Η κατοικία "ΑPS" βρίσκεται στις Κυκλάδες, στο νότιο τμήμα της Αντίπαρου και συγκεκριμένα στον οικισμό του Αγίου Γεωργίου. Το οικόπεδο έχει θέα προς το προστατευόμενο λόγω υψηλής αρχαιολογικής αξίας νησί του Δεσποτικού και το ιερό του Απόλλωνα. Η έντονη κλίση του τοπίου δημιουργεί μια φυσική "πλάτη" στους ισχυρούς βορινούς ανέμους, ενώ παράλληλα το οικόπεδο εξακολουθεί να απολαμβάνει τη θέα προς τη δύση του ηλίου. Ο οικισμός του Αγίου Γεωργίου δημιουργήθηκε τη δεκαετία του ‘70, αρχικά ως οικισμός του συνεταιρισμού αργυροχρυσοχόοων, οπότε και η γη μοιράστηκε σε ίσα οικόπεδα ενός στρέμματος, αγνοώντας τη φυσική τοπογραφία. Το γεγονός αυτό κατέστησε την περιοχή ένα σπάνιο παράδειγμα "μετά - αγροτικού" κυκλαδικού προαστίου.
Ζητούμενο ήταν ο σχεδιασμός μιας θερινής κατοικίας με έμφαση στους κοινόχρηστους και ευέλικτους χώρους διαβίωσης, ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως προσωρινή κατοικία καλεσμένων καλλιτεχνών και εικαστικό εργαστήριο, αλλά και ως μία απλή θερινή κατοικία για την ιδιοκτήτρια.
Η κατοικία αποτελείται από πέντε όγκους που οργανώνονται σε δύο μονώροφα επίπεδα, ακολουθώντας την κλίση του τοπίου. Οι όγκοι αυτοί εναλλάσσονται με ανοιχτούς και σκιασμένους χώρους και μαζί συντελούν σε ένα σύνολο με ποικίλες ποιότητες χώρων και διαφορετικές κλίμακες. Οι εσωτερικοί χώροι πλαισιώνουν τη θέα προς το Δεσποτικό ενώ οι ανατολικοί και δυτικοί τοίχοι, σαν παρωπίδες, εμποδίζουν τη θέαση προς τον υπόλοιπο οικισμό. Οι εσωτερικοί χώροι έχουν τη δυνατότητα να εξαπλωθούν προς τα έξω, εκτείνοντας με αυτόν το τρόπο τα όρια τους ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες. Αυτή η "πορώδης" διάρθρωση των χώρων παρέχει πολλαπλά σενάρια χρήσης και ένα αέναο παιχνίδι με τον εσωτερικό και τον εξωτερικό χώρο.

Η πολυεπίπεδη επικλινής στέγη δημιουργεί στο ανώτερο σημείο ένα μονόχωρο όροφο και έναν ανοιχτό εξώστη, που βλέπει στο εσωτερικό της κατοικίας. Το τελευταίο αυτό επίπεδο μοιάζει να φύεται από το έδαφος προς την πλευρά του ελαιώνα και να ίπταται προς τη μεριά της θάλασσας. Η κατασκευή αποτελείται από φέροντα μεταλλικό οργανισμό και στοιχεία πλήρωσης πέτρας και ελαφριάς τοιχοποιίας με θερμοπρόσοψη. Βασικά ζητήματα ήταν η ένταξη της κατοικίας στο ανάγλυφο του τοπίου, η διαχείριση της άπλετης θέας, η ενσωμάτωση βιοκλιματικών στοιχείων και η χρήση φυσικών υλικών. "Notre Dame", δύο κατοικίες στη Λέσβο. Φωτογραφίες: Γιώργης Γερόλυμπος.

