Σε ισόγεια κατοικία στην περιοχή της Καλλιθέας, μία ανάλαφρη, μεταλλική, σχεδόν αόρατη σκάλα οδηγεί στο υπνοδωμάτιο. Οι αποθηκευτικό χώροι και το υπερυψωμένο ξύλινο δάπεδο πλαισιώνουν τη μεταλλική κατασκευή.
Φωτογραφίες: Γιώργης Γερόλυμπος

Ο σχεδιασμός του εστιατορίου "Banu Hotpot" στο Zhengzhou της Κίνας περιλαμβάνει τους εσωτερικούς χώρους και την αντικατάσταση της πρόσοψης του κτιρίου.
Ως εμβληματικό εστιατόριο για μία αναπτυσσόμενη και καινοτόμο αλυσίδα, ήταν σημαντικό το έργο να είναι αναγνωρίσιμο στον κύριο οδικό άξονα της περιοχής. Έτσι, αντλώντας έμπνευση από το όνομα του εστιατορίου, το οποίο αναφέρεται στους ανθρώπους που ιστορικά βοηθούσαν τα σκάφη να πλοηγηθούν στους ποταμούς, σχεδιάστηκε ένας χώρος με μια φυσική αλλά ταραχώδη ροή, με αναφορές στα κωνικά σχήματα των διχτυών που έλκονται από σχοινιά.
Στο σχεδιασμό εφαρμόστηκε μια σειρά από στρατηγικές για τη διάσπαση της μεγάλης κλίμακας και του ορθογώνιου δομικού πλέγματος και για τη δημιουργία ενός πιο ρευστού συστήματος οργάνωσης. Η πρώτη στρατηγική ήταν η εισαγωγή μιας σειράς από γλυπτικούς χώρους κωνικού σχήματος, που φιλοξενούν ιδιωτικές τραπεζαρίες και ανοιχτές κουζίνες και οργανώνουν τους γύρω χώρους. Η δεύτερη στρατηγική ήταν η δημιουργία δύο κατακόρυφων κενών με την κοπή της πλάκας δαπέδου, για να συνδεθούν τα δύο επίπεδα της τραπεζαρίας. Η τρίτη στρατηγική περιλάμβανε το σχεδιασμό μιας οργανικής οροφής, που ποικίλλει σε ύψος ανάλογα με τις χρήσεις.
Η γεωμετρία της οροφής δημιουργήθηκε από διάτρητα μεταλλικά πετάσματα λυγισμένα με τρόπο που να σχηματίζει ένα περίπλοκο αλλά εξορθολογισμένο σχέδιο. Η μεταβολή της πυκνότητας, του ύψους και του μεγέθους των πετασμάτων, έδωσε τη δυνατότητα ρύθμισης της διαφάνειας, δημιουργώντας την αίσθηση του βάθους. H συνέχεια της κατασκευής στον τοίχο σχηματίζει ένα ενιαίο κυματοειδές περίβλημα που προσδίδει ταυτότητα στο χώρο, ενώ ταυτόχρονα το σύνολο της κατασκευής φιλοξενεί ή κρύβει λειτουργικά στοιχεία, όπως ο φωτισμός, οι ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις και οι εγκαταστάσεις πυροπροστασίας.
Κατά τη φάση κατασκευής οι αρχιτέκτονες σε συνεργασία με τον κατασκευαστή έφτιαξαν μια σειρά από μακέτες, ώστε να δημιουργήσουν το κατάλληλο αποτέλεσμα. Τα διάτρητα πετάσματα κόπηκαν με μηχανή λέιζερ στο κατάλληλο σχήμα. Ο παραμετρικός σχεδιασμός έδωσε τη δυνατότητα να κατηγοριοποιηθούν τα πετάσματα σε 9 τυπικές ενότητες, 2 διαφορετικών μεγεθών. Η κατασκευή όλου του εσωτερικού αποτελείται από περίπου 900 πετάσματα, τα οποία προκατασκευάστηκαν και αναρτήθηκαν επιτόπου σε μία δομή στήριξης, δημιουργώντας μια οικονομική λύση που, όμως, δεν μοιάζει τυποποιημένη.
Ο ίδιος αρχιτεκτονικός χειρισμός επεκτάθηκε και στην πρόσοψη με τη δημιουργία ενός φίλτρου προστασίας της νότιας όψης, το οποίο δίνει διαβαθμίσεις διαφάνειας και υφή στο κτίριο. Τα πετάσματα της πρόσοψης είναι 4 τύπων, στερεωμένα σε υποδομή, η οποία με τη σειρά της στηρίζεται σα υαλοπετάσματα.

