Συνέντευξη των Neiheiser Argyros: Σχεδιασμός με διαίσθηση και λογική
"Η αρχιτεκτονική… ίσως και να αναδειχθεί το πιο κατάλληλο νέο μέσο για αλλαγή, ένα νέο πλαίσιο πολιτικής αναταραχής, οικοδόμησης κοινοτήτων και οικολογικής οικειοποίησης".
Το αρχιτεκτονικό γραφείο NEIHEISER ARGYROS έχει έδρα το Λονδίνο και την Αθήνα και δραστηριοποιείται σε ένα ευρύ, διεπιστημονικό φάσμα έργων, ενώ δεσμεύεται τόσο για πειραματισμό όσο και για βαθιά έρευνα. Το γραφείο ιδρύθηκε από τους Ryan Neiheiser και Χριστίνα Αργυρού το 2015. Τα ενδιαφέροντά του δεν καθορίζονται από κάποιο συγκεκριμένο τύπο έργου, αλλά από πνευματική περιέργεια, καλλιτεχνική επιμέλεια και αφοσίωση στη δημιουργία περιβάλλοντων και αντικειμένων με πολιτιστικό απόηχο. Το γραφείο σήμερα διαθέτει ένα ποικίλο χαρτοφυλάκιο έργων, που βρίσκονται σε εξέλιξη σε Ευρώπη και Αμερική.
Κ Πότε καταλάβατε ότι θέλετε να γίνετε αρχιτέκτονας; Τι σας ενέπνευσε να ακολουθήσετε την αρχιτεκτονική;
Και οι δύο μας από μικροί είχαμε μια κλίση στις τέχνες και στις θετικές επιστήμες. Εγώ προσωπικά, σε ηλικία περίπου 12 χρονών και με μια πιο αφελή εικόνα του επαγγέλματος του αρχιτέκτονα, θεωρούσα πως πάντρευε όμορφα αυτά τα δύο ερεθίσματα. Στην πορεία των σπουδών μου έμαθα πως η αρχιτεκτονική είναι πολλά περισσότερα. Είναι ένα τεράστιο πεδίο δημιουργικότητας, καινοτομίας και πειραματισμού, μια αρένα όπου οι ιδέες συνεχώς εξελίσσονται, επηρεάζονται από τον κόσμο γύρω τους και τον μεταμορφώνουν και αυτόν. Πώς μπορεί να μην εμπνευστεί κανείς με αυτήν την πραγματικότητα;
Κ Ποιο κτίριο που έχετε επισκεφτεί σας έχει επηρεάσει σημαντικά; Ποιο θέλετε να επισκεφτείτε σήμερα; Ποιος αρχιτέκτονας θα θέλατε να επισκεφτεί ένα δικό σας έργο;
Η βιβλιοθήκη του Hans Scharoun στο Βερολίνο για τη γενναιοδωρία του χώρου, το "Olivetti Showroom" του Carlo Scarpa στη Βενετία για την εμμονή στη λεπτομέρεια και η Θρησκευτική Σχολή των Καλυβήτη και Λεονάρδου στην Αθήνα για την αρμονική ισορροπία του μέσα και του έξω. Ένα από τα αμέτρητα έργα που θα θέλαμε να επισκεφτούμε είναι η Φιλαρμονική του Αμβούργου των Herzog & de Meuron.
"ST. MINAS HOUSE" ΣΤΗΝ ΕΥΒΟΙΑ, 2021. ©LORENZO ZANDRI.
Κ Όταν αναλαμβάνετε ένα νέο έργο, ποιο είναι το πρώτο πράγμα που κάνετε; Πώς ξεκινάτε τη διαδικασία σχεδιασμού; Τι σας εμπνέει;
Η έμπνευσή μας είναι πληθωρική, ακατάστατη και συνεχώς εξελισσόμενη. Πηγάζει από τη φύση γύρω μας, από έργα τέχνης, βιβλία, λέξεις, γεωμετρίες, συστήματα, ιστορίες και σχέσεις. Η διαδικασία σχεδιασμού δεν είναι ποτέ γραμμική. Συνδυάζει τη διαίσθηση με τη λογική, το όραμα με τις λειτουργικές απαιτήσεις, τα ένθερμα πάθη μας με το χρόνο και τον τόπο κάθε έργου. Απαραίτητη προϋπόθεση πριν ξεκινήσουμε κάθε έργο μας είναι να αποκτήσουμε μια προσωπική εμπειρία του γεωλογικού και κοινωνικού χώρου που το πλαισιώνει.
Κ Η αρχιτεκτονική έχει πολλές "ματιές", την αισθητική, την τεχνολογική, την κοινωνικο-οικονομική, την περιβαλλοντική. Ποια διάσταση της αρχιτεκτονικής θεωρείτε πως κυριαρχεί στο δικό σας έργο;
Σε κάθε έργο οι απαιτήσεις διαφέρουν και οι κυριαρχίες εναλλάσσονται. Αλλά το να δημιουργούμε κάτι όμορφο είναι πάντοτε απαραίτητο για εμάς, όπως είναι πλέον αναγκαίο να σχεδιάζουμε με περιβαλλοντική επίγνωση και ευαισθησία.
"THE TIDE" ΣΤΟ ΛΟΝΔΙΝΟ (ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟΥΣ DILLER SCOFIDIO AND RENFRO),2019. ©JEFF MOORE.
