Σχεδιασμός και στήριξη στέγης σε Θέατρο του Μεξικού

Τα διαφορετικά υποστυλώματα τοποθετήθηκαν ελεύθερα στο χώρο και συντέλεσαν στην αίσθηση της κίνησης της δομής και στη μη συμμετρική διάθεση, η οποία αντικατοπτρίζεται και στο εσωτερικό πλέγμα της στέγης που διαμορφώθηκε με μεταλλικές διαδοκίδες υπό κλίση.

Χτισμένη σαν μια πόλη μέσα στην πόλη - "a city within a city", η περιοχή Plaza Carso στο προάστιο Polanco της πόλης του Μεξικό, διαμορφώνεται με ψηλά κτίρια ποικίλων χρήσεων, γραφεία, ξενοδοχεία, ένα εμπορικό κέντρο, δύο μουσεία και ένα θέατρο.
Στο σημείο αυτό, μια στέγη – γλυπτό, μοναδικό επίγειο ίχνος ενός μεγάλου υπόσκαφου κτιρίου, μαρτυρά την παρουσία του υπόγειου θεάτρου "Telcel". Η μεταλλική δομή της, που ονομάζεται "Dovela - (Keystone)", έργο του αρχιτεκτονικού γραφείου Ensamble Studio, ανυψώνεται από το επίπεδο του εδάφους στη μέση της κεντρικής πλατείας και δρα ως κίνητρο επίσκεψης για τους παρακείμενους περιπατητές.
Σε όλο το σχεδιασμό του έργου είναι εμφανής ο βαθύς συμβολισμός που διέπει κάθε χειρονομία των αρχιτεκτόνων. Πηγή έμπνευσης αποτέλεσε η ιστορία της πόλης του Μεξικό, ο υβριδισμός των πολιτισμών που συνθέτουν το σύγχρονο χαρακτήρα του και συγκεκριμένα ένα αρχαιολογικό εύρημα, μια πέτρα από βασάλτη που ανακαλύφθηκε στην πόλη Zócalo του Μεξικό και απεικονίζει το θεό του ήλιου των Αζτέκων Tonatiuh εν τω μέσω ηλιακών ακτινών. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως οι Αζτέκοι, οι Ίνκας, οι Μάγιας, οι Αιγύπτιοι και άλλοι αρχαίοι πολιτισμοί απέδιδαν στον Ήλιο πνευματικές ιδιότητες. Οι ακτίνες σ’ αυτό το αρχαιολογικό κομμάτι είναι το σύμβολο του "φωτός", το οποίο πρέπει να βρούμε εντρυφώντας μέσα μας, ερμηνεύοντας τα πιστεύω και τις πράξεις μας. Ως εκ τούτου, η "Dovela" στο παρόν έργο εμφανίζεται ως ένα στοιχείο που πρακτικά επιστεγάζει, προστατεύει και φιλτράρει τις ακτίνες του ηλίου, μεταφορικά όμως αφήνει το "φως" να τη διαπεράσει, συλλέγει όλες τις αντηχήσεις του κόσμου που αναδύονται επάνω από αυτή και τις εξισορροπεί.
Παρά την ονομασία της "Dovela - (Keystone)", η κατασκευή είναι μεταλλική και εδράζεται στο έδαφος μέσω τεσσάρων υποστυλωμάτων διαφορετικής μορφολογίας σε έμμεσο παραλληλισμό με τη διαφορετικότητα των Καρυάτιδων που στήριζαν τα τέμπλα των κτιρίων στην Αρχαία Ελλάδα. Παράλληλα, η κατασκευή αποτελεί το επιστέγασμα του θεάτρου που κρύβεται μέσα στη γη, σε πλήρη αντιστοιχία με αρχιτεκτονήματα όπως οι πυραμίδες των Αιγυπτίων ή τα υπόσκαφα σπήλαια "cenotes" των Μάγιας, όπου το επίγειο ίχνος τους ήταν παρά μόνο ένα μικρό μέρος όλου του όγκου τους.
Όσον αφορά στη χωροθέτηση των χρήσεων, κάτω από τη στέγη διαμορφώνεται μια ημιυπαίθρια πλατεία που εισάγει τους επισκέπτες στο θέατρο. Το θέατρο διαρθρώνεται σε συνολικά τρεις υπόγειους ορόφους, με τους δύο τελευταίους να εξυπηρετούν το θεωρείο και την κεντρική πλατεία αντίστοιχα, ενώ στο ανώτερο επίπεδο απαντάει το φουαγιέ, τα γραφεία και οι χώροι διοίκησης καθώς και άλλοι χώροι για συνοδευτικές εκδηλώσεις. Κυλιόμενες σκάλες συντελούν στην κατακόρυφη επικοινωνία όλων των ορόφων ενώ η σκηνή του θεάτρου στην άκρη της κάτοψης καταλαμβάνει ολόκληρό το ύψος και των τριών επιπέδων.