Με χρηματοδότηση από την Ε.Ε. δημιουργείται το πρώτο εργοστάσιο παραγωγής εύκαμπτων, οργανικών, εκτυπωμένων φωτοβολταϊκών (Flex2Energy), που θα καταστήσει τη χώρα μας κεντρικό πυλώνα στους σχεδιασμούς για την παραγωγή πράσινης ενέργειας, την κατασκευή ενεργειακά αυτόνομων κτιρίων και τη δημιουργία πράσινης βιομηχανίας. Παράλληλα, δημιουργείται διεθνές κέντρο (COPE-Nano), το οποίο θα ηγηθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο στον τομέα της βασικής, εφαρμοσμένης και βιομηχανικής έρευνας στους ταχέως αναπτυσσόμενους τομείς των οργανικών ηλεκτρονικών και της νανοτεχνολογίας. Αυτά τα δύο έργα, συνολικού προϋπολογισμού 51 εκατομμυρίων ευρώ, τοποθετούν την Ελλάδα στο επίκεντρο των διεθνών τεχνολογικών, επιστημονικών και επιχειρηματικών εξελίξεων, δημιουργούν καινοτόμα προϊόντα προστιθέμενης αξίας και θέσεις εργασίας εξειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού, συνεισφέροντας στην πράσινη ανάπτυξη και στον μηδενισμό των ρύπων CO².
Flex2Energy
Το έργο συντονίζεται από την ελληνική εταιρεία Organic Electronic Technologies (OET) και συγκεντρώνει άλλους 14 βιομηχανικούς και ερευνητικούς φορείς της Ευρώπης. Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας Χριστόφορο Βαρλάμη, τα φωτοβολταϊκά τρίτης
γενιάς ενσωματώνονται, συντηρούνται και λειτουργούν εύκολα, ενώ ταυτόχρονα παρέχουν υψηλό αισθητικό αποτέλεσμα σε διαφορετικούς χρωματισμούς. Η μονάδα παραγωγής ενσωματωμένων ημιδιάφανων φωτοβολταϊκών θα έχει αναπτυχθεί πλήρως μέχρι το τέλος του 2025.
Το έργο θα διαρκέσει 48 μήνες και προς τη λήξη του θα δοκιμαστούν και θα αξιολογηθούν τα ολοκληρωμένα φωτοβολταϊκά σε κτίρια, σε θερμοκήπια και σε ηλεκτρικά αυτοκίνητα.
COPE-Nano
Το Διεθνές Κέντρο Αριστείας Οργανικών Ηλεκτρονικών και Νανοτεχνολογίας είναι ένα ευρωπαϊκό έργο, το οποίο έχει ως στόχο την εξέλιξη του διεθνώς αναγνωρισμένου εργαστηρίου νανοτεχνολογίας σε ένα αυτόνομο και βιώσιμο κέντρο αριστείας. Το COPENano, που ανταγωνίστηκε επάξια άλλες 14 αντίστοιχες προτάσεις από όλη την Ευρώπη, συντονίζεται από το Εργαστήριο Νανοτεχνολογίας (LTFN) του Α.Π.Θ., ενώ σ' αυτό συμμετέχουν φορείς διεθνούς αριστείας, όπως το University of Cambridge και το University of Bordeaux. Θα διαθέτει τρία εξειδικευμένα ινστιτούτα, τα οποία θα αφορούν στα οργανικά εύκαμπτα και εκτυπωμένα ηλεκτρονικά, στη βιοηλεκτρονική και νανοϊατρική και στα προηγμένα νανοϋλικά νανομηχανικής και νανοσυστημάτων, ενώ το γραφείο μεταφοράς τεχνολογίας θα βοηθήσει στην άμεση μεταφορά των αποτελεσμάτων έρευνας σε εφαρμογές.

Το φυσικοθεραπευτήριο PHYSIO FOR LIFE Vasilia's Project βρίσκεται στον Βόλο.
Αποτελεί ένα υπερσύγχρονο κέντρο φυσικοθεραπευτικής αποκατάστασης, με εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας για θεραπεία και κινησιοθεραπεία. Βρίσκεται σε στάθμη ισόγειου και καταλαμβάνει εμβαδό 107 m² μιας διώροφης μονοκατοικίας.
Βασικό ζητούμενο κατά τον αρχιτεκτονικό ανασχεδιασμό και την ανακαίνιση του υπήρξε η διαμόρφωση ενός χώρου με βάση τις αρχές του μινιμαλισμού. Το φυσικοθεραπευτήριο ορίζεται από δύο διακριτές λειτουργικές ζώνες.
Στη μία εντάσσονται η αίθουσα αναμονής με το γραφείο του φυσικοθεραπευτή.
Στη δεύτερη, την πιο ιδιωτική, τοποθετούνται δύο εξεταστήρια , ο χώρος του γυμναστηρίου, ένα wc με τις κατάλληλες προδιαγραφές για Α.Μ.Ε.Α. καθώς και ένας ανοιχτός χώρος κοινόχρηστης κουζίνας.
Τα δεσμευτικά όρια της κάτοψης του χώρου σε συνδυασμό με την επιθυμία για ανεμπόδιστη κίνηση στο φυσικοθεραπευτήριο, οδήγησαν στην ένταξη της καμπύλης στο χώρο.