Κ Σε ποιο βαθμό έχει επηρεάσει η χρήση των νέων ψηφιακών εργαλείων τη διαδικασία σχεδιασμού και κατασκευής των έργων σας;
Μέσα από νέες τεχνολογίες και νέα ψηφιακά εργαλεία έχουμε πρόσβαση σε εξελιγμένους τρόπους παρατήρησης, χαρτογράφησης, κατανόησης. Μπορούμε μέχρι και να προβλέψουμε σύνθετες ροές ενέργειας, ύλης, κεφαλαίου και κουλτούρας. Έχοντας υπόψιν ότι ως αρχιτέκτονες σχεδιάζουμε για το μέλλον, αυτή είναι ίσως και η σπουδαιότερη υπόσχεση των νέων ψηφιακών εργαλείων.
Κ Ποια η σημασία των νέων αλλά και των παραδοσιακών υλικών στην αρχιτεκτονική σύνθεση; Αποτελούν αφορμή του σχεδιασμού σας;
Μας ενδιαφέρουν και τα δύο, ανάλογα με το πλαίσιο κάθε έργου. Όταν μιλάμε για παραδοσιακά υλικά, η πρόκληση δεν βρίσκεται στην απλή αντιγραφή τους όσο στην υιοθέτησή τους σε μια εκσυγχρονισμένη και ευφάνταστη εκδοχή.
Κ Ποιο / Ποια έργα σας θεωρείτε ότι είναι τα πιο αντιπροσωπευτικά της έως τώρα πορείας σας και γιατί;
Εσκεμμένα έχουμε προσπαθήσει να μην επικεντρωθούμε σε ένα μόνο είδος ή κλίμακα έργου.
Γι’ αυτό το λόγο δύσκολα ξεχωρίζουμε τα πιο αντιπροσωπευτικά. Στο σύνολό τους αντιπροσωπεύουν το ποιοι είμαστε ως σχεδιαστές. Ίσως να μπορούσαμε να πούμε πως "Η Σχολή των Αθηνών", το έργο μας στη Μπιενάλε της Βενετίας το 2018, αν και το πιο μικρό σε κλίμακα, έχει ιδιαίτερη συναισθηματική αξία για εμάς.
ΚΤΙΡΙΟ ΓΡΑΦΕΙΩΝ "ART1" ΣΤΟ ΜΑΡΟΥΣΙ, 2022. ©NEIHEISER ARGYROS.
Κ Πώς έχει επηρεάσει τη σκέψη σας για την αρχιτεκτονική και την ίδια την αρχιτεκτονική σας πράξη η συνθήκη της πανδημίας;
Το μέλλον είναι απρόβλεπτο και πολλαπλό. Η συνεχής επίθεση που δεχόμαστε από οικολογικές, πολιτικές, οικονομικές, ανθρωπιστικές και προσφάτως υγειονομικές κρίσεις μας έχει αφήσει όλους εξαντλημένους. Ωστόσο, ως αρχιτέκτονες πρέπει συνεχώς να βρίσκουμε την ενέργεια για αισιοδοξία. Η αρχιτεκτονική σύνθεση είναι εκ φύσεως μια ελπιδοφόρα προσπάθεια. Απαιτεί λοιπόν από εμάς να φανταστούμε το μέλλον, να προχωρήσουμε μπροστά, να ασκήσουμε κριτική στο ήδη υπάρχον και να τολμήσουμε να προτείνουμε κάτι καλύτερο. Για εμάς, παρά τις συντριπτικές ειδήσεις που ακούμε καθημερινά, η υπόσχεση για το μέλλον βρίσκεται στη συνεχή σύνδεση μεταξύ τοπικού και παγκόσμιου, μεταξύ ατόμου και κοινότητας. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, καθώς όλοι καθόμασταν ξεχωριστά στα σαλόνια μας, ατενίζοντας τις πολλές διαφορετικές ιστοσελίδες που εξαπλώνονταν στο διαδίκτυο, μέσα από οθόνες και δυσλειτουργικές διαδικτυακές συνδέσεις, συνειδητοποιήσαμε πώς όλοι μοιραζόμαστε ένα παγκόσμιο δίκτυο, έναν κοινό χώρο συλλογικότητας. Το "τοπικό" με το "παγκόσμιο" συγκλίνουν σε ένα και ενάντια σε όλες τις αντιξοότητες η κοινότητα επιμένει και εξελίσσεται. Η αρχιτεκτονική, προσαρμοσμένη στην ακαταστασία της ατομικής ζωής και προσπαθώντας απερίσκεπτα να συλλάβει το σύνολο της ανθρώπινης εμπειρίας, ίσως και να αναδειχθεί το πιο κατάλληλο νέο μέσο για αλλαγή, ένα νέο πλαίσιο πολιτικής αναταραχής, οικοδόμησης κοινοτήτων και οικολογικής οικειοποίησης.
Κ Ποιος είναι ο απώτερος στόχος στη δουλειά σας; Για ποιο πράγμα θα θέλετε να σας θυμούνται;
Να συνεργαστούμε με ανθρώπους που μας εμπνέουν, να βελτιώσουμε την ποιότητα του φυσικού χώρου που κατοικούμε, να κάνουμε τη δουλειά που αγαπάμε, να εμπνεύσουμε την επόμενη γενιά σχεδιαστών, να μάθουμε, να αναπτύξουμε τον κλάδο, να χτίσουμε χώρους που θα διαρκέσουν, να γράψουμε για τις ιδέες μας, να φανταστούμε έναν καλύτερο κόσμο σε κάθε έργο που δημιουργούμε.
