Μετατροπή διατηρητέας καπναποθήκης σε ξενοδοχείο στη Δράμα
Ακριβώς δίπλα στις πηγές της Αγίας Βαρβάρας, σε ένα από τα πιο όμορφα σημεία της Δράμας, βρίσκεται η πρώην καπναποθήκη, διατηρητέο κτίριο Σπήρερ (χαρακτηρίστηκε διατηρητέα από το Υ.Πε.Χ.ω.Δ.Ε. με το Φ.Ε.Κ. 163/Δ/1-3-88), η οποία μετατράπηκε σε παραδοσιακό ξενοδοχείο πολυτελείας. Διαθέτει 73 δωμάτια και σουίτες, δύο εστιατόρια και τζαζ - μπαρ, αίθουσες πολλαπλών χρήσεων, ένα μικρό μουσείο καπνού ως αναφορά στο παρελθόν, κάβα με κρασιά της περιοχής και κέντρο υδροθεραπείας (spa).
Ως πρώτη και μοναδική προϋπόθεση για οποιαδήποτε επέμβαση στη συγκεκριμένη καπναποθήκη ήταν η διαφύλαξη της υπάρχουσας κατασκευής όπως ακριβώς έχει σήμερα και ο πλήρης διαχωρισμός από οποιαδήποτε νέα επέμβαση.
Η προσέγγιση ήταν να διαφυλαχτεί και να συντηρηθεί στο μέλλον το κτίριο με μια νέα χρήση, αυτή του ξενοδοχείου, και παράλληλα να επιτρέπει στους τουρίστες αλλά και στους κατοίκους της πόλης να έχουν πρόσβαση και σε άλλες χρήσεις όπως στις αίθουσες συγκεντρώσεων πολλαπλής χρήσης, στο μουσείο καπνού στους χώρους εστίασης σε σχέση με τη μικρή λίμνη και το πάρκο, και γενικά σε χώρους που λειτουργούν πολιτιστικά σε καθημερινή βάση.
Αποκατάσταση - επεμβάσεις
Εξωτερικά το κτίριο ανακαινίστηκε πλήρως, διατηρώντας την αρχική του μορφή με τη μόνη διαφορά ότι στη θέση του ανελκυστήρα, που είχε προστεθεί στο κτίριο αργότερα, ανοίχθηκαν πάλι παράθυρα όπως ήταν παλαιά, ώστε να αποκατασταθεί η συμμετρία.
Εσωτερικά όλος ο ξύλινος φέρων οργανισμός, καθώς και τα πατώματα παρέμειναν ως είχαν, αφού συντηρήθηκαν και περάστηκαν στην τελική φάση με κατάλληλο βερνίκι μάζας για πυροπροστασία, χωρίς να επηρεαστεί καθόλου το χρώμα των ξύλων.
Επειδή το υλικό στήριξης ήταν ξύλινοι στύλοι και τα πατώματα από σανίδια πάχους 22 mm, που με απαίτηση της αρχαιολογίας έπρεπε να διατηρηθούν στο σύνολό τους, προέκυψαν τέσσερα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίστηκαν με ριζικές, πολύ ακριβές και ειδικές λύσεις, οι οποίες επιβάρυναν πολύ τον προϋπολογισμό του έργου:
• Το πρώτο πρόβλημα, απολύτως καθοριστικό για την επιτυχή λειτουργία του ξενοδοχείου, ήταν η ηχομόνωση των πατωμάτων, των διαχωριστικών τοίχων, των υποστυλωμάτων, των οροφών καθώς και των υδραυλικών εγκαταστάσεων (στήριξη ιδιόμορφη κτλ.).
• Το δεύτερο και ουσιαστικό πρόβλημα ήταν η ενίσχυση του φέροντος οργανισμού, ώστε να εξασφαλίζεται η αντισεισμικότητα του κτιρίου, που λόγω της παλαιότητας ήταν εξαιρετικά πολύπλοκη και απαιτούσε ειδικές μελέτες και εξειδικευμένες κατασκευές.