Κατασκευαστικά στοιχεία

Οι μεταλλικές διαδοκίδες της στέγης προκατασκευάστηκαν σε εργοστάσιο και αριθμήθηκαν ώστε να διευκολυνθεί συναρμογή τους. Πριν τη μεταφορά τους στο εργοτάξιο έγινε ένας έλεγχος των διαστάσεών τους και του τρόπου που ενώνονται μεταξύ τους, καθώς στήθηκε ολόκληρη η στέγη σε ένα άλλο χώρο σε κλίμακα 1:1 ώστε να διορθωθούν τυχόν αστοχίες.
Στη συνέχεια τα κομμάτια μεταφέρθηκαν στο χώρο και αφού σφραγίστηκε προσωρινά το κενό του εδάφους που φιλοξενεί το υπόσκαφο θέατρο ώστε να δουλέψουν ανεμπόδιστα οι γερανοί, ξεκίνησε η συναρμολόγηση.
Στην αρχή στήθηκαν τα τέσσερα διαφορετικά δομικά στοιχεία που φέρουν τα φορτία της στέγης, ένα υποστύλωμα σε σχήμα V, ένα κατακόρυφο παραλληλεπίπεδο υποστύλωμα, ένα που δημιουργεί μια πτύχωση με τον εαυτό του και ένα που ξεφεύγει από την προβολή της στέγης σε κάτοψη και έχει μεγάλη κλίση, πάλι με πτυχωτή μορφολογία. Εκτεταμένες προσομοιώσεις σε προγράμματα στατικής επίλυσης καθώς και πειραματικά μοντέλα μικρότερης κλίμακας είχαν προηγηθεί, ώστε η στήριξη να ήταν σίγουρα επαρκής.
Επάνω σ’ αυτά τα υποστυλώματα βιδώθηκαν καθέτως οι δύο κεντρικές μεταλλικές διαδοκίδες. Όλο το πλέγμα του κανάβου στη συνέχεια δημιουργήθηκε "συρταρωτά", με τις δευτερεύουσες δοκίδες να φέρουν εγκοπές που φωλιάζουν στις κεντρικές. Η τοποθέτηση έγινε υπό κλίση, γεγονός που συντελεί στην αίσθηση της κίνησης της δομής. Τα περιμετρικά κομμάτια της κατασκευής κούμπωσαν τελευταία, ενώ επάνω στην οροφή τοποθετήθηκε γυαλί, προστατευτικό για τη βροχή.
Η κλήση των συμπληρωματικών διαδοκίδων είναι 42°,51°,68° και 90°. Η απόσταση μεταξύ τους είναι σταθερή κατά αξονες χ και ψ στην κάτω παρειά της στέγης, 2,85 m και 4,57 m αντίστοιχα. Στην επάνω παρειά της, οι αποστάσεις καταλήγουν ακανόνιστες λόγω της κλίσης που παίρνουν τα στοιχεία. Το συνολικό ύψος της στέγης είναι 3,5 m, συμπεριλαμβανομένων των 85 cm που προεξέχουν τα περιμετρικά κομμάτια της, όπου και φωλιάζει η γυάλινη επιφάνεια. Συνολικά από το έδαφος η κατασκευή υψώνεται στα 9,34 m, ένα ύψος ικανό να σηματοδοτήσει από μακριά τη δράση που λαμβάνει χώρα σε αυτό το σημείο της πόλης αλλά παράλληλα σεμνό ώστε να διατηρήσει την ανθρώπινη κλίμακα στον αστικό ιστό.