Κεντρικά γραφεία πολεοδομίας και οικήσεως στη Λευκωσία

Ιστορικό
Μετά από πολύχρονες προσπάθειες του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως για εξασφάλιση μόνιμης στέγης για τα κεντρικά γραφεία, δόθηκε το 2001 η έγκριση του υπουργικού συμβουλίου για αξιοποίηση κρατικού οικοπέδου στο αστικό κέντρο, στα διοικητικά όρια του δήμου Λευκωσίας.
Αποφασίστηκε το έργο να προωθηθεί με  τη μέθοδο μελέτη/ κατασκευή/ συντήρηση, με την προϋπόθεση η αρχιτεκτονική μελέτη να ετοιμαστεί από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως και να είναι δεσμευτική.
Η αρχιτεκτονική μελέτη εκπονήθηκε  το 2004 από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως και εξασφάλισε  τις σχετικές εγκρίσεις (Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, Υπηρεσίας Περιβάλλοντος και δήμου Λευκωσίας).
Αρχαιολογικές ανασκαφές πριν την προκήρυξη των προσφορών, έφεραν στο φως σημαντικές  αρχαιότητες σε μέρος του οικοπέδου και το 2007 η αρχιτεκτονική μελέτη τροποποιήθηκε ώστε οι αρχαιότητες να ενταχθούν στο σχεδιασμό.

Χώρος
Στην ευρύτερη περιοχή υφίστανται σημαντικές δημόσιες λειτουργίες και ανοικτοί χώροι, όπως το Αρχαιολογικό Μουσείο, η Βουλή των Αντιπροσώπων, το Ανώτατο Δικαστήριο, ο Δημόσιος Κήπος, ενώ  προβλέπεται η χωροθέτηση επιπρόσθετων δημόσιων λειτουργιών, όπως είναι το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο/ πλατεία, και άλλα γραφεία του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Η περιοχή αποτελεί περιοχή ειδικού χαρακτήρα με επιτρεπόμενο συντελεστή κάλυψης 40%, συντελεστή δόμησης 100%, και αριθμό ορόφων τρεις.
Το οικόπεδο έχει πρόσβαση από δύο δρόμους και βρίσκεται σε άμεση γειτνίαση με  νεοκλασική οικοδομή η οποία μελλοντικά θα αποτελέσει μέρος του έργου. Η οικοδομή αυτή, αν και περιλαμβανόταν στη σχετική απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ως αναπόσπαστο μέρος του έργου, δεν περιλήφθηκε στο τρέχων οικοδομικό συμβόλαιο λόγω εκκρεμοτήτων με το ιδιοκτησιακό καθεστώς.

Πρόταση
Τα γραφεία διαμορφώθηκαν ως ένα σύμπλεγμα από πτέρυγες σε συνδυασμό με υπαίθριους και ημιυπαίθριους χώρους και πορείες, με τρόπο  ώστε το σύνολο να συνδεθεί οργανικά με τους  δημόσιους χώρους και λειτουργίες της περιοχής. Εκτός από τη δημιουργία δημόσιου χώρου και την ενίσχυση της συνέχειας του αστικού ιστού , η πρόταση αυτή επιτυγχάνει την υιοθέτηση  κατάλληλης κλίμακας σε σχέση με την περιοχή, την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων του κτιριολογικού προγράμματος (όπως της αίθουσας διαλέξεων, της νεοκλασικής οικοδομής,  των αρχαιολογικών ευρημάτων, κα.), την ενίσχυση της βιοκλιματικής πτυχής του έργου (με την οργανική ένταξη του πρασίνου στο σχεδιασμό), την παροχή φυσικού φωτισμού και αερισμού σε όλα τα γραφεία και τη διαμόρφωση των όψεων σε άμεση συνάρτηση με τους προσανατολισμούς των πτερύγων.
Οι πτέρυγες των γραφείων ως μονάδες αποτελούν απλές κατασκευές με τυποποιημένη προσέγγιση. Δεδομένης της χωροταξικής πρότασης για συγκερασμό των διαφόρων πτερύγων σε ένα ενιαίο κτιριακό σύμπλεγμα, η διαμόρφωση τους βασίστηκε στα εξής:
• δημιουργία δύο υπόγειων χώρων στάθμευσης(175 θέσεις) με καθορισμένο κάνναβο υποστυλωμάτων, που θα εξυπηρετεί τόσο τις διάφορες πτέρυγες γραφείων όσο και την υπόλοιπη χωροταξική πρόταση,
• καθορισμό των απαιτούμενων μεγεθών γραφείων σε σχέση με την ιεραρχική δομή και κωδικοποίηση τους σε συνάρτηση με τον κάνναβο υποστυλωμάτων  του υπόγειου χώρου στάθμευσης,
• οργάνωση της λειτουργικής δομής του Τμήματος Πολεοδομίας
• παροχή φυσικού φωτισμού και αερισμού σε όλα τα  γραφεία του προσωπικού.
Οι πτέρυγες διαμορφώθηκαν βασισμένες σε ένα κάνναβο υποστυλωμάτων ανά 720 cm, με μεγέθη γραφείων πολλαπλάσιων των 60 cm. Όλα τα γραφεία προσωπικού βρίσκονται στην εξωτερική παρειά ενώ οι κοινόχρηστοι χώροι, όπως αίθουσες συνεδριάσεων, χώροι εκτύπωσης, αρχεία  κτλ., στο κέντρο των πτερύγων.
Σε όλα τα ισόγεια δημιουργήθηκαν στοές και  οι όψεις διαμορφώθηκαν ανάλογα με τον προσανατολισμό κάθε πτέρυγας με κάθετες περσίδες για σκίαση σε ανατολή-δύση και οριζόντιους προβόλους στο νότο.
Δεδομένης της τυποποίησης των γραφειακών πτερύγων που συνθέτουν το μεγαλύτερο μέρος του κτιρίου, οι ιδιαίτερες λειτουργίες του προγράμματος διαφοροποιήθηκαν μορφολογικά (αίθουσα διαλέξεων, αίθουσα πολεοδομικού συμβουλίου, καφετέρια, συνδετικές γέφυρες).

Υλικά
Η κατασκευή του κτιρίου είναι απλή με συμβατικά υλικά: φέρουσα κατασκευή από οπλισμένο σκυρόδεμα,εσωτερικά διαχωριστικά γραφείων με γυψοσανίδες, εξωτερικά θερμομονωτικά υαλοστάσια με σκιάδια από περσίδες αλουμινίου. Η εκτενής χρήση κυπριακής πουρόπετρας στο ισόγειο αποτελεί αναφορά στο κυρίαρχο υλικό των ιστορικών  οικοδομών και κτισμάτων (μεσαιωνικά τείχη Λευκωσίας)της περιοχής.