• Το τρίτο θέμα ήταν η επεξεργασία των ξύλων, ώστε να σταματήσει η φθορά (σκουλήκι κτλ.) με τη χρήση εξειδικευμένων υλικών.
• Το τελευταίο θέμα που απασχόλησε έντονα τους μελετητές ήταν η πυροπροστασία.
Ο φέρων οργανισμός είναι εμφανής και όλοι οι διαχωριστικοί τοίχοι έχουν εκατέρωθεν διπλή γυψοσανίδα και ενδιάμεσα ηχομονωτικό υλικό, συνολικού πάχους περίπου 10 cm, και περνούν σε απόσταση από τους στύλους και τα κύρια δοκάρια, αφήνοντας ελεύθερα όλα τα στοιχεία του φέροντος οργανισμού.
Τα δάπεδα παραμένουν ως έχουν και μόνο επάνω από το σημερινό πέτσωμα τοποθετούνται τα νέα ηχομονωτικά υλικά, επί των οποίων απλώνεται κόντρα πλακέ θαλάσσης με επίστρωση μοκέτας και υπόστρωμα (κολυμβητό δάπεδο).
Από κάτω όλα τα κύρια δοκάρια αλλά και τα δευτερεύοντα είναι εμφανή με πετροβάμβακα υψηλού ειδικού βάρους και γυψοσανίδα μόνο ενδιάμεσα.
Όλη η στέγη αντικαταστάθηκε με νέα, με όμοια με τα παλαιά, υψηλής ποιότητας υλικά, ενισχύοντας τη φέρουσα κατασκευή για αντισεισμική προστασία.
Χωροθέτηση νέων χρήσεων
Για καλύτερο οπτικό αποτέλεσμα προς τη λίμνη, τα δωμάτια χωροθετήθηκαν στο μεν δεύτερο και τρίτο όροφο μόνο προς την πλευρά της λίμνης, στο δε τέταρτο όροφο και στη σοφίτα και στις δύο πλευρές. Σε κάθε δωμάτιο της σοφίτας δημιουργείται ένας φεγγίτης στην οροφή για φυσικό φωτισμό και εξαερισμό.
Στο ισόγειο και προς τη λίμνη δημιουργείται πεζόδρομος μεταξύ του ξενοδοχείου και των ισόγειων χώρων, που είναι σήμερα μπαρ και ανήκουν στο Δήμο Δράμας.
Παράλληλα με τον πεζόδρομο και μέσα στο κτίριο σ' όλο το μήκος αυτής της πλευράς δημιουργήθηκε διάδρομος - στοά, ο οποίος επεκτείνεται καθ' ύψος και στον πρώτο όροφο, με θέα προς τη λίμνη και χωρίς κουφώματα, ώστε να λειτουργεί ως στεγασμένη επέκταση του πεζοδρομίου.
Σ' αυτόν το διώροφο διάδρομο παραμένουν τα κύρια δοκάρια στην οροφή του ισογείου, κατάλληλα φωτισμένα, ώστε να τονίζεται το μέγεθος της κατασκευής σ' όλο το μήκος του κτιρίου, ενώ στην οροφή του πρώτου ορόφου είναι όλα εμφανή ως έχουν.
Εκτός από αυτό και ως διαπλάτυνση της στοάς στην περιοχή του χώρου υποδοχής του ξενοδοχείου ανοίγει μεγάλο τμήμα της οροφής και συνδέει πάλι τους δύο ορόφους με εμφανή τα κύρια δοκάρια.
Η ενοποίηση δύο ορόφων επαναλαμβάνεται πάλι μεταξύ δεύτερου και τρίτου ορόφου στην περιοχή του χώρου υδροθεραπείας και γυμναστικής.
Στη διώροφη ανοικτή στοά ο επισκέπτης βλέπει στη μια πλευρά το φέροντα περιμετρικό τοίχο και στην άλλη τη φέρουσα κατασκευή πίσω από ένα τζάμι χωρίς πλαίσια σε όλο το βάθος.
