Αποκατάσταση και συνένωση όμορων πετρόκτιστων κατοικιών στην Παλιά Πόλη Ρεθύμνου

Το κτίριο βρίσκεται στην Παλιά Πόλη του Ρεθύμνου, επί των οδών Μίνωος 13 και Τσίχλη 9, δίπλα στα μνημεία των δημόσιων τούρκικων χαμάμ. Αρχικά δεν αποτελούσε ενιαίο κτίριο αλλά δύο διακριτές οικίες διαχωρισμένες με τοίχο περίφραξης. Μέρος της διαδικασίας αναπαλαίωσης ήταν η αρμονική συνένωση των δύο όμορων διώροφων κτιρίων με ένα άνοιγμα στην αυλή των δύο ιδιοκτησιών κι ενοποίηση των δύο μικρών ακάλυπτων χώρων.
Το κτίριο χρονολογείται από την ενετική κατοχή της Κρήτης το 16ο αιώνα και γι’ αυτό φέρει την ιδιάζουσα βενετσιάνικη αρχιτεκτονική της Παλιάς Πόλης του Ρεθύμνου. Οι εργασίες ήταν σε άμεση συμφωνία με τις οδηγίες τις αρχαιολογίας, ώστε να διατηρηθεί ο παραδοσιακός αρχοντικός χαρακτήρας του οικήματος. Η εξωτερική αυθεντική πρόσοψη από ποζολανικό επισκευαστικό επίχρισμα με υδράβεστο χωρίς τσιμέντο σε γήινη απόχρωση και τα εξωτερικά ενεργειακά ξύλινα κουφώματα από ιρόκο σε εκρού χρώμα δημιουργούν μια σύγχρονη συνέχεια στην ιστορία. Στα κτίρια έχουν πραγματοποιηθεί ολοκληρωτικές εργασίες συντήρησης, αποκατάστασης και εσωτερικής διαρρύθμισης, που ακολουθούν αυστηρά τις προδιαγραφές του οικισμού της Παλιάς Πόλης. Ταυτόχρονα, έγιναν παρεμβάσεις ώστε η οικία να προσφέρει όλες τις σύγχρονες παροχές για μια άνετη και πολυτελή διαμονή.
Στο κτίριο επί της οδού Μίνωος η είσοδος κοσμείται από ένα τοξωτό λίθινο θύρωμα, ενώ στο εσωτερικό του κτιρίου υπάρχει άνοιγμα, το οποίο διαμορφώνεται με μεγάλο οξυκόρυφο τόξο. Το θύρωμα αποκαταστάθηκε, καθώς η παλιά μπαλκονόπορτα έγινε παράθυρο. Εκεί τοποθετήθηκε παραδοσιακό κάγκελο κι όχι εξώστης, δείχνοντας σεβασμό στην αρχική μορφή που είχε το κτίριο. Εσωτερικά, το λευκό πατητό τσιμεντοκονίαμα με σμυριδόπετρα στο δάπεδο, οι πετρόχτιστες τοξωτές καμάρες και οι ξύλινες δοκοί προσδίδουν ιδιαίτερη αισθητική αξία και αποκαλύπτουν ένα μεγαλειώδες σκηνικό εκλεπτυσμένης απλότητας.
Η μεταγενέστερη ξύλινη στέγη με επικάλυψη ελλενίτ των δύο δωματίων του ορόφου αποξηλώθηκε και δημιουργήθηκε νέα, επίπεδη, από οπλισμένο σκυρόδεμα, λαμβάνοντας υπόψη ότι έτσι ήταν η κατοικία όταν πρωτοχτίστηκε το 16ο αιώνα. Παράλληλα, κατά τη μερική αντικατάσταση - επισκευή της ξύλινης στέγης, έγινε αντικατάσταση των ζευκτών με νέα ίδιου τύπου και στις ίδιες θέσεις. Επίσης έγινε αποξήλωση και αποκατάσταση των κεραμιδιών της στέγης με άλλα όμοια, αφού πρώτα πραγματοποιήθηκε υγρομόνωση με πισόπανο και τοποθετήθηκε θερμομόνωση 5 cm επάνω σε ξύλινο πέτσωμα. Στο ξύλινο δάπεδο του ορόφου, που επίσης είχε γίνει με τα χρόνια σαθρό, τοποθετήθηκαν νέα δοκάρια και σανίδια.
