Νέος χώρος για τον Σ.Β.Ε. σε ανακαινισμένο βιομηχανικό κτίριο στη Θεσσαλονίκη

Ιστορικό: εκτελεστικός αντιπρόεδρος Σ.Β.Ε. Γιάννης Σταύρου, οικονομολόγος
Πριν τρία περίπου χρόνια, ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Ελλάδος, στο πλαίσιο της κοινωφελούς δραστηριότητας του και με σκοπό την προαγωγή των τοπικών οικονομικών συμφερόντων, πρότεινε στο Δήμο Θεσσαλονίκης, την αξιοποίηση ενός υπό κατάρρευση βιομηχανικού κτιρίου, όπου έως τα τέλη του 1970 γινόταν ο κρεοσκοπικός έλεγχος των σφαγίων και που γειτνιάζει με το εμβληματικό κτίριο των παλαιών σφαγείων της Θεσσαλονίκης.
Μέχρι την υποβολή της πρότασης από την "Εταιρεία Επιχειρηματικής και Πολιτιστικής Ανάπτυξης Θεσσαλονίκης", που αποτελεί θυγατρική εταιρεία του Σ.Β.Ε., το συγκεκριμένο κτίριο ήταν μάλλον ξεχασμένο και αμφίβολης ή/και καμίας χρήσης.
Η πρόταση του Σ.Β.Ε. ως μοναδικού κοινωνικού εταίρου με έδρα στη Θεσσαλονίκη, περιελάβανε τη μετατροπή του παλαιού βιομηχανοστάσιου σε κτίριο υψηλής αισθητικής, με σκοπό να στεγάσει τις υπηρεσίες του προς τις μεταποιητικές επιχειρήσεις του δήμου μας, αλλά και της ευρύτερης περιοχής, με γνώμονα την ενίσχυση της εξωστρέφειας, της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας.
Το κόστος του κτιριολογικού προγράμματος ξεπέρασε το 1,5 εκατ.€ και χρηματοδοτήθηκε αποκλειστικά από χορηγίες μελών του Σ.Β.Ε.
Αποφασίσθηκε η εξολοκλήρου ανακατασκευή του κτιρίου, καθώς από το παλαιό κτίριο παρέμεινε μόνον ο αρχικός σκελετός. Το κτίριο κατασκευάστηκε αποκλειστικά με υλικά που έχουν παραχθεί από ελληνικά χέρια, σε ελληνικές βιομηχανικές επιχειρήσεις και κυρίως από μέλη του Σ.Β.Ε. στον κλάδο των δομικών υλικών.
Η πρωτοβουλία αυτή του Σ.Β.Ε. μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό παράδειγμα, ακόμη και "καλή πρακτική", για την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του δημοσίου χωρίς αυτό να δαπανήσει ούτε ένα ευρώ.

Παρουσίαση μελέτης και κατασκευής: Άρης Πλουμπής, αρχιτέκτων
Το υφιστάμενο κτίριο βρίσκεται στον περιβάλλοντα χώρο των πρώην δημοτικών σφαγείων Θεσσαλονίκης, σημερινού πολυχώρου πολιτισμού "Labattoir". Το κτίριο προοριζόταν για κρεοσκοπικό έλεγχο των σφαγίων, είχε ανεγερθεί με άδεια του 1967 και πρόσφατα χρησιμοποιήθηκε ως αποθήκη και ως προπονητήριο. Ανήκει σε ένα συγκρότημα τεσσάρων κτιρίων, από τα οποία τα τρία διατηρήθηκαν και το ένα κατεδαφίστηκε.
Ο Δήμος Θεσσαλονίκης με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου ενέκρινε κατά πλειοψηφία την παραχώρηση του κτιρίου στην αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία "Επιχειρηματική και Πολιτιστική Ανάπτυξη Θεσσαλονίκης" για συγκεκριμένη χρονική περίοδο, ώστε αυτό να αλλάξει χρήση και να μετατραπεί, μετά τις επεμβάσεις σε πολυχώρο επιμόρφωσης, επιχειρηματικής προβολής, γραφείων και εντευκτηρίου της εταιρείας.