Η ανάδειξη της σε στοιχείο του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού εντοπίζεται έτσι όχι μόνο σε κάθετες επιφάνειες, αλλά και στον φωτισμό. Ο κρυφός φωτισμός ως κομμάτι της αρχιτεκτονικής σύνθεσης, συχνά ακολουθεί τις καμπύλες. Καθιστώντας έτσι το χώρο πιο ευανάγνωστο και ορίζοντας τις διαδρομές σε αυτόν.
Η συνύπαρξη όλων αυτών των στοιχείων σε μία ενιαία, καθαρή σύνθεση διαμορφώνει ένα μοντέρνο και minimal χώρο.
Ο εργονομικός σχεδιασμός με custom made κατασκευές αποσκοπεί στην κάλυψη των αναγκών και την εξασφάλιση της ευχάριστης και αποδοτικής εργασίας στον χώρο. Μελετώντας το οι χώροι θεραπείας οργανώνονται σε δύο δωμάτια ηλεκτροθεραπείας- κινησιοθεραπείας- υδροθεραπείας , τα οποία έχουν τη δυνατότητα να απομονώνονται αλλά και να επικοινωνούν με ανοιγόμενες γυάλινες πόρτες. Τμήματα των χωρισμάτων επιλέχθηκαν υαλοπετάσματα ημιδιάφανα (επιφάνειες λείες και στιλπνές) ώστε να μην υπάρχουν σκληρά όρια, επιτρέποντας στο φως, φυσικό και τεχνητό, να διαχέεται αμφίδρομα σε όλους τους χώρους διατηρώντας παράλληλα και την ιδιωτικότητα αυτών. Η επικοινωνία των χώρων μεταξύ τους διευκολύνει τις μετακινήσεις των εργαζομένων και των μηχανήματων θεραπείας. Το δάπεδο των χώρων επενδύεται με laminate, δίνοντας μια ζεστή υφή στον χώρο, ενώ στις τοιχοποιίες εφαρμόζεται υπόλευκη απόχρωση που αποπνέει καθαριότητα καθώς και βινυλικά αυτοκόλλητα που προσδίδουν κίνηση.
Τα μεγάλα ανοίγματα στην πρόσοψη του φυσικοθεραπευτηρίου βοηθούν τον φυσικό φωτισμό και αερισμό του χώρου καθώς αποτελεί στοιχείο υγιεινής απαραίτητο. Η κεντρική είσοδος αλλά και οι εσωτερικοί διάδρομοι προσαρμοστήκαν στις απαιτήσεις της υγειονομικής υπηρεσίας με μεγάλα ανοίγματα διευκολύνοντας τις μετακινήσεις, αλλά και τη διέλευση αναπηρικού αμαξιού. Η οροφή επενδύθηκε με γυψοσανίδα ενσωματώνοντας τον φωτισμό και την εσωτερική μονάδα κλιματισμού (κασέτα) με χαμηλή στάθμη θορύβου και ομοιόμορφη θερμοκρασία σε όλο τον χώρο καθώς και επιτοίχια κλιματιστικά.
Ο χώρος του γυμναστηρίου είναι πλήρως εξοπλισμένος με πολύζυγο, τροχαλία, βαράκια, σουηδικές μπάλες, λάστιχα αντίστασης, δίσκους ισορροπίας και έναν μεγάλο καθρέφτη με κρυφό φωτισμό, όπου οι ασθενείς εκτελούν θεραπευτικά προγράμματα ασκήσεων.

Σκοπός του έργου ήταν η αναδιαμόρφωση ενός μικρού ισογείου χώρου 20 m² στο κέντρο της Αθήνας, στη γειτονιά του Μετς, σε έναν ήρεμο χώρο ψυχοθεραπείας.
Κατά τη διαδικασία του σχεδιασμού, υπήρξαν αρκετές προκλήσεις, όπως ο περιορισμένος χώρος και η βιτρίνα προς τον δρόμο, οι οποίες τελικά συνέβαλαν θετικά στη δημιουργία ενός ζεστού και αρμονικού περιβάλλοντος για τις θεραπευτικές συναντήσεις.
Βασική ιδέα ήταν η θεραπευτική διαδικασία να πραγματοποιείται σε δύο άνετες πολυθρόνες μπροστά από τη τζαμαρία και όχι στο βάθος του χώρου που βρίσκεται το γραφείο.
Στο εσωτερικό της ξύλινης βιτρίνας προστέθηκαν επίσης ξύλινα στόρια, τα οποία προσφέρουν ιδιωτικότητα και λειτουργούν σαν ένα φίλτρο οπτικής και φωτός.
Η απλότητα στον χώρο δημιουργεί και διατηρεί μια ατμόσφαιρα χαλάρωσης και ηρεμίας στο θεραπευτικό πλαίσιο, που αναδύεται από την ιδέα του να μην υπάρχουν πολλά και έντονα αισθητηριακά ερεθίσματα που αποσπούν από τη θεραπευτική διαδικασία.
Η χρωματική παλέτα διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ενέργεια και αισθητική του χώρου. Επιλέχθηκαν απαλά και γήινα χρώματα ώστε να πλαισιώνουν την αίσθηση ηρεμίας και χαλάρωσης.
