Προσθήκη στο πολεμικό μουσείο της Δρέσδης
Για την κατασκευή της σφηνοειδούς προσθήκης απαιτήθηκε υψηλής ποιότητας έγχυτο επί τόπου σκυρόδεμα,
που επιτεύχθηκε χάρη στην τεχνολογία των ξυλότυπων, στην κατάλληλη συμπύκνωση και το σωστό σχεδιασμό.
Στο βόρειο τμήμα της Δρέσδης, βρίσκεται το μουσείο πολέμου, ένα κτίριο με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική φυσιογνωμία, έργο του αρχιτέκτονα Daniel Libeskind. Στα 20.000 m2 φιλοξενούνται από το 2010 μία χρονολογική και θεματική έκθεση της γερμανικής πολεμικής ιστορίας, που καλύπτει μια περίοδο 700 ετών αλλά και εκθέματα, που καταδεικνύουν τη γενικότερη εμπλοκή του κράτους, αλλά και της κοινωνίας, σε μια νοοτροπία βίας.
Πρόκειται για την ανακατασκευή ενός νεοκλασικού κτιρίου, πρώην εργοστασίου όπλων μήκους 100 m, με την κατασκευή μιας προσθήκης σε μοντέρνο ύφος, που συνδυάζει απόλυτα το νέο με το παλιό.
Η σφηνοειδής προσθήκη ύψους 30 m, κατασκευασμένη από γυαλί, χάλυβα και σκυρόδεμα σε σχήμα βέλους, κυριολεκτικά τέμνει την αυστηρά οριοθετημένη και συμμετρική κατασκευή. Αυτή η τομή επεκτείνεται και στο εσωτερικό του ιστορικού κτιρίου, διαχωρίζοντας τα εκθέματα των περιόδων μέχρι τον 1ο παγκόσμιο πόλεμο στα δυτικά και τα εκθέματα από το 2ο παγκόσμιο και το ψυχρό πόλεμο στα ανατολικά ενώ, η νέα προσθήκη φιλοξενεί τις θεματικές εκθέσεις. Επίσης, διάφοροι χώροι, που δείχνουν να είναι αποκομμένοι από το λειτουργικό ιστό του μουσείου, προορίζονται για περισυλλογή. Οι σκάλες οδηγούν στο υψηλότερο σημείο του μουσείου, όπου βρίσκεται το ‘’παρατηρητήριο’’ με θέα στην πόλη.
Το έργο όπως και τα περισσότερα έργα του Libeskind έχει διάφορους συμβολισμούς. Το βέλος δείχνει προς τα νοτιοδυτικά, την κατεύθυνση δηλαδή από την οποία έφτασαν τα βομβαρδιστικά που ισοπέδωσαν την πόλη κατά το 2ο παγκόσμιο πόλεμο, ενώ το σχήμα του παριστά το τμήμα της πόλης, που επλήγη από το βομβαρδισμό. Στο εσωτερικό, οι κεκλιμένοι τοίχοι από 14.500 τόνους σκυρόδεμα ακολουθούν τη γεωμετρία του βέλους, ενώ τα σκούρα δάπεδα και οι οροφές από σκυρόδεμα έρχονται σε αντίθεση με το φωτεινό εσωτερικό του υφιστάμενου κτιρίου.
Τον Οκτώβριο του 2008 ξεκίνησαν οι εργασίες, ενώ μετά από δύο χρόνια το έργο αποδόθηκε στο κοινό, απαντώντας με επιτυχία στις κατασκευαστικές προκλήσεις. Οι πιο σημαντικές ήταν ο περιορισμένος χώρος για την εκτέλεση εργασιών λόγω της ύπαρξης της υφιστάμενης κατασκευής, καθώς και η απαγόρευση μεταβίβασης φορτίων σ' αυτήν κατά τη φάση της κατασκευής αλλά και μετέπειτα. Οι κεκλιμένοι τοίχοι του κτιρίου από εμφανές σκυρόδεμα και η απουσία ορθών γωνιών αποτελούν μία ιδιαιτερότητα, που γενικά χαρακτηρίζει το έργο του Libeskind, προσφέρουν μία πρωτότυπη εμπειρία στους επισκέπτες αλλά και ακόμη μία κατασκευαστική πρόκληση στους δημιουργούς.
Το έργο είναι αποτέλεσμα μιας δημιουργικής συνεργασίας μεταξύ αρχιτεκτόνων, κατασκευαστών και σχεδιαστών, οι οποίοι μελέτησαν όλες τις λεπτομέρειες, τους ξυλότυπους, το σχεδιασμό και την κατασκευή των ικριωμάτων, πραγματοποίησαν τους στατικούς υπολογισμούς και την κατασκευή των πλαισίων από σκυρόδεμα.
Κατασκευαστικά στοιχεία
Η απαιτούμενη ιδιαίτερα υψηλή ποιότητα του έγχυτου επί τόπου σκυροδέματος επιτεύχθηκε χάρη στην τεχνολογία των ξυλότυπων, στην κατάλληλη συμπύκνωση και σε άλλες διεργασίες κατά τη φάση κατασκευής. Επίσης ήδη από τη φάση του σχεδιασμού προβλέφθηκε η κατασκευή όλων των οπών και των ανοιγμάτων στους τοίχους, καθώς δεν επιτρέπεται η διάνοιξη οπών μετά τη σκλήρυνση του σκυροδέματος.
Ο μεταλλότυπος VARIO GT 24 με συνεχώς ρυθμιζόμενες συνδέσεις χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή των κεκλιμένων τοίχων σε γωνίες από 3º έως 39º, καθώς προσφέρει πλήρη ευελιξία και προσαρμοστικότητα στις ιδιαιτερότητες της γεωμετρίας του έργου. Ο κάνναβος του μεταλλότυπου για το έργο καθορίστηκε στα 25 cm, προκειμένου να μειωθούν οι αναπτυσσόμενες παραμορφώσεις, ενώ η ιδιαιτερότητα της κατασκευής επέβαλε ακόμη και το σχεδιασμό τριδιάστατων μοντέλων για την αποτελεσματική κατασκευή των τύπων.
Για τα κεκλιμένα στοιχεία που βρίσκονται σε μεγάλο ύψος χρησιμοποιήθηκε ο παραπάνω μεταλλότυπος σε συνδυασμό με το μεταλλότυπο μονόπλευρης αναρρίχησης SKS, που χρησιμοποιείται κυρίως για την κατασκευή μεγάλων κατακόρυφων επίπεδων και κυκλικών επιφανειών σκυροδέματος, όπως σε φράγματα, σήραγγες, πύργους ψύξης κτλ. Κατά την κατασκευή, το προσωπικό φρόντιζε κατά την ανύψωση το κέντρο βάρος των κινητών στοιχείων του μεταλλότυπου να αναπτύσσει όσο το δυνατόν μικρότερες ροπές. Όλοι οι τοίχοι και οι πλάκες έπρεπε να υποστηρίζονται συνεχώς με κατάλληλα συστήματα δοκών και εξαρτημάτων. Οι ορθοστάτες αλουμινίου MULTIPROP και οι υψηλής αντοχής HD 200, που χρησιμοποιήθηκαν για τη στήριξη του μεταλλότυπου της πλάκας, ήταν η ιδανική λύση για τα μεγάλα ύψη και φορτία της κατασκευής. Το σύστημα ικριωμάτων, που χρησιμοποιήθηκε για ύψη μεγαλύτερα των 17 m συνεισέφερε επίσης στην κατάλληλη στήριξη των εξωτερικών τοίχων κατά τη φάση της κατασκευής.
Στοιχεία έργου
Αρχιτεκτονική μελέτη: Daniel Libeskind
Κατασκευή: GSE Ingenieur - Gesellschaft mbh, Hentschke Bau GmbH, Bautzen, PERI Cottbus
Επιφάνεια κτιρίου: 20.000 m²
Τοποθεσία: Δρέσδη, Γερμανία
Φωτογραφίες: BITTER BREDT, HUFTON + CROW PHOTOGRAPHY