Ο επισκέπτης του ξενοδοχείου, περπατώντας το κτίριο στο σύνολό του, έχει πλήρη εικόνα της φέρουσας κατασκευής και διαισθάνεται το σενάριο της αρχικής λειτουργίας και αρχιτεκτονικής.
Σε ό,τι αφορά στις ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις, όλες οι σωληνώσεις, τα καλώδια κτλ. παραμένουν αφανή και γίνονται αντιληπτά μόνο στην οροφή του πρώτου ορόφου σε μια στενή ζώνη παράλληλη με τη μεγάλη πλευρά του κτιρίου. Εκεί διαμορφώνεται μια ψευδοροφή μικρού πλάτους από γυψοσανίδα σε μη ιδιαίτερα εμφανές σημείο (αίθουσα πολλαπλών χρήσεων), όπου "τρέχουν" όλες οι οριζόντιες εγκαταστάσεις και από εκεί ανεβαίνουν κατακόρυφα μέσα στα λουτρά των δωματίων.
Στον τρίτο όροφο, στην ανατολική πλευρά του κτιρίου, το μεσαίο παράθυρο τροποποιείται σε πόρτα για λόγους πυρασφάλειας, έτσι ώστε να λειτουργεί ως έξοδος διαφυγής, η οποία καταλήγει στο δώμα του εστιατορίου.
Στη στάθμη της σοφίτας τα δωμάτια που δημιουργήθηκαν αναπτύχθηκαν προς το κέντρο του ορόφου λόγω της μεγάλης κλίσης της στέγης.
Στην ανατολική πλευρά του κτιρίου, στο διώροφο ανεξάρτητο κτίσμα σχεδιάστηκε ένα εστιατόριο στον όροφο, με όλους τους βοηθητικούς του χώρους στο ισόγειο.
Σε πολλά τμήματα του κτιρίου, στα οποία δεν ήταν δυνατόν να κατασκευαστούν δωμάτια λόγω ύψους ορόφων, έλλειψης θέας κτλ., οργανώνονται διάφορες λειτουργίες, όπως κέντρο υδροθεραπείας, χώροι πολλαπλών χρήσεων, μουσείο καπνού, εστιατόριο a la carte, καθώς και καταστήματα στη στεγασμένη στοά.
Με τη νέα οργάνωση και αξιοποίηση των χώρων, το ξενοδοχείο προβλέπεται να γίνει πόλος έλξης για την πόλη, ενώ γίνεται προσπάθεια, ώστε να αποτελέσει ένα επιτυχημένο παράδειγμα με οικονομικές αποδόσεις, που θα ανοίξει το δρόμο της επαναλειτουργίας πολλών παλαιών κτισμάτων στην περιοχή γύρω από τη λίμνη που έως τώρα είναι κλειστά.
Στοιχεία έργου:
Aρχιτεκτονική μελέτη- επίβλεψη: 3SK Στυλιανίδης Αρχιτέκτονες
Στατική μελέτη: Ορέστης Μπακάλμπασης
H/M μελέτη: Παντούλα Σουφαράπη
Η/Μ μελέτη εφαρμογής: Χουρσουλίδης Ο.Ε., Τάσος Μισιρλής
Μελέτη πυρόσβεσης: Αντώνης Τσιάρας
Μελέτη ηχομόνωσης: Γιώργος Χατζηγεωργίου
Τεχνική εταιρεία κατασκευής: Ταχυδομή Α.Ε.
Iδιοκτήτης: Εργοεπισκευές Α.Ε.
Tοποθεσία: Πηγές Αγίας Βαρβάρας, Δράμα
Συνολικό εμβαδό κτιρίου: 7.750 m²
Xρόνος μελέτης: 2014
Xρόνος κατασκευής: 2015 - 2016
Παρουσίαση: 3SK Στυλιανίδης Αρχιτέκτονες
Φωτογραφίες: Φώτης Φωτιάδης, Βαγγέλης Στυλιανίδης