Ολλανδική Πρεσβεία στην Αθήνα
Βασικός άξονας της ανακαίνισης της πρεσβείας ήταν η ανάγκη να εισαχθεί η πρωτοποριακή φιλοσοφία για συνεργατικό περιβάλλον εργασίας στα δημόσια αξιώματα των Κάτω Χωρών, που ονομάζεται "Νέος τρόπος εργασίας" (Het Nieuwe Werken - HNW). Αυτή η φιλοσοφία βασίζεται σε τρεις έννοιες: "behavior" - "bricks" - "bytes". Η πρώτη εισάγει μια νέα αντίληψη για την εργασιακή συμπεριφορά, σε ένα νέο συνεργατικό περιβάλλον εργασίας, όπου υπάρχει η ατομική ευθύνη της επίτευξης συγκεκριμένου αποτελέσματος ανεξαρτήτως προκαθορισμένου χώρου και χρόνου. Η έννοια "bricks" αναφέρεται στον ευέλικτο χώρο που υποδέχεται αυτό το συνεργατικό περιβάλλον εργασίας, όπου οι θέσεις δεν καθορίζονται με βάση την ιεραρχία, αλλά με την εκάστοτε δραστηριότητα που εκτελείται. Τέλος, τα "bytes" αφορούν στην τεχνολογία που υποστηρίζει τα παραπάνω, περιλαμβάνοντας σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις (υπολογιστές, τηλέφωνα, δίκτυα) που επιτρέπουν στις εργασίες να γίνονται σε οποιοδήποτε χώρο και χρόνο.
Η ολλανδική πρεσβεία στην Αθήνα επιλέχτηκε ως πιλοτικό έργο, καθώς είναι μια από τις πρώτες πρεσβείες που υιοθετούν αυτό το νέο εργασιακό περιβάλλον. Η υπάρχουσα πρεσβεία καταλαμβάνει τον 4ο όροφο ενός κτιρίου γραφείων όπου βρίσκονται και άλλες πρεσβείες, απέναντι από το Παναθηναϊκό Στάδιο. Σε αντίθεση με το υφιστάμενο - από τη δεκαετία του ’90 - εσωτερικό χώρο των μικρών απομονωμένων γραφείων, υπήρξε έντονη η διάθεση να "ανοίξει" όλη η πρεσβεία προς την αξιοσημείωτη θέα του σταδίου.
Ουσιαστικά η πρεσβεία μετετράπηκε σε έναν ανοιχτό χώρο, όπου παρέχονται ευέλικτες και εναλλακτικές θέσεις εργασίας για το προσωπικό. Ακόμα και ο πρέσβης δεν διαθέτει προσωπικό γραφείο και εργάζεται ανάλογα με την εκάστοτε δραστηριότητά του σε κάποιον από τους διαθέσιμους χώρους. Σε αυτόν τον ανοιχτό χώρο παρέχονται τυπικά γραφεία για μακράς διάρκειας απασχόληση, αλλά και αρκετοί εναλλακτικοί χώροι για σύντομες εργασίες, όπως ένα τραπέζι συναντήσεων, ένα καθιστικό με πουφ, ένας αναρτημένος πάγκος με σκαμπό και ένα σετ πολυθρόνων με ψηλή πλάτη για ιδιωτικές συζητήσεις. Αντίθετα, ελάχιστοι κλειστοί χώροι δημιουργούν το απαραίτητο περιβάλλον για ιδιωτικές και ήσυχες δραστηριότητες, όπως μια μικρή και μια μεγάλη αίθουσα συσκέψεων, ένας χώρος υποδοχής επισκεπτών, και δύο μικρά γραφεία για εργασίες που απαιτούν συγκέντρωση.
Η ανακαίνιση δεν περιέλαβε ολόκληρο τον υφιστάμενο χώρο και πολλά στοιχεία από το εσωτερικό διατηρήθηκαν χωρίς να επηρρεάζεται αρνητικά ο σχεδιασμός υψηλού επιπέδου με ισχυρό χαρακτήρα και ταυτότητα.
