Η επανάχρηση υφιστάμενων κτιρίων διαχρονικά αποτελεί για τους αρχιτέκτονες μια ενδιαφέρουσα πρόκληση σχεδιασμού. Η μετατροπή ενός εγκαταλειμμένου από τη δεκαετία του 1960 βιομηχανικού κτηρίου, σε ένα υπερσύγχρονο γυμναστήριο μας έδωσε την ευκαιρία να εμπνευστούμε από την βιομηχανική του χρήση και να διατηρήσουμε στοιχεία από το παρελθόν του στη νέα χρήση.
Μορφολογικά με ένα δυναμικό χειρισμό η όψη προς τον κύριο οδικό άξονα έχει επανασχεδιαστεί πλήρως, ενισχύοντας το στοιχείο της έκπληξης για τον άνθρωπο που κινείται κατά μήκος του άξονα αφού αποδίδονται δυο διαφορετικές οπτικές ανάλογα με την κατεύθυνση κίνησης. Από την δυτική κατεύθυνση η αξονική αναδίπλωση δημιούργησε ένα νέο τριγωνικό όγκο ο οποίος επενδύεται με φύλλα οξειδωμένου χάλυβα και αποτελεί την επιφάνεια τοποθέτησης του λογότυπου του γυμναστηρίου. Η κλίμακα του λογότυπου πάνω στα φύλλα οξειδωμένου χάλυβα λειτουργεί και ως η πρώτη εντύπωση για το τι θα ακολουθήσει στον κυρίως χώρο. Σημειολογικά στον όγκο αυτό χωροθετείται η είσοδος στο γυμναστήριο μέσα από ένα ενδιάμεσο χώρο υποδοχής.
Από την ανατολική κατεύθυνση και σε αντίθεση με τον συμπαγή όγκο οξειδωμένου χάλυβα, η διώροφη επιφάνεια γυαλιού του υαλοστασίου παρουσιάζει με την διαπερατότητα της τα εσωτερικά δρώμενα στο δημόσιο και αντίθετα. Ο χρήστης του γυμναστηρίου κινούμενος στον χώρο ανάλογα με το πόσο πλησιάζει το υαλοστάσιο αλλάζει και τις οπτικές του, ενώ ο χρήστης του πολυσύχναστου δρόμου αντιλαμβάνεται το εσωτερικό του γυμναστηρίου σαν μια ευχάριστη εικόνα στην διαδρομή του.
Στον εσωτερικό χώρο η εμφανής οροφή έχει πρωταγωνιστικό χαρακτήρα, αφού η ανάμνηση της πρώην βιομηχανικής χρήσης του κτιρίου ήταν ο λόγος που μας ώθησε σ’ αυτή την απόφαση. Ενώ η παλιά οροφή έχει αντικατασταθεί, η νέα μεταλλική δομή ακολουθεί τις αρχικές ξύλινες δοκούς και παράλληλα ένα δευτερεύον σύστημα υποστήριξης υπηρεσιών επιτρέπει στις εκτεθειμένες υπηρεσίες να δίνουν την εντύπωση ότι αιωρούνται σε διαφορετικά ύψη. Οι σωληνώσεις και τα κανάλια για τις μηχανολογικές και ηλεκτρολογικές υπηρεσίες, τα φουγάρα εξαερισμού και στο χαμηλότερο επίπεδο τα στοιχεία φωτισμού συνθέτουν ένα ενδιαφέρον αποτέλεσμα σε ένα προσχεδιασμένο κάνναβο. Ο προσαρμοσμένος σχεδιασμός φωτισμού σηματοδοτεί ζώνες κυκλοφορίας και δραστηριότητας με έμφαση στην υπερυψωμένη περιοχή του cage MMA με στόχο την προβολή των πρωταγωνιστών του αγώνα.
Σε ότι αφορά την χωροθέτηση των λειτουργιών το κεντρικό ορθογωνικής κάτοψης κτίριο χρησιμοποιήθηκε για να στεγάσει όλες τις δραστηριότητες για τις ανάγκες του γυμναστηρίου, δηλαδή χώρους για ελεύθερα βάρη και μηχανήματα, τον χώρο cage MMA και τον χώρο πολεμικών τεχνών, τον χώρο υποδοχής και αναμονής. Στον ημιώροφο στεγάστηκαν υποστηρικτικές λειτουργίες ενώ το υφιστάμενο βοηθητικό κτίριο-παράρτημα συνδέθηκε ουσιαστικά με το κυρίως κτίριο για να παρέχει πρόσβαση στα αποδυτήρια και τους χώρους υγιεινής.
Η ολοκλήρωση ενός έργου προσαρμοστικής επαναχρησιμοποίησης είναι από μόνη της μια πρόκληση. Ακόμη περισσότερο όταν το έργο έχει ως πλαίσια, ένα απαιτητικό χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης της κατασκευής εντός 4 μηνών, παράλληλα με τα ρεαλιστικά στοιχεία προϋπολογισμού του εργοδότη και όταν η μελέτη και η κατασκευή γίνονται κατά τη διάρκεια μιας παγκόσμιας πανδημίας με τους ανάλογους περιορισμούς σε εργασία, εργοστάσια και εργοτάξια. Η άριστη επικοινωνία μεταξύ των ομάδων των μελετητών και των κατασκευαστών αλλά και ο επαγγελματισμός και η αφοσίωση που επέδειξαν, ήταν καθοριστικής σημασίας για την επίτευξη του στόχου, ενώ πολύ σημαντική ήταν και η χρήση συστημάτων BIM για το συντονισμό των πληροφοριών για την επίτευξη της σύνθετης κατασκευής των εκτεθειμένων υπηρεσιών οροφής αλλά και για την αντιμετώπιση των δομικών εκπλήξεων του υφιστάμενου βιομηχανικού κτιρίου.

ΙΔΕΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ


Οι σύγχρονες υπαίθριες κουζίνες μπορούν να προσφέρουν όλες τις ανέσεις μιας εσωτερικής κουζίνας με υπερεπαρκή χώρο για προετοιμασία γευμάτων. Σε συνδυασμό με ένα διαμορφωμένο χώρο εστίασης, χαρίζουν μοναδικές γαστρονομικές απολαύσεις, βοηθούν στη χαλάρωση και ενισχύουν τους δεσμούς οικογένειας και φίλων. Όπως και στους εσωτερικούς χώρους ενός σπιτιού, μία επιτυχημένη τόσο αισθητικά, όσο και λειτουργικά εξωτερική κουζίνα είναι θέμα σωστού σχεδιασμού και προγραμματισμού.

Η στερέωση των θερμομονωτικών πλακών πραγματοποιείται συνήθως με συνδυασμό επικόλλησης και μηχανικής στερέωσης. Για την τοποθέτηση της πρώτης, χαμηλότερης σειράς θερμομονωτικών πλακών στερεώνονται ράγες εκκίνησης (μεταλλικές λάμες αλουμινίου σχήματος αντεστραμμένου Π) με πλατυκέφαλα βύσματα, περιμετρικά της βάσης του κτιρίου και παράλληλα με το έδαφος, οι οποίες λειτουργούν ως οδηγοί ευθυγράμμισής τους. Ακολουθεί η τοποθέτηση των θερμομονωτικών πλακών με ειδική κόλλα και η στερέωσή τους με βύσματα, τα οποία εισάγονται σε προδιανοιγμένες οπές. Καλό είναι τα στερεωτικά βύσματα να εισέρχονται ελαφρώς βαθύτερα μέσα στο θερμομονωτικό υλικό και να επικαλύπτονται με ροδέλες από το ίδιο θερμομονωτικό υλικό, ώστε να αποφεύγονται οι σημειακές θερμογέφυρες στη θέση των ήλων. Κατόπιν γίνεται εφαρμογή διπλής στρώσης οργανικού επιχρίσματος ακρυλικής βάσης, το οποίο έχει την ιδιότητα να παραλαμβάνει τις συστολοδιαστολές χωρίς να ρηγματώνεται, με ενσωμάτωση ενισχυτικού υαλοπλέγματος και προαιρετικά ενός τελικού διακοσμητικού επιχρίσματος.

