Βιοκλιματική κατοικία στην Αριζόνα, με "ιπτάμενη" οροφή

Στην πεδιάδα Paradise της Αριζόνα των ΗΠΑ, η εντυπωσιακή κατοικία "Dancing light" συνδυάζει το άπλετο φυσικό φως, τα εγχώρια υλικά, την απέραντη θέα, αλλά και τη σχεδιαστική και κατασκευαστική ποιότητα. H χρήση του χώματος ως δομικού στοιχείου, η ιδιαίτερη στέγη και ο ρόλος του φωτός στη σύλληψη, τη σύνθεση, το σχεδιασμό αλλά και το βίωμα του χώρου, είναι κάποια από τα στοιχεία που καθιστούν αυτήν την κατοικία μοναδική. Οι χώροι της εκτείνονται σε έναν όροφο, με υπαίθριους χώρους και κήπους προσαρμοσμένους στο ξηρό ζεστό κλίμα της περιοχής, όπως και στην ιδιαίτερη γεωλογία της.
Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός
Ο παθητικός σχεδιασμός περιλαμβάνει την οργάνωση της κυρίως κατοικίας γύρω από ένα αίθριο, τη χρήση φυσικών υλικών της περιοχής, όπως το χώμα, την εκμετάλλευση του φυσικού φωτισμού και αερισμού, τη σκίαση των ανοιγμάτων.
Όπως φαίνεται στην κάτοψη, το καθιστικό και η κουζίνα "ανοίγουν" με μεγάλα υαλοπετάσματα προς το αίθριο και την πισίνα, προσφέροντας μια έντονη σύνδεση με τον περιβάλλοντα χώρο. Ένας βασικός διάδρομος ενώνει την είσοδο και το γκαράζ με τις τρεις ακόμη πτέρυγες, που περικλείουν το αίθριο, το γραφείο με τους βοηθητικούς χώρους, το κεντρικό υπνοδωμάτιο με το πολύ ιδιαίτερο μπάνιο με τον εσωτερικό κήπο και τον ξενώνα.
Το στοιχείο που κάνει αυτήν την κατοικία να ξεχωρίζει είναι η οροφή της. Μια πολύ έντονη μορφή, με δύο πρισματικά "φτερά", με κλίσεις που δημιουργούν διαφορετικά ύψη στους χώρους. Ένα χωροδικτύωμα από δοκούς, που σχηματίζουν εκατέρωθεν τριγωνικές επιφάνειες με διαφορετική κλίση η κάθε μια. Αυτές επενδύονται με κόντρα πλακέ και τελικά με λωρίδες ξύλου και μέταλλο. Όλες οι ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις και τα φώτα έχουν εγκιβωτιστεί σε εσοχές αυτής της κατασκευής, αλλά και στο εσωτερικό της, αφήνοντας χωρίς διακοπές τη μορφή και τα υλικά της. Μεταλλικές κολώνες στηρίζουν αυτήν την οροφή στο φέροντα οργανισμό, δίνοντας την αίσθηση ενός γιγάντιου γλυπτού ή ενός σύννεφου, που ίπταται. Τα κενά ανάμεσα στις οροφές και στα τοιχία σκυροδέματος η συμπυκνωμένης γης χρησιμοποιούνται για τη διάχυση φυσικού φωτός στο χώρο, αλλά και για τη μηχανική κυκλοφορία του αέρα.
Σύμφωνα με τους αρχιτέκτονες: "Θυμίζει γλυπτό και καταφέρνει να ισορροπήσει ανάμεσα στην επιβλητικότητα και την οικειότητα. Εξασφαλίζει χαμηλό ύψος στους εσωτερικούς χώρους, αλλά εξωτερικά υψώνεται πολύ έντονα, κάνοντας το τέλειο φόντο με τα εντυπωσιακά βουνά που το περιβάλλουν και δίνοντας μια δραματικότητα στον τρόπο που βιώνεται ο χώρος".
Δεύτερο πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό της συγκεκριμένης κατοικίας είναι η χρήση της συμπιεσμένης γης ως δομικού στοιχείου. Υπάρχουν διάφορες τεχνικές κατασκευής με πηλό, η τεχνική όμως, που εφαρμόζεται στη συγκεκριμένη κατοικία είναι η τεχνική χυτού μονολιθικού τοίχου μέσα σε καλούπια (χυτός πηλότοιχος), σε συμπυκνωμένες στρώσεις. Το μείγμα αποτελείται από χώμα της περιοχής και 5-10% τσιμέντο. Αυτή η προσθήκη παίζει σημαντικό ρόλο στη βελτίωση της θλιπτικής αντοχής της τοιχοποιίας. Το σχετικά στερεό μείγμα χύνεται σε καλούπια και πιέζεται με μαδέρια για αρκετή ώρα. Η διαδικασία είναι χρονοβόρα, αλλά η αφαίρεση του ξυλότυπου, αποκαλύπτει ένα όμορφο δομικό στοιχείο με γλυπτικό χαρακτήρα και χρωματική ποικιλία που ενσωματώνεται τέλεια με το περιβάλλον. Η συγκεκριμένη τεχνική αποτελεί αρχαία παραδοσιακή κατασκευαστική τεχνική στην περιοχή της Αριζόνα και συναντάται κυρίως στις αρχαίες πόλεις των ιθαγενών ινδιάνων Ηohokom.
Εκτός από τη συμπιεσμένη γη, έχει χρησιμοποιηθεί μέταλλο ως επένδυση, σκυρόδεμα στο φέροντα οργανισμό και στα δάπεδα, ξύλο στην οροφή και σε ορισμένα δάπεδα και γυαλί. Έτσι η κατοικία ενσωματώνεται πλήρως στον περιβάλλοντα χώρο. Η ανοικτής σχεδίασης κάτοψη και τα μεγάλα υαλοστάσια πετυχαίνουν σε κάθε χώρο την αίσθηση ενοποίησης του εσωτερικού με τον εξωτερικό χώρο. Οι μελετητές υπογραμμίζουν: " Το φυσικό φως είναι και αυτό που δίνει ζωή στην εν λόγω κατοικία, καθώς εισβάλλει στο χώρο από τις διάφορες "σχισμές" και με διαφορετικές κλίσεις ή αντανακλάται στο νερό της πισίνας, χορεύοντας κυριολεκτικά. Έτσι μεταβάλλεται συνεχώς η ατμόσφαιρα της κατοικίας και προσφέρει ένα υπέροχο αίσθημα γαλήνης".
Η μέθοδος του συνολικού σχεδιασμού του έργου, εξασφαλίζει ένα κτίριο άψογα ενσωματωμένο στο περιβάλλον του, χωρίς σαφή όρια ανάμεσα στο μέσα και στο έξω. Η χρήση του φωτός και των φυσικών υλικών, ενσωματώνει τη λογική της βιωσιμότητας, ενώ μαζί με την ιδιαίτερα έντονη οροφή του, προσφέρει ένα μοναδικό βίωμα του χώρου.