Συνεταιριστική τράπεζα Θεσσαλίας

Το έργο αποτελεί το κεντρικό κτίριο της Συνεταιριστικής Τράπεζας Θεσσαλίας, στην πόλη των Τρικάλων. Βασικά κριτήρια σχεδιασμού, ήδη από την περίοδο του σχετικού αρχιτεκτονικού διαγωνισμού απετέλεσαν η υψηλή ποιότητα του περιβάλλοντος εργασίας και η δημιουργία ενός "εμβληματικού" κτιρίου, καθοριστικής σημασίας για την νέα εταιρική ταυτότητα της Τράπεζας, με λειτουργικά και μορφολογικά στοιχεία ικανά να αποτελέσουν εργαλεία αναβάθμισης του συνόλου των υποκαταστημάτων της Τράπεζας.
Σε συνθετικό επίπεδο, η οργάνωση του κτιρίου βασίζεται στη δημιουργία ενός κεντρικού, υαλοσκεπούς πυρήνα αιθρίου, που διαπερνά κατακόρυφα όλο το κτίριο. Προσφέρεται έτσι η δυνατότητα "εσωτερικού" φυσικού φωτισμού της μάζας των λειτουργιών, των χώρων εξυπηρέτησης κοινού στο ισόγειο και των χώρων γραφείων στις ανώτερες στάθμες. Ευνοείται επίσης η βιοκλιματική, θερμική συμπεριφορά του κτιρίου και ο διαμπερής αερισμός με στόχο τον περιορισμό της κατανάλωσης ενέργειας. Επιπλέον, προσφέρεται η αναφορά σε ένα οργανικό κέντρο που αποδίδει χωρικά το αίσθημα της συμπαρουσίας πελατών και εργαζόμενων και, κυρίως για τους τελευταίους, το αίσθημα της συμμετοχής σε ομάδες συνεργασίας.
Συσχετισμένη με την απόδοση εταιρικής ταυτότητας, αλλά και με την πρόθεση της βιοκλιματικά προσανατολισμένης δόμησης είναι και η επιλογή των δομικών υλικών. Ειδικότερα, επιλέχθηκε η επένδυση των όψεων με φύλλα προοξειδωμένου χαλκού, η χαρακτηριστική ιδιότητα του οποίου είναι η συνεχής φυσική, παλμική μεταβολή του χρωματισμού του και αναμένεται να αποτελέσει αισθητική αναφορά για την εικόνα της πόλης, δηλαδή ένα νέο "τοπόσημο". Αλλά ο χαλκός είναι επίσης υλικό ανακυκλώσιμο, μακρόβιο, με ελάχιστη απαίτηση συντήρησης, πρόσφορο για περιοχές με ηπειρωτικό κλίμα, όπως αυτό της πόλης των Τρικάλων.

Γενική περιγραφή του κτιρίου
Το κτίριο της Συνεταιριστικής Τράπεζας Θεσσαλίας οικοδομήθηκε σε οικόπεδο επιφανείας 750 m², με σύνολο δόμησης 900 m². Περιλαμβάνει χώρους συναλλαγής κοινού και χώρους γραφείων, που αναπτύσσονται σε τέσσερεις ορόφους, καθώς επίσης υπόγειο και δώμα.
Το κτίριο οργανώνεται σε τρεις επί μέρους συνθετικές περιοχές:
• Η κεντρική, εσωτερική περιοχή του κενού του αιθρίου και των γύρω από το αίθριο γυάλινων διαδρόμων του Α΄ και Β΄ ορόφου αποτελεί την φωτεινή επικοινωνιακή σπονδυλική στήλη του κτιρίου, η οποία προβάλλεται στην αίθουσα συναλλαγών.
• Ο κύριος όγκος με επικάλυψη χαλκού περιλαμβάνει τους χώρους γραφείων, τυλίγεται γύρω από το κενό του αιθρίου και περατώνεται στην περιοχή των κλιμακοστασίων.
• Ο καταληκτικός πίσω όγκος, περιλαμβάνει όλες τις κατακόρυφες, κύριες και δευτερεύουσες οδεύσεις του κτιρίου, όπως και βοηθητικούς χώρους.