Το κτίριο των δημοτικών σφαγείων Θεσσαλονίκης με τον περιβάλλοντα χώρο του έχει χαρακτηριστεί ως έργο τέχνης και ιστορικό διατηρητέο μνημείο, διότι αποτελεί αξιολογότατο δείγμα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής των αρχών του 20ου αιώνα και μοναδική μαρτυρία για τη συγκεκριμένη μορφή παραγωγικής δραστηριότητας στην πρόσφατη ιστορία της πόλης.
Το κτίριο ήταν κατασκευασμένο με φέροντα οργανισμό οπλισμένου σκυροδέματος και μεταλλική δίρριχτη στέγη. Η επικάλυψη της στέγης ήταν πτυχωτή λαμαρίνα. Εσωτερικά υπήρχε ψευδοροφή. Οι τοίχοι πλήρωσης ήταν από οπτοπλινθοδομή και τα κουφώματα μεταλλικά.
Αλλαγές εσωτερικών διαρρυθμίσεων με την επέμβαση
Εσωτερικά δημιουργήθηκαν οι παρακάτω χώροι:
• Αίθουσα παρουσιάσεων, προβολών και συνεδριάσεων.
• Γραφειακοί χώροι.
• Χώρος εντευκτηρίου – συναντήσεων, με χώρο παρασκευαστηρίου μικρών γευμάτων για εκδηλώσεις.
• Τουαλέτες ανδρών, γυναικών και ΑΜΕΑ.
• Αποθηκευτικοί χώροι.
• Χώροι Η/Μ εγκαταστάσεων.
Κατασκευάστηκε νέα μεταλλική στέγη, εμφανής εσωτερικά στο μεγαλύτερο μέρος του κτιρίου. Η επικάλυψη έγινε με μεταλλικά πετάσματα 8 cm σε όλη την επιφάνεια της, τα οποία εξωτερικά έχουν γκρι απόχρωση και εσωτερικά είναι βαμμένα με ηλεκτροστατική μπλε βαφή, όμοια με όλα τα μεταλλικά στοιχεία των ζευκτών της στέγης. Στα ζευκτά στερεώνονται και όλοι οι αγωγοί του συστήματος ψύξης και θέρμανσης του κτιρίου καθώς και τα φωτιστικά οροφής.
Εξωτερικές όψεις του κτιρίου
Στις όψεις του υπάρχοντος κτιρίου αφαιρέθηκε ένα περιμετρικό σενάζ, σε ύψος 2,20 m περίπου, το οποίο δεν επηρέαζε το στατικό φορέα του κτιρίου. Κατασκευάστηκαν μεγάλα ανοίγματα, στα οποία τοποθετήθηκαν κουφώματα αλουμινίου σκούρου χρώματος με οριζόντιο κάνναβο ανά 60 cm περίπου και έναν κατακόρυφο άξονα. Στο μέσο του κτιρίου, μια νέα γυάλινη κατασκευή οριοθετεί την είσοδο και λειτουργεί ως προθάλαμος.
Όλες οι όψεις του κτιρίου καλύπτονται με θερμοπρόσοψη, της οποίας η τελική επιφάνεια έχει χρώμα ώχρας, εκτός των φερόντων στοιχείων, τα οποία είναι λευκά. Οι υδρορροές είναι ανοξείδωτες και εμφανείς.
Περιβάλλων χώρος
Στον περιβάλλοντα χώρο ακολουθείται εγκεκριμένη πρόταση από το υπουργείο πολιτισμού. Το δάπεδο περιμετρικά του κτιρίου έχει διαστρωθεί με βοτσαλωτό δάπεδο, ενώ ο χώρος των θέσεων στάθμευσης ασφαλτοστρώθηκε. Η περίφραξη ανακατασκευάστηκε με κιγκλιδώματα που έχουν πιο λιτή και απλοποιημένη μορφή.
Ο χώρος μπροστά από τη βόρεια όψη του κτιρίου έχει φυτευτεί και στο προκήπιο έγινε διαμόρφωση, όπως προβλέπεται από τη μελέτη του Δήμου.