 

Σε περίπτωση που υπάρχουν αρμοί διαστολής στην τοιχοποιία, τότε αυτοί πρέπει να μεταφερθούν και στη στρώση της θερμομόνωσης. Μέσα στον αρμό σφηνώνονται ειδικά αρμοκάλυπτρα αλουμινίου ή PVC, τα οποία διαθέτουν ένθετο ελαστομερές υλικό και διαμορφώνουν στην κεφαλή πλατυκέφαλη επιφάνεια, που επικαλύπτει τον τοίχο εκατέρωθεν σε μικρό πλάτος. Η τοποθέτηση τους γίνεται από κάτω προς τα επάνω, με υπερκάλυψη των διαδοχικών τεμαχίων κατά τουλάχιστον 2 cm, για την αποφυγή διείσδυσης νερού πίσω απ’ αυτά. Το διάκενο πίσω απ’ αυτά, μεταξύ των πλακών της θερμομόνωσης, πληρείται με θερμομονωτικό αφρό χαμηλής διόγκωσης. Στον αρμό ανάμεσα στα τοιχώματα σφηνώνεται οποιοδήποτε αφρώδες υλικό, που μπορεί να δεχθεί καταπονήσεις χωρίς μόνιμη παραμόρφωση.

Τα αρχιτεκτονικά στοιχεία που διαμορφώνουν όλους τους χώρους χαρακτηρίζονται από τη σαφή τους γεωμετρία και το ικανό τους μέγεθος. Σε αυτή τη λογική κατασκευάστηκε και το τζάκι του καθιστικού, το οποίο δημιουργεί έναν ενιαίο κατακόρυφο όγκο σκυροδέματος, που διαπερνά τους ορόφους εξωτερικά, ενώ εσωτερικά μοιάζει να εδράζεται στον ξύλινο αναβαθμό που δημιουργήθηκε περιμετρικά του καθιστικού. Η καμινάδα του επενδύθηκε με pietra Toscana και η πλάτη του με πυρόπλακες βαμμένες μαύρες.
Φωτογραφίες: Ανάργυρος Μουγιάκος

Σε αυτό το κτίριο γραφείων κάθε όψη μετασκευάστηκε ανάλογα με τον προσανατολισμό της. Σκίαστρα ειδικής κατασκευής με περσίδες από φυσική μασίφ ξυλεία αναρτήθηκαν εξωτερικά, για να προστατεύουν τους χώρους από την υπερθέρμανση και τη θάμβωση. Το σχήμα τους παραπέμπει στα ιστιοφόρα που κατέκλυζαν κάποτε το γειτονικό λιμάνι του Πειραιά, καλύπτοντας παράλληλα πολλές επιπλέον ανάγκες: φιλτράρουν οπτικά και ηχητικά την κυκλοφορία των οχημάτων, ενώ βελτιώνουν και την ποιότητα του εισερχόμενου αέρα.
Φωτογραφίες: Μεγακλής Γαντζίας

Το φυτεμένο δώμα σε αυτήν την κατοικία αποτελεί μέρος του παθητικού σχεδιασμού της με τη βελτίωση της θερμομόνωσης και του μικροκλίματος που προσφέρει. Επιπλέον, η αρχιτεκτονική που προέκυψε απ’ αυτή τη διαδικασία προωθεί τη συμβίωση του υφιστάμενου τοπίου με τη νέα τοπογραφία που δημιουργείται με την κατασκευή πέτρινων τοιχίων και του φυτεμένου δώματος. Για τις φυτεύσεις στα δώματα έχουν επιλεγεί τοπικά είδη βλάστησης, με χαμηλές ανάγκες σε άρδευση, αναδεικνύοντας το μεσογειακό φυσικό τοπίο.
Φωτογραφίες: Miljenko Bernfest, Damir Fabijanic

Το μουσείο FRAC εντυπωσιάζει με την ιδιαίτερη πρόσοψή του, η οποία αποτελείται από εκατοντάδες ορθογώνια, αδιαφανή γυάλινα πετάσματα που δημιουργούν μια εικονική "σκακιέρα" πλήρων και κενών στον αέρα. Η πρόσοψη, αναρτημένη σε μεταλλικό σκελετό σε απόσταση από το φέροντα οργανισμό, καλύπτει σε ύψος και τους έξι ορόφους του κτιρίου, ενώ τα πετάσματα είναι τοποθετημένα με ειδικές ενώσεις υπό διάφορες γωνίες και όχι απολύτως παράλληλα της εξωτερικής τοιχοποιίας, έτσι ώστε να δημιουργούν μεταβαλλόμενες φωτοσκιάσεις στο εσωτερικό.
Φωτογραφίες: Erieta Attali, Nicolas Waltefaugle

