Αναδιπλούμενη όψη σε εμπορικό κέντρο της Νέας Υόρκης

Τα εξωτερικά πετάσματα της πρόσοψης του κτιρίου αναδιπλώνονται στη μέση και μαζεύονται προς τα επάνω, κάνοντας ορατά τα καταστήματα και σχηματίζοντας ταυτόχρονα στέγαστρα για τους πεζούς. 

To εμπορικό κτίριο "Wyckoff Exchange" βρίσκεται στην περιοχή Bushwick της Νέας Υόρκης και αποτελεί πρότυπο στον τομέα της επανάχρησης εγκαταλειμμένων κτιρίων, κυρίως λόγω του χαμηλού κόστους της επένδυσης. Τα εγκαταλειμμένα κτίρια ήταν δύο μακρόστενες αποθήκες που ανακαινίστηκαν με σκοπό τη στέγαση τριών διαφορετικών χρήσεων: ενός οινοπωλείου, ενός καταστήματος βιολογικών προϊόντων και ενός χώρου μουσικής και παραστάσεων. Η περιοχή των αποθηκών, αποτελούσε μια πρώην βιομηχανική και υποβαθμισμένη γειτονιά του Μπρούκλιν, που όμως τα τελευταία χρόνια αναβαθμίζεται συνεχώς, έλκοντας εναλλακτικές χρήσεις και δραστηριότητες, όπως εργαστήρια καλλιτεχνών, αίθουσες τέχνης κτλ.
Τη μελέτη της επανάχρησης των αποθηκών ανέλαβε το αρχιτεκτονικό γραφείο του Andre Kikoski. Η βασική ιδέα του σχεδιασμού επικεντρώθηκε κυρίως στην αναδιαμόρφωση της πρόσοψης και στη δημιουργία μιας όψης - τοπόσημο με αναφορές τόσο στο βιομηχανικό παρελθόν των κτιρίων, όσο και στο σημερινό, εναλλακτικό χαρακτήρα της περιοχής.

Η ιδέα της αναδιπλούμενης όψης

Η πρόσοψη των εγκαταλειμμένων αποθηκών, ήταν μια απλή, ορθογώνια επιφάνεια μήκους 30 m περίπου και ύψους 5,50 m. Η πρόταση της επανάχρησης αφορούσε κυρίως στην αναδιαμόρφωση αυτής της όψης και στη δημιουργία μιας μεταβαλλόμενης εξωτερικής επιφάνειας με ανοιγοκλινόμενα πετάσματα. Ωστόσο, ο αρχιτέκτονας δεν ήθελε να καταφύγει στην κοινότυπη λύση των συρόμενων ρολών αλλά αναζητούσε μια λύση, αφενός πιο πρωτότυπη και αφετέρου πιο προηγμένη τεχνολογικά. Η απάντηση τελικά ήρθε από την τεχνολογία των μηχανοκίνητων θυρών, που χρησιμοποιούνται σε μεγάλα ανοίγματα κτλ.
Συνολικά, προβλέφθηκε η τοποθέτηση πέντε αναδιπλούμενων πετασμάτων εξωτερικά του κελύφους. Την ημέρα τα πετάσματα διπλώνονται στη μέση και μαζεύονται προς τα επάνω. Μ’ αυτόν τον τρόπο κάνουν ορατή την όψη των καταστημάτων και ταυτόχρονα σχηματίζουν εκτενή στέγαστρα για την προστασία των πεζών. Τη νύχτα τα πετάσματα κατεβαίνουν, προσφέροντας ασφάλεια στα κλειστά καταστήματα.
Η πρόθεση του αρχιτέκτονα ήταν να δημιουργείται ένα ενδιαφέρον σκηνικό ακόμη και όταν τα πετάσματα παραμένουν κλειστά. Γι’ αυτόν το λόγο επένδυσε τον σκελετό των πετασμάτων, τόσο από την εσωτερική, όσο και από την εξωτερική πλευρά, με διάτρητα μεταλλικά φύλλα. Η κοπή των οπών έγινε με τη χρήση της τεχνολογίας λέιζερ. Το διάτρητο μοτίβο βασίζεται σε έναν αυστηρό κάνναβο. Ωστόσο, τα σχέδια των οπών διαφέρουν μεταξύ τους δημιουργώντας το φαινόμενο της αφηρημένης διαβάθμισης. Ανάμεσα στα μεταλλικά φύλλα, σε ένα κενό 5 cm περίπου, τοποθετήθηκε φωτισμός με φωτοδιόδους, ώστε να δίνεται η εντύπωση ότι ο φωτισμός πηγάζει από το εσωτερικό των πετασμάτων.