Μέσα από την επιλογή και τοποθέτηση των επίπλων και των διαφόρων αντικειμένων, προστίθενται αρμονικά οι διάφορες αποχρώσεις, δημιουργώντας ένα χώρο που συνδυάζει αισθητική και λειτουργικότητα.
Η διατήρηση και η ενσωμάτωση φυσικών στοιχείων, όπως το ξύλο, τα φυτά εσωτερικού χώρου και τα έργα τέχνης πλαισιώνουν την αίσθηση χαλάρωσης δημιουργώντας ένα ζεστό και ήρεμο περιβάλλον για όλους όσους μετέχουν στην ψυχοθεραπευτική διαδικασία.

Αντικείμενο της αρχιτεκτονικής μελέτης αποτέλεσε η πλήρης ανακαίνιση του εσωτερικού ενός ενιαίου ισόγειου χώρου 80 m² μιας μονοκατοικίας 300 m² στην περιοχή Πανοράματος Θεσσαλονίκης. Σημαντική παράμετρος που επηρέασε τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό ήταν η επιθυμία για τη μετατροπή του συγκεκριμένου χώρου σ ’έναν πολυχώρο, ο οποίος θα περιλαμβάνει ποικίλες χρήσεις – λειτουργίες παρέχοντας αντίστοιχες δυνατότητες στους ιδιοκτήτες της κατοικίας.
Στα πλαίσια της μελέτης στον ισόγειο χώρο ενσωματώθηκαν χρήσεις, όπως το καθιστικό, η κυκλική τραπεζαρία, ο χώρος της κουζίνας, καθώς και ο χώρος του γραφείου και της βιβλιοθήκης. Στόχος αποτέλεσε η επίτευξη μιας αρμονικής συνύπαρξης όλων αυτών των λειτουργιών, ενώ παράλληλα δόθηκε μεγάλη έμφαση στην ανάδειξη κάθε χρήσης χώρου, ώστε η κάθε μία να αποκτά τη δική της ταυτότητα, ως στοιχείο, μέσα στο ενιαίο περιβάλλον του ισόγειου επιπέδου της μονοκατοικίας.
Από τον υφιστάμενο ισόγειο χώρο διατηρήθηκε το υψηλής ποιότητας μπεζ μαρμάρινο δάπεδο, όπως και το ενεργειακό τζάκι που δεσπόζει μέσα στο χώρο. Η εσωτερική διακόσμηση στηρίχτηκε στον σχεδιασμό επίπλων, σύνθετων ξύλινων κατασκευών, όπως το σπειροειδές διαχωριστικό (separator) της τραπεζαρίας, αλλά και ξυλεπενδύσεων, που εντάχθηκαν με πολύ προσοχή εντός της κατοικίας.
Σημαντικός παράγοντας για την επίτευξη ενός άρτιου και ολοκληρωμένου αποτελέσματος αποτέλεσε η μελέτη φωτισμού. Για τον λόγο αυτό σχεδιάστηκαν νέες ψευδοροφές, οι οποίες προσδίδουν ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον στον πολυχώρο, ενώ παράλληλα παρέχουν τη δυνατότητα επιλογής και ένταξης σε αυτές κατάλληλων φωτιστικών σωμάτων led, ώστε να επιτυγχάνεται ομοιόμορφη κατανομή φωτός καλύπτοντας τις ανάγκες των χρηστών της μονοκατοικίας για τεχνητό φωτισμό. Πέρα από τον λειτουργικό φωτισμό, μέγιστη σημασία δόθηκε και στον ατμοσφαιρικό φωτισμό με τη χρήση γραμμικών led φωτιστικών σωμάτων τόσο σε οροφές (κρυφοί φωτισμοί), όσο και σε ξύλινες ιδιοκατασκευές (custom made) δημιουργώντας ποικίλα φωτιστικά σενάρια, κατά τη διάρκεια των νυχτερινών ωρών.
Η επιλογή των υλικών κατασκευής, των χρωμάτων βαφής, των υφασμάτων και των συστημάτων σκίασης έγινε με απόλυτη συνέπεια για το τελικό αποτέλεσμα, με σκοπό όλα αυτά τα στοιχεία να συνθέσουν ένα ευχάριστο και φιλόξενο περιβάλλον με ενδιαφέρουσες ζώνες λειτουργιών, όπου όλες μαζί να «σχηματίσουν» μια ξεχωριστή ενότητα προσδίδοντας έναν επιπλέον (+ Plus) χαρακτήρα στο εσωτερικό της μονοκατοικίας.

Οι βασικές εργασίες ανακαίνισης αυτού του έργου αφορούν κυρίως:
• στη ριζική ανακαίνιση του 3ου και 4ου ορόφου,
• στην ανακαίνιση των όψεών του και
• στην ενεργειακή αναβάθμιση του κτιρίου, με κύρια εργασία την ανακατασκευή της στέγης για την ένταξη φωτοβολταϊκών πετασμάτων και τη δημιουργία φυτεμένων δωμάτων.