Η ArthroHeal Clinic είναι μια πρότυπη κλινική αντιμετώπισης ορθοπαιδικών ζητημάτων με τη χρήση τεχνολογίας αιχμής. Η ορθοπαιδική αποτελεί την ειδικότητα της ιατρικής, με τη μέγιστη επιρροή από την εξέλιξη της υψηλής τεχνολογίας και της βιοτεχνολογίας-ρομποτικής. Αυτό το δεδομένο υπήρξε και η βασική παράμετρος του σχεδιασμού . H ταυτότητα της κλινικής καθορίζεται χωρικά μέσω της χάραξης λιτών γραμμών, οι οποίες προσδίδουν την αίσθηση του μέλλοντος. Η εισαγωγή καμπύλων μορφών στις επενδύσεις, στην επίπλωση, στο χώρο υποδοχής και σε όλη την έκταση της κλινικής ορίζει ένα ανθρωποκεντρικό περιβάλλον. Επενδύσεις από φυσικό ξύλο σημύδας, λευκές μελαμίνες και fiberglass [GRP] αποτελούν το φάσμα των υλικών. Το ενιαίο δάπεδο σε όλη την κλινική, με σκοπό την ενοποίηση της όλης διαδικασίας, αλλά και η χρήση καθρεπτών ως ανακλαστικές επιφάνειες, αποσκοπούν στη δημιουργία φιλικού προς τον χρήστη περιβάλλοντος. Βασικό σχεδιαστικό εργαλείο αποτέλεσε το φως συντελώντας στην δημιουργία της κατάλληλης ατμόσφαιρας κατά περίπτωση.

 