Το κτίριο Β θα λειτουργήσει ως χώρος γραφείου και φυλακίου ασφαλείας. Οι όψεις του έχουν επιχριστεί και χρωματιστεί εκ νέου, εξωτερικά αλλά και εσωτερικά.

Παρουσίαση αρχιτεκτονικής εσωτερικού χώρου: Άκης Μπογδάνος, αρχιτέκτων
Το κτίριο, λόγω της γειτνίασης του με το διατηρητέο κτίριο των πρώην δημοτικών σφαγείων Θεσσαλονίκης, υπόκειται σε όλους τους περιορισμούς που διέπουν την αντίστοιχη νομοθεσία. Έτσι διατηρήθηκαν το περίγραμμα και το ύψος του, κρατώντας μόνο το φέροντα οργανισμό και ανακατασκευάζοντας το σύνολο από την αρχή. Ο εσωτερικός χώρος σχεδιάστηκε εξ ολοκλήρου στον άξονα που ζητήθηκε από τον Σ.Β.Ε., δηλαδή με χρήση της νέας τεχνολογίας και με αξιοποίηση των προϊόντων των μελών του συνδέσμου, σε ένα περιβάλλον που να προβάλει τις αξίες της ελληνικής βιομηχανίας.
Ο χώρος οργανώνεται σε τρεις λειτουργικές ενότητες με σαφή διαχωρισμό, που προσομοιάζει σε μονάδα τυπικής βιομηχανικής παραγωγής, αυστηρά οργανωμένης, αλλά εμπλουτισμένης με σύγχρονα στοιχεία, σε αρμονία με τη διάταξη και τη γεωμετρία του συνόλου. Σημείο αναφοράς αποτελεί η εμφανής μεταλλική οροφή σε μπλε χρώμα, που διατρέχει το επίμηκες κτίριο και συνδέει τις επιμέρους ενότητες.
Κεντρικό άξονα οργάνωσης αποτελεί η παρουσία του ανθρώπινου δυναμικού του συνδέσμου στην καρδιά του κτιρίου, διαχωρίζοντας τους διοικητικούς χώρους, γραφεία προέδρου και αντιπροέδρου, από τους κοινόχρηστους χώρους, την αίθουσα πολλαπλών χρήσεων και το εντευκτήριο.
Στο κέντρο του εργασιακού χώρου τοποθετείται η αίθουσα συνεδριάσεων, η οποία ορίζεται από κρυστάλλινα πετάσματα. Οι "ανοιχτές" θέσεις εργασίας αναπτύσσονται γύρω από αυτήν σε ομαδοποιημένους σταθμούς εργασίας ανά τομέα και λειτουργία. Αναρτημένα μεταλλικά πετάσματα, που κινούνται σε δυο διευθύνσεις, επιτρέπουν τη μεταβολή της διάταξης του χώρου και παρέχουν τη δυνατότητα σχετικής οπτικής ιδιωτικότητας.
Στη βόρεια πλευρά του κτιρίου αναπτύσσονται τα γραφεία της διοίκησης, που απαιτούν ακουστική και οπτική "απομόνωση", σχεδιασμένα με πνεύμα λιτής πολυτέλειας.
Η αίθουσα πολλαπλών χρήσεων βρίσκεται δίπλα στην κεντρική είσοδο και χαρακτηρίζεται από την "υπερσχεδιασμένη" οργανική ψευδοροφή. Οι ουδέτερες λευκές κατακόρυφες επενδύσεις διατηρούν μια καθαρή και αυστηρή γεωμετρία καλύπτοντας τα υλικά ηχοαπορρόφησης καθώς και τον άρτιο τεχνολογικό εξοπλισμό. Επιπλέον η αίθουσα αποτελεί το σύνδεσμο των χώρων εργασίας με το χώρο του εντευκτηρίου, καθώς επικοινωνεί με δεύτερη είσοδο, επιτρέποντας στα μέλη την άμεση πρόσβαση.