Πρόκειται για ένα πολύ σύνθετο έργο, που έπρεπε να ανταποκριθεί σε πολλές και διαφορετικές απαιτήσεις. Η επιθυμία του ιδιοκτήτη να επενδύσει στην ενεργειακή αναβάθμιση του κτιρίου και να το κάνει όσο πιο βιώσιμο κτίριο γινόταν, στο πλαίσιο των τεχνολογικών δυνατοτήτων που μπορούσαν να εφαρμοστούν με δεδομένες τις δεσμεύσεις της υπάρχουσας κατάστασης, επιτεύχθηκε με:
• την ένταξη ηλιακών πετασμάτων για την παραγωγή ηλιακής ενέργειας,
• τη θερμομονωτική αναβάθμιση με την προσθήκη εξωτερικής θερμομόνωσης και ενεργειακών κουφωμάτων και υαλοπινάκων,
• την παραγωγή ζεστού νερού χρήσης και ενδοδαπέδιας θέρμανσης μέσω αντλίας θερμότητας, η οποία κρίνεται ως η αποδοτικότερη ενεργειακά,
• τη δημιουργία φυτεμένων δωμάτων για την ένταξη της φύτευσης στη μέγιστη δυνατή επιφάνεια.
Το κτίριο της δεκαετίας του 1930 έχει έντονα χαρακτηριστικά Bauhaus, τα οποία διατηρήθηκαν και αποτέλεσαν έμπνευση για τον σχεδιασμό κάποιων λεπτομερειών στη διαρρύθμιση των εσωτερικών χώρων. Ως κυριότερο παράδειγμα, η σκάλα και κουπαστή του κεντρικού κλιμακοστασίου, με πολύ ενδιαφέρουσες για την εποχή λεπτομέρειες, αποτέλεσε το πρότυπο για τη σχεδίαση της νέας εσωτερικής σκάλας που συνδέει τον 3ο με τον 4ο όροφο.
Η προσθήκη του τελευταίου ορόφου, σε μεταγενέστερη χρονολογία, είχε πάντα διακριτό αρχιτεκτονικό χαρακτήρα σε σχέση με το αρχικό κτίριο, χαρακτηριστικό που διατηρήθηκε. Μάλιστα εντάθηκε περαιτέρω με την προσθήκη της "κυματιστής" μεταλλικής στέγης, απαραίτητης για την ένταξη των φωτοβολταϊκών πετασμάτων.
Αυτή η μορφή της νέας στέγης είχε επίσης στόχο να προσδώσει στην υπάρχουσα επέκταση έναν χαρακτήρα σύγχρονης και ενταγμένης στο αστικό περιβάλλον αρχιτεκτονικής παρέμβασης. Σχηματίζοντας πολλαπλές κλίσεις και πτυχώσεις, η μορφολογία της υπονοεί μια εξισορρόπηση δυνάμεων μεταξύ του κύριου και έντονης κυκλοφορίας οδικού άξονα της Βασ. Κωνσταντίνου, που βρίσκεται ανατολικά, και του κήπου του προεδρικού μεγάρου που βρίσκεται δυτικά του κτιρίου.
Οι πτυχώσεις εκφράζουν επίσης την προσπάθεια της στέγης να προσαρμοσθεί στις διάφορες κλίσεις του ήλιου κατά τη διάρκεια της ημέρας, για τη βέλτιστη απορρόφηση ενέργειας των φωτοβολταϊκών.
Η ανακαίνιση του 3ου και 4ου ορόφου ήταν ριζική από αρχιτεκτονικής και μηχανολογικής πλευράς, με σκοπό τη δημιουργία ενός ενοποιημένου διαμερίσματος, που να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες διαβίωσης. Οι αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες ήταν σύνθετες και κατασκευάστηκαν με μεγάλη ακρίβεια και ποιότητα. Η επιλογή των υλικών των τελειωμάτων έγινε με κριτήριο τη συσχέτισή τους με την ιστορία του κτιρίου, ακολουθώντας το αυστηρό και λιτό ύφος. Η συναρμογή τους, όμως, με σύγχρονες λεπτομέρειες, είχε στόχο να κάνει την ανακαίνιση ειλικρινή στη σημερινή περίοδο, διατηρώντας ένα διαχρονικό ύφος.
Η νέα διαρρύθμιση έλαβε υπόψη της πολλά και διαφορετικά στοιχεία, όπως τους βασικούς άξονες των όψεων, τις θέες προς σημαντικά αθηναϊκά μνημεία, τον φυσικό φωτισμό κτλ.

Τεχνολογίες κατασκευής & επιλογή υλικών
Το κτίριο κατασκευάστηκε με σύγχρονα υλικά και με έξυπνα μηχανολογικά συστήματα.
Για την επένδυση της στέγης επιλέχθηκαν σύνθετα πετάσματα αλουμινίου, ώστε να δημιουργηθούν οξείες ακμές και πτυχώσεις, ανταποκρινόμενες στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό. Το χρώμα της επιλέχθηκε για να συσχετισθεί χρωματικά με τα φωτοβολταϊκά πετάσματα, τα οποία εντάχθηκαν απόλυτα συνεπίπεδα στις κλίσεις της στέγης. Η επιφάνεια των πετασμάτων αλουμινίου αντανακλά τα χρώματα των υπολοίπων επιφανειών, ενοποιώντας την έτσι χρωματικά με το υπόλοιπο κέλυφος και αλλάζει απόχρωση ανάλογα με τον ηλιακό φωτισμό.
