Αισθητική και λειτουργική αναβάθμιση σχολείου στην Αθήνα
Η αναβάθμιση του σχολικού κτιρίου του 17ου Γυμνασίου και Λυκείου Αθηνών είχε σκοπό την ανάπλαση των ζωτικών χώρων του σχολικού συγκροτήματος, όπως είναι οι αύλειοι χώροι, τα δώματα και οι διάδρομοι κίνησης εντός του κτιρίου. Ο σχεδιασμός κάλυψε την ανάγκη αντιμετώπισης αφενός των λειτουργικών και οικοδομικών προβλημάτων που αφορούσαν στη συντήρηση του κτιρίου και των εγκαταστάσεών του και αφετέρου στην αναβάθμιση της εκπαιδευτικής και παιδαγωγικής αξίας του σχολικού περιβάλλοντος.
Τα σημαντικότερα προβλήματα που εντοπίστηκαν αφορούσαν στην ανεπάρκεια επίπλωσης των αύλειων χώρων, στην έλλειψη φύτευσης και συντήρησης των ελαχίστων φυτεμένων τμημάτων της αυλής, στην έλλειψη συντήρησης των δαπέδων της κεντρικής αυλής καθώς και σε παρατεταμένες φθορές σε τοιχοποιία και δώματα λόγω παλαιότητας και έλλειψης συντήρησης. Διαπιστώθηκε επίσης η μονοσήμαντη χρήση των αυλών αποκλειστικά για αθλητικές δραστηριότητες και η μη αξιοποίηση των δωμάτων κυρίως λόγω έλλειψης σκίασης.
Ζητούμενο ήταν να αξιοποιηθεί ο διαθέσιμος χώρος με τον καλύτερο δυνατό τρόπο ώστε να δημιουργηθεί ένα ασφαλές περιβάλλον που θα παρέχει υψηλή παιδαγωγική ποιότητα και θα ανταποκρίνεται στις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες των παιδιών και των εφήβων. Ο ανασχεδιασμός των κοινόχρηστων ενδιάμεσων χώρων που συνδέουν τις αίθουσες διδασκαλίας με την υπαίθρια αυλή, επέτρεψε τη διαμόρφωση περιοχών στάσης και δραστηριοτήτων, με πάγκους και αναπαυτικά καθίσματα σύγχρονης αισθητικής, μετασχηματίζοντας τους χώρους διέλευσης σε περιοχές με εκπαιδευτικό και κοινωνικό ενδιαφέρον καθώς οι "γωνιές" που διαμορφώνονται μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως χώροι εναλλακτικής διδασκαλίας.
Τα δώματα χρησιμοποιήθηκαν ως μια καλή λύση οικειοποίησης του υπαίθριου χώρου και διαμόρφωσης μικρών περιοχών παράλληλων δραστηριοτήτων και συλλογικών δράσεων όπως σκάκι, καθιστικά, κήπος, σκάλα - κερκίδα. Η ανάγκη να μειωθεί η ταχύτητα και η ένταση των δραστηριοτήτων που λαμβάνουν χώρα εκεί, ώστε να αποφευχθούν ατυχήματα καθώς και η απαίτηση τοποθέτησης εξαεριστήρων για την εξάτμιση υδρατμών που πιθανά έχουν εγκλωβιστεί κάτω από την μόνωση, οδήγησαν στην δημιουργία σημειακά, κατασκευών με σωλήνες και λάστιχα που εξασφαλίζουν ένα μειωμένο πεδίο γρήγορης κίνησης και ενεργοποιούν τη δημιουργικότητα και την εφευρετικότητα των παιδιών. Τα τριγωνικά πανιά σκίασης ορίζουν σαφώς τις ζώνες στάσης και σε συνδυασμό με τα ξύλινα γραμμικά καθιστικά διαμορφώνουν ευέλικτους χώρους υποδοχής υπαίθριας διδασκαλίας.
Η φύτευση αποτελεί βασικό στοιχείο της αισθητικής αναβάθμισης των δωμάτων και της βελτίωσης του μικροκλίματος του σχολικού περιβάλλοντος, παρέχοντας προστασία από τον ήλιο και χαμηλότερες θερμοκρασίες τους ζεστούς μήνες, ενώ αναμένεται να συμβάλει στην καλλιέργεια της οικολογικής συνείδησης των μαθητών.
Βασικός στόχος της παρέμβασης ήταν η αναβάθμιση της θέσης του σχολείου και η ανάδειξή του ως τοπόσημο, ως ένα κέντρο μάθησης που συνδέεται με τη γειτονιά και αποτελεί σημείο αναφοράς για την κοινότητα. Το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στην ανάδειξη της σημασίας του σχολικού κτιρίου μέσα από την διαμόρφωση μιας δυναμικής ταυτότητας που θα ασκεί ισχυρή έλξη στους κατοίκους όλων των ηλικιών.
Η αισθητική των παρεμβάσεων αποτελεί ένα σχόλιο με κριτική διάθεση, όπου μορφές και χρώματα συνιστούν ένα λεξιλόγιο εύκολα αναγνωρίσιμο από τον μέσο πολίτη, και ταυτόχρονα παραπέμπουν σε έναν ξεχασμένο τρόπο ζωής από το πρόσφατο παρελθόν που αξίζει να επικαιροποιηθεί (εορτασμός, πανηγύρι, κτλ.).
Ο μετασχηματισμός των διαδρόμων αποτέλεσε πεδίο έντονου προβληματισμού. Η παρέμβαση τονίζει το στοιχείο της κίνησης μέσω των έντονων χρωμάτων, των τεθλασμένων γραμμών και των ριγέ μοτίβων. Η οπτική αναγνώριση των αιθουσών πραγματοποιείται μέσω μεγάλων αριθμητικών συμβόλων και των περιοχών στάσης μέσω μεγάλων χρωματικών κηλίδων στο δάπεδο. Οι μηχανολογικές εγκαταστάσεις τονίζονται με έντονα χρώματα αποκαλύπτοντας τμήματα ενός δικτύου που διατρέχει το σύνολο του κτιρίου. Σε επιλεγμένα σημεία στάσης, στοιχεία ανάρτησης έργων των μαθητών ενισχύουν τη δημιουργικότητα των παιδιών και επιτρέπουν την καλύτερη οικειοποίηση του χώρου.
Στοιχεία έργου:
Αρχιτεκτονική μελέτη: ΚΟΜ37-Αρχιτέκτονες
Επίβλεψη: Δήμητρα Μπουγά, Φίλιππος Γεροντάκης
Τεχνική εταιρεία κατασκευής: Ε. ΜΕΛΑΧΡΟΙΝΑΚΗΣ - Π. ΣΑΙΚΑΣ Ο.Ε.
Ιδιοκτήτης: Δήμος Αθηναίων
Τοποθεσία: Μετς, Αθήνα
Συνολικό εμβαδόν έργου: 3.280 μ2 (χώροι κτιρίου), 1.950 μ2 (υπαίθριοι χώροι)
Χρόνος μελέτης-κατασκευής: 2015
Χορηγός: Coca-Cola Τρία Έψιλον, ΒΙΒΕΧΡΩΜ
Διαχειριστής έργου: Ομάδα Σύμπραξις
Παρουσίαση: Μανώλης Βότσης
Φωτογραφίες: Μανώλης Βότσης, Φίλιππος Γεροντάκης, Ομάδα Σύμπραξις