Το εντευκτήριο μπορεί να λειτουργεί και αυτόνομα με είσοδο από τον εξωτερικό χώρο. Η οπτική σύνδεση του με τον κυρίως χώρο επιτυγχάνεται μέσα από τη συνέχιση της ενιαίας μπλε οροφής, καθώς και του κεντρικού άξονα του κτιρίου, που σημαίνεται με τις μαρμάρινες παραστάδες. Ο άξονας αυτός διαχωρίζει το χώρο του μπαρ από αυτόν της εστίασης.
Το έπιπλο του μπαρ αποτελεί σημείο αναφοράς του χώρου καθώς πλαισιώνεται από την κατακόρυφη επιφάνεια με το γκρι μάρμαρο και τον ακρυλικό καθρέπτη στην οροφή. Τμήμα του μπαρ αποτελεί ο χώρος της βιβλιοθήκης - καθιστικού που οργανώνεται σε άλλο ύφος με έμφαση στις ξύλινες επιφάνειες δημιουργώντας ανάλογη ατμόσφαιρα. Συνδετικό στοιχείο του χώρου αποτελεί η επιμήκης μεταλλική κατασκευή, με θέματα που σχετίζονται με τη βιομηχανία, σχεδιασμένα από την Colibri. Ο χώρος του εστιατορίου οργανώνεται με τραπεζοκαθίσματα σε ελεύθερη διάταξη.
Η χρωματική παλέτα κινείται σε ουδέτερους τόνους, που προκύπτουν από τα ίδια τα υλικά. Η μίξη στοιχείων βιομηχανικής αισθητικής με "ευγενή" υλικά όπως το μάρμαρο και το ξύλο δρυός δημιουργούν μια σύγχρονη αλλά διαχρονική εικόνα του χώρου εργασίας. Το μπλε και οι αποχρώσεις του αποτελεί τη μοναδική παρουσία χρώματος στη δομή του χώρου, στοιχείου που λειτουργεί σαν ανάμνηση της βιομηχανικής "παράδοσης"
Ο γενικός φωτισμός του ανοιχτού χώρου εργασίας αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της οροφής, στην οποία και εντάσσεται ακολουθώντας τη γεωμετρία της. Οι κυκλικές διατομές σε διάφορες διαμέτρους και ύψη στο κέντρο του χώρου, ενδυναμώνουν την απλότητα της γεωμετρίας εισάγοντας ένα στοιχείο ελεύθερης ροής και οργάνωσης. Στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων ο φωτισμός, μέσα από τις διαφορετικές κατασκευές της οροφής, αποτελεί το κεντρικό θέμα του χώρου, ενώ στο εντευκτήριο η γενναία κίνηση της οροφής από καθρέπτη στο μπαρ, που φέρει και το φωτισμό, έρχεται σε αντίστιξη με την λιτότητα των αναρτημένων φωτιστικών σωμάτων στο χώρο του εστιατορίου.
Τα επιμέρους τμήματα υπακούν στο γενικό σχεδιασμό, που διατρέχει το σύνολο, διατηρώντας την αυτονομία τους μέσα από επιμέρους σχεδιαστικούς χειρισμούς. Η γεωμετρία, τα υλικά και το χρώμα συνδιαλέγονται και συνυπάρχουν αρμονικά δημιουργώντας ένα χώρο στιβαρό με σημεία ενδιαφέροντος και "εκπλήξεις", ανάλογο του σημαντικού θεσμού που αντιπροσωπεύει.

Σημείωση: Λόγω του ιδιαίτερου επιχειρηματικού ενδιαφέροντος του κτιρίου και της μεθόδου αυτοχρηματοδότησής του αποκλειστικά από τα μέλη του ΣΒΕ, νιώθουμε την ανάγκη να αναφέρουμε τους σημαντικότερους χορηγούς που ανήκουν στο χώρο των κατασκευών. ALUMIL, KLEEMAN, ISOMAT, HELLENIC PETROLEUM, DELOITTE, BIOSOLIDS, DOMOLAM, PAVLIDIS, ΗΡΑΚΛΗΣ, OLYMPIQ ELECTRONICS, TITAN, KEBE, LOGISMOS, MAKIOS.