Αξιοποίηση καπναποθήκης στην Καβάλα

Οι πολυάριθμες καπναποθήκες της Καβάλας καταλαμβάνουν σημαντική έκταση και προσδίδουν μία ιδιαίτερη φυσιογνωμία στην κεντρική περιοχή. Καθώς οι περισσότερες έχουν εγκαταλειφθεί ή υποχρησιμοποιούνται, το σύνολό τους λειτουργεί ως κενό στον αστικό ιστό, παρά την αξιόλογη συμβολή τους στην εικόνα της πόλης και στην προοπτική δημιουργικής λειτουργικής ανάδειξης που εμπεριέχουν αυτά τα σημαντικού μεγέθους κελύφη. Η καπναποθήκη που βρίσκεται σε μία περίοπτη γωνιακή θέση στα όρια της πλατείας Καπνεργάτη αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της προσπάθειας επίλυσης των προβλημάτων που προκύπτουν για αξιοποίηση αυτών των εγκαταστάσεων. Το ερμητικά κλειστό δίδυμο πέτρινο κέλυφος του αρχικού ορθολογικού βιομηχανικού κτιρίου μεταβλήθηκε σημαντικά τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες με διαδοχικές μετατροπές και προσθήκες από σκυρόδεμα, που έγιναν για να στεγαστούν καταστήματα και αποθηκευτικοί χώροι.
Έτσι, η βάση του κτιρίου καταστράφηκε ολοκληρωτικά στην πρόσοψη και στην πλάγια όψη, δημιουργώντας ένα αμφιλεγόμενο σύνολο, το οποίο προστατεύεται ως διατηρητέο κέλυφος.

Στόχοι της επέμβασης
Aκόμη και σε οριακές περιπτώσεις, όπως η συγκεκριμένη, είναι δυνατή μία μη μουσειακή αποκατάσταση με προσεκτικές συνθετικές και κατασκευαστικές επιλογές, ώστε να προσδοθεί μία βιώσιμη σύγχρονη λειτουργία στο ιστορικό κτίριο. Βασικές επιλογές της μελέτης ήταν η διατήρηση του σωζόμενου τμήματος του πέτρινου κελύφους, η αξιοποίηση των προηγηθεισών προσθηκών και η προσαρμογή στις ενδεχόμενες νέες χρήσεις με μία σύγχρονη ανακατασκευή του εσωτερικού, που να ανταποκρίνεται με αφαιρετικό τρόπο στην αρχική τυπολογία.

Η αντικατάσταση του αρχικού σκελετού
Η κατασκευή υλοποιήθηκε με την ανέγερση ενός νέου εσωτερικού μεταλλικού σκελετού με ορθογωνικό κάνναβο στη θέση του αρχικού ξύλινου σκελετού. Η περιμετρική τοιχοποιία ενισχύθηκε εσωτερικά με εκτοξευόμενο σκυρόδεμα και συνδέθηκε με περιμετρικές μεταλλικές ενισχύσεις στο επίπεδο των νέων δαπέδων. Αυτή η επιλογή επιτρέπει τη μεγαλύτερη δυνατή ευελιξία στη μελλοντική αξιοποίηση με εναλλακτικές χρήσεις καταστημάτων στο ισόγειο και γραφείων στους ορόφους που μπορούν να χωρίζονται με ελαφρά πετάσματα. Σήμερα το κτίριο ενοικιάστηκε στο σύνολό του από μεγάλο πολυκατάστημα. Έτσι, η τελική διαμόρφωση του εσωτερικού και των προσθηκών έγινε σύμφωνα με το ενιαίο ύφος που χαρακτηρίζει τις εγκαταστάσεις της γνωστής επώνυμης εταιρείας.

Κατασκευαστικές επιλογές
Οι συνθετικοί χειρισμοί αξιοποιούν την υβριδική υπόσταση που προκύπτει από τη συνύπαρξη των τριών φάσεων του κτιρίου. Οι ενισχυμένοι πεσσοί που πλαισιώνουν τα μεγάλα ανοίγματα του ισογείου συνδυάζονται με  την εμφανή αμμοβολημένη τοιχοποιία που διασώζεται στην ενδιάμεση ζώνη και την επιχρισμένη ανωδομή σε αποχρώσεις ώχρας. Προς τον πεζόδρομο ο αποκλίνων μεταλλικός υαλόφρακτος όγκος της προσθήκης ακολουθεί την οικοδομική γραμμή και έρχεται σε δυναμική αντιπαράθεση με τον συμπαγή όγκο της αρχικής κατασκευής. Στην πίσω όψη η καλύτερης κατάστασης διατήρηση  της τοιχοποιίας οδηγεί σε μία περισσότερο ήπια ανάδειξη της αρχικής γεωμετρίας.
Συνολικά, η νέα επέμβαση με τα νέα στοιχεία ανατρέπει ως ένα βαθμό την αρχική συμπαγή συμμετρική κατασκευή, εμπλουτίζοντας αλλά και αναδεικνύοντας την αρχιτεκτονική φυσιογνωμία σύμφωνα με τα δεδομένα της σύγχρονης λειτουργίας. Το ενοποιητικό στοιχείο είναι η κοινή βιομηχανική αισθητική και η λιτότητα των εκφραστικών μέσων.
Η αναβίωση της εγκαταλειμμένης καπναποθήκης με σύγχρονους αφαιρετικούς συνθετικούς και κατασκευαστικούς χειρισμούς στις προσθήκες επιχειρεί να αξιοποιήσει δημιουργικά το ιστορικό κέλυφος και να δημιουργήσει ένα έλασσον αλλά διακριτό στοιχείο αναφοράς στο αστικό τοπίο του κέντρου της Καβάλας.