Η περιγραφή των λειτουργιών
Το ισόγειο περιλαμβάνει χώρο συναλλαγής κοινού και συνοδευτικούς χώρους γραφείων. Η κύρια αίθουσα συναλλαγών διαμορφώνεται σε συνέχεια της κυρίας εισόδου και της εξωτερικής μικρής πλατείας, η οπτική ενοποίηση των οποίων επιτυγχάνεται μέσω εκτενών υαλοπετασμάτων. Το διώροφο κεντρικό τμήμα του χώρου ενισχύει τη σημασία της χρήσης και επιτρέπει το φυσικό φωτισμό είτε από την γυάλινη οροφή του αίθριου είτε από το διάφανο υαλοπέτασμα της πίσω όψης.
Η επιλογή διαχωρισμάτων με γυάλινο διάφανο τμήμα στη συναρμογή με την ψευδοροφή, επιτρέπει την οπτική συνέχεια των χώρων γραφείων, είτε αυτοί διατάσσονται σε ανοιχτή κάτοψη (open plan), είτε σε κλειστούς χώρους.
Στον ημιώροφο οι υπηρεσίες χωροθετούνται περιμετρικά του κεντρικού κενού του αιθρίου, που συνδέει οπτικά αυτό το επίπεδο με το ισόγειο. Τα επίπεδα του 1ου και 2ου ορόφου ενοποιούνται οπτικά και λειτουργικά μέσω του κεντρικού αίθριου, ενώ διαχωρίζονται λειτουργικά και ηχητικά από τους υποκείμενους χώρους μέσω γυάλινου διαφώτιστου δαπέδου που επιτρέπει τη διαπερατότητα του φωτός.

Η διαμόρφωση των όψεων
Η μεταλλική όψη του κτιρίου διαμορφώνεται από επάλληλες οριζόντιες πλήρεις ζώνες και περσίδες, οι οποίες αντιστοιχούν σε πτυχωτές τεθλασμένες ταινίες και κατασκευάζονται με επικάλυψη προοξειδωμένου χαλκού. Στις περιοχές, στις οποίες οι περσίδες αντικαθιστούν τις πλήρεις ζώνες, διαμορφώνεται ένα διάτρητο βιοκλιματικό εξωτερικό πέτασμα, πίσω από το οποίο αναπτύσσονται φωτιστικές επιφάνειες ή ημιυπαίθριοι και υπαίθριοι χώροι. Έτσι, οι περσίδες σκιάζουν τα όμορα υαλοστάσια και τους χώρους εκτόνωσης του κτιρίου.
Η εναλλαγή πτυχωτών τεθλασμένων ταινιών προσφέρει το σύστημα διαμόρφωσης της όψης του κτιρίου, το οποίο με ευρηματικό τρόπο "παρακολουθεί" τα πλήρη και διαπερατά τμήματα, τις εσοχές και προεξοχές του κελύφους, τις εξάρσεις και υποχωρήσεις ως προς το άμεσο αστικό περιβάλλον, προβάλλοντας με τη ρέουσα μορφή της τη γλυπτική της παράμετρο. Αυτή η "πράσινη" επιδερμίδα του κτιρίου μεταβάλλεται υπακούοντας στις εσωτερικές απαιτήσεις των χώρων, "στρέφεται" προς την πόλη, "υποδέχεται" το δημόσιο χώρο, γίνεται διαπερατή στο φυσικό φώς, μετασχηματίζεται κατ΄ αναλογία με το βασικό συστατικό της υλικό, τον χαλκό, όμοια μεταβαλλόμενο.