Η επένδυση του κτιρίου έγινε με εξωτερική θερμομόνωση, στο πάχος της οποίας εντάσσονται οι υδρορρόες. Διατηρήθηκε η αρχική λογική χρωματισμού των όψεων, όπου η βάση του κτιρίου ήταν σκουρότερης απόχρωσης. Οι μεταλλικές κατασκευές βάφτηκαν με σκούρα αδρή και ματ βαφή, σεβόμενες τα χαρακτηριστικά του παλαιού κτιρίου.
Η πέτρα που χρησιμοποιήθηκε για όλα τα δάπεδα των βεραντών, συνεχίζει τη χρωματική απόχρωση των όψεων, δημιουργώντας ένα μονοχρωματικό περίβλημα. Η ίδια πέτρα συνεχίζει και στο μεγαλύτερο μέρος των εσωτερικών δαπέδων, ενοποιώντας έτσι τους εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους και δημιουργώντας μια εύκολη μετάβαση μεταξύ τους. Η ίδια πέτρα χρησιμοποιήθηκε και για την επένδυση της εσωτερικής σκάλας, η οποία είναι στηριγμένη σε πρόβολο.
Η χρήση της φυσικής απόχρωσης του ξύλου σε κάποια δάπεδα καθώς και σε όλες τις ξυλουργικές λεπτομέρειες συσχετίζεται, επίσης, με την ηλικία του κτιρίου.
Οι κάθετες ραβδώσεις στις ξύλινες κατασκευές εξαφανίζουν τις ενώσεις των ανοιγμάτων και δημιουργούν ενιαίες και ομοιόμορφές επιφάνειες.

Μηχανολογικές εγκαταστάσεις για τη βέλτιστη ενεργειακή απόδοση
Η ενεργειακή συμπεριφορά της κατοικίας αποτέλεσε πολύ βασική παράμετρο από τον αρχικό σχεδιασμό του έργου. Σ’ αυτό το πλαίσιο μια σειρά από συστήματα και υλικά μελετήθηκαν και εγκαταστάθηκαν προκειμένου να επιτευχθεί μια πολύ υψηλή ενεργειακή κατάταξη, όπως:
• ενεργειακά κουφώματα,
• εξωτερική θερμομόνωση μεγάλου πάχους,
• σύστημα κλιματισμού υψηλής απόδοσης,
• φωτιστικά σώματα με λαμπτήρες φωτοδιόδων (LED),
• σύστημα διαχείρισης φωτισμού και εγκαταστάσεων.
Η ενδοδαπέδια θέρμανση ξηράς δόμησης επιλέχθηκε ώστε η θέρμανση να λειτουργεί τροφοδοτούμενη με νερό χαμηλής θερμοκρασίας.
Εκείνο, όμως, που ολοκλήρωσε την προσπάθεια ενεργειακής αναβάθμισης ήταν η ένταξη φωτοβολταϊκών πετασμάτων στον σχεδιασμό της στέγης και η σύνδεσή τους με το δίκτυο μέσω συμψηφισμού παραγόμενης και καταναλισκόμενης ενέργειας ("net metering"). Μ’ αυτόν τον τρόπο οι χρήστες μπορούν να καλύψουν σημαντικό μέρος της ενέργειας που καταναλώνουν, έχοντας ταυτοχρόνως τη δυνατότητα έμμεσης αποθήκευσης της "πράσινης" ενέργειας που παράγει το φωτοβολταϊκό τους σύστημα στο δίκτυο. Έτσι, στο σύνολο του διαθέσιμου αποτυπώματος της στέγης του 4ου ορόφου, εγκαταστάθηκαν και ενσωματώθηκαν αρμονικά 28 πετάσματα συνολικής ισχύος 5,6 KWpeak.
Η παραγόμενη ετήσια ενέργεια από τα πετάσματα εκτιμάται σε 7.200 KWh , ενέργεια η οποία αντιστοιχεί σε ποσοστό της τάξης του 32 - 37% της ετήσιας κατανάλωσης στην περίπτωση δωδεκάμηνης λειτουργίας. Αυτό το ποσοστό είναι πρακτικά πολύ μεγαλύτερο αν εξαιρέσει κανείς κάποιες περιόδους, κατά τις οποίες το διαμέρισμα δεν κατοικείται πλήρως.
Επίσης, ενεργειακό στοιχείο αποτελεί ο κεντρικός φεγγίτης, ο οποίος φέρνει φυσικό φως στο κλιμακοστάσιο του διαμερίσματος και τους καλοκαιρινούς μήνες απορρίπτει τον ζεστό αέρα του δώματος.