Η κατοικία βρίσκεται στη Χίο, στις ακτές ενός μικρού κόλπου με το δικό του φυσικό λιμάνι. Το αίθριο βρίσκεται κάτω από μια απότομης κλίσης στέγη και οργανώνεται με έναν ανοιχτό χαρακτήρα. Σχεδιασμένη σαν ανακατασκευή από παλιά, μια τεχνητά σκουριασμένη σιδερένια γέφυρα διαπερνά το αίθριο και φιλοξενεί το κεντρικό υπνοδωμάτιο και την κρεμαστή βιβλιοθήκη. Ο σχεδιασμός της κατοικίας ενισχύεται με την επιλογή των υλικών που αντανακλούν την τοπική παραδοσιακή παλέτα και μετασχηματίζεται με την εισαγωγή νέων στοιχείων και λεπτομερειών για να δημιουργηθούν όγκοι με σύγχρονη ποιότητα, των οποίων οι εσωτερικοί χώροι είναι λουσμένοι με θέα και φως. Φωτογραφίες: Γιώργος Μεσσαριτάκης.

Η γραμμικότητα της λειτουργικής οργάνωσης συμβάλει στη διασφάλιση θέας για όλους τους χώρους. Σε αυτό το πλαίσιο, τονίζονται τα επιμήκη οριζόντια στοιχεία, όπως η εν προβόλω πισίνα στο επίπεδο του καθιστικού. Ο εσωτερικός χώρος, όπου οργανώνονται σε παράταξη τα καθιστικά, η τραπεζαρία, το καθημερινό και η κουζίνα, βρίσκονται σε άμεση επαφή με τον υπαίθριο χώρο και το υγρό στοιχείο. Η πισίνα, στο όριο με τη κατοικία, εντυπωσιάζει με τον τεχνητό φωτισμό της. Κατοικία στη Βούλα. Φωτογραφίες: Γιάννης Κόντος.

Η σκάλα είναι κατασκευασμένη από κοιλοδοκούς ορθογωνικής διατομής, πάνω στις οποίες τοποθετήθηκε στρατζαριστή λαμαρίνα. Για το κιγκλίδωμα της σκάλας και του μεταλλικού παταριού χρησιμοποιήθηκε διάτρητη λαμαρίνα, στερεωμένη σε σκελετό από στρατζαριστά, και ως κουπαστή στο τελείωμα της λαμαρίνας τοποθετήθηκε λάμα. Το φως διαπερνά τη διάτρητη λαμαρίνα, προσδίδοντας στο κιγκλίδωμα έναν πιο ελαφρύ, σκηνικό χαρακτήρα. Ο βιομηχανικός χαρακτήρας των μεταλλικών κατασκευών σε διάλογο με τη διαφάνεια του γυαλιού και τους κλειστούς πέτρινους όγκους δημιουργεί εντάσεις και ενδιαφέροντες χώρους. Πέτρινες κατοικίες στη Μάνη. Φωτογραφίες: Νίκος Δανιηλίδης.

Οι χώροι της κουζίνας, της τραπεζαρίας και του καθιστικού χωροθετούνται σε σειρά, συνθέτοντας ενιαίους λειτουργικά χώρους στη βασική στάθμη της κατοικίας, με θέα προς την πισίνα και την αυλή, που διαμορφώνονται στο πίσω μέρος του οικοπέδου. Οι διαφορετικές λειτουργικά περιοχές επισημαίνονται μόνο από δύο κάθετα πετάσματα επενδυμένα με μαύρη ταπετσαρία, που δεν εφάπτονται με την οροφή. Η κουζίνα διαχωρίζεται από το καθιστικό με μια σειρά ντουλαπιών. Κατοικία στο Διόνυσο. Φωτογραφίες: Παναγιώτης Βουμβάκης, Φώτης Τραγανουδάκης

Το ελεύθερο τζάκι με την υφή εμφανούς σκυροδέματος λειτουργεί και ως διαχωριστικό του χώρου, καθώς οργανώνεται σε άμεση συσχέτιση με τη σκάλα, που οδηγεί στον όροφο της κατοικίας. Ο μονολιθικός όγκος του τζακιού κυριαρχεί στο καθιστικό, ορίζοντας το κεντρικό σημείο του χώρου. Κατοικία στη Λα Κορούνια, Ισπανία. Φωτογραφίες: Héctor Santos-Diez.