Ο περιβάλλων χώρος
Ο σχεδιασμός του περιβάλλοντος χώρου στην πρόσοψη του κτιρίου στοχεύει τόσο στην ανάδειξη της ιδιαίτερα δυναμικής μορφής του αλλά και στη δημιουργία μιας διευρυμένης περιοχής εισόδου για την πρόσβαση στο κτίριο. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της υποχώρησης της κύριας όψης ως προς την οικοδομική γραμμή στο ισόγειο και τη δημιουργία ενός εκτενούς υπερυψωμένου πλατώματος εισόδου, μιας μικρής "πλατείας", ικανής να εξυπηρετήσει την πρόσβαση, την κίνηση αλλά και την ολιγόλεπτη στάση των επισκεπτών.
Παράλληλα με την οικοδομική γραμμή δημιουργούνται αναβαθμοί για τη γεφύρωση της υψομετρικής διαφοράς, καθώς και ράμπα πρόσβασης ατόμων μειωμένης κινητικότητας. Εκτενές τμήμα του περιβάλλοντος χώρου του κτιρίου διαμορφώνεται ως χώρος πρασίνου, με υψηλές και χαμηλές φυτεύσεις, ενισχύοντας τη βιοκλιματικό πρόθεση.
Στην περιοχή του ακάλυπτου χωροθετείται τμήμα αρχαίου τειχίσματος του 2ου π.Χ. αιώνα, το οποίο αποκαλύφθηκε κατά τη διάρκεια των εκσκαφών, με σκοπό την ανάδειξη και θέασή του από τους επισκέπτες - πελάτες της τράπεζας. Το αρχαίο τείχισμα αντιστοιχεί στον άξονα της εισόδου, σε άμεση γειτνίαση με την αίθουσα αναμονής, από την οποία είναι πλήρως ορατό, μέσω υαλοπετάσματος.

Τεχνολογίες κατασκευής και επιλογές υλικών
Λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών υπεδάφους εφαρμόστηκε αντιστήριξη με αλληλοτεμνόμενους φρεατοπασσάλους, ενώ το εδάφους ενισχύθηκε στο εσωτερικό του περιμετρικού φράγματος με άοπλους πασσάλους πλήρους στατικής εκτόπισης.
Οι κύριες όψεις επενδύονται με φύλλα προοξειδωμένου χαλκού, με τη μέθοδο της επικάλυψης μικρών δοκών. Τα φύλλα έχουν υπόβαση από κόντρα πλακέ θαλάσσης, τοποθετημένα σε μεταλλικές κατασκευές, που στηρίζονται στο φέροντα οργανισμό του κτιρίου.
Τα εξωτερικά κουφώματα κατασκευάζονται από θερμοδιακοπτόμενες διατομές αλουμινίου, με υαλοστάσια σταθερά ή προβαλλόμενα και με κουφώματα ειδικού τύπου για την κάλυψη του αιθρίου. Παρά τις εκτενείς επιφάνειες υαλοστασίων, η χρήση διπλών ενεργειακών υαλοπινάκων, καθώς και εξωτερικών περσίδων σκίασης επιτρέπουν την εξοικονόμηση ενέργειας στο κτίριο.
Η διαμόρφωση των εσωτερικών χώρων βασίστηκε στην επιλογή σύγχρονων υλικών με υψηλές προδιαγραφές για τη λειτουργική, οπτική και θερμική άνεση των χρηστών. Διαχωρίσματα ηχομονωτικά με διπλούς υαλοπίνακες και επένδυση σφενδάμου ή υπόλευκων πετασμάτων, υπερυψωμένα δάπεδα αντιολισθητικά, ψευδοροφές διάτρητες ξύλινες ή μεταλλικές με υψηλές ηχοαπορροφήσεις, γυάλινα δάπεδα σε όλες τις περιοχές του αίθριου. Τα χρώματα και η υφή των υλικών λειτουργούν συμπληρωματικά για την ενίσχυση της νέα εταιρικής ταυτότητας της τράπεζας.
Ο τεχνητός φωτισμός του κτιρίου βασίζεται στη χρήση λαμπτήρων φωτοδιόδων (LED), 4.000 Κ (φως ημέρας), με στόχο τη μέγιστη εξοικονόμησης ενέργειας, την οπτική άνεση, αλλά και τη βέλτιστη απόδοση των χρωμάτων και της υφής των υλικών. Αντιστοίχως, ο εξωτερικός φωτισμός του κτιρίου επιτυγχάνεται με στεγανά φωτιστικά φωτοδιόδων (LED), ενσωματωμένα πλήρως στα αρχιτεκτονικά στοιχεία του κτιρίου, ώστε να αποδίδεται η πλαστικότητα του κελύφους τη νύχτα.