Η κατοικία βρίσκεται στον οικισμό της Παροικιάς στην Πάρο. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο σε έκταση παραδοσιακό οικισμό των Κυκλάδων ο οποίος εκτείνεται από την περιοχή του κάστρου στα όρια της ακτογραμμής μέχρι την εκκλησία της Εκατονταπυλιανής. Κατοικείται από τους προϊστορικούς χρόνους και υπάρχουν πολλά σωζόμενα ευρήματα στο διάβα των αιώνων. Χαρακτηρίζεται από μια μεσαιωνική πολεοδόμηση με στενά, δαιδαλώδη σοκάκια, που αναπτύσσονται γύρω από την περιοχή του Κάστρου και σε κυκλική διάταξη γύρω από αυτό. Οι μικροιδιοκτησίες καθώς και τρόπος συνύπαρξης των κτισμάτων χαρακτηρίζουν την κλίμακα του οικισμού.
Οι μικρές Εκκλησίες καθώς και ο δρόμος με τα νεοκλασικά αρχοντικά συμπληρώνουν τη μοναδική πολεοδομική και αρχιτεκτονική κληρονομιά. Τα αρχιτεκτονικά και διακοσμητικά στοιχεία των νεοκλασικών κατοικιών συμπληρώνουν την συνύπαρξη με παραδοσιακές μορφές και δημιουργούν ένα διάλογο διαδοχής μορφών και χρωμάτων στη διάρκεια του χρόνου.
Το οικόπεδο ήταν αδόμητο και η επέμβαση έχει ένα σημαντικό ενδιαφέρον λόγω ότι είναι μια νέα κατοικία, γεγονός σπάνιο για τον οικισμό. Η κατοικία βρίσκεται στο κέντρο του οικισμού τοποθετημένη πίσω από ένα μαντρότοιχο.
Η τοποθέτηση της κατοικίας εκμεταλλεύεται τον αύλειο χώρο με σκοπό τη δημιουργία ενός ενιαίου οικιστικού συνόλου. Οι όγκοι της κατοικίας βρίσκονται γύρω από μια προστατευμένη αυλή στο νότιο τμήμα του οικοπέδου στην οποία έχουν θέα το καθιστικό, η κουζίνα και τα δύο υπνοδωμάτια . Η βορεινή αυλή έχει όριο την περιμετρική μάντρα και από την άλλη την κουζίνα και τους αποθηκευτικούς χώρους. Στη νότια πλευρά και σε επαφή με το γειτονικό οικόπεδο διαμορφώνονται δύο χώροι εργαστηρίων καθώς και αποθηκευτικός χώρος. Στη ανατολική πλευρά υπάρχουν δύο μικρές αυλές, σε άμεση επαφή με το γειτονικό οικόπεδο, που εξυπηρετούν τα δωμάτια καθώς και τους χώρους εργαστηρίου.
Τα κτίσματα έχουν ελεύθερες κατόψεις με σκοπό το κτίριο να προσαρμόζεται το δυνατόν περισσότερο στον Παραδοσιακό οικισμό της Παροικιάς. Η κεντρική αυλή οργανώνει τις λειτουργίες δημιουργώντας ένα πυρήνα σε άμεση αναφορά με τους κτιριακούς όγκους. Η διάταξη παραπέμπει σε μορφές αρχαίων κατοικιών όπου το κέντρο του οικήματος ήταν η περίκλειστη αυλή.
Ο μεγάλος όγκος ενός ενιαίου κτίσματος διασπάται σε μικρότερους όγκους, άμεσα προσαρμοσμένο με τα γειτονικά κτίσματα και τις μορφές του οικισμού. Κατά αυτόν τον τρόπο αφήνονται ανέπαφες οι θεάσεις και οι οπτικές μέσα και από τις γειτονικές κατοικίες, βασικό στοιχείο συνύπαρξης με τον υπόλοιπο οικισμό. Ο περιμετρικός τοίχος που υπήρχε διατηρείται και αποτελεί το όριο μεταξύ κτιρίου και σοκακιού και γίνεται αντιληπτός στο πέρασμα του περιπατητή ,αποσπασματικά.
Επισημαίνεται ότι έχει δοθεί μεγάλη έμφαση στην ̎πέμπτη̎ όψη δηλαδή σε αυτή των δωμάτων καθώς η κατοικία είναι ορατή από τους γύρω εξώστες και τις βατές ταράτσες. Το φως και οι λευκές κυβιστικές μορφές δημιουργούν ένα διάλογο ορίζοντας τα κενά και τα πλήρη. Η σκιά και η διαδοχή κλειστών και ανοιχτών χώρων πίσω από ένα ψηλό μαντρότοιχο ορίζει τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό.
Η ζωή εντός της κατοικίας, του οικισμού, της εσωτερικής αυλής, βρίσκεται στη συνέχεια του υπαίθριου χώρου. Η κατοίκηση στον οικισμό ήταν ουσιαστικά συμβίωση και αυτό αποτυπώθηκε και στην κατοικία. Συμβίωση του καινούριου με το παλιό του άμορφου κτίσματος με το δομημένο της αυλής και το δρόμο, του κρυφού με το εκτεθειμένο, της αρχιτεκτονικής και της απουσίας της.
Δεν πρόκειται για μια μοντέρνα πουριστική διάταξη μετάφρασης της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής αλλά για ένα διάλογο με την ανθρώπινη κλίμακά και την μυστηριακή πλευρά ενός οικισμού αιώνων. Οι μορφές και οι συσχετισμοί των χώρων αφήνουν ελεύθερη την ανθρώπινη παρουσία και ορίζουν την σύγχρονη κατοίκηση σε ένα παραδοσιακό οικισμό, απαλλαγμένο από μορφολογικά παιχνίδια και αναφορές, όπως γινόταν και με τους παραδοσιακούς τεχνίτες. Το αφήγημα αυτής της ετερογενούς κατοίκησης παραμένει και είναι σκοπός, όπως γίνεται εδώ και αιώνες σε αυτόν τον οικισμό. Τα επίπεδα της μνήμης εναποτίθενται το ένα πάνω στο άλλο, διατηρώντας την κοινωνική συνοχή μέσα από διαδικασίες αιώνων, ο διάλογος είναι συνεχής μεταξύ κατοίκου και δομημένου περιβάλλοντος. Το Νοέμβριο του 2019 προστέθηκε ένας ακόμη χώρος κατοίκησης στη σύνθετη αλλά και σοφή πολεοδομική οντότητα στην προσπάθεια συνύπαρξης και ένταξης στο προϋπάρχον ανθρωπογενές, δομημένο περιβάλλον .

 

Ο παρών ιστότοπος χρησιμοποιεί cookies ώστε να βελτιώσει την εμπειρία περιήγησης.