Κλινική "Smalto Dental Clinic" στη Λευκωσία

Το κτίριο Σμάλτο αντιπροσωπεύει ένα κατώφλι μεταξύ του κτισμένου και του φυσικού περιβάλλοντος. Αμφισβητεί τις έννοιες των ορίων, ειδικά του τι είναι ιδιωτικό και τι είναι δημόσιο, στη διχασμένη πόλη της Λευκωσίας όπου τα σύνορα ‘ευδοκιμούν’. Η υβριδική αστική υπόσταση του Σμάλτο αλλάζει συνεχώς κατά τη διάρκεια της ημέρας, των εποχών, των καιρικών συνθηκών, τω αναγκών, ενώ δημιουργεί μια διαδικασία επούλωσης των αστικών τραυμάτων των διχασμών. Ταυτόχρονα διαπραγματεύεται μετεξέλιξη της τυπολογίας της εσωτερικής αυλής, ως μια προσπάθεια αντίστασης προς της κατάργηση αυτής της παραδοσιακής χωρικής τυπολογίας από τον βρετανικό αποικιοκρατισμό.
Το ‘Σμάλτο’ οδοντιατρική κλινική εξυπηρετεί τις ανάγκες του ιδιοκτήτη-οδοντιάτρου για τα ιατρεία του αλλά και για την υβριδική συμμετοχή άλλων λειτουργιών στο κτίριο καθώς ανταποκρίνεται σε ανάγκες της πόλης. Βρίσκεται στην κύρια αστική αρτηρία του Στροβόλου, κατά μήκος του γραμμικού καταπράσινου πάρκου, της κοίτης του χειμάρρου Πεδιαίου. Τα οικόπεδα της λεωφόρου μπλοκάρουν την πόλη από το πράσινο καθώς συνήθως φιλοξενούν ακριβούς εκθεσιακούς χώρους στο ισόγειο.
Το υπόγειο φιλοξενεί τους βοηθητικούς και μηχανολογικούς χώρους αλλά κι έναν δημιουργικό χώρο για εργαστήρια, μαθήματα γιόγκα και καλλιτεχνικές εκθέσεις με θέα στο επίπεδο της κοίτης τους ποταμού. Το ισόγειο λειτουργεί ως χώρος στάθμευσης και χώρος εκδηλώσεων με διώροφο ύψος,
Μέρος του 1ου ορόφου φιλοξενεί διάφορα ιατρεία.
Η κύρια είσοδος του Οδοντιατρείου βρίσκεται στον 2ο όροφο. Το λόμπι, αν και μικρό σε αποτύπωμα, καταφέρνει να συνδέει τους επισκέπτες με όλα τα επίπεδα της κλινικής αλλά και με τα κτιστά και φυσικά περιβάλλοντα της πόλης.
Ο τελευταίος όροφος προτείνεται ως απροσδιόριστος, υβριδικός χώρος. Αυτή τη στιγμή χρησιμοποιείται ως στούντιο Airbnb.
Όλοι οι χώροι απολαμβάνουν απρόσκοπτη θέα στην πόλη και διεισδύουν στο άμεσο πράσινο της κοίτης του χειμάρρου.
Το κτίριο υψώνεται σε διώροφη απόσταση από το επίπεδο του δρόμου απελευθερώνοντας το ισόγειο, αφήνοντας έτσι την πόλη να επανασυνδεθεί με τον πράσινο αστικό χώρο αναψυχής.
Η ανάβαση προτείνεται ως σειρά σκαλοπατιών και πλατφορμών που προσφέρουν μια συνέχεια του γραμμικού πάρκου στην κοιλιά του κτιρίου. Ο ελεύθερος χώρος του εδάφους και η χωρική αγκαλιά στο επίπεδο της κοίτης του ποταμού συγκεντρώνει τις κινήσεις των πεζών. Η κατακόρυφη κυκλοφορία είναι συνυφασμένη με τους χώρους που διευκολύνουν τις κοινωνικές ανεπίσημες αλληλεπιδράσεις και έτσι πυροδοτούν αφορμές διαφορετικών εσωτερικών και εξωτερικών επαφών. Ταυτόχρονα αντικρίζουν και δημιουργούν διάλογο με την πολυσύχναστη λεωφόρο.