Τέλος, η ένταξη φυτεμένων δωμάτων με πυκνή μεσογειακή βλάστηση σε επιφάνεια 50 m² περίπου συνεισφέρει στην ακόμη καλύτερη θερμομόνωση του κτιρίου.
Ο σχεδιαστικός και κατασκευαστικός συντονισμός όλων των παραπάνω παραμέτρων ήταν σύνθετος και δύσκολος. Η δημιουργία ενός όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερου ενεργειακού κτιρίου αποτέλεσε πρόκληση για τη μελετητική και κατασκευαστική ομάδα, αλλά και για τον ιδιοκτήτη.

Τα στέγαστρα αίθριων χώρων είναι αυτοφερόμενες κατασκευές και αποτελούνται από έναν κάνναβο διατομών αλουμινίου, συνήθως με θερμοδιακοπή, και μπορούν να διαθέτουν διάφορους τύπους υαλοπινάκων. Μπορούν να τοποθετηθούν τόσο σε νέες, όσο και σε υφιστάμενες κατασκευές, προσδίδοντας στο κτίριο φυσικό φωτισμό, δυνατότητα αερισμού, αίσθηση ευρυχωρίας και εξοικονόμηση ενέργειας με κατάλληλη επιλογή σχεδιασμού και υλικών.
Ειδικά στην περίπτωση των αιθρίων με πολύ μικρή κλίση, κρίσιμο στοιχεία για την επιτυχία του συστήματος αποτελεί η επαρκής στεγανοποίησή του. Αυτή εξαρτάται από δύο παράγοντες, την περιμετρική στεγανοποίησή του στις επιφάνειες συναρμογής με τις επιφάνειες του κτιρίου και στο ενσωματωμένο σύστημα εσωτερικής αποστράγγισης (νεροσυλλέκτης και υδρορρόη), που είναι στοιχείο του σχεδιασμού του συστήματος και αποτελεί κρίσιμο παράγοντα επιλογής του συστήματος αιθρίου.
Όσον αφορά στην περιμετρική στεγανοποίηση:

• Στην επαφή με τον τοίχο τοποθετείται στεγανοποιητική μεμβράνη, η οποία συνεχίζει κάθετα προς το σύστημα του αιθρίου.
• Η περιοχή συναρμογής καλύπτεται εξωτερικά με κατάλληλα διαμορφωμένη μεταλλική διατομή (είτε ειδικά κατασκευασμένη γι’ αυτό το σκοπό διατομή αλουμινίου, συχνά στοιχείο του συστήματος, είτε κατασκευή από γαλβανισμένη λαμαρίνα).
• Σε όλες τις επιφάνειες τοποθέτησης μεταλλικού προφίλ τοποθετούνται κορδόνια σφράγισης αρμών.
• Πρέπει να ακολουθούνται οι λεπτομέρειες εφαρμογής του κατασκευαστή, διότι έτσι μόνο επιτυγχάνεται η στεγανοποίηση του συστήματος σύμφωνα με τα τυχόν παρεχόμενα πιστοποιητικά.

Το πρωτοποριακό περίπτερο αποτελεί το αντικείμενο πολυετούς έρευνας επάνω στη χρήση φυσικών υλικών και προηγμένων ψηφιακών τεχνολογιών με στόχο την εύρεση εναλλακτικών βιώσιμων κατασκευαστικών μεθόδων. Τοποθετημένο στον βοτανικό κήπο του πανεπιστημίου του Φράιμπουργκ στη Γερμανία, το "livMatS Pavilion" αποτελεί το πρώτο κτίριο με φέρουσα κατασκευή αποκλειστικά από ίνες λιναριού, ένα υλικό πλήρως φυσικό, ανανεώσιμο, βιοδιασπώμενο και τοπικά διαθέσιμο στην κεντρική Ευρώπη. Το περίπτερο, που προέρχεται από την επιτυχημένη συνεργασία μιας διεπιστημονικής ομάδας αρχιτεκτόνων μηχανικών του Πανεπιστημίου της Στουτγάρδης και βιολόγων του Πανεπιστημίου του Φράιμπουργκ, είναι το αποτέλεσμα μια έρευνας επάνω στη χρήση ινών στον κατασκευαστικό τομέα, που διαρκεί για περισσότερα από 10 χρόνια.
Το "livMatS" είναι εμπνευσμένο από τη δομή των κάκτων, ο ιστός των οποίων είναι ιδιαίτερα ελαφρός, αλλά έχει υψηλή φέρουσα ικανότητα.
Για τον σκελετό του περιπτέρου επιλέχθηκαν ίνες λιναριού, χάρη στη μεγάλη τους μηχανική αντοχή, την ακαμψία και τη μικρή ενσωματωμένη ενέργεια, ενώ η κατασκευή του έγινε με μια προηγμένη ρομποτική διαδικασία περιέλιξης νήματος χωρίς πυρήνα, που αναπτύχθηκε από την ομάδα του έργου. Μ' αυτήν την προσθετική μέθοδο κατασκευής επιτυγχάνεται μεγάλη ακρίβεια σχεδίασης σύνθετων δομών, χωρίς να απαιτούνται καλούπια και χωρίς να παράγονται απόβλητα.
