H μεταμόρφωση ενός παλαιού βιομηχανικού κτιρίου σε κτίριο γραφείων πιστοποιημένο με LEED V4

Το κτίριο των καινούριων γραφείων ιδιοκτησίας Ε. Ι. Παπαδόπουλος Α.Ε. βρίσκεται στον Ελαιώνα, σε μία βιομηχανική περιοχή κοντά στο κέντρο της πόλης. Ο σχεδιασμός των γραφείων πραγματοποιήθηκε σε ένα υφιστάμενο βιομηχανικό κτίριο, σε άμεση γειτνίαση με το πρώτο εργοστάσιο παραγωγής μπισκότων και τα κεντρικά γραφεία της εταιρείας.
Οι βασικές προθέσεις της αρχιτεκτονικής μελέτης αποσκοπούν στη δημιουργία ενός ζωτικού σύγχρονου χώρου εργασίας, που να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες απόψεις εργασίας, συνεργασίας, ευμεταβλητότητας και ευελιξίας, ενθαρρύνοντας τη δημιουργικότητα και την ομαδικότητα.
Το κτίριο με το επίμηκες κέλυφος από σκυρόδεμα, την ελαφριά μεταλλική δομή της στέγης και τον ευρύχωρο χώρο μεγάλου ύψους δημιουργεί ένα μοναδικό πλαίσιο σχεδιασμού. Ένα "αιωρούμενο" αρθρωτό πατάρι έρχεται να ορίσει ανοιχτούς και κλειστούς χώρους εργασίας επάνω και κάτω από αυτό. Η χρήση γυάλινων διαχωριστικών οργανώνει διακριτά τις διάφορες ομάδες εργασίας και τα κλειστά γραφεία, ενώ ταυτόχρονα λόγω της διαφάνειας ο χώρος φαίνεται ενιαίος οπτικά. Παράλληλα, κλειστοί όγκοι με επένδυση ξύλου φιλοξενούν δευτερεύουσες χρήσεις, όπως φωτοτυπικά μηχανήματα, κουζίνες, περίπτερα skype, WC κτλ.
Κοντά στην είσοδο των γραφείων, το κεντρικό κλιμακοστάσιο αναπτύσσεται με τη μορφή αμφιθεάτρου, συνδέει τα δύο επίπεδα, ενώ λειτουργεί και ως σημείο συγκέντρωσης και αλληλεπίδρασης των εργαζομένων σαν μία σύγχρονη αγορά. Το βιώσιμο εργασιακό περιβάλλον ενισχύουν νησίδες φυσικής βλάστησης εντός του κτιρίου, που εισάγουν την αίσθηση του εξωτερικού χώρου στο εσωτερικό, επαναπροσδιορίζοντας την έννοια του χώρου εργασίας και αποκαθιστώντας την επαφή με τη φύση μέσα σε ένα δομημένο περιβάλλον.

Η πιστοποίηση LEED
Η εφαρμογή των απαιτήσεων του προτύπου LEED στο κτίριο δημιούργησε ένα απαραίτητο πλαίσιο βιωσιμότητας για την ανάπτυξη του έργου, με τον πλέον αντικειμενικό, διαφανή και διεθνώς αναγνωρισμένο τρόπο. Τα νέα γραφεία πιστοποιήθηκαν με LEED for New Construction & Major Renovation στο επίπεδο Silver με 55 βαθμούς. Η συγκεκριμένη πιστοποίηση έρχεται σε μία εποχή, κατά την οποία η εντεινόμενη κλιματική αλλαγή, αλλά και οι συνθήκες της πανδημίας, δημιουργούν την ανάγκη για βιώσιμα και ανθεκτικά κτίρια με υγιείς χώρους γραφείων.