Η τεχνολογία των αναδιπλούμενων πετασμάτων

Ο τρόπος λειτουργίας των αναδιπλούμενων πετασμάτων είναι όμοιος με τον τρόπο λειτουργίας των μηχανοκίνητων θυρών τύπου ψαλίδι. Σ’ αυτές τις πόρτες χρησιμοποιούνται συνήθως χαλύβδινα καλώδια που καθώς τυλίγονται γύρω από έναν κύλινδρο ανασηκώνουν το κάτω τμήμα του φύλλου της πόρτας και ταυτόχρονα το διπλώνουν στη μέση. Ωστόσο, η εταιρεία που ανέλαβε την κατασκευή των πετασμάτων είχε αναπτύξει ένα πρωτοποριακό σύστημα αναδίπλωσης, όπου αντί για καλώδια χάλυβα χρησιμοποίησε ιμάντες πολυεστέρα. Η καινοτομία του ιμάντα είναι ότι, καθώς τυλίγεται γύρω από τον κύλινδρο αυξάνει τη διάμετρο του κυλίνδρου με αποτέλεσμα όσο περισσότερο ανεβαίνει η πόρτα τόσο ταχύτερα να γίνεται και η αναδίπλωση. Ως εκ τούτου, η αναδίπλωση της όψης των καταστημάτων γίνεται αργά και απαλά στην αρχή, ενώ επιταχύνεται σταδιακά όσο ανεβαίνει το φύλλο της πόρτας προς τα επάνω. Οι πολυεστερικοί ιμάντες σηκώνουν μεγαλύτερο βάρος, δεν ξεφτίζουν, δεν σκουριάζουν, δεν μπλέκονται κατά το τύλιγμα, και γενικά παρουσιάζουν μεγαλύτερη αντοχή και ελαστικότητα. Απαιτούν, λιγότερη συντήρηση αλλά και όταν απαιτείται αντικατάσταση, αυτή γίνεται ευκολότερα και οικονομικότερα σε σχέση με τα καλώδια.

Τα υλικά

Τα αναδιπλούμενα πετάσματα, αποτελούνται από ένα χαλύβδινο σκελετό επενδυμένο με μεταλλικά φύλλα. Στην εξωτερική πλευρά του κτιρίου τοποθετήθηκαν φύλλα οξειδωμένης λαμαρίνας (γνωστή και με το εμπορικό σήμα corten), ενώ στην εσωτερική πλευρά τοποθετήθηκαν φύλλα ανοξείδωτου χάλυβα. Η επιλογή των συγκεκριμένων υλικών έγινε με βάση δύο κριτήρια: την αισθητική και την οικονομία. Όσον αφορά στο πρώτο κριτήριο, ο αρχιτέκτονας θεώρησε ότι τα δύο αυτά υλικά τονίζουν ιδιαίτερα το βιομηχανικό και εικαστικό χαρακτήρα του κτιρίου. Όσον αφορά στο δεύτερο κριτήριο, τόσο η οξειδωμένη λαμαρίνα, όσο και ο ανοξείδωτος χάλυβας αποτελούν ανθεκτικά υλικά, ιδανικά για εφαρμογές σε εξωτερικούς χώρους, με μειωμένες απαιτήσεις συντήρησης. Επιπλέον, έχουν αντιδιαβρωτικές ιδιότητες χωρίς να απαιτούν τη χρήση προστατευτικών βαφών. Άλλωστε, και μόνο η απόφαση να χρησιμοποιηθούν δύο υλικά αντί περισσότερων, συνέβαλε στη συνολική εξοικονόμηση πόρων, υλικών και μέσων.
Η οξειδωμένη λαμαρίνα αποτελεί ένα κράμα χάλυβα, που οφείλει τις αντιδιαβρωτικές της ιδιότητες στη χημική σύσταση του κράματος. Το corten με την πάροδο του χρόνου, αλλά και την επίδραση των ατμοσφαιρικών συνθηκών αναπτύσσει στην επιφάνειά του ένα προστατευτικό κάλυμμα οξείδωσης, μια σκουριά δηλαδή που προστατεύει το υλικό από την περαιτέρω διάβρωση. Ο ανοξείδωτος χάλυβας επίσης κατατάσσεται στα πλεονεκτικότερα υλικά για εφαρμογές σε εξωτερικούς χώρους, καθώς διαθέτει αντοχή στις καιρικές επιδράσεις, στην ατμοσφαιρική ρύπανση, στη συχνή και βαριά χρήση.
Γενικά, η συγκεκριμένη επανάχρηση των αποθηκών θεωρήθηκε ένα επιτυχημένο παράδειγμα "ευέλικτης επανάχρησης" κτιρίων, που λόγω της απλότητας της ιδέας αλλά και του χαμηλού κόστους κατασκευής μπορεί να αποτελέσει πρότυπο και για άλλα εγκαταλειμμένα κτίρια στην περιοχή.