Αποκατάσταση και επανάχρηση "Μεγάρου Λόγγου" στη Θεσσαλονίκη

Το Μέγαρο Λόγγου αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα δείγματα όψιμου εκλεκτικισμού της εποχής της ανοικοδόμησης της Θεσσαλονίκης, μετά από την πυρκαγιά του 1917. Το κτίριο ξεχωρίζει για τον πλούσιο εξωτερικό και εσωτερικό του διάκοσμο. Το 1983 χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού (Φ.Ε.Κ. 393/15-6-83).

Ιστορικά στοιχεία
Το Μέγαρο Λόγγου κατασκευάστηκε κατά την περίοδο 1926 - 1928 για λογαριασμό του Ναουσαίου επιχειρηματία Ιωάννη Λόγγου, βάσει της 1253/09-1925 οικοδομικής άδειας. Την κατασκευή ανέλαβε η "Ανώνυμος Οικοδομική Εταιρεία Νέων Χωρών". Η αρχιτεκτονική μελέτη του κτιρίου αποδίδεται στον Ιταλό αρχιτέκτονα L. Gennari, αλλά η οικοδομική άδεια υπογράφεται από το μηχανικό Π. Στάη.
Στις προσόψεις του κτιρίου κυριαρχεί η έντονη πλαστικότητα και ο διακοσμητικός φόρτος. Στις εξωτερικές τοιχοποιίες επιλέχθηκε επένδυση σταμπωτού κοκκινόχρωμου κονιάματος, σε απομίμηση συμπαγούς πλίνθου. Βασικό στοιχείο του ρυθμού των όψεων είναι η χρήση των τοξωτών ανοιγμάτων, που υπερτονίζονται από ανάγλυφα κυμάτια.
Το κτίριο αποτελείται από υπόγειο, ισόγειο, ημιώροφο, τρεις ορόφους και δώμα με απόληξη κλιμακοστασίου. Στο ισόγειο υπάρχουν δύο καταστήματα με πατάρια, τα οποία αποτελούν μεταγενέστερες προσθήκες. Σε καθέναν από τους δύο πρώτους ορόφους ήταν χωροθετημένα δύο διαμερίσματα. Το οροφοδιαμέρισμα του τελευταίου, 3ου ορόφου, προοριζόταν να στεγάσει την οικία του ιδιοκτήτη.
Το κτίριο έχει μεικτό δομικό σύστημα και αποτελεί συνδυασμό φέρουσας τοιχοποιίας και στοιχείων από οπλισμένο σκυρόδεμα (πλάκες, δοκούς, στύλους). Η φέρουσα τοιχοποιία στο υπόγειο είναι από αργολιθοδομή, ενώ στους ορόφους αποτελείται από οπτοπλινθοδομή με συμπαγείς πλίνθους.
Εσωτερικά, το Μέγαρο Λόγγου έχει πλούσιο ζωγραφικό και ανάγλυφο διάκοσμο. Ο διάκοσμος υπάρχει σε όλους τους χώρους, πλην των βοηθητικών, και εντοπίζεται στις οροφές και στις περιμετρικές τους φρίζες.
Η χρόνια εγκατάλειψη του κτιρίου τα τελευταία σαράντα χρόνια και η παντελής έλλειψη συντήρησης είχαν ως αποτέλεσμα, κυρίως, την καταπόνηση του στατικού φορέα από οπλισμένο σκυρόδεμα. Διαπιστώθηκαν διυγράνσεις, καθώς και αποφλοιώσεις, ρηγματώσεις και οξειδώσεις. Τα παραπάνω είχαν ως αποτέλεσμα την πλήρη διάβρωση του φέροντος οργανισμού της πλάκας δώματος (οροφή 3ου ορόφου) και είχαν βλάψει σημαντικά, περιμετρικά, την οροφή του 2ου ορόφου.

Πρόταση επανάχρησης
Σκοπός της μελέτης ήταν η μετατροπή του κτιρίου κατοικιών σε κτίριο γραφείων επί των τριών ορόφων για τις ανάγκες της ιδιοκτήτριας εταιρείας και η προσαρμογή του κτιρίου στις σύγχρονες απαιτήσεις. Στο ισόγειο διατηρήθηκε η χρήση καταστημάτων και εξασφαλίστηκε κατακόρυφη επικοινωνία με το υπόγειο.
Στους ορόφους, ως γενική αρχή, διατηρήθηκε η τυπολογία της κάτοψης και προτάθηκαν επί μέρους σημειακές διανοίξεις ή/και ενοποιήσεις χώρων, προκειμένου να ενταχθεί ικανοποιητικά η νέα χρήση στο κτίριο. Οι μεγαλύτερες επεμβάσεις πραγματοποιήθηκαν στον 1ο όροφο, ο οποίος προβλέπεται να αποδοθεί στη διεύθυνση της επιχείρησης. Σ' αυτή τη στάθμη προβλέπεται μικρή αίθουσα συνεδριάσεων, η οποία διασφαλίζεται με την ενοποίηση πέντε επί μέρους χώρων.
Στη στάθμη του 2ου και του 3ου ορόφου οι επεμβάσεις περιορίστηκαν στην αναδιάταξη των βοηθητικών χώρων. Σε όλους τους ορόφους οι απαραίτητες επεμβάσεις για εξασφάλιση χώρων υγιεινής και βοηθητικών χώρων περιορίστηκαν σε δευτερεύοντες χώρους του κτιρίου, δίχως διάκοσμο. Όπου ήταν δυνατόν, διατηρήθηκαν ορισμένοι βοηθητικοί χώροι, όπως ο εξοπλισμός των κουζινών στο 2ο και στον 3ο όροφο. Στη στάθμη του δώματος διατηρήθηκε το κουβούκλιο απόληξης του κλιμακοστασίου, καθώς και οι καπνοδόχοι του κτιρίου. Η λειτουργική αναβάθμιση επιτεύχθηκε και με την προσθήκη ανελκυστήρα, για τη διευκόλυνση της κατακόρυφης επικοινωνίας.
H ενεργειακή αναβάθμιση του κτιρίου επιτεύχθηκε με την εφαρμογή θερμομόνωσης. Στις οπίσθιες όψεις του κτιρίου εφαρμόστηκε εξωτερική θερμομόνωση. Στις τοιχοποιίες των κύριων όψεων εφαρμόστηκε θερμομόνωση από την εσωτερική πλευρά των τοιχοποιιών, καθώς στις κύριες όψεις του κτιρίου υπάρχει διάκοσμος. Η επέμβαση θερμομόνωσης παρέχει στο κτίριο, ταυτόχρονα, ηχομόνωση και πυροπροστασία.
Το σύστημα θέρμανσης - ψύξης πραγματοποιήθηκε με αντλίες θερμότητας, μία ανά στάθμη και εσωτερικά σώματα μεταφοράς θερμότητας με ανεμιστήρα (fan coils). Μ' αυτόν τον τρόπο υπάρχει εγγυημένος έλεγχος θερμοκρασίας και σχετικής υγρασίας για την εξασφάλιση κατάλληλων συνθηκών θερμικής άνεσης για τους εργαζόμενους και, ταυτοχρόνως, για την προστασία του καλλιτεχνικού διάκοσμου.