Βιοκλιματική κατοικία "Issa Megaron" στην Κροατία
- Davor Matekovic / Proarh
Το έργο ασχολείται με ερωτήματα σχετικά με το ευρύτερο περιβάλλον του αγροτεμαχίου, το οποίο αναγνώστηκε ως ένα "κενό" πεδίο, ένα απόλυτα φυσικό περιβάλλον χωρίς καμία επίδραση ανθρωπογενών στοιχείων.
Η ανάθεση είχε ως αντικείμενο το σχεδιασμό μιας κατοικίας προσωρινής διαμονής για μια οικογένεια, ικανοποιώντας πλήρως τις ανάγκες κατοίκισης και ξεπερνώντας τις δυσκολίες που ενείχε η απομονωμένη, χωρίς αστικές υποδομές, τοποθεσία.
Με δεδομένο ότι το "πνεύμα του τόπου" δεν σχετίζεται μόνο με τη συγκεκριμένη τοποθεσία και το νησί Vis, αλλά και με το ευρύτερο μεσογειακό τοπίο, την κεντρική ιδέα του σχεδιασμού της κατοικίας διαμόρφωσαν ποικίλες αναφορές. Έμπνευση για το σχεδιασμό αλλά και την ονομασία του έργου με χρήση της αρχαιοελληνικού όρου "μέγαρον", αποτέλεσαν οι ιστορικές αναφορές του φιλοσόφου Σωκράτη σχετικά με την παθητική ηλιακή κατοικία με βέλτιστο προσανατολισμό και γεωμετρία για προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία και τους ανέμους. Ταυτόχρονα, η επανερμηνεία της αρχαίας τεχνικής της ξερολιθιάς οδήγησε στη δημιουργία μια νέας τεχνητής τοπογραφίας με απλές κατασκευαστικές τεχνολογίες.
Οι αρχιτέκτονες οραματίστηκαν την κατοικία ως ένα όρυγμα, έναν οικιστικό θύλακα ανάμεσα σε δυο όγκους, ένα τεχνητό σπήλαιο ως υπόμνηση ενός πρωτόγονου καταφυγίου. Αποτελείται από δυο επίπεδα, ζώνη ύπνου και καθιστικού στον πρώτο όροφο και ένα ενιαίο χώρο κουζίνας και τραπεζαρίας στο ισόγειο, ο οποίος ανοίγεται προς το χώρο της πισίνας και του κήπου. Τα φέροντα στοιχεία κατασκευάστηκαν από οπλισμένο σκυρόδεμα και στο εσωτερικό αφέθηκαν ανεπίχριστα.
Η παντελής έλλειψη υποδομών και γενικής προσβασιμότητας κατέστησαν την έννοια της βιωσιμότητας απαραίτητη προϋπόθεση για αυτήν την κατοικία. Φυσικός δροσισμός και αερισμός, εκμετάλλευση των όμβριων υδάτων, φωτοβολταϊκά πετάσματα και άλλοι εξειδικευμένοι τρόποι εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων χρησιμοποιήθηκαν, ώστε να επιτρέψουν στις κτιριακές εγκαταστάσεις να λειτουργούν ως τόπος κατοίκισης και εργασίας. Ο βιώσιμος σχεδιασμός αποδείχθηκε η μονή λύση για την αποπεράτωση του έργου, επιτυγχάνοντας χαμηλό κόστος κατασκευής, ικανοποίηση των αναγκών των χρηστών, εναρμόνιση με τα πολεοδομικά σχέδια και τους κανονισμούς δόμησης, επιτρέποντας παράλληλα ελευθερία αρχιτεκτονικής έκφρασης. Επιπλέον, η αρχιτεκτονική που προέκυψε απ’ αυτή τη διαδικασία προωθεί τη συμβίωση του υφιστάμενου τοπίου με τη νέα τοπογραφία, που δημιουργείται με την κατασκευή πέτρινων τοιχίων.
Βιοκλιματικός σχεδιασμός
Η καινοτομία στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό συχνά έγκειται στην επανερμηνεία απλών παραδοσιακών κατασκευαστικών μεθόδων, ξεχασμένων, που χωρίς να χρησιμοποιούν τεχνολογίες αιχμής ικανοποιούν τις ανάγκες του συγχρόνου ανθρώπου. Η κατοικία "Issa Megaron" είναι ένα παράδειγμα βιοκλιματικού σχεδιασμού και κατασκευής σε απομονωμένες, μη κατοικημένες περιοχές, όχι μόνο στην Κροατία αλλά και στη Μεσόγειο γενικότερα. Εύκολα διαθέσιμα και ανακυκλώσιμα τοπικά υλικά εξασφαλίζουν χαμηλό κόστος μεταφοράς και αντίστοιχα χαμηλή κατανάλωση ενέργειας. Το ξύλο χρησιμοποιήθηκε στη νότια βεράντα ως υλικό με πολύ χαμηλή θερμική αγωγιμότητα, κάνοντας έτσι πιο ευχάριστη τη χρήση του χώρου της πισίνας κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Η κατοικία έχει 100% ενεργειακή αυτονομία. Σ' αυτό συντελούν τα εξής στοιχεία:
• Συγκεντρωτικό ηλιακό θερμικό σύστημα (CSP) για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και υπόγειο σύστημα αποθήκευσης θερμότητας (με τοπικά πετρώματα από το οικόπεδο) για ζεστό νερό χρήσης.
• Φωτοβολταϊκά πετάσματα για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
• Χαμηλή κατανάλωση ενέργειας λόγω του βιοκλιματικού παθητικού σχεδιασμού για φυσικό αερισμό και δροσισμό, νότιο προσανατολισμό για θερμική άνεση το χειμώνα, και ηλιακή προστασία το καλοκαίρι.
• Ανακύκλωση των όμβριων υδάτων για το πότισμα των ελαιόδεντρων και τις ανάγκες της κατοικίας με σύστημα φιλτραρίσματος με την αξιοποίηση της φυσικής κλίσης του εδάφους.
• Υλικά κατασκευής συμβατά με την περιοχή και τις καιρικές συνθήκες, εξασφαλίζοντας την αντοχή στο χρόνο και την ανάγκη ελάχιστης συντήρησης.
Στοιχεία έργου
Αρχιτεκτονική μελέτη:
Davor Matekovic / Proarh
Ομάδα σχεδιασμού:
Vedrana Jancic, Bojana Benic
Στατική μελέτη:
Branko Galic
Ενεργειακή μελέτη:
Mateo Bilus, Meau
Κατασκευή:
Griža Gradevinski Obrt
Τοποθεσία:
Vis, Κροατία
Εμβαδό:
420 m2
Χρόνος αποπεράτωσης:
2016
Σχέδια, διαγράμματα:
Proarh
Φωτογραφίες:
Miljenko Bernfest, Damir Fabijanic
ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΣΤΟ KTIRIO.GR
https://ktirio.gr/el/%CE%BA%CF%84%CE%B9%CF%81%CE%B9%CE%B1/%CE%BE%CE%B5%CE%BD%CE%B1-%CE%BA%CF%84%CE%B9%CF%81%CE%B9%CE%B1/%CE%B2%CE%B9%CE%BF%CE%BA%CE%BB%CE%B9%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%AF%CE%B1-issa-megaron-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%BA%CF%81%CE%BF%CE%B1%CF%84%CE%AF%CE%B1#sigProId1e0e78de0a