Kandel, Jeremy Lebarillec, Sabrina Letourneur
Μελέτη περιβάλλοντος χώρου: Emmanuelle Blanc, Remy Turquin
Μελέτη φωτισμού: L’observatoire – Georges Berne (studies), then Odile Soudant, Mathieu Gabry
Φωτορρεαλιστικά: ARTEFACTORY / Georges Batzios, Mizuho Kishi
Τοπικός αρχιτέκτων: J+A Philippou
Μηχανικοί: Ιωαννης Καννας (κατασκευη), Avel Acoustique – M. Lamoureux (ακουστικη), Κυριακος Ζηνιερης, Ιωαννης Μητσιδης (μηχανολογικα), Ingelux, Christophe Marty (μελετη φωτισμου)
Κατασκευή: J&P AVAX
Διευθυντής έργου: Δημητρης Μαυρομματης
Ιδιοκτήτης: Πανεπιστημιο Κυπρου - Δακης Ιωαννου
Συνολικό εμβαδό κτιρίου: 15.700 m²
Φωτογραφίες: Ευγενικη παραχωρηση της βιβλιοθηκης Κυπρου