Η περιοχή Wadden Sea, που έχει χαρακτηριστεί μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς από την UNESCO, βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα της Βόρειας Θάλασσας και εκτείνεται στις δυτικές ακτές της Δανίας, της Γερμανίας και της Ολλανδίας. O υγρότοπος, που φιλοξενεί πλούσια πανίδα και χλωρίδα, αποτελεί μεταξύ άλλων σταθμό ανεφοδιασμού για περισσότερα από 15 εκατομμύρια πουλιά, που μεταναστεύουν κάθε έτος ανατολικά. Το εκθεσιακό κέντρο Wadden Sea είναι κτισμένο στην περιοχή Ribe, στις δυτικές ακτές της Δανίας και αποτελεί την πύλη εισόδου της χώρας στο εθνικό πάρκο. Ύστερα από μια ριζική μετατροπή και επέκταση που διήρκησε 18 μήνες και αύξησε τον υφιστάμενο εκθεσιακό χώρο σε 2.800 m2, το κέντρο άνοιξε και πάλι τις πόρτες του στο κοινό στις αρχές του 2017. Το αρχιτεκτονικό γραφείο κατάφερε να συνδυάσει την παράδοση και το τοπίο με τη σύγχρονη αρχιτεκτονική, παραδίνοντας ένα εντυπωσιακό έργο γλυπτικής μορφολογίας.
Με σεβασμό στην ιδιαιτερότητα του τοπίου και στο φυσικό κάλος της περιοχής, οι αρχιτέκτονες έθεσαν ως βασικό στόχο της μελέτης τη δημιουργία ενός κτιρίου, που να ενσωματώνεται ομαλά στο περιβάλλον. Σχεδιάζοντας μια έντονα γλυπτική μορφή και σχηματίζοντας ένα μακρόστενο, ήπιο μέτωπο, το οποίο έρχεται σε αντίθεση με τον απέραντο ορίζοντα της θάλασσας, η ομάδα πέτυχε την απόλυτη εναρμόνιση του κτιρίου με τον περιβάλλοντα χώρο, δίνοντας την εντύπωση στον επισκέπτη πως ο κτιριακός όγκος αναδύεται από το έδαφος, αποτελώντας τη φυσική του συνέχεια. Παράλληλα χρησιμοποιώντας αναφορές στην ιστορία και στην πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής, επιχειρήθηκε η κατασκευή ενός κτιρίου που κοιτάζει προς το μέλλον, αλλά έχει της ρίζες του στο παρελθόν. Για να επιτευχθεί αυτό, προηγήθηκε εκτενής μελέτη της τοπικής αρχιτεκτονικής και κυρίως της μορφολογίας των τετράχωρων αχυρόσπιτων της σκανδιναβικής εξοχής. Ακολουθώντας τα πρότυπα αυτών των παραδοσιακών κατασκευών, η σχεδιαστική ομάδα προχώρησε στην προσθήκη μιας επιπλέον πτέρυγας στην υφιστάμενη κτιριακή δομή, ώστε να μετατραπεί από τρίχωρη σε τετράχωρη, παρέχοντας ένα ασφαλές καταφύγιο στους επισκέπτες και ακολούθως ένα ταπεινό αλλά σημαντικό σημείο εκκίνησης της περιήγησής τους.
Στην εναρμόνιση με το τοπίο, αλλά και με την τοπική παράδοση συντέλεσε σημαντικά και η επιλογή των υλικών, με κυρίαρχο το άχυρο, που αποτελούσε και το βασικό υλικό στέγασης των τοπικών κτιρίων της περιοχής. Στο εκθεσιακό κέντρο το παραδοσιακό άχυρο μετατρέπεται σε ένα σύγχρονο εναλλακτικό υλικό για να ντύσει όχι μόνο την οροφή αλλά και τις όψεις της κατασκευής, δημιουργώντας έναν ισχυρό δεσμό μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος. Για να εξασφαλιστεί η αυθεντικότητα του τελικού αποτελέσματος, η συγκομιδή του άχυρου που χρησιμοποιήθηκε έγινε από τη γύρω περιοχή, ενώ η αποξήρανση πραγματοποιήθηκε επιτόπου, ακολουθώντας την παραδοσιακή τεχνική επεξεργασίας, ώστε να εμποτιστεί με φυσικό τρόπο από το αλάτι που προέρχεται από τη θάλασσα. Συμπληρωματικά χρησιμοποιήθηκε το μαυρισμένο ξύλο και το γυαλί, χαρίζοντας στην κατασκευή μια λιτή εμφάνιση, σε απόλυτη αρμονία με το τοπίο. Το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθεί ένα εντυπωσιακό κτίριο που ανυψώνεται σταδιακά από το έδαφος και καταλήγει σε μεγάλα ανοίγματα, χάρη στα οποία επιτυγχάνεται η σύνδεση του εσωτερικού με τον εξωτερικό εκθεσιακό χώρο και το τοπίο.