Συγκεκριμένα, έχει επιτευχθεί η βέλτιστη ενεργειακή απόδοση του κτιρίου και η ελαχιστοποίηση των αναγκών σε πόσιμο νερό, άρδευση και χρήση στους υγρούς χώρους. Επιπλέον, οι εσωτερικοί χώροι του συγκροτήματος χαρακτηρίζονται από υψηλά επίπεδα ποιότητας, λόγω των συνθηκών που επηρεάζουν καθοριστικά τον βαθμό ικανοποίησης των χρηστών, όπως είναι η αυξημένη παροχή νωπού αέρα. Σημειώνεται, ακόμη, και η βέλτιστη περιβαλλοντική διαχείριση του εργοταξίου κατά τη διάρκεια της κατασκευής, αλλά και η σημαντική ποσότητα περιβαλλοντικά φιλικών υλικών που χρησιμοποιήθηκαν και που συμβάλλουν στην άμβλυνση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του ακινήτου.
Συνολικά, η εφαρμογή του LEED στο έργο συνέβαλε καθοριστικά στη μείωση των λειτουργικών δαπανών, στη δημιουργία προστιθέμενης αξίας στο ίδιο το ακίνητο, στον προσδιορισμό ενός βιώσιμου πλαισίου εργασίας και στην υπερβατική σύγκλιση του ακινήτου με τις νέες απαιτήσεις που θέτει η παγκόσμια αγορά ακινήτων.
Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων συνέβαλε και η ηλεκτρομηχανολογική μελέτη, ακολουθώντας τις απαιτήσεις του προτύπου και ενσωματώνοντας σε όλες τις εγκαταστάσεις διατάξεις, συστήματα και εξοπλισμό, που συνολικά επιτυγχάνουν το ελάχιστο δυνατό περιβαλλοντικό αποτύπωμα από τη λειτουργία των εγκαταστάσεων. Οι δράσεις έγιναν στην εγκατάσταση ύδρευσης, διαχείρισης ομβρίων και άρδευσης, στην εγκατάσταση του κλιματισμού - αερισμού, αλλά και φωτισμού.
Για τον έλεγχο του φωτισμού εγκαταστάθηκε ένα σύστημα διαχείρισης, με τη χρήση μιας σειράς αισθητηρίων φωτεινότητας, που προσαρμόζουν τη φωτεινή ροή των λαμπτήρων σε πραγματικό χρόνο. Σε συνδυασμό με τις μεγάλες γυάλινες επιφάνειες των όψεων και των φωτιστικών σωμάτων με λαμπτήρες φωτοδιόδων (LED) πολύ μεγάλης απόδοσης επιτυγχάνεται η μέγιστη δυνατή εξοικονόμηση ενέργειας από την λειτουργία του φωτισμού.
Για το σύστημα κλιματισμού - αερισμού, η εγκατάσταση συστήματος διαχείρισης (BMS), με τη βοήθεια αισθητηρίων και ρουτίνων, εξασφαλίζει την επίτευξη των πλέον ικανοποιητικών συνθηκών με την μέγιστη δυνατή εξοικονόμηση ενέργειας.
Η εγκατάσταση προσαγωγής προκλιματισμένου φρέσκου αέρα, καταλαμβάνει πολύ υψηλή προτεραιότητα στο LEED. Η ενσωμάτωση διατάξεων ανάκτησης θερμότητας πολύ υψηλής απόδοσης, της χρήσης ανεμιστήρων υψηλής απόδοσης με την παράλληλη χρήση διατάξεων ρύθμισης στροφών, βοηθούν αποφασιστικά στην ελαχιστοποίηση της ενεργειακής κατανάλωσης, παρά τις μεγάλες ποσότητες αέρα που καλείται να επεξεργαστεί το σύστημα κλιματισμού.
Η εγκατάσταση του κλιματισμού αλλά και του φωτισμού βρίσκονται σε άμεση σχέση και συνέργεια με το κέλυφος του κτιρίου, ώστε όλα μαζί ως σύστημα να οδηγούν στο βέλτιστο αποτέλεσμα, αποτελώντας συμπληρωματικούς κρίκους στην αλυσίδα.
Επίσης, ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός με την επιλογή γυάλινων διαχωριστικών μεγιστοποιεί τη συμβολή του φυσικού φωτισμού και παράλληλα ελαχιστοποιεί την κατανάλωση από τα φωτιστικά σώματα. Προς αυτήν την κατεύθυνση συμβάλλει και η επιλογή κατάλληλων υαλοστασίων - υαλοπινάκων, ώστε τα φορτία ηλιασμού να διατηρούνται σε χαμηλά επίπεδα, και επομένως και η κατανάλωση του κλιματισμού. Παράλληλα, ο χαμηλός συντελεστής θερμοπερατότητας των γυάλινων επιφανειών, αλλά και η αυξημένη θερμική μόνωση των δομικών στοιχείων εξασφαλίζουν τη χαμηλή κατανάλωση της εγκατάστασης θέρμανσης κατά τους χειμερινούς μήνες. Το αποτέλεσμα μετρήσεων της ηλεκτρικής ισχύος ανά είδος φορτίου και άρα και από τον κλιματισμό (δεδομένης της απαίτησης του προτύπου, και ορθώς, για τη συνεχή παρακολούθηση κατανάλωσης και επιβεβαίωση των προβλέψεων) επιβεβαιώνει την επιτυχή υλοποίηση όλων των απαιτήσεων.
Αναφορικά με τη διαχείριση των ομβρίων, το πρότυπο στοχεύει στην προστασία και στην ελάφρυνση των δημόσιων δικτύων υποδομής πλημμυρικών φαινομένων. Στη συγκεκριμένη περιοχή του έργου, όπου από την πλευρά της Αγίας Άννης δεν υπάρχει καν δημόσια υποδομή, το πρότυπο βρίσκει πραγματικά το νόημά του. Έτσι, κατασκευάστηκαν δεξαμενές ικανής χωρητικότητας, ώστε τα όμβρια, που συλλέγονται από όλες τις σκληρές επιφάνειες του συγκροτήματος, να οδηγούνται προς την πλευρά της οδού Πέτρου Ράλλη, στην οποία υπάρχει δίκτυο, με ροή που δεν το επιβαρύνει. Παράλληλα, η δεξαμενή έχει ικανή χωρητικότητα, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα άρδευσης από τις αποθηκευμένες ποσότητες ομβρίων των πράσινων επιφανειών κατά τη διάρκεια όλου του έτους.
Συμπερασματικά, η στοχευμένη εφαρμογή διατάξεων και απαιτήσεων του προτύπου στις ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις, στο εν λόγω παλαιό κτίριο, στο οποίο η προσαρμογή στην υφιστάμενη κτιριακή δομή ήταν από μόνη της πρόκληση, οδήγησε στην κατασκευή ενός σύγχρονου περιβάλλοντος χώρων γραφείων με άριστες συνθήκες άνεσης για τους εργαζομένους και ταυτόχρονα με τη χαμηλότερη δυνατή ενεργειακή κατανάλωση, αμφότερα πιστοποιημένα από διεθνή φορέα με αυστηρές διαδικασίες ελέγχου (enhanced commissioning).
Τα παραπάνω σε συνδυασμό με άλλες δράσεις, που δεν απαιτούνται και δεν εξετάζονται από το LEED, όπως η χρήση υπερυψωμένου δαπέδου, προσφέροντας τη μέγιστη δυνατή ευελιξία στη διαρκή αναπροσαρμογή των χώρων και στη χρήση δικτύων δεδομένων πολύ υψηλής ταχύτητας (10 Gbit), μεταμόρφωσε ένα παλαιό βιομηχανικό κτίριο σε ένα σύγχρονο χώρο γραφείων με άριστο περιβάλλον για τους εργαζομένους και με απεριόριστες δυνατότητες για το παρόν αλλά και για το μέλλον.