Μια πειραματική εξέλιξη της τυπολογίας της αυλής εκφράζει σιωπηρά στιγμές αντίστασης απέναντι στην παγκοσμιοποίηση αλλά επιπλέον στις επιπτώσεις της βρετανικής αποικιοκρατίας στην Κύπρο: η θέσπιση νέων πολεοδομικών κανονισμών (που επιβάλλονται ακόμη χωρίς οποιαδήποτε αναθεώρηση από τη μέρα της ανεξαρτησίας(?) της Κύπρου) που κατάργησαν τη συνεχή αστική δόμηση κατάφερε να ακυρώσουν απότομα (και βάναυσα) την παραδοσιακή σοφία του δομημένου περιβάλλοντος που εκφράζεται με την τυπολογία της αυλής κατά τα δέκα χιλιάδες χρόνια της ιστορίας του νησιού της Κύπρου. Αυτή η χωρική εξέλιξη της τυπολογίας της εσωτερικής αυλής προτείνεται σε απροσδόκητα εσωτερικά χωρικά ‘θραύσματα’, ως η καρδιά του κτιρίου που καλωσορίζει την πράξη της ανάβασης, ή η κεντρικός, ασφαλής παιδότοπος που περιβάλλεται από μια σειρά επίσημων και ανεπίσημων, εσωτερικών και εξωτερικών χωρικών οντοτήτων. Αυτές οι στιγμές μετεξέλιξης της τυπολογίας της αυλής λειτουργούν ως υβριδικές ενδιάμεσες συνθήκες μεταξύ του ‘πάρκου και της πόλης’, του ‘κτιρίου και της πόλης’ και του’ κτιρίου και του πάρκου’. Το ρευστό δίκτυο των χώρων χαρακτηρίζεται από ποικίλα ύψη που επιτρέπουν τη χωρική ρευστότητα των λειτουργιών και δημιουργούν εμπειρικέ απολαύσεις του κτιρίου.
Οι χρήστες μπορούν να χορογραφήσουν την επιδερμίδα από πανέλα/ σκιάδια του κτιρίου ανάλογα με τις καιρικές, λειτουργικές, προσωπικές και άλλες ανάγκες. Ενώ το κτίριο αλλάζει συνεχώς, το φως και το διαρκώς μεταβαλλόμενο παιχνίδι σκιών από τα διάτρητα συρόμενα πανέλα σκίασης ζωντανεύουν και εμπλουτίζουν τους χώρους με άφθονες αντανακλάσεις των καιρικών και εποχιακών συνθηκών. Αυτό το κινηματογραφικό σενάριο μεταβαλλόμενων, κινούμενων εικόνων συγχωνευμένων σε φως και σκιά συμβάλλει τα μέγιστα στη διαδικασία ‘ανάρρωσης’, μια εμπειρική τελετουργία, και εμπλέκει τους χρήστες σε μια κατάσταση προετοιμασίας για τις «οδοντιατρικές» δραστηριότητες.
Τα παιχνίδια φωτός και σκιάς στο Σμάλτο ‘ζωντανεύουν’ μαγικά και ατμοσφαιρικά τη ζωή της Κλινικής και τις ζωές των χρηστών και των επισκεπτών. Κατά τη διάρκεια της νύχτας, ολόκληρο το κτίριο μεταμορφώνεται. Το Σμάλτο μετατρέπεται σε αστικό φανό για την πόλη και το πάρκο. Τα πανέλα σκίασης διαφορετικών διατομών αποπνέουν το εσωτερικό φως των χώρων της κλινικής έξω προς την πόλη σαν να μετατρέπεται η υλικότητά τους σε ένα πέπλο φωτός και το κτίριο σχεδόν να εξατμίζεται, να εξαϋλώνεται.
Η τελετουργική διαδικασία του κτιρίου και του πλούτου των εμπειριών του οδηγεί τελικά τους ασθενείς στα ιατρεία των οδοντιάτρων, όπου βυθίζονται στο φύλλωμα των ψηλών δέντρων, στο κελάηδισμα των πουλιών, στο χάδι των αύρων. Οι ασθενείς καθησυχασμένοι πια βρίσκονται στις καρέκλες των οδοντιάτρων και η επίσκεψή τους γίνεται μια ευχάριστη λειτουργία σε αντίθεση με τις συμβατικές αγχωτικές επισκέψεις σε οδοντιατρεία.
Το εξαώροφο κτίριο βρίσκεται σε ανισοϋψές οικόπεδο με πρόσβαση σε δρόμο και πεζόδρομο. Αποτελείται από υπόγειο κατασκευασμένο με εμφανές σκυρόδεμα που αποτελεί ημι-υπόσκαφο στην πλευρά του χειμάρρου. Από το ισόγειο και πάνω το κτίριο συνεχίζει μια σύνθετη χαλύβδινη κατασκευή. Αποτελείται από επτά κύριες κολώνες και ένα πλέγμα από ατσάλινες δοκούς που εκτείνονται προβολικά. Οι σκάλες και οι πλατφόρμες για την κύρια ανάβαση στο εσωτερικό του κτιρίου αναρτώνται από τα δοκάρια του πρώτου ορόφου σε διάταξη που επιτρέπει την απουσία υποστυλωμάτων στο ισόγειο και την απρόσκοπτη ροή των οχημάτων του χώρου στάθμευσης από κάτω. Σε κάθε έναν από τους επάνω ορόφους, υπάρχουν πολλά κενά και ενδιάμεσες σκάλες που συνδέουν τα δευτερεύοντα επίπεδα μεταξύ τους. Η χαλύβδινη κατασκευή ενισχύεται με βραχίονες σχήματος V σε ορισμένες θέσεις. Τα μεταλλικά πανέλα σκίασης αποτελούνται από διάφορες διατομές διάτρησης προσφέροντας μια διαρκώς μεταβαλλόμενη σκιά.