Η πρόσβαση στον όροφο πραγματοποιείται από εσωτερική σκάλα, κατασκευασμένη από ξύλο δρυός και γυαλί. Εκεί υπάρχει ένα τοξωτό τζάκι και παραδοσιακός φούρνος, ενώ στα ανατολικά του νότιου τοίχου ένα χαμηλό θύρωμα οδηγεί σε λίθινο βαθμιδωτό πρόβολο. Αυτός ο πρόβολος, που ήταν κατασκευασμένος από σκυρόδεμα, κατεδαφίστηκε, και στη θέση του μπήκε μια ελαφριά μαύρη μεταλλική κατασκευή με δάπεδο από γυαλί για την είσοδο στα υπνοδωμάτια του ορόφου. Στα υπνοδωμάτια του άνω ορόφου έγινε ένας καλύτερος διαχωρισμός. Κατασκευάστηκαν επιπλέον δύο μπάνια και μία αποθήκη στο ισόγειο, ώστε να εξυπηρετούν τις ανάγκες περισσότερων φιλοξενούμενων στην οικία. Ιδιαίτερο στοιχείο του αρχοντικού είναι το μικρό εσωτερικό πηγάδι, στο οποίο τοποθετήθηκε εσωτερικός φωτισμός και τζάμι στο στόμιό του, ώστε να αναδειχθεί η φυσικότητα και το παραδοσιακό του χώρου.
Το κτίριο επί της οδού Τσίχλη φέρει παράθυρο με εξέχουσες κορνίζες, λίθινες και με κύματα, ίδιον της ύστερης ενετικής περιόδου. Σ’ αυτό το κομμάτι του αρχοντικού έγινε αντικατάσταση της στέγης, αποκαθιστώντας τα μεγάλα προβλήματα στατικότητας και στεγανοποίησης που είχε το κτίριο. Τόσο η εσωτερική σκάλα όσο και το ξύλινο δάπεδο και οι δοκοί αποξηλώθηκαν και αντικαταστάθηκαν. Τα υπνοδωμάτια διαχωρίστηκαν εκ νέου και προστέθηκε ένας επιπλέον χώρος υγιεινής.
Και στα δύο κτίρια, τα εξωτερικά κουφώματα αντικαταστάθηκαν με νέα ξύλινα ταμπλαδωτά κουφώματα, στις ίδιες διαστάσεις του αρχικού κτιρίου. Τα εξωτερικά επιχρίσματα, επίσης, έγιναν σε γήινη απόχρωση κουρασάνι, πάντα σύμφωνα με τις υποδείξεις της αρχαιολογίας. Τοποθετήθηκαν νέες υδραυλικές και ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις, και φτιάχτηκαν εκ νέου όλες οι υδρορρόες, ώστε να λυθεί το πρόβλημα της υγρασίας που επί χρόνια κατέτρωγε το αρχοντικό.
Ιδιαίτερη πινελιά ήταν η κατασκευή μιας μικρής πισίνας στον εξωτερικό ακάλυπτο χώρο του κτιρίου. Η λιτή κατασκευή με όψη γρανίτη βυθίζεται στο δάπεδο του ακάλυπτου από λευκό πατητό τσιμεντοκονίαμα και ενσωματώνει ειδικά διαμορφωμένο χώρο για χαμάμ. Για την κατασκευή της πραγματοποιήθηκε μικρή εκσκαφή, κατά την οποία έγινε πρώτα στήριξη των όμορων ιδιοκτησιών με οπλισμένο εκτοξευόμενο σκυρόδεμα 10 cm και στη συνέχεια η κατασκευή τοιχίων με υγρομόνωση.
Τα δύο κτίρια, πλέον αρμονικά συνδεδεμένα, αποτελούν εντυπωσιακό θέρετρο ιστορικής σημασίας, που κάθε γωνιά του έχει φιλοτεχνηθεί με σεβασμό στην πολιτισμική κληρονομιά και έχει αναδειχθεί μέσα από τη διατήρηση της μνήμης και τη στοργική αναπαλαίωση χρηστικών αντικείμενων της κρητικής παράδοσης.