Το Petaluma House, μια σύγχρονη κατοικία σε χωριστά επίπεδα, βρίσκεται σε μια αγροτική περιοχή κοντά στο Whitby του Καναδά. Περιτριγυρισμένη από παραδοσιακά σπίτια, ξεχωρίζει με τις καθαρές γραμμές της και την κομψή σύνθεση.
Τόσο η λειτουργικότητα όσο και η ευελιξία έπαιξαν μεγάλο ρόλο στη διάταξη των χώρων. Ένα υαλοστάσιο διπλού ύψους, γεμάτο με μπαμπού δέντρα στην είσοδο, φέρνει φυσικό φως στο καθιστικό του χαμηλότερου επιπέδου. Μια ανοιχτή σκάλα από σκυρόδεμα και χάλυβα τονίζει αυτόν το χώρο, ανάμεσα στην ψηλή βλάστηση και σε έναν εσωτερικό καταρράκτη.
Ο κύριος χώρος διαβίωσης περιλαμβάνει ανοιχτή κουζίνα, τραπεζαρία και βεράντα, που έχει τη δυνατότητα συγχώνευσης με το εσωτερικό ή το εξωτερικό της κατοικίας.
Στοιχεία βαμμένων κέδρων, μαόνι, μπετόν και γυαλί εμφανίζονται σε όλο το σπίτι, παρέχοντας μια φυσική, αλλά διαχρονική παλέτα.
Το Petaluma House διαθέτει δάπεδα από σκυρόδεμα με ενσωματωμένη θέρμανση και ψύξη με ακτινοβολία. Έχει άπλετο φως και προσφέρει μια άνετη ατμόσφαιρα με φυσικό εξαερισμό.
Στο κυρίως υπνοδωμάτιο βρίσκεται μια γωνιά με σύγχρονη προσέγγιση, που μοιάζει με spa. Ένας διαφανής άξονας ανελκυστήρα ενσωματώθηκε στο σχεδιασμό, συνδέοντας όλα τα επίπεδα και προσθέτοντας μια πινελιά βιομηχανικής αισθητικής.