Η φέρουσα δομή του περιπτέρου συντίθεται από 15 δομικά πλέγματα από ίνες λιναριού, με στοιχεία που ποικίλλουν σε συνολικό μήκος από 4,50 έως 5,50 m και ζυγίζουν μόνο 105 kg κατά μέσο όρο. Ολόκληρη η κατασκευή ζυγίζει περίπου 1,5 τόνο, ενώ καλύπτει μια περιοχή 46 m². Η τελική μελέτη συμμορφώνεται με τον γερμανικό οικοδομικό κώδικα, ενώ πληροί τις απαιτούμενες στατικές προδιαγραφές, συμπεριλαμβανομένων των φορτίων ανέμου και χιονιού.
Σε συνδυασμό με το σκηνικό του βοτανικού κήπου, το περίπτερο γιορτάζει τις χωρικές και δομικές δυνατότητες των φυσικών υλικών, επιτρέποντας στους επισκέπτες του κήπου και στους χρήστες του κτιρίου να βιώνουν ένα ξεχωριστό, αυθεντικό αρχιτεκτονικό έργο. Για τα επόμενα πέντε χρόνια το περίπτερο θα λειτουργήσει ως υπαίθρια αίθουσα διαλέξεων του πανεπιστημίου του Φράιμπουργκ και ως ένα παράδειγμα της επιτυχημένης συνεργασίας διαφορετικών επιστημονικών κλάδων.

Οι Zaha Hadid Architects (ZHA) γιορτάζουν το 15-ετές ταξίδι τους στην Κίνα, σηματοδοτώντας έτσι ένα σημαντικό ορόσημο, με την έκθεση "The New World" και δείχνοντας τη δουλειά και την πολυετή έρευνά τους στο "Guardian Art Centre", στο Πεκίνο. Η έκθεση ξεκίνησε στις 6 Ιουλίου και θα διαρκέσει έως και τις 3 Οκτωβρίου 2023.
Η Zaha Hadid επαναπροσδιόρισε την αρχιτεκτονική για τον 21ο αιώνα με ένα ρεπερτόριο έργων, που έχουν αιχμαλωτίσει τη φαντασία σε όλο τον κόσμο. Με βάση την επαναστατική εξερεύνηση στους αλληλένδετους τομείς της αστικοποίησης και της αρχιτεκτονικής, το έργο της ενσωματώνει την πρόοδο στις τεχνολογίες σχεδιασμού και κατασκευής, ανταποκρινόμενο στην αυξημένη πολυπλοκότητα της σύγχρονης ζωής.
Μέσα σ’ αυτό το νέο παγκόσμιο πλαίσιο που σκιαγραφήθηκε από την ίδια πριν από είκοσι χρόνια, η έκθεση περιγράφει λεπτομερώς την εξέλιξη και το έργο του γραφείου από τότε που άνοιξε το πρώτο στην Κίνα, μέσα από δέκα διαφορετικές ζώνες, που παρουσιάζουν συγκεκριμένες πτυχές της δουλειάς της.
Το "Guangzhou Opera House" ήταν το πρώτο κτίριο των ZHA στην Κίνα. Άλλα 14 πρωτοπόρα έργα στην Κίνα ολοκληρώθηκαν από τότε, συμπεριλαμβανομένου του διάσημου πύργου "Leeza SOHO" του Πεκίνου και του διεθνούς αεροδρομίου "Daxing". Η έκθεση επανεξετάζει αυτά τα θεμελιώδη έργα, μαζί με επιπλέον 25 έργα των ZHA σε όλη τη χώρα, που βρίσκονται επί του παρόντος υπό εξέλιξη.
Η έκθεση μελετά ακόμη τις συνεργασίες των ZHA με κορυφαία επιστημονικά ιδρύματα σε όλο τον κόσμο για την ανάπτυξη βραβευμένων καινοτομιών σε στρατηγικές βιωσιμότητας και προηγμένα υλικά.
Τέλος, διερευνά τη νέα εικονική αρχιτεκτονική μέσα στο μετασύμπαν με την υποστήριξη της τεχνολογίας του παραμετρικού σχεδιασμού. Σκιαγραφώντας το όραμα των ZHA για το μέλλον των πόλεων, η ζώνη "Building the Future" της έκθεσης παρουσιάζει μια επιλογή από επερχόμενα έργα σε όλη την Κίνα, μέσω των οποίων το έργο αφομοιώνει τους τοπικούς πολιτισμούς και τις ευαισθησίες σε συγκεκριμένες τοπολογικές συνθήκες.

Σχεδιασμός & επιμέλεια:
Zaha Hadid Architects (ZHA)
Επικεφαλής αρχιτέκτονας ZHA:
Patrik Schumacher
Διεύθυνση έργου ZHA:
Satoshi Ohashi, Manon Janssens, Yang Jingwen
Επικεφαλής έκθεσης ZHA:
Ziyan Xu, Nan Jiang, Xuexin Duan
Φωτογραφίες:
Virgile Simon Bertrand