Με δεδομένο ότι οι εργαζόμενοι δε διαθέτουν προσωπικό χώρο έκαστος, είναι σημαντικό να αποκτήσουν μια αίσθηση οικειότητας και να ορίσουν το εργασιακό τους περιβάλλον. Επιπρόσθετα η πρεσβεία όφειλε να εκφράσει μια ολλανδική ταυτότητα. Συνεπώς επιλέχθηκαν η καθαρότητα και η διαφάνεια ως στοιχεία σχεδιασμού. Ο χώρος αποκτά απλή, καθαρή, υψηλής τεχνολογίας αισθητική, μέσω του λευκού και του γκρι. Το χρώμα και ο χαρακτήρας προκύπτουν από την προσεκτική επιλογή του εξοπλισμού σήμανσης, των έργων τέχνης και των στοιχείων της επίπλωσης.
Σχετικά με την τεχνολογική καθαρότητα του χώρου, ειδική αναφορά γίνεται στο αεροδρόμιο Schiphol του Άμστερνταμ, χρησιμοποιώντας την αυθεντική σήμανσή του. Σε συνεργασία με το αεροδρόμιο, οι πινακίδες σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν ειδικά για την πρεσβεία από τις εταιρείες που προμηθεύουν το αεροδρόμιο. Οι επιγραφές περιγράφουν τη δραστηριότητα κάθε χώρου και αποτελούν αναγνωρίσιμη ταυτότητα τόσο για ολλανδούς πολίτες, όσο και για όλους τους άλλους.
Η επίπλωση εξυπηρετεί τις συνεργατικές διαδικασίες και μαζί με τα κρεμαστά φωτιστικά αποτελούν στοιχεία αναφοράς στην Ολλανδία, επιλέγοντας κυρίως προϊόντα από ολλανδούς σχεδιαστές. Η τέχνη έχει εξίσου σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του χώρου, μέσω των σύγχρονων αναφορών στη κλασσική ολλανδική τέχνη και κουλτούρα.
Στον κυρίως χώρο, βασικά στοιχεία αποτελούν το δάπεδο και η οροφή. Η ακουστική ποιότητα σε έναν τέτοιο ενοποιημένο χώρο οφείλει να είναι υψηλής ποιότητας. Έτσι επιλέχθηκε ελαστικό δάπεδο ως τελική επιφάνεια, που μειώνει τον ήχο του βηματισμού και έχει μια φυσική αίσθηση καθαριότητας. Λόγω του χαμηλού ύψους του ορόφου, η επιλογή της ψευδοροφής έπρεπε να βασιστεί στο μέγιστο ποσοστό διαφάνειας. Ειδικά μεταλλικά γαλβανιζέ πλέγματα δημιουργούν ένα ενιαίο επίπεδο οροφής που καλύπτει οπτικά τα δοκάρια, τα ηχοαπορροφητικά πετάσματα και τα μηχανολογικά στοιχεία, που είναι όλα βαμμένα στο ίδιο χρώμα ώστε να "εξαφανιστούν". Τοποθετώντας τα κυρίως φωτιστικά στοιχεία πάνω από το πλέγμα επιτυγχάνεται η μείωση της αίσθησης χαμηλού ύψους και δημιουργείται μια ενιαία φωτισμένη επιφάνεια.
Οι ελάχιστοι κλειστοί όγκοι στον ενιαίο χώρο, που περιλαμβάνουν τα κλειστά γραφεία εργασίας, βάφονται σε έντονα γυαλιστερό λευκό χρώμα, ώστε να έρθουν σε αντίθεση με το ουδέτερο ματ γκρι στο φόντο. Μαύρες κουρτίνες, οι οποίες παρέχουν επιπλέον ηχοαπορρόφηση στο χώρο, εξυπηρετούν τον πιθανό διαχωρισμό των περιοχών για λόγους ασφάλειας και ιδιωτικότητας, κάθως η διαφάνεια της πρεσβείας επιτρέπει την ορατότητα από παντού.
Στοιχεία έργου
Αρχιτεκτονική μελέτη: gfra architecture, www.gfra.gr
Ομάδα μελέτης: Τάσος Γούσης, Joost Frijda, Έντυ Ρόμπερτς, Φωτεινή Αναγνώστου
Μηχανολογική μελέτη: Technomech - Χ. Μηλιώνης - Ζ. Τσιάτσικας O.E.
Σήμανση αεροδρομίου: Mijksenaar wayfinding experts
Εμβαδό: 630 m²
Κύριος του έργου: Υπουργείο Εξωτερικών της Ολλανδίας
Περίοδος μελέτης: Ιανουάριος - Μάιος 2014
Περίοδος κατασκευής: Ιούνιος - Αύγουστος 2014
Παρουσίαση: gfra architecture
Φωτογραφίες: Παναγιώτης Βουμβάκης