Το Opus, που στεγάζει το νέο ξενοδοχείο ME Dubai, βρίσκεται στην περιοχή Burj Khalifa, δίπλα στο κέντρο του Dubai και στο Business Bay, στο κανάλι νερού. Εξερευνώντας την ισορροπία μεταξύ συμπαγών και κενών, αδιαφανών και διαφανών, εσωτερικών και εξωτερικών, ο σχεδιασμός του κτιρίου παρουσιάστηκε από τη Zaha Hadid το 2007 και είναι το μόνο ξενοδοχείο, στο οποίο δημιούργησε τόσο την αρχιτεκτονική όσο και τους εσωτερικούς χώρους.
Με έκταση 84.300 τετραγωνικά μέτρα, το Opus σχεδιάστηκε ως δύο ξεχωριστοί πύργοι, που ενώνονται σε ένα μοναδικό σύνολο, με τη μορφή κύβου. Ο κύβος έχει "διαβρωθεί" στο κέντρο του, δημιουργώντας ένα κενό ελεύθερης μορφής, που είναι ένα σημαντικό στοιχείο του σχεδιασμού από μόνο του. Τα δύο μισά του κτιρίου στις δύο πλευρές του κενού συνδέονται με ένα τετραώροφο αίθριο στο επίπεδο του εδάφους και με μια ασύμμετρη, τριώροφη γέφυρα 71 μέτρα πάνω από το έδαφος.
"Η ακριβής ορθογώνια γεωμετρία του στοιχειακού γυάλινου κύβου της Opus έρχεται σε αντίθεση με τη ρευστότητα του οκταώροφου κενού στο κέντρο του", εξήγησε ο Χρήστος Πασάς, διευθυντής έργου της Zaha Hadid Architects.
Οι μονωτικές προσόψεις διπλού υαλοπίνακα του κύβου ενσωματώνουν μια επίστρωση UV και ένα μοτίβο frit με καθρέφτη για μείωση του ηλιακού κέρδους. Αυτό το μοτίβο εφαρμόζεται σε ολόκληρο το κτίριο υπογραμμίζοντας τη σαφήνεια της ορθογώνιας μορφής του, ενώ ταυτόχρονα διαλύει τον όγκο του μέσω του συνεχούς παιχνιδιού φωτός, που ποικίλλει μεταξύ συνεχώς μεταβαλλόμενων ανακλάσεων και διαφάνειας.
Η πρόσοψη, 6.000 τετραγωνικών μέτρων, δημιουργείται από 4.300 μεμονωμένα επίπεδα πανό γυαλιού, μονής καμπύλης ή διπλής καμπύλης. Σχεδιάστηκε χρησιμοποιώντας ψηφιακό μοντέλο 3D, που προσδιορίζει επίσης συγκεκριμένες ζώνες οι οποίες απαιτούν σκληρυμένο γυαλί.
Κατά τη διάρκεια της ημέρας, η πρόσοψη του κύβου αντανακλά τον ουρανό, τον ήλιο και τη γύρω πόλη, ενώ το βράδυ, το κενό φωτίζεται από μια δυναμική εγκατάσταση φωτός ανεξάρτητων ελεγχόμενων LED σε κάθε γυάλινο πλαίσιο.
Τα έπιπλα της Zaha Hadid Design είναι εγκατεστημένα σε όλο το ξενοδοχείο, και είναι κατασκευασμένα από υλικά που εξασφαλίζουν μεγάλο κύκλο ζωής και εξαρτήματά που μπορούν να ανακυκλωθούν. Τα κρεβάτια "Opus" βρίσκονται σε κάθε υπνοδωμάτιο, όπως και η συλλογή μπάνιου "Vitae", που σχεδιάστηκε από την Hadid το 2015 για την Noken Porcelanosa, συνεχίζοντας τη ρευστή αρχιτεκτονική της γλώσσα σε όλους τους εσωτερικούς χώρους του ξενοδοχείου.
Το ξενοδοχείο ME Dubai περιλαμβάνει 74 δωμάτια και 19 σουίτες, ενώ το κτίριο Opus στεγάζει επίσης ορόφους γραφείων, κατοικίες και εστιατόρια, καφετέριες και μπαρ.
Οι αισθητήρες σε όλο το Opus προσαρμόζουν αυτόματα τον εξαερισμό και το φωτισμό για εξοικονόμηση ενέργειας, ενώ το ME Dubai ακολουθεί τις πρωτοβουλίες των Meliá Hotels International για βιώσιμες πρακτικές. Οι επισκέπτες του ξενοδοχείου παίρνουν μπουκάλια νερού από ανοξείδωτο ατσάλι για χρήση κατά τη διάρκεια της διαμονής τους με μηχανήματα πόσιμου νερού εγκατεστημένα σε όλο το ξενοδοχείο. Χωρίς πλαστικά μπουκάλια στα δωμάτια, το ξενοδοχείο μειώνει επίσης τα απόβλητα τροφίμων μη σερβίροντας σε μπουφέ και έχει κομποστοποιητές για την ανακύκλωση όλων των οργανικών απορριμμάτων.