Νηπιαγωγείο με βιοκλιματικά στοιχεία σε έντονα επικλινές οικόπεδο στην Αθήνα

Το 108ο και 5ο Νηπιαγωγείο Αθηνών μελετήθηκε και κατασκευάστηκε από την εταιρεία Κτιριακές Υποδομές Α.Ε. που προήλθε από την συγχώνευση των εξής τεχνικών εταιρειών του δημοσίου: Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων Α.Ε., Θέμις Κατασκευαστική Α.Ε., Δημόσια Επιχείρηση Ανέγερσης Νοσοκομειακών Μονάδων (ΔΕΠΑΝΟΜ) και της τεχνικής υπηρεσίας της ΚΕΔ.
Ο χώρος που είχε αποκτηθεί για την κατασκευή του νηπιαγωγείου, βρίσκεται μέσα στον αστικό ιστό σε πυκνοκατοικημένη περιοχή, το εμβαδόν του είναι μικρότερο από τις προδιαγραφές και έχει μεγάλες υψομετρικές διαφορές (κλίση περίπου 40%) . Η ανέγερση όμως διδακτηρίου για την συστέγαση την δύο νηπιαγωγείων ήταν απαραίτητη, λόγω των κακών συνθηκών στέγασής τους σε νοικιασμένο κτίριο.
Λόγω της μεγάλης υψομετρικής διαφοράς του οικοπέδου, που έφτανε τα 15 μέτρα, έπρεπε να αντιμετωπιστούν σύνθετα προβλήματα θεμελίωσης και αντιστήριξης των πρανών. Για την αντιστήριξη των πρανών χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος των εδαφοηλώσεων ενώ οι θεμελιώσεις των τριών κτιρίων των νηπιαγωγείων κατασκευάστηκαν σε δύο επίπεδα με κριτήρια την ασφάλεια και την οικονομία που πρέπει να έχει ένα δημόσιο έργο.

Περιγραφή κτιρίου

Επειδή η επιφάνεια του οικοπέδου δεν επέτρεπε την πλήρη ανάπτυξη δύο ανεξάρτητων ολοήμερων νηπιαγωγείων, επιλέχτηκε η λύση με κοινούς κοινόχρηστους χώρους, με το απαραίτητο εμβαδόν για να εξυπηρετούν και τα δύο νηπιαγωγεία (χώρος πολλαπλών δραστηριοτήτων, χώρος φαγητού - κουζίνας, χώρους υγιεινής και ανάπαυσης νηπίων).
Το διδακτήριο τοποθετήθηκε στην νότια πλευρά του οικοπέδου (κοινό όριο με γειτονικά κτίρια). Με την τοποθέτηση αυτή προκύπτει η καλύτερη δυνατή αξιοποίηση της υπάρχουσας υψομετρικής διαφοράς του οικοπέδου, έτσι ώστε η Α’ στάθμη του κτιρίου (αίθουσες διδασκαλίας) να έχει ισόπεδη πρόσβαση από την οδό Βώκου (για την είσοδο ατόμων με κινητικά προβλήματα).
Το διδακτήριο αποτελείται από τρία στατικώς ανεξάρτητα κτίρια (Κ1, Κ2, Κ3):
• κτίριο Κ1 : αναπτύσσεται σε μία στάθμη (Α’ στάθμη), η οποία περιλαμβάνει 2 αίθουσες διδασκαλίας , χώρους υγιεινής και ένα χώρο εισόδου στο διδακτήριο,
• κτίριο Κ2 : αναπτύσσεται σε τρεις στάθμες (Α’ + Β’ + Γ΄ στάθμη ) και είναι μία ράμπα κυκλοφορίας η οποία ενώνει όλα τα επίπεδα στα οποία αναπτύσσεται το νηπιαγωγείο.
• κτίριο Κ3 : αναπτύσσεται σε τρεις κύριες στάθμες (Α’ + Β’ + Γ) και μία επί πλέον υπογείου στην οποία τοποθετούνται όλοι οι χώροι των Η/Μ εγκαταστάσεων (μηχανοστάσιο, λεβητοστάσιο, αντλιοστάσιο, αποθήκη κτλ.) και οι θέσεις στάθμευσης.
Αναλυτικότερα στην Α΄ στάθμη περιλαμβάνονται μία αίθουσα διδασκαλίας, η αίθουσα ανάπαυσης νηπίων, το γραφείο νηπιαγωγών, χώροι υγιεινής νηπίων και ένας κλειστός χώρος διαλείμματος. Στην Β΄ στάθμη περιλαμβάνονται ο χώρος φαγητού - κουζίνας, χώροι υγιεινής νηπίων και ο χώρος πολλαπλών χρήσεων. Στην Γ΄ στάθμη περιλαμβάνονται ο χώρος της 2ης εισόδου (είσοδος μέσω πεζοδρόμου με σκαλιά), ένας στεγασμένος χώρος διαλείμματος, χώροι υγιεινής νηπίων και μία μικρή αποθήκη.
Για την επικοινωνία μεταξύ των επιπέδων του νηπιαγωγείου επιλέχθηκε η λύση μίας ράμπας, με την ανάλογη κλίση, για την εύκολη και ασφαλή κυκλοφορία την νηπίων.
Δεν υπήρχε η δυνατότητα διαμόρφωσης αύλειου χώρου, γι’ αυτό προβλέφθηκε η κατασκευή ενός στεγασμένου χώρου διαλείμματος στην Γ΄ στάθμη, μαζί με την 2η είσοδο στο διδακτήριο. Περιμετρικά του διδακτηρίου διαμορφώνονται χώροι πρασίνου με χλοοτάπητα και φύτευση χαμηλού και υψηλού πρασίνου.

Βιοκλιματικός σχεδιασμός

Στο διδακτήριο έγινε προσπάθεια να εφαρμοστούν κατά το δυνατόν, οι αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού των κτιρίων και συγκεκριμένα :
Χωροθέτηση - προσανατολισμός. Λόγω των περιορισμών του οικοπέδου (μέγεθος, σχήμα, υψομετρικές διαφορές, πολεοδομικές δεσμεύσεις) το κτίριο τοποθετείται στην νότια πλευρά του και έγινε προσπάθεια να έχουν ένα καλό προσανατολισμό - ανατολικό- οι αίθουσες διδασκαλίας .
Φυσικός φωτισμός – αερισμός. Με την κατάλληλη τοποθέτηση παραθύρων και φεγγιτών στους κύριους χώρους, εξασφαλίζεται ο φυσικός φωτισμός και ο φυσικός αερισμός των χώρων. Επίσης προβλέπεται σκιασμός των υαλοστασίων με οριζόντιες και κάθετες κινούμενες περσίδες ανάλογα με τον προσανατολισμό τους.
Το ίδιο ισχύει και για τη ράμπα κυκλοφορίας, η οποία φωτίζεται από μεγάλα υαλοστάσια και ο φωτισμός της ενισχύεται με ανοίγματα στην οροφή. Επίσης ο χώρος της ράμπας επειδή μπορεί να κλείνει από όλες της πλευρές της, μπορεί να λειτουργήσει και ως "θερμοκήπιο" όταν το επιτρέπει η ηλιοφάνεια της ημέρας .
Ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις - ενεργειακά συστήματα
Οι ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις του έργου ανταποκρίνονται πλήρως στις τρέχουσες και μελλοντικές ανάγκες ενός σύγχρονου εκπαιδευτηρίου, με ιδιαίτερη έμφαση στην ασφάλεια και προστασία των χρηστών, στις εσωτερικές συνθήκες άνεσης, στο σωστό φυσικό και τεχνητό φωτισμό, στη χρήση των σύγχρονων τεχνολογιών.
Το εκπαιδευτήριο έχει μελετηθεί με τον κανονισμό ενεργειακής απόδοσης κτιρίων και θα διαθέτει πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης κατηγορίας τουλάχιστον Β.
Όσον αφορά τις ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις του έργου, οι εσωτερικές συνθήκες άνεσης και σωστής λειτουργίας επιτυγχάνονται με κεντρική εγκατάσταση μηχανικού αερισμού με ανάκτηση θερμότητας για εξοικονόμηση ενέργειας άνω του 60%, κεντρική θέρμανση με τοπικά θερμαντικά σώματα και λέβητα πετρελαίου, αλλά και κεντρική εγκατάσταση ψύξης σε όλους τους χώρους του εκπαιδευτηρίου με αντλίες θερμότητας υψηλής απόδοσης και τοπικές μονάδες ενσωματωμένες στην ψευδοροφή (σύστημα VRV).