Νέος Οικοδομικός Κανονισμός: Αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας

Το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) έκρινε αντισυνταγματική την πλειονότητα των διατάξεων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), ακυρώνοντας ρυθμίσεις που αφορούν προσαυξήσεις στη δόμηση και στο ύψος των κτιρίων. Οι συγκεκριμένες διατάξεις δεν θα τεθούν σε ισχύ.
Η υπόθεση έφτασε στην Ολομέλεια του ΣτΕ έπειτα από παραπομπή του Ε΄ Τμήματος, το οποίο είχε εξετάσει τέσσερις υποθέσεις οικοδομικών αδειών στο Δήμο Αλίμου. Οι διατάξεις για τα «μπόνους δόμησης» είχαν κριθεί συνταγματικά προβληματικές λόγω της ανεπαρκούς μείωσης κάλυψης και των χαλαρών κριτηρίων ενεργειακής απόδοσης.
Η απόφαση αυτή αναδεικνύει την ανάγκη για αυστηρό σχεδιασμό των πολεοδομικών κανονισμών, με επιστημονική τεκμηρίωση που να σέβεται τη φυσιογνωμία κάθε περιοχής.
Είναι σημαντικό ότι με την απόφαση αυτή, δεν επηρεάζεται καμία υφιστάμενη οικοδομή (πλην όσων αποτελούν, ήδη, αντικείμενο προσφυγής).
Ταυτόχρονα, είναι σημαντικό ότι με την απόφαση αυτή επιβεβαιώνεται η δυνατότητα να υπάρχουν, όπου είναι ανάγκη για λόγους περιβαλλοντικούς ή άλλους, ειδικά κίνητρα (bonus) σε ό,τι αφορά στα ύψη, στα δώματα, στις φυτεμένες στέγες, κ.λπ. Και αυτό είναι σημαντικό, διότι τα εργαλεία αυτά, είναι απολύτως απαραίτητα για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, ιδίως στις πυκνοδομημένες περιοχές, καθώς ο τρόπος που είναι σήμερα δομημένες οι μεγαλουπόλεις μας (μεγάλη κάλυψη, με μικρό ύψος),τις καθιστά μη βιώσιμες μακροχρόνια σε ένα περιβάλλον οξυνόμενης κλιματικής κρίσης και αυξημένων θερμοκρασιών. Τα κίνητρα αυτά θα προβλεφθούν συνεπώς, όπου αυτό καθίσταται αναγκαίο, στο πλαίσιο του τοπικού, πολεοδομικού σχεδιασμού, που βρίσκεται σε εξέλιξη, με αντίστοιχη νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης, η οποία θα αναληφθεί άμεσα, ώστε να υπάρχει ορατότητα και νομική ασφάλεια. Συγκεκριμένα:

Αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας
Σύμφωνα με ανακοίνωση του Προέδρου του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου:
- Δεν επηρεάζονται οικοδομικές άδειες που έχουν ήδη εκδοθεί και για τις οποίες έχουν ξεκινήσει εργασίες υλοποίησης.
- Κηρύσσονται άκυρες οικοδομικές άδειες που δεν συνοδεύονται από αποδεδειγμένη έναρξη οικοδομικών εργασιών.

Αντισυνταγματικές Ρυθμίσεις
Το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ως αντισυνταγματικές τις εξής διατάξεις:
1. Κίνητρα για προσαυξήσεις στη δόμηση και στο ύψος
- Αφορούσαν την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων, την αύξηση κοινόχρηστων χώρων και χώρων πρασίνου.
- Όπως αναφέρεται, η έγκριση αυτών των παρεκκλίσεων από τις Υπηρεσίες Δόμησης παραβιάζει την ανάγκη ειδικών επιστημονικών μελετών που να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες κάθε οικισμού.
2. Μη προσμέτρηση χώρων στο συντελεστή δόμησης
- Εσωτερικοί εξώστες (πατάρια), χώροι κύριας χρήσης έως 35 m² στο δώμα και πισίνες που εξομοιώνονται με φυτεμένες επιφάνειες κρίθηκαν αντισυνταγματικά (άρ. 19, παρ. 2 του ΝΟΚ).

Συνταγματικές Ρυθμίσεις
Κρίθηκε συνταγματική η μη προσμέτρηση στο συντελεστή δόμησης για:
- Έρκερ (προεξοχές).
- Κλιμακοστάσια.

Επιδράσεις της Απόφασης
Η Ολομέλεια του ΣτΕ έλαβε υπόψη τις αρχές της ασφάλειας δικαίου, της προβλεψιμότητας και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης:
- Δεν ακυρώνονται οικοδομικές άδειες που υλοποιούνται ήδη.
- Ακυρώνονται όσες οικοδομικές άδειες βρίσκονται στο στάδιο της προσφυγής στη